fbpx
Wikipedia

Ərtoğrul Qazi

Avqust 12, 2021

Ərtoğrul Qazi və ya Ərtoğrul bəy (türk. Ertuğrul Gazi; Ertuğrul Bey; Osmanlı Türkcəsi:ارطغرل غازي; ارطغرل بك; ) (1197-1281/1282) — Osmanlı dövlətinin qurucusu Osman bəyin atasıdır. Anadolu Səlcuqlu Dövlətində ucbəyi, Qaracahisarın sahibi olmuşdur.

Ərtoğrul Qazi
osm. ارطُغرُل غازى
Sələfi Süleyman Şah
Xələfi Osman bəy
Varisi Osman Qazi
Xələfi Osman Qazi
Varisi I Osman Qazi
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi
Doğum yeri Əxlat, Anadolu,Rum sultanlığı
Vəfat tarixi 1281/1282
Vəfat yeri Söğüt, Anadolu, Anadolu Səlcuqlu Dövləti
Dəfn yeri
Atası Süleyman şah
Anası Hayimə Xatun
Həyat yoldaşı Həlimə Xatun
Uşaqları Gündüz alp
Saru Batu Savcı bəy
Osman bəy
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Şəxsiyyəti və həyatı haqqındakı bütün məlumatlar əksəriyyəti sonrakı əsrlərdə yazılmış əsərlərə əsaslanır. Özüylə eyni dövrdə yaşayan Bizanslı tarixçi Georgios Pachymeres ilə XIV əsr Bizans tarixçilərindən İoannes Kantakuzenos və Nikephoras Gregorasın əsərlərində Ərtoğrul Qazi ilə bağlı heç bir məlumat yoxdur. Yenə XIV əsrdə yaşamış İbn Fəzlullah əl-Öməri və İbn Battuta kimi İslam tarixçiləri də Osman bəylə bağlı məlumat versələr də, atasıyla bağlı heç bir məlumat vermirlər. Ərtoğrul Qaziylə bağlı ilk məlumatlar XV əsrdə yazılan ilk Osmanlı saray tarixçilərinin əsərlərində yer alır. Bu mənbələrin bir çoxunda Osmanlı dövlətinin qurucusu Osman bəyin atasının adının Ərtoğrul olduğu və onun Oğuzların qayı boyuna mənsub olduğu qeyd olunur.

Ərtoğrul Qazinin şəcərəsi dövlətin qurulmasından 100-150 il sonra yazılan əsərlərdə Oğuz xana və hətta Nuh peyğəmbərə qədər uzadılır. Bu mənbələrdə Ərtoğrul Qazinin atasının adı 2 müxtəlif formada göstərilir. İlk Osmanlı tarixçilərindən Əhmədi, Ənvəri və Qaramanlı Mehmed Paşa atasının adının Gündüz Alp olduğunu yazsalar da, Oruc bəy, Aşıqpaşazadə və Mehmed Nəşri kimi tarixçilər onun adını Süleyman Şah olaraq qeyd etmişdir. Ancaq ikinci mənbə qrupunda verilən məlumatların yanlış olduğu artıq dəqiqləşmişdir. Belə ki, günümüzə qədər gələn Osman bəyə aid bir sikkədə “Osman bin Ərtoğrul bin Gündüz Alp” ifadəsinin olması birinci mənbə qrupu doğrulayır.

Tarixi ənənəyə görə hökmdar seçimində iştirak edən 5 Oğuz boyundan biri olan qayılara mənsub Ərtoğrul Qazinin babaları Anadolunun ilk fəthi əsnasında Sultan Toğrul və Alparslanın əmirlərinin tabeliyində olmuş, əvvəlcə Əhlət bölgəsinə gələrək buradan Anadoluya tərtib olunan hücumlarda iştirak etmişdir. Daha sonra Əhlət əmirlərinə tabe olan qayılar gürcülərə və Trabzon imperiyasına qarşı tərtiblənən hücumlarda iştirak etmişdir. XIII əsrin əvvəllərində Əhlətin əvvəlcə Əyyubilərin, daha sonra isə monqolların hücumuna məruz qalması nəticəsində Mardinə gələrək burada özləri kimi qayı boyuna mənsub olan Artukoğulları ilə birləşdilər. Burada bir müddət qalan Gündüz Alp və yanındakı türkmənlər, monqolların Mardin və ətrafına hücumu nəticəsində bu bölgədən də ayrıldılar və Anadolunun daxili bölgələrinə köç etdilər. Türkmənlər əvvəlcə Ərzurum yaxınlığındakı Pasinlər yaylağına gəldilər. Bura gəldikdən bir müddət sonra Gündüz Alp xəstələnərək vəfat etmiş, yerinə oğlu Ərtoğrul Qazi qəbilənin rəisi olmuşdur.

 
Ərtoğrul Qazi türbəsinin quşbaxışı görüntüsü

Monqol hücumlarının bu bölgələrə qədər gəlməsi nəticəsində qardaşları Sunqur Təkin və Gündoğdu Əhlətə qayıtmış, Ərtoğrul bəy və kiçik qardaşı Dündar bəy isə qərbə doğru irəliləmişdir. Köç əsnasında səlcuqlularla monqol dəstələri arasında baş verən Sivas yaxınlığındakı döyüşə şahid olmuş, bu döyüşdə səlcuqluların tərəfində vuruşmuşdur.

Döyüşdən sonra Anadolu Səlcuqlu sultanı I Əlaəddin Keyqubad tərəfindən Ərtoğrul Qaziyə xələt geyindirilmiş, Anadoluda yaşamaq üçün Ankara yaxınlığındakı Qaracadağ bölgəsi ona verilmişdir (1230).

Ərtoğrul bəy Qaracadağda bir müddət qaldı, ardından oğlu Savcı bəyi Sultan Əlaəddin Keyqubada göndərərək ondan yeni torpaqlar istədi. Osmanlı mənbələrinə görə, sultandan icazə aldıqdan sonra yeni torpaqlar əldə etmək üçün qərbə doğru köçən türkmənlər Bizans sərhəddinə qədər gəldilər. Burada Bizans sərhəddindəki kəndlərə və yaşayış yerlərinə hücumlar təşkil edən türkmənlər Sultan Əlaəddinin Bizans üzərinə tərtiblədiyi səfərə Əskişəhər yaxınlığında qatıldı. Səlcuqlu orudusuyla Nikeya imperatoru Teodoros Laskarisə bağlı birliklər arasında gedən döyüş Ərtoğrul bəyin süvarilərinin dəstəyi ilə səlcuqlu qələbəsi ilə başa çatdı. Qələbə xəbərini eşidən Sultan Əlaəddin Keyqubad hədiyyə olaraq Əskişəhər və ətrafındakı torpaqları Ərtoğrul bəyə verdi.

Sultan Əlaəddin Keyqubad bu zəfərdən sonra bölgənin önəmli mərkəzlərindən olan Qaracahisarı mühasirəyə aldı. Ancaq monqolların Anadoluya daxil olması ilə mühasirəni Ərtoğrul bəyə verərək geri qayıtdı. Uzun çəkən mühasirənin ardından Ərtoğrul bəy və rəhbərlik etdiyi türkmənlər Qaracahisarı ələ keçirdilər (1231/32). Şəhərin Bizans təkfurunu əldə edilən qənimətin beşdə biri ilə birlikdə Sultan Əlaəddin Keyqubada göndərən Ərtoğrul bəy qənimətin qalan hissəsini döyüşçüləri arasında paylaşdırdı. Daha sonra Söyüd qəsəbəsinə hücum edən türkmənlər buranı ələ keçirdilər və sultan bu bölgəni onlara hədiyyə etdi.

Ərtoğrul Qazi Söyüd qəsəbəsində yerləşdikdən sonra Bizans sərhəddində olan digər uc bəyləriylə birlikdə mübarizəni gücləndirdi. Bununla yanaşı mərkəzi hakimiyyətə tabe olmayan Bizans təkfurları ilə yaxın münasibətlər qurdu. Xüsusilə də Biləcik və Osmaneli təkfurları Ərtoğrul bəylə yaxın dostluq əlaqələri qurmuşdu. Özü kimi qayı türkməni olan Kastamonu uc bəyi Hüsaməddin Çobanın oğulları ilə də yaxın münasibət qurmuşdu. Beləliklə, qışı Söyüddə, yayı Domaniç yaylağında keçirən Ərtoğrul bəy və türkmənlər tez-tez Bizans sərhəddinə hücumlar təşkil edirdi. Bu bölgədə oturaq həyata başlayan türkmənlər getdikdə böyüməyə başlamışdı. Anadolu səlcuqlu sultanlığının qərb sərhəddində olan türkmənlər Bizans sərhəddinə gələn Səlcuq sultanı III Qiyasəddin Keyxosrovu qarşılamış və ona bağlılıq bildirərək hədiyyələr təqdim etmişdir (1279). Bu tarixdən sonra Ərtoğrul Qazinin olduqca qocaldığı və qayı qəbiləsinin idarəsini oğlu Osman bəyə verdiyi bilinir. Qısa zaman sonra isə vəfat etmişdir (1281/82). Türbəsi Söyüd qəsəbəsinin 1 km şərqində yerləşir.

Ərtoğrul Qazi popularlıqda

1.XIX əsrə aid bir Osmanlı gəmisinin adı Ərtoğrul bəyin şərəfinə "Ərtoğrul" adlandırılmışdır.

2.Türkmənistanın Aşqabad şəhətində Ərtoğrul Qazinin adına məscid və heykəl tikilmişdir.

3.1988-ci ilə aid olan "Quruluş"(Quruluş:1299) adlı serialda onu Baykal saran canlandırmışdır.

4.2014-2019 tarixində yayımlanan "Diriliş:Ərtoğrul" serialında Ərtoğrul Qazini Engin Altan düzyatan canlandırmışdır.

Mənbə

  • Ahmedî, İskendernâme (nşr. İsmail Ünver), Ankara 1983, vr. 65b;
  • Karamânî Mehmed Paşa, Tevârîhu’s-selâtîni’l-Osmâniyye (trc. İbrahim Hakkı Konyalı), İstanbul 1949, s. 343;
  • Şükrullah Çelebi, Behçetü’t-tevârîh (nşr. Nihal Atsız), İstanbul 1949, s. 51;
  • Âşıkpaşazâde, Târih, s. 2-5;
  • Oruç b. Âdil, Tevârîh-i Âl-i Osmân, s. 4, 6;
  • Neşrî, Cihannümâ (Unat), I, 55-65;
  • İbn Kemal, Tevârîh-i Âl-i Osmân, I. Defter, s. 52-57;
  • Mehmed b. Halîl el-Konevî, Tevârîh-i Âl-i Osmân (nşr. R. Anhegger, TD, sy. 3 - 4 içinde), İstanbul 1952, s. 52-53;
  • Enverî, Düstürnâme, s. 73-82; Hammer (Ata Bey), I, 75-80;
  • Hamîd Vehbî, Meşâhîr-i İslâm, İstanbul 1301, I, 5-37;
  • M. Fuat Köprülü, Osmanlı İmparatorluğu’nun Kuruluşu (1959), Ankara 1972, s. 123 vd.;
  • a.mlf., “Osmanlı İmparatorluğu’nun Etnik Menşei Meselesi”, TTK Belleten, VII (1944), s. 219-303;
  • Faruk Sümer, Oğuzlar (Türkmenler), Ankara 1972, s. 423-425;
  • İbrahim Artuk, “Osmanlı Beyliği’nin Kurucusu Osman Gazi’ye Ait Sikke”, Türkiye’nin Sosyal ve Ekonomik Tarihi: 1071-1920, Ankara 1980, s. 28-29;
  • W. Eberhard, “Kayılar Kabilesi Hakkında Sinolojik Mülâhazalar”, TTK Belleten, VIII/32 (1944), s. 567-584;
  • M. Şakir Ülkütaşır, “Ertuğrul Gazi İhtifâli”, TY, sy. 252 (1956), s. 536-538;
  • a.mlf., “Söğüt Beyliği Üzerine Bir Araştırma”, TK, VIII/95 (1970), s. 769-775;
  • M. Tayyib Gökbilgin, “Ertuğrul Gazî Türbesi: Söğüt”, TED, IV-V (1974), s. 79-90;
  • Sefa Öcal, “Ertuğrul Gazi, Türbesi ve Haziresinde Yatanlar’, TDA, sy. 45 (1986), s. 97-184;
  • Mükrimin Halil Yınanç, “Ertuğrul Gâzî”, İA, IV, 328-337;
  • V. L. Ménage, “Ertoghrul”, EI² (İng.), II, 710-711.

Xarici keçidlər

Ərtoğrul Qazi
Doğum: 1191 Vəfat: 1281
Hakimiyyət titulları
Sələfləri 
Süleyman Şah 		 
Qayı boyunun Bəyi
1230-1281 		Xələfləri 
I Osman

Avqust 12, 2021
ərtoğrul, qazi, ərtoğrul, bəy, türk, ertuğrul, gazi, ertuğrul, osmanlı, türkcəsi, ارطغرل, غازي, ارطغرل, بك, 1197, 1281, 1282, osmanlı, dövlətinin, qurucusu, osman, bəyin, atasıdır, anadolu, səlcuqlu, dövlətində, ucbəyi, qaracahisarın, sahibi, olmuşdur, ارط, غر. Ertogrul Qazi ve ya Ertogrul bey turk Ertugrul Gazi Ertugrul Bey Osmanli Turkcesi ارطغرل غازي ارطغرل بك 1197 1281 1282 Osmanli dovletinin qurucusu Osman beyin atasidir Anadolu Selcuqlu Dovletinde ucbeyi Qaracahisarin sahibi olmusdur Ertogrul Qaziosm ارط غر ل غازىQayi boyunun reisi1230 1281 1282Selefi Suleyman SahXelefi Osman beyVarisi Osman QaziAnadolu Selcuqlu Dovletinin ucbeyiXelefi Osman QaziVarisi I Osman QaziSexsi melumatlarDogum tarixi 1197Dogum yeri Exlat Anadolu Rum sultanligiVefat tarixi 1281 1282Vefat yeri Sogut Anadolu Anadolu Selcuqlu DovletiDefn yeri Ertogrul Qazi turbesiAtasi Suleyman sahAnasi Hayime XatunHeyat yoldasi Helime XatunUsaqlari Gunduz alpSaru Batu Savci beyOsman bey Vikianbarda elaqeli mediafayllarMundericat 1 Heyati 2 Ertogrul Qazi popularliqda 3 Menbe 4 Xarici kecidlerHeyati RedakteSexsiyyeti ve heyati haqqindaki butun melumatlar ekseriyyeti sonraki esrlerde yazilmis eserlere esaslanir Ozuyle eyni dovrde yasayan Bizansli tarixci Georgios Pachymeres ile XIV esr Bizans tarixcilerinden Ioannes Kantakuzenos ve Nikephoras Gregorasin eserlerinde Ertogrul Qazi ile bagli hec bir melumat yoxdur Yene XIV esrde yasamis Ibn Fezlullah el Omeri ve Ibn Battuta kimi Islam tarixcileri de Osman beyle bagli melumat verseler de atasiyla bagli hec bir melumat vermirler Ertogrul Qaziyle bagli ilk melumatlar XV esrde yazilan ilk Osmanli saray tarixcilerinin eserlerinde yer alir Bu menbelerin bir coxunda Osmanli dovletinin qurucusu Osman beyin atasinin adinin Ertogrul oldugu ve onun Oguzlarin qayi boyuna mensub oldugu qeyd olunur Ertogrul Qazinin seceresi dovletin qurulmasindan 100 150 il sonra yazilan eserlerde Oguz xana ve hetta Nuh peygembere qeder uzadilir Bu menbelerde Ertogrul Qazinin atasinin adi 2 muxtelif formada gosterilir Ilk Osmanli tarixcilerinden Ehmedi Enveri ve Qaramanli Mehmed Pasa atasinin adinin Gunduz Alp oldugunu yazsalar da Oruc bey Asiqpasazade ve Mehmed Nesri kimi tarixciler onun adini Suleyman Sah olaraq qeyd etmisdir Ancaq ikinci menbe qrupunda verilen melumatlarin yanlis oldugu artiq deqiqlesmisdir Bele ki gunumuze qeder gelen Osman beye aid bir sikkede Osman bin Ertogrul bin Gunduz Alp ifadesinin olmasi birinci menbe qrupu dogrulayir Tarixi eneneye gore hokmdar seciminde istirak eden 5 Oguz boyundan biri olan qayilara mensub Ertogrul Qazinin babalari Anadolunun ilk fethi esnasinda Sultan Togrul ve Alparslanin emirlerinin tabeliyinde olmus evvelce Ehlet bolgesine gelerek buradan Anadoluya tertib olunan hucumlarda istirak etmisdir Daha sonra Ehlet emirlerine tabe olan qayilar gurculere ve Trabzon imperiyasina qarsi tertiblenen hucumlarda istirak etmisdir XIII esrin evvellerinde Ehletin evvelce Eyyubilerin daha sonra ise monqollarin hucumuna meruz qalmasi neticesinde Mardine gelerek burada ozleri kimi qayi boyuna mensub olan Artukogullari ile birlesdiler Burada bir muddet qalan Gunduz Alp ve yanindaki turkmenler monqollarin Mardin ve etrafina hucumu neticesinde bu bolgeden de ayrildilar ve Anadolunun daxili bolgelerine koc etdiler Turkmenler evvelce Erzurum yaxinligindaki Pasinler yaylagina geldiler Bura geldikden bir muddet sonra Gunduz Alp xestelenerek vefat etmis yerine oglu Ertogrul Qazi qebilenin reisi olmusdur Ertogrul Qazi turbesinin qusbaxisi goruntusu Monqol hucumlarinin bu bolgelere qeder gelmesi neticesinde qardaslari Sunqur Tekin ve Gundogdu Ehlete qayitmis Ertogrul bey ve kicik qardasi Dundar bey ise qerbe dogru irelilemisdir Koc esnasinda selcuqlularla monqol desteleri arasinda bas veren Sivas yaxinligindaki doyuse sahid olmus bu doyusde selcuqlularin terefinde vurusmusdur Doyusden sonra Anadolu Selcuqlu sultani I Elaeddin Keyqubad terefinden Ertogrul Qaziye xelet geyindirilmis Anadoluda yasamaq ucun Ankara yaxinligindaki Qaracadag bolgesi ona verilmisdir 1230 Ertogrul bey Qaracadagda bir muddet qaldi ardindan oglu Savci beyi Sultan Elaeddin Keyqubada gondererek ondan yeni torpaqlar istedi Osmanli menbelerine gore sultandan icaze aldiqdan sonra yeni torpaqlar elde etmek ucun qerbe dogru kocen turkmenler Bizans serheddine qeder geldiler Burada Bizans serheddindeki kendlere ve yasayis yerlerine hucumlar teskil eden turkmenler Sultan Elaeddinin Bizans uzerine tertiblediyi sefere Eskiseher yaxinliginda qatildi Selcuqlu orudusuyla Nikeya imperatoru Teodoros Laskarise bagli birlikler arasinda geden doyus Ertogrul beyin suvarilerinin desteyi ile selcuqlu qelebesi ile basa catdi Qelebe xeberini esiden Sultan Elaeddin Keyqubad hediyye olaraq Eskiseher ve etrafindaki torpaqlari Ertogrul beye verdi Sultan Elaeddin Keyqubad bu zeferden sonra bolgenin onemli merkezlerinden olan Qaracahisari muhasireye aldi Ancaq monqollarin Anadoluya daxil olmasi ile muhasireni Ertogrul beye vererek geri qayitdi Uzun ceken muhasirenin ardindan Ertogrul bey ve rehberlik etdiyi turkmenler Qaracahisari ele kecirdiler 1231 32 Seherin Bizans tekfurunu elde edilen qenimetin besde biri ile birlikde Sultan Elaeddin Keyqubada gonderen Ertogrul bey qenimetin qalan hissesini doyusculeri arasinda paylasdirdi Daha sonra Soyud qesebesine hucum eden turkmenler burani ele kecirdiler ve sultan bu bolgeni onlara hediyye etdi Ertogrul Qazi Soyud qesebesinde yerlesdikden sonra Bizans serheddinde olan diger uc beyleriyle birlikde mubarizeni guclendirdi Bununla yanasi merkezi hakimiyyete tabe olmayan Bizans tekfurlari ile yaxin munasibetler qurdu Xususile de Bilecik ve Osmaneli tekfurlari Ertogrul beyle yaxin dostluq elaqeleri qurmusdu Ozu kimi qayi turkmeni olan Kastamonu uc beyi Husameddin Cobanin ogullari ile de yaxin munasibet qurmusdu Belelikle qisi Soyudde yayi Domanic yaylaginda keciren Ertogrul bey ve turkmenler tez tez Bizans serheddine hucumlar teskil edirdi Bu bolgede oturaq heyata baslayan turkmenler getdikde boyumeye baslamisdi Anadolu selcuqlu sultanliginin qerb serheddinde olan turkmenler Bizans serheddine gelen Selcuq sultani III Qiyaseddin Keyxosrovu qarsilamis ve ona bagliliq bildirerek hediyyeler teqdim etmisdir 1279 Bu tarixden sonra Ertogrul Qazinin olduqca qocaldigi ve qayi qebilesinin idaresini oglu Osman beye verdiyi bilinir Qisa zaman sonra ise vefat etmisdir 1281 82 Turbesi Soyud qesebesinin 1 km serqinde yerlesir Ertogrul Qazi popularliqda Redakte1 XIX esre aid bir Osmanli gemisinin adi Ertogrul beyin serefine Ertogrul adlandirilmisdir 2 Turkmenistanin Asqabad sehetinde Ertogrul Qazinin adina mescid ve heykel tikilmisdir 3 1988 ci ile aid olan Qurulus Qurulus 1299 adli serialda onu Baykal saran canlandirmisdir 4 2014 2019 tarixinde yayimlanan Dirilis Ertogrul serialinda Ertogrul Qazini Engin Altan duzyatan canlandirmisdir Menbe RedakteAhmedi Iskendername nsr Ismail Unver Ankara 1983 vr 65b Karamani Mehmed Pasa Tevarihu s selatini l Osmaniyye trc Ibrahim Hakki Konyali Istanbul 1949 s 343 Sukrullah Celebi Behcetu t tevarih nsr Nihal Atsiz Istanbul 1949 s 51 Asikpasazade Tarih s 2 5 Oruc b Adil Tevarih i Al i Osman s 4 6 Nesri Cihannuma Unat I 55 65 Ibn Kemal Tevarih i Al i Osman I Defter s 52 57 Mehmed b Halil el Konevi Tevarih i Al i Osman nsr R Anhegger TD sy 3 4 icinde Istanbul 1952 s 52 53 Enveri Dusturname s 73 82 Hammer Ata Bey I 75 80 Hamid Vehbi Mesahir i Islam Istanbul 1301 I 5 37 M Fuat Koprulu Osmanli Imparatorlugu nun Kurulusu 1959 Ankara 1972 s 123 vd a mlf Osmanli Imparatorlugu nun Etnik Mensei Meselesi TTK Belleten VII 1944 s 219 303 Faruk Sumer Oguzlar Turkmenler Ankara 1972 s 423 425 Ibrahim Artuk Osmanli Beyligi nin Kurucusu Osman Gazi ye Ait Sikke Turkiye nin Sosyal ve Ekonomik Tarihi 1071 1920 Ankara 1980 s 28 29 W Eberhard Kayilar Kabilesi Hakkinda Sinolojik Mulahazalar TTK Belleten VIII 32 1944 s 567 584 M Sakir Ulkutasir Ertugrul Gazi Ihtifali TY sy 252 1956 s 536 538 a mlf Sogut Beyligi Uzerine Bir Arastirma TK VIII 95 1970 s 769 775 M Tayyib Gokbilgin Ertugrul Gazi Turbesi Sogut TED IV V 1974 s 79 90 Sefa Ocal Ertugrul Gazi Turbesi ve Haziresinde Yatanlar TDA sy 45 1986 s 97 184 Mukrimin Halil Yinanc Ertugrul Gazi IA IV 328 337 V L Menage Ertoghrul EI Ing II 710 711 Xarici kecidler RedakteErtogrul QaziOguz turkleriDogum 1191 Vefat 1281Hakimiyyet titullariSelefleri Suleyman Sah Qayi boyunun Beyi1230 1281 Xelefleri I OsmanMenbe https az wikipedia org w index php title Ertogrul Qazi amp oldid 6068288, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.