fbpx
Wikipedia

Abbasilər xilafəti

Avqust 02, 2021

Abbasilər xilafəti (750-1258) — Ərəb Xilafətində Əməvilərdən sonra hakimiyyətə yiyələnmiş Abbasilər sülaləsinin yaratdığı orta əsr feodal-teokratik dövləti. Eləcə də bəzən Bağdad xilafəti adlandırılır. Abbasi xilafətinin tərkibinə ərəb ölkələri, Qafqaz, Azərbaycan və İran(9-cu əsrin əvvəlinə qədər), Orta Asiyanın cənubu, Misir, eləcə də Şimali Afrika(9-cu əsrə qədər) və Hindistan daxil idi. Müstəqil dövlət kimi 750-ci ildən 945-ci ilə, Buveyhilər tərəfindən işğal edilənə qədər mövcud olub. Buveyhilər Bağdadda onun 1055-ci ildə Səlcuqlular tərəfindən alınmasına qədər ağalıq edib. Abbasi xilafəti adı altında həm də, Bağdadda (762-1258), onun Elxanilər tərəfindən alınmasından sonra isə Qahirədə, onun Osmanlılar tərəfindən 1517-ci ildə alınmasına qədər məmlük sultanlarının yanında mövcud olmuş, müsəlman teokratik dövlət quruluşu forması nəzərdə tutulur.

الخلافة العباسية əl-Xilafə əl-Abbasiyya
Abbasilər Xilafəti
750–1258
Bayrağı
Abbasilər Xilafəti yüksəliş dövründə
StatusuTeokratik imperiya
PaytaxtıBağdad, Səmərra
Ən böyük şəhəriBəsrə, Dəməşq, Qahirə, Kufə, İsfahan, Təbriz
Rəsmi dilləriərəb dili
İdarəetmə formasıTeokratiya
Xəlifələr 
Tarixi 
• Yaranması
750
• Süqutu
1258
Ərazisi
• Ümumi
  • 6.800.000 km²

Abbasilər dövlətinin 8-ci əsrinə 14, 9-cu əsrinə 12,10-cu əsrinə 10 hökmdar düşür.

Ümumi məlumat

Abbasilər xilafəti, əlində həm ruhani, həm də dünyəvi hakimiyyəti birləşdirən xəlifənin başçılığı altında olan bir dövlətdir. Dayaqları ərəb tayfaları olan Əməvilər xilafətindən (661-750) fərqli olaraq, Abbasilər xilafəti daha çox, bu dövlətə daxil olan müxtəlif ölkələrin feodallarının maraqlarını ifadə edirdi. İlk Abbasilər dönəmində 8-9-cu əsrlərdə iranlı feodallar xüsusi önəm daşımağa başladılar, ərəb tayfa aristokratiyası isə öz müstəsna mövqelərini itirdi. Abbasilər xilafətində əsas təsərrüfat sahəsi suvarmaya əsaslanan əkinçilik idi, əsas istehsalçı isə təhkimli vəziyyətə salınan kəndli idi. Köçəri və oturaq maldarlıq əkinçilikdən sonra mühüm idi.

Quruluşu

Torpaqların mühüm hissəsi formal olaraq dövlətin mülkiyyəti hesab olunurdu. Bunun əsasında xəzinə əkinçilərdən torpaqdan və dövlətin suvarma sistemindən yararlanma haqqı kimi vergi yığırdı. Dövlətin torpağının bir hissəsi iqta kimi hərbi xidmətinin təminatı kimi feodallara verilirdi. Tədricən renta iqtası, torpaq iqtasına çevrildi və erkən həm də sonrakı dövrlərdə şərti torpaq mülkiyəti olaraq ömürlük benefisidən irsi lenə çevrildi. Xüsusi ilə torpağı, feodala məhsulun 50% və daha çox qədərini ödəmək şərti ilə, icarəyə götürən kəndlilərin vəziyəti ağır idi.

Müharibələr

Ərəb-xəzər müharibələri

  Əsas məqalə: Xəzər-ərəb müharibələri

Abbasilərin dövrü əsasən xəzərlərlə müharibənin son dövrünə aiddir.

Ərəb-Bizans müharibələri

  Əsas məqalə: Bizans-ərəb müharibələri

Üsyanlar

Xürrəmilər hərəkatı

Feodal asılılığın güclənməsi, antifeodal üsyanlara gətirirdi. Ən məşhurları –Xorasandakı (755), Orta Asiyada Muğannanın(776-783), və Azərbaycanda xürrəmilərin(816-837), Təbəristanda Məzyərin(839) və b. üsyanları idi. Bu hərəkatlar çox vaxt, hakim sinifin rəsmi ideoloqiyası olan ortodoksal islama müxalif təriqətçilik formasını alırldılar. Təriqətçilərin üsyanlarında rəyyətlə birlikdə, şəhərin aşağı təbəqələri də iştirak edirdi, bəzən isə köçərilər də.

Zəncilərin üsyanı

Əsasən xarici mənşəli qul əməyindən, ancaq sənətkarlıqda deyil, əkinçilikdə və xüsusi ilə suvarmada yararlanırdılar. Abbasi xilafətinin ən inkişaf etmiş razyonu olan Cənubi İraqda, və Xuzistanda geniş buğda tarlalarında, suvarma kanallarının çəkilməsində, pambığın və çuğundurun becərilməsində, Şərqi Afrikadan gətirilmiş zəncilər məşğul idi. 869-883-ci illərdə çox böyük çətinliklə yatırılan zəncilərin güclü üsyanı baş verir. Bundan sonra quldarlıq quruluşunun qalıqlarının aradan qalxması sürətləndi. Suvarmada qul əməyinin azalması kəndlilərin istismarının güclənməsi ilə müşayət olunurdu, keçmiş azad icma kəndlilərin təhkimliləşdirilməsi sürətləndi. Bununla əlaqədar sayı artmaqda olan, və mərkəzi hakimiyətdən getdikcə az asılı olan feodalların – muqtaların iqtisadi önəmi artmağa başladı. Bu, iqtisadi inkişafın müxtəlif pillələrində olan və etnik cəhətdən fərqli olan və bir biri ilə zəif bağlı olan ayrı ayrı vilayətlərdən ibarət Abbasi xilafətinin dağılmasına gətirdi.

İqtisadiyyat

 
Abbasilər xilafəti Harun ər-Rəşidin dövründə

Şəhərin aşağı təbəqəsi, xırda ticarətlə bağlı müxtəlif sənətlərlə məşgul idi. Toxuculuq, dəri emalı və dəridən məmulatların istehsalı ilə bir sırada dəmirçi və zərgər emalı da yüksək inkişaf etmişdir. Sənətlərin və ticarətin inkişafı şəhərlərin inkişafına yol açırdı. Abbasi xilafətinin Bağdaddan sonra ən böyük şəhərləri Bəsrə, Dəməşq və Qahirə idi. Başqa ölkələrlə ticarət varlı tacirlərin əlində idi. Artıq 8-ci əsrin sonunda ərəb və iranlı dənizçilər İndoneziya və Malaya sahillərinə yan alırdılar, Sinqapur boğazı vasitəsilə, Sakit okeana daxil olurdular və çinlilərlə ticarət edirdilər; Quançjouda(Kanton) Abbasilər xilafətindən gəlmiş müsəlman tacirlərinin məskunlaşdığı məhəllələr vardı. Daimi ticarət əlaqələri həm də Şərqi Avropa ölkələri ilə qurulurdu. Abbasilər xilafətinin səciyyəvi xüsusiyəti, uzun müddət (10-cu əsrə qədər) quldarlıq, eləcə də patriarxal (bədəvilərdə və başqa köçərilərdə) quruluşun əlamətlərinin mövcud olmasıdır.

Abbasilər Xilafəti Büveyhilərin dövründə

Artıq 8-ci əsrin sonunda dövlət torpaqlarını mənimsəyən Bağdaddan uzaq vilayətlərin hakimləri müstəqil dövlətlər yaratmağa başladı. Yerli feodalların separatçılıq meylləri, xalq kütlələrinin ərəb ağalığına qarşı mübarizəsi ilə üst-üstə düşürdü ki, bu həmin bu feodallar tərəfindən öz məqsədləri üçün istifadə edilirdi. Yerli, Mərakeşdə İdrisilər(788-985), İfrikiyyədə Əqləbilər(800-909), Samanilər (875-999), Qəznəvilər və bir çox başqa daha xırda feodallar müstəqil idilər. Misirdə həm də Fələstin və Suriyanı tabe etmiş Tulunilər(868-905) hakim idi.

Səlcuqlular İmperiyası və Abbasilər Xilafəti

  Əsas məqalə: Böyük Səlcuq İmperiyası

Səlcuqlular 1055-ci ildə Bağdadı alandan sonra Abbasi xəlifələri ilə hakimiyyət bölgüsünü apardılar. Belə ki Səlcuqlular, artıq Buveyhilər zamanından dünyəvi hakimiyyət əllərindən alınan xəlifələrin xeyir duası ilə hakimiyətə gəlsələr də, xəlifələr ancaq əsasən dini rəhbər hesab edilirdilər. Bütün dünyəvi və deməli əsas siyasi hakimiyət böyük orduya malik Səlcuqluların əlində idi.

Səlcuqlular İmperiyası dağılandan sonra Abbasi xəlifələri, Səlcuqlu İmperiyasının qalıqları üzərində yaranan bir çox feodal qruplaşmaların, o cümlədən bir müddət Azərbaycan Atabəylərinin əlində oyuncağa çevrilmişdilər. Müxtəlif feodal qruplaşmaların arasında müvazinat saxlayaraq, onlar ancaq ilk növbədə səlibçilərə, gürcü və erməni feodallarına və nizari-ismaililərə qarşı cihad elan etməklə müəyyən mənada ideoloji nüfuz və bundan irəli gələn siyasi hakimiyətlərini qorumağa çalışmışlar. Onlar bu və ya digər dərəcədə uğurla bu siyasəti monqolların və Cəlaləddin Mənquberdinin gəlişinə qədər davam etdirmişdilər.

Mədəniyyət və incəsənət

Elm

Bağdad Xilafətinin süqutu

 
Bağdadın yenilməsi, Rəşidəddinin Cəmi ət-Təvarix əsərində təsvir.
  Əsas məqalə: Monqolların Yaxın Şərq yürüşü

Hülagulər Ərəb Xilafətinə son qoydular. Nizarilərin işini bitirib, Hülagu Bağdad xəlifəsi Möstəsimdən boyun əyməyi tələb etdi. Xəlifə, ona qarşı çıxarılası qüvvəsi olmasa da, yekəxanalıqla monqolların ultimatumunu rədd etdi. Xəlifənin əyyanları arasında bu məsələ barədə yekdil fikir yox idi. Bundan başqa əl-Möstəsim muzdlu qoşunun məvacibini verməkdən imtina etdi, buna görə də o buraxılmışdı. Fəthəddin ibn Kərranın komandanlığı altında Abbasilərin səhra ordusu Dəclənin qırağında Baycu tərəfindən məğlub edildi. 1258-ci ilin əvvəlinə doğru Hülagu, Baycu və Kit Buğa Bağdadın dövrəyə alınmasını bitirdilər. Divardələn və daş atan maşınların işə salınmasından sonra şəhərə hücum etdilər. Fevralın ortasında Bağdad monqolların əlində idi. Şəhərin döyülməsində , ( Hülagunun böyük arvadı Duqquz –xatunun xahişiylə) xristianlara və yəhudilərə aman edildi, həm də monqollar onlara öz müttəfiqi kimi baxırdı. Təslim olan əl-Möstəsim, Abbasi xəlifələrinin gizli xəzinəsini təhvil verməli oldu, sonra isə, 20 fevralda edam edildi. Həmin mərhələdə Uruktu noyon Ərbil şəhərinin alınması üçün göndərildi. Onun hakimi Tac əd-Din Salaya monqollara tabe oldu, ancaq qalanı müdafiə edən kürdlər boyun əyməkdən imtina etdi. Uzun mühasirə uğur gətirmədi. Ancaq yay istisi kürdləri İrbili tərk etməyə məcbur etdi, və onu monqolların müttəfiqi Mosul atabəyi Bədr əd-Din Lulu tutdu.

Nəticələr

Abbasilər Xilafətinin süqutu müasirlərinə sarsıdıcı zərbə olmuşdu. Tarixçilər bu hadisəni dünyanın axırı ilə müqayisə edirdilər, Bağdad az qala 500 il ərzində öz əvvəlki qüdrətini bərpa edə bilmədi. Şəhərin alınmasında xüsusi canfəşanlıq göstərən xristian erməni və gürcülərin, eləcə də səlibçi dəstələrinin iştirakı Bağdadın əhalisinin kütləvi soyqırıma məruz qalmasına gətirdi. Bəzi məlumatlara görə 2 mln əhalisi olan şəhərin əhalisinin əksəriyəti öldürülmüş və əsir aparılmışdı. Ərəb Xilafəti zamanı yaradılmış misilsiz maddi və mənəvi irs məhv edilmiş və talanmışdır.

Xilafət Qahirəyə köçmüş və 1517-ci ildə Misir Osmanlılar tərəfindən alınandan sonra onlara keçmiş.

İstinadlar

  1. "Abbasid Caliphate, which had extended from India to North Africa, and the emergence of successor states afterward." Confounding Powers - Anarchy and International Society from the Assassins to Al Qaeda, Cambridge University Press, 2016, page 72.
  2. -ГОСУДАРСТВО АТАБЕКОВ АЗЕРБАЙДЖАНА. Ziya Bünyadov.

Mənbə

  • Мусульманский мир 950-1150 Издательство "Наука" Главная редакция восточной литературы Москва 1981 səh. 189

-Аббасидов халифат

Həmçinin bax

Avqust 02, 2021
abbasilər, xilafəti, 1258, ərəb, xilafətində, əməvilərdən, sonra, hakimiyyətə, yiyələnmiş, abbasilər, sülaləsinin, yaratdığı, orta, əsr, feodal, teokratik, dövləti, eləcə, bəzən, bağdad, xilafəti, adlandırılır, abbasi, xilafətinin, tərkibinə, ərəb, ölkələri, q. Abbasiler xilafeti 750 1258 Ereb Xilafetinde Emevilerden sonra hakimiyyete yiyelenmis Abbasiler sulalesinin yaratdigi orta esr feodal teokratik dovleti Elece de bezen Bagdad xilafeti adlandirilir Abbasi xilafetinin terkibine ereb olkeleri Qafqaz Azerbaycan ve Iran 9 cu esrin evveline qeder Orta Asiyanin cenubu Misir elece de Simali Afrika 9 cu esre qeder ve Hindistan 1 daxil idi Musteqil dovlet kimi 750 ci ilden 945 ci ile Buveyhiler terefinden isgal edilene qeder movcud olub Buveyhiler Bagdadda onun 1055 ci ilde Selcuqlular terefinden alinmasina qeder agaliq edib Abbasi xilafeti adi altinda hem de Bagdadda 762 1258 onun Elxaniler terefinden alinmasindan sonra ise Qahirede onun Osmanlilar terefinden 1517 ci ilde alinmasina qeder memluk sultanlarinin yaninda movcud olmus muselman teokratik dovlet qurulusu formasi nezerde tutulur الخلافة العباسية el Xilafe el AbbasiyyaAbbasiler Xilafeti750 1258BayragiAbbasiler Xilafeti yukselis dovrundeStatusuTeokratik imperiyaPaytaxtiBagdad SemerraEn boyuk seheriBesre Demesq Qahire Kufe Isfahan TebrizResmi dilleriereb diliIdareetme formasiTeokratiyaXelifeler Tarixi Yaranmasi750 Suqutu1258Erazisi Umumi6 800 000 km Selefi XelefiEmeviler Memluk dovletiElxanlilar dovletiFatimiler xilafetiAbbasiler dovletinin 8 ci esrine 14 9 cu esrine 12 10 cu esrine 10 hokmdar dusur Mundericat 1 Umumi melumat 2 Qurulusu 3 Muharibeler 3 1 Ereb xezer muharibeleri 3 2 Ereb Bizans muharibeleri 4 Usyanlar 4 1 Xurremiler herekati 4 2 Zencilerin usyani 5 Iqtisadiyyat 6 Abbasiler Xilafeti Buveyhilerin dovrunde 7 Selcuqlular Imperiyasi ve Abbasiler Xilafeti 8 Medeniyyet ve incesenet 9 Elm 10 Bagdad Xilafetinin suqutu 11 Neticeler 12 Istinadlar 13 Menbe 14 Hemcinin baxUmumi melumat RedakteAbbasiler xilafeti elinde hem ruhani hem de dunyevi hakimiyyeti birlesdiren xelifenin basciligi altinda olan bir dovletdir Dayaqlari ereb tayfalari olan Emeviler xilafetinden 661 750 ferqli olaraq Abbasiler xilafeti daha cox bu dovlete daxil olan muxtelif olkelerin feodallarinin maraqlarini ifade edirdi Ilk Abbasiler doneminde 8 9 cu esrlerde iranli feodallar xususi onem dasimaga basladilar ereb tayfa aristokratiyasi ise oz mustesna movqelerini itirdi Abbasiler xilafetinde esas teserrufat sahesi suvarmaya esaslanan ekincilik idi esas istehsalci ise tehkimli veziyyete salinan kendli idi Koceri ve oturaq maldarliq ekincilikden sonra muhum idi Qurulusu RedakteTorpaqlarin muhum hissesi formal olaraq dovletin mulkiyyeti hesab olunurdu Bunun esasinda xezine ekincilerden torpaqdan ve dovletin suvarma sisteminden yararlanma haqqi kimi vergi yigirdi Dovletin torpaginin bir hissesi iqta kimi herbi xidmetinin teminati kimi feodallara verilirdi Tedricen renta iqtasi torpaq iqtasina cevrildi ve erken hem de sonraki dovrlerde serti torpaq mulkiyeti olaraq omurluk benefisiden irsi lene cevrildi Xususi ile torpagi feodala mehsulun 50 ve daha cox qederini odemek serti ile icareye goturen kendlilerin veziyeti agir idi Muharibeler RedakteEreb xezer muharibeleri Redakte Esas meqale Xezer ereb muharibeleriAbbasilerin dovru esasen xezerlerle muharibenin son dovrune aiddir Ereb Bizans muharibeleri Redakte Esas meqale Bizans ereb muharibeleriUsyanlar RedakteXurremiler herekati Redakte Feodal asililigin guclenmesi antifeodal usyanlara getirirdi En meshurlari Xorasandaki 755 Orta Asiyada Mugannanin 776 783 ve Azerbaycanda xurremilerin 816 837 Teberistanda Mezyerin 839 ve b usyanlari idi Bu herekatlar cox vaxt hakim sinifin resmi ideoloqiyasi olan ortodoksal islama muxalif teriqetcilik formasini alirldilar Teriqetcilerin usyanlarinda reyyetle birlikde seherin asagi tebeqeleri de istirak edirdi bezen ise koceriler de Zencilerin usyani Redakte Esasen xarici menseli qul emeyinden ancaq senetkarliqda deyil ekincilikde ve xususi ile suvarmada yararlanirdilar Abbasi xilafetinin en inkisaf etmis razyonu olan Cenubi Iraqda ve Xuzistanda genis bugda tarlalarinda suvarma kanallarinin cekilmesinde pambigin ve cugundurun becerilmesinde Serqi Afrikadan getirilmis zenciler mesgul idi 869 883 ci illerde cox boyuk cetinlikle yatirilan zencilerin guclu usyani bas verir Bundan sonra quldarliq qurulusunun qaliqlarinin aradan qalxmasi suretlendi Suvarmada qul emeyinin azalmasi kendlilerin istismarinin guclenmesi ile musayet olunurdu kecmis azad icma kendlilerin tehkimlilesdirilmesi suretlendi Bununla elaqedar sayi artmaqda olan ve merkezi hakimiyetden getdikce az asili olan feodallarin muqtalarin iqtisadi onemi artmaga basladi Bu iqtisadi inkisafin muxtelif pillelerinde olan ve etnik cehetden ferqli olan ve bir biri ile zeif bagli olan ayri ayri vilayetlerden ibaret Abbasi xilafetinin dagilmasina getirdi Iqtisadiyyat Redakte Abbasiler xilafeti Harun er Residin dovrunde Seherin asagi tebeqesi xirda ticaretle bagli muxtelif senetlerle mesgul idi Toxuculuq deri emali ve deriden memulatlarin istehsali ile bir sirada demirci ve zerger emali da yuksek inkisaf etmisdir Senetlerin ve ticaretin inkisafi seherlerin inkisafina yol acirdi Abbasi xilafetinin Bagdaddan sonra en boyuk seherleri Besre Demesq ve Qahire idi Basqa olkelerle ticaret varli tacirlerin elinde idi Artiq 8 ci esrin sonunda ereb ve iranli denizciler Indoneziya ve Malaya sahillerine yan alirdilar Sinqapur bogazi vasitesile Sakit okeana daxil olurdular ve cinlilerle ticaret edirdiler Quancjouda Kanton Abbasiler xilafetinden gelmis muselman tacirlerinin meskunlasdigi mehelleler vardi Daimi ticaret elaqeleri hem de Serqi Avropa olkeleri ile qurulurdu Abbasiler xilafetinin seciyyevi xususiyeti uzun muddet 10 cu esre qeder quldarliq elece de patriarxal bedevilerde ve basqa kocerilerde qurulusun elametlerinin movcud olmasidir Abbasiler Xilafeti Buveyhilerin dovrunde RedakteX XI esrlerde Bagdadda siyasi mubarizeArtiq 8 ci esrin sonunda dovlet torpaqlarini menimseyen Bagdaddan uzaq vilayetlerin hakimleri musteqil dovletler yaratmaga basladi Yerli feodallarin separatciliq meylleri xalq kutlelerinin ereb agaligina qarsi mubarizesi ile ust uste dusurdu ki bu hemin bu feodallar terefinden oz meqsedleri ucun istifade edilirdi Yerli Merakesde Idrisiler 788 985 Ifrikiyyede Eqlebiler 800 909 Samaniler 875 999 Qezneviler ve bir cox basqa daha xirda feodallar musteqil idiler Misirde hem de Felestin ve Suriyani tabe etmis Tuluniler 868 905 hakim idi Selcuqlular Imperiyasi ve Abbasiler Xilafeti Redakte Esas meqale Boyuk Selcuq ImperiyasiSelcuqlular 1055 ci ilde Bagdadi alandan sonra Abbasi xelifeleri ile hakimiyyet bolgusunu apardilar Bele ki Selcuqlular artiq Buveyhiler zamanindan dunyevi hakimiyyet ellerinden alinan xelifelerin xeyir duasi ile hakimiyete gelseler de xelifeler ancaq esasen dini rehber hesab edilirdiler Butun dunyevi ve demeli esas siyasi hakimiyet boyuk orduya malik Selcuqlularin elinde idi Selcuqlular Imperiyasi dagilandan sonra Abbasi xelifeleri Selcuqlu Imperiyasinin qaliqlari uzerinde yaranan bir cox feodal qruplasmalarin o cumleden bir muddet Azerbaycan Atabeylerinin elinde oyuncaga cevrilmisdiler Muxtelif feodal qruplasmalarin arasinda muvazinat saxlayaraq onlar ancaq ilk novbede selibcilere gurcu ve ermeni feodallarina ve nizari ismaililere qarsi cihad elan etmekle mueyyen menada ideoloji nufuz ve bundan ireli gelen siyasi hakimiyetlerini qorumaga calismislar Onlar bu ve ya diger derecede ugurla bu siyaseti monqollarin ve Celaleddin Menquberdinin gelisine qeder davam etdirmisdiler 2 Medeniyyet ve incesenet RedakteElm RedakteBagdad Xilafetinin suqutu Redakte Bagdadin yenilmesi Resideddinin Cemi et Tevarix eserinde tesvir Esas meqale Monqollarin Yaxin Serq yurusuHulaguler Ereb Xilafetine son qoydular Nizarilerin isini bitirib Hulagu Bagdad xelifesi Mostesimden boyun eymeyi teleb etdi Xelife ona qarsi cixarilasi quvvesi olmasa da yekexanaliqla monqollarin ultimatumunu redd etdi Xelifenin eyyanlari arasinda bu mesele barede yekdil fikir yox idi Bundan basqa el Mostesim muzdlu qosunun mevacibini vermekden imtina etdi buna gore de o buraxilmisdi Fetheddin ibn Kerranin komandanligi altinda Abbasilerin sehra ordusu Declenin qiraginda Baycu terefinden meglub edildi 1258 ci ilin evveline dogru Hulagu Baycu ve Kit Buga Bagdadin dovreye alinmasini bitirdiler Divardelen ve das atan masinlarin ise salinmasindan sonra sehere hucum etdiler Fevralin ortasinda Bagdad monqollarin elinde idi Seherin doyulmesinde Hulagunun boyuk arvadi Duqquz xatunun xahisiyle xristianlara ve yehudilere aman edildi hem de monqollar onlara oz muttefiqi kimi baxirdi Teslim olan el Mostesim Abbasi xelifelerinin gizli xezinesini tehvil vermeli oldu sonra ise 20 fevralda edam edildi Hemin merhelede Uruktu noyon Erbil seherinin alinmasi ucun gonderildi Onun hakimi Tac ed Din Salaya monqollara tabe oldu ancaq qalani mudafie eden kurdler boyun eymekden imtina etdi Uzun muhasire ugur getirmedi Ancaq yay istisi kurdleri Irbili terk etmeye mecbur etdi ve onu monqollarin muttefiqi Mosul atabeyi Bedr ed Din Lulu tutdu Neticeler RedakteAbbasiler Xilafetinin suqutu muasirlerine sarsidici zerbe olmusdu Tarixciler bu hadiseni dunyanin axiri ile muqayise edirdiler Bagdad az qala 500 il erzinde oz evvelki qudretini berpa ede bilmedi Seherin alinmasinda xususi canfesanliq gosteren xristian ermeni ve gurculerin elece de selibci destelerinin istiraki Bagdadin ehalisinin kutlevi soyqirima meruz qalmasina getirdi Bezi melumatlara gore 2 mln ehalisi olan seherin ehalisinin ekseriyeti oldurulmus ve esir aparilmisdi Ereb Xilafeti zamani yaradilmis misilsiz maddi ve menevi irs mehv edilmis ve talanmisdir Xilafet Qahireye kocmus ve 1517 ci ilde Misir Osmanlilar terefinden alinandan sonra onlara kecmis Istinadlar Redakte Abbasid Caliphate which had extended from India to North Africa and the emergence of successor states afterward Confounding Powers Anarchy and International Society from the Assassins to Al Qaeda Cambridge University Press 2016 page 72 GOSUDARSTVO ATABEKOV AZERBAJDZhANA Ziya Bunyadov Menbe RedakteMusulmanskij mir 950 1150 Izdatelstvo Nauka Glavnaya redakciya vostochnoj literatury Moskva 1981 seh 189 Abbasidov halifatHemcinin bax RedakteRasidi xelifeler Emeviler sulalesi Abbasiler sulalesi Ereb Xilafeti Azerbaycan Ereb Xilafetinin terkibindeMenbe https az wikipedia org w index php title Abbasiler xilafeti amp oldid 5925099, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.