fbpx
Wikipedia

Zeynalabdin Mövsümov

Zeynalabdin Mövsümov (azərb. Mövsümov Zeynalabdin Rəsul oğlu‎) — Azərbaycan Milli Elmlər Akdemiyası Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutu Mineral gübrələr və mikroelemetlər laboratoriyasının rəhbəri, kənd təsərrüfatı elmlər doktoru, professor, İkinci dünya müharibəsinin veteranı. Zeynalabdin Mövsümovun azərbaycan, rusingilis dillərində dövrü mətbuatda, eləcə də ayrı-ayrı külliyatlarda, monoqrafiyalarda və aqrokimya sahəsində yazılmış məlumat kitabları və populyar səpgidə yazdığı kitabça və məqalələri mövcuddur.

Zeynalabdin Mövsümov
azərb. Mövsümov Zeynalabdin Rəsul oğlu
Doğum tarixi
Doğum yeri Dırnıs, Naxçıvan MSSR
Vəfat tarixi (89 yaşında)
Vəfat yeri Bakı, Azərbaycan
Vətəndaşlığı Azərbaycan
Milliyyəti Azərbaycanlı
Elm sahəsi Kənd təsərrüfatı
Elmi dərəcəsi Kənd təsərrüfatı elmləri doktoru
Elmi adı Professor
Təhsili Azərbaycan Dövlət Universiteti
Tanınır Azərbaycanın müxtəlif bölgələri şəraitində becərilən bitkilərin elmi cəhətdən əsaslandırılmış gübrə sistemləri, qida rejimləri müəyyən edilmiş və kompleks gübrələmə sistemləri işlənmişdir.
Mükafatları

Həyatı

Mövsümov Zeynalabdin Rəsul oğlu 1925-ci ilin 21 dekabr tarixində Naxçıvan Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının Ordubad rayonunun Dırnıs kəndində anadan olmuşdur. 1931-1938-ci illərdə Dırnıs kənd natamam orta məktəbində təhsil alıb. 1938-1941-ci illərdə Ordubad Pedaqoji texnimunda təhsil almışdır. Əmək fəaliyyətinə 1941-ci ildə başlayaraq, 1942-ci ilə qədər NMR Culfa rayonu rabitə şöbəsində böyük teleqrafçı kimi çalışmışdır.

Üçüncü Reyxin 1941-ci ildə Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqına qarşı müharibə başlamasından sonra cəbhə bölgəsinə yollanmış və burada müxtəlif diviziya və taborların tərkibində döyüşmüşdür. 1942-ci ilin 18 avqust tarixində Sovet ordusunun sıralarında 416-cı milli atıcı diviziyanın və 1198-ci xüsusi taborun tərkibində aparılan döyüşlərdə fəallığı ilə seçilən Zeynalabdin Mövsümov müharibə dönəmində və sonrasında müxtəlif orden və mükafatlarla təltif edilmişdir.

1942-ci ilin 22 noyabr tarixində döyüşdə yaralandıqdan sonra Maxaçqala şəhərində yerləşən hərbi hospitalda müalicə olunmuşdur. 1943-cü ildə yenidən ordu sıralarına qayıdıb, Şimali Qafqazdan Şərqi Prussiyanın Keniksberq (indiki Kalininqrad) şəhərinə kimi getmişdir. 1944-cü ildə SSRİ Müdafiə Nazirliyi tərəfindən əlaçı rabitəçi döş nişanı ilə təltif edilmişdir. 1945-ci ildə Qafqazın alman faşistlərindən azad edilməsində bilavasitə iştirakına görə "Qafqazın müdafiəsinə görə" medalı ilə təltif edilmişdir.

Müharibədə göstərdiyi şücaətlərə görə "Döyüş xidmətlərinə görə" medalı ilə də təltif edilmişdir. Mövsümov Berlin əməliyyatından sonra 1945-ci ilin 9 may tarixində "1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə" medalı ilə təltif edilən azərbaycanlı döyüşçülərdən biridir.

1945-ci ilin aprel ayında artıq alman faşistləri üzərində qələbə yaxınlaşırdı. Bu zaman SSRİ-nin Yaponiya ilə mümkün müharibə təhlükəsi meydana çıxmışdır. Zeynalabdin Mövsümovun vuruşduğu hərbi birləşmə uzaq şərq ordusu tərkibində, Yaponiya ilə döyüşə göndərilir. Uzun müddətdir ki, gözlənilən qələbə xəbərini gənc döyüşçü Xabarovsk şəhərində eşidir və 9 may qələbə bayramınıda həmin şəhərdə keçirir.

1945-ci ilin sentyabr ayında yapon militaristləri üzərində qələbə çalındıqdan sonra Sovet ordusu sıralarından tərxis edilməyə başlamaq haqqında fərman verilsə də, bu fərman Uzaq Şərq ordusu sıralarına şamil edilmir və Zeynalabdin Mövsümov yalnız 1946-cı ilin 26 aprel ayında ordu sıralarından tərxis edilib vətənə qayıdır.

Elmi praktiki və pedoqoji fəaliyyəti

1946-cı ilin may ayından 1947-ci ilin avqust ayına kimi Ordubad rayonunun Dırnıs Stalin adına kolxozda hesabdar müavini vəzifəsində işləmişdir. 1947-ci ildə Bakı şəhərinə gələrək Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki Bakı Dövlət Universiteti) biologiya faklutəsinə qəbul imtahanlarını müvəffəqiyyətlə verərək həmin faklutəyə qəbul olunur.

Elmi-Təhqiqat işlərinə böyük marağının görən onun ixtisas aldığı bitki fiziologiyası kafedrasının rəhbəri akademik Müzəffər Abutalıbovun təklifi ilə o faklutə tələbə elmi cəmiyyətinin sədri seçilir. Mövsümovun elmi praktiki və pedoqoji fəaliyyətidə müharibədən sonrakı illərə təsadüf edir. 1952-ci ildə unversiteti fərqlənmə diplomu ilə bitirdiyinə görə biologiya faklutəsinin elmi şurası onun aspiranturaya daxil olması üçün təqdimat verir.

 
Zeynalabdin Mövsümov Böyük Vətən müharibəsində. (sağdan birinci)

Həmin il o, AMEA Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutuna göndəriş alır və 15 iyul 1952-ci ildə həmin institutda kiçik elmi işçi vəzifəsinə qəbul olunur. 1952-1956-cı illərdə Lənkəran bölgəsi keçmiş SSRİ məkanında Gürcüstandan sonra ikinci çayçılıq bazası sayılırdı. Ona görə də çay bitkisi Azərbaycan üçün aparıcı, eyni zamanda strateji əhəmiyyətli kənd təsərrüfatı bitkisi idi. Onun məhsuldarlığının artırılması və keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması ən mühüm elmi problemlərdən biri kimi qəbul olnumuşdur.

1952-1956-cı illərdə Zeynalabdin Mövsümov apardığı təcrübələrin nəticələrini yekunlaşdıraraq namizədlik dissertasiyası yazmışdır. 1956-cı ildə Respublikada dissertasiya müdafiə etmək üçün elmi şura olmadığından həmin mövzuda yazdığı dissertasiyanı Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikasının Stalinqrad (indiki Volqoqrad) kənd təsərrüfatı institutunun elmi şurasında müdafiə etmiş və SSRİ Ali Attestasiya Komissiyasının 24 aprel 1957-ci il tarixli qərarı ilə ona kənd təsərrüfatı elmləri alimlik dərəcəsi verilmişdir.

1967-ci ildə alimin Azərbaycanın bəzi torpaqlarında azotun dinamikası və effektivliyi monoqrafiyası işıq üzü görür. Mövsümov həmişə azot kübrələrinin effektivliyinin və bitkilərin onların mənimsəmə əmsalının artırılmasının yeni-yeni metodlarının axtarışında olmuşdur. O, 1994-cü ildə öz tələbəsi Ağayevlə birlikdə Mədəni bitkilərdə nitratın toplanması əsərini çap etdirmişdir. Zeynalabdin Mövsümov uzun müddət müdafiə üzrə ixtisasaşdırılmış elmi şuranın sədr müavini, sədri, Prezident yanında AAK-nın ekspert komissiyasının üzvü olmuşdur.

Professorun bir çox xarici ölkələrin, o cümlədən Almaniya Demokratik Respublikası, Türkiyə, Rusiya, FransaTailand alimləri ilə sıx elmi əlaqələri mövcud idi. Professor Z.Mövsümov 1978-ci ildən 2007-ci ilə qədər torpaqşünaslıq və aqrokimya sahəsində 20-dən çox namizədlik və doktorluq dissertasiyalarının müdafiəsi üzrə bir sıra mütəxəssisin elmi rəhbəri olmuşdur.

O, Azərbaycan EA-nın Məruzələri, Azərbaycan EA-nın Xəbərləri, Aqrokimya, Azərbaycanın kənd təsərrüfatı xəbərləri jurnallarına məqalələrlə fəal çıxış edirdi. Əmək fəaliyyətindəki uğurlarına görə alim "Şərəf Nişanı" ordeni, "Əmək rəşadətinə görə", "Əmək veteranı" medalları, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Fəxri fərmanları ilə təltif olunmuşdur. Elm ictimaiyyəti 2010-cu ildə Azərbaycanın qocaman aqrokimyaçı aliminin anadan olmasının 85 illik yubleyini qeyd etmişdir. Zeynalabdin Mövsümov 2015-ci ilin 1 oktyabr tarixində Bakı şəhərində vəfat etmişdir.

Elmi əsərlərinin biblioqrafiyası

Elmi əsərlərinin adları

  • Azərbaycanın bəzi torpaqlarında azotun dinamikası və səmərəliliyi. Bakı, "Elm", 1967; 9 çar.v.
  • Karbonatlı torpaqlara verilən gübrələrdən azotun amonyak şəklində itkiləri. (rus dilində) Aqrokimya jurnalı .№5,1969, 0,3, çar.v.
  • Azot Azərbaycan əkinçiliyində. Bakı, "Elm", 1978, 12 çar v.
  • Bitki məhsullarında nitratlar və onların toplanmasının aqroekoloji şəraiti. Azərb.SSR EA Xəbərləri jurnalı, biologiya seriyası №3, 1987; 0,3, çar.v
  • Nitratların bitki məhsullarında toplanması. Bakı, "Elm", 3 çar v.6.

Mükafatlar

İstinadlar

  1. science.gov.az. "AMEA / Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutunun elmlər doktorları / Mövsümov Zeynalabdin Rəsul oğlu" (Azərbaycan dili). Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası. 2017-10-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-10-11.
  2. Zeynalabdin Rəsul oğlu Mövsümov - Biblioqrafiya. Elm və təhsil nəşriyyatı: AMEA Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutu. 2008.
  3. Georgi Zapletin. Vətənə və elmə xidmət etdilər..: Kitabda 1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində mərdliklə vuruşmuş Azərbaycan Elmlər Akademiyasının gələcək akademik və müxbir üzvlərinin döyüş yollarıdan söhbət açılır. Kitabın ikinci hissəsi düşmən üzərində qələbə çalınmasından böyük xidmətlər göstərmiş, institutlarda, elmi laboratoriyalarda çalışmış alimlərə həsr olunmuşdur. 2012. (#apostrophe_markup)

zeynalabdin, mövsümov, azərb, mövsümov, zeynalabdin, rəsul, oğlu, azərbaycan, milli, elmlər, akdemiyası, torpaqşünaslıq, aqrokimya, institutu, mineral, gübrələr, mikroelemetlər, laboratoriyasının, rəhbəri, kənd, təsərrüfatı, elmlər, doktoru, professor, ikinci,. Zeynalabdin Movsumov azerb Movsumov Zeynalabdin Resul oglu Azerbaycan Milli Elmler Akdemiyasi Torpaqsunasliq ve Aqrokimya Institutu Mineral gubreler ve mikroelemetler laboratoriyasinin rehberi kend teserrufati elmler doktoru professor Ikinci dunya muharibesinin veterani Zeynalabdin Movsumovun azerbaycan rus ve ingilis dillerinde dovru metbuatda elece de ayri ayri kulliyatlarda monoqrafiyalarda ve aqrokimya sahesinde yazilmis melumat kitablari ve populyar sepgide yazdigi kitabca ve meqaleleri movcuddur 1 2 3 Zeynalabdin Movsumovazerb Movsumov Zeynalabdin Resul oglu Dogum tarixi 21 dekabr 1925Dogum yeri Dirnis Naxcivan MSSRVefat tarixi 1 oktyabr 2015 89 yasinda Vefat yeri Baki AzerbaycanVetendasligi AzerbaycanMilliyyeti AzerbaycanliElm sahesi Kend teserrufatiElmi derecesi Kend teserrufati elmleri doktoruElmi adi ProfessorTehsili Azerbaycan Dovlet UniversitetiTaninir Azerbaycanin muxtelif bolgeleri seraitinde becerilen bitkilerin elmi cehetden esaslandirilmis gubre sistemleri qida rejimleri mueyyen edilmis ve kompleks gubreleme sistemleri islenmisdir Mukafatlari Mundericat 1 Heyati 1 1 Elmi praktiki ve pedoqoji fealiyyeti 2 Elmi eserlerinin biblioqrafiyasi 2 1 Elmi eserlerinin adlari 3 Mukafatlar 4 IstinadlarHeyati RedakteMovsumov Zeynalabdin Resul oglu 1925 ci ilin 21 dekabr tarixinde Naxcivan Muxtar Sovet Sosialist Respublikasinin Ordubad rayonunun Dirnis kendinde anadan olmusdur 1931 1938 ci illerde Dirnis kend natamam orta mektebinde tehsil alib 1938 1941 ci illerde Ordubad Pedaqoji texnimunda tehsil almisdir Emek fealiyyetine 1941 ci ilde baslayaraq 1942 ci ile qeder NMR Culfa rayonu rabite sobesinde boyuk teleqrafci kimi calismisdir 2 Ucuncu Reyxin 1941 ci ilde Sovet Sosialist Respublikalari Ittifaqina qarsi muharibe baslamasindan sonra cebhe bolgesine yollanmis ve burada muxtelif diviziya ve taborlarin terkibinde doyusmusdur 1942 ci ilin 18 avqust tarixinde Sovet ordusunun siralarinda 416 ci milli atici diviziyanin ve 1198 ci xususi taborun terkibinde aparilan doyuslerde fealligi ile secilen Zeynalabdin Movsumov muharibe doneminde ve sonrasinda muxtelif orden ve mukafatlarla teltif edilmisdir 1942 ci ilin 22 noyabr tarixinde doyusde yaralandiqdan sonra Maxacqala seherinde yerlesen herbi hospitalda mualice olunmusdur 1943 cu ilde yeniden ordu siralarina qayidib Simali Qafqazdan Serqi Prussiyanin Keniksberq indiki Kalininqrad seherine kimi getmisdir 1944 cu ilde SSRI Mudafie Nazirliyi terefinden elaci rabiteci dos nisani ile teltif edilmisdir 1945 ci ilde Qafqazin alman fasistlerinden azad edilmesinde bilavasite istirakina gore Qafqazin mudafiesine gore medali ile teltif edilmisdir Muharibede gosterdiyi sucaetlere gore Doyus xidmetlerine gore medali ile de teltif edilmisdir Movsumov Berlin emeliyyatindan sonra 1945 ci ilin 9 may tarixinde 1941 1945 ci iller Boyuk Veten muharibesinde Almaniya uzerinde qelebeye gore medali ile teltif edilen azerbaycanli doyusculerden biridir 1945 ci ilin aprel ayinda artiq alman fasistleri uzerinde qelebe yaxinlasirdi Bu zaman SSRI nin Yaponiya ile mumkun muharibe tehlukesi meydana cixmisdir Zeynalabdin Movsumovun vurusdugu herbi birlesme uzaq serq ordusu terkibinde Yaponiya ile doyuse gonderilir Uzun muddetdir ki gozlenilen qelebe xeberini genc doyuscu Xabarovsk seherinde esidir ve 9 may qelebe bayraminida hemin seherde kecirir 2 1945 ci ilin sentyabr ayinda yapon militaristleri uzerinde qelebe calindiqdan sonra Sovet ordusu siralarindan terxis edilmeye baslamaq haqqinda ferman verilse de bu ferman Uzaq Serq ordusu siralarina samil edilmir ve Zeynalabdin Movsumov yalniz 1946 ci ilin 26 aprel ayinda ordu siralarindan terxis edilib vetene qayidir Elmi praktiki ve pedoqoji fealiyyeti Redakte 1946 ci ilin may ayindan 1947 ci ilin avqust ayina kimi Ordubad rayonunun Dirnis Stalin adina kolxozda hesabdar muavini vezifesinde islemisdir 1947 ci ilde Baki seherine gelerek Kirov adina Azerbaycan Dovlet Universitetinin indiki Baki Dovlet Universiteti biologiya faklutesine qebul imtahanlarini muveffeqiyyetle vererek hemin fakluteye qebul olunur 1 Elmi Tehqiqat islerine boyuk maraginin goren onun ixtisas aldigi bitki fiziologiyasi kafedrasinin rehberi akademik Muzeffer Abutalibovun teklifi ile o faklute telebe elmi cemiyyetinin sedri secilir Movsumovun elmi praktiki ve pedoqoji fealiyyetide muharibeden sonraki illere tesaduf edir 1952 ci ilde unversiteti ferqlenme diplomu ile bitirdiyine gore biologiya faklutesinin elmi surasi onun aspiranturaya daxil olmasi ucun teqdimat verir 2 Zeynalabdin Movsumov Boyuk Veten muharibesinde sagdan birinci Hemin il o AMEA Torpaqsunasliq ve Aqrokimya Institutuna gonderis alir ve 15 iyul 1952 ci ilde hemin institutda kicik elmi isci vezifesine qebul olunur 1952 1956 ci illerde Lenkeran bolgesi kecmis SSRI mekaninda Gurcustandan sonra ikinci cayciliq bazasi sayilirdi Ona gore de cay bitkisi Azerbaycan ucun aparici eyni zamanda strateji ehemiyyetli kend teserrufati bitkisi idi Onun mehsuldarliginin artirilmasi ve keyfiyyetinin yaxsilasdirilmasi en muhum elmi problemlerden biri kimi qebul olnumusdur 1952 1956 ci illerde Zeynalabdin Movsumov apardigi tecrubelerin neticelerini yekunlasdiraraq namizedlik dissertasiyasi yazmisdir 1956 ci ilde Respublikada dissertasiya mudafie etmek ucun elmi sura olmadigindan hemin movzuda yazdigi dissertasiyani Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikasinin Stalinqrad indiki Volqoqrad kend teserrufati institutunun elmi surasinda mudafie etmis ve SSRI Ali Attestasiya Komissiyasinin 24 aprel 1957 ci il tarixli qerari ile ona kend teserrufati elmleri alimlik derecesi verilmisdir 1 1967 ci ilde alimin Azerbaycanin bezi torpaqlarinda azotun dinamikasi ve effektivliyi monoqrafiyasi isiq uzu gorur Movsumov hemise azot kubrelerinin effektivliyinin ve bitkilerin onlarin menimseme emsalinin artirilmasinin yeni yeni metodlarinin axtarisinda olmusdur O 1994 cu ilde oz telebesi Agayevle birlikde Medeni bitkilerde nitratin toplanmasi eserini cap etdirmisdir Zeynalabdin Movsumov uzun muddet mudafie uzre ixtisasasdirilmis elmi suranin sedr muavini sedri Prezident yaninda AAK nin ekspert komissiyasinin uzvu olmusdur 3 Professorun bir cox xarici olkelerin o cumleden Almaniya Demokratik Respublikasi Turkiye Rusiya Fransa ve Tailand alimleri ile six elmi elaqeleri movcud idi Professor Z Movsumov 1978 ci ilden 2007 ci ile qeder torpaqsunasliq ve aqrokimya sahesinde 20 den cox namizedlik ve doktorluq dissertasiyalarinin mudafiesi uzre bir sira mutexessisin elmi rehberi olmusdur O Azerbaycan EA nin Meruzeleri Azerbaycan EA nin Xeberleri Aqrokimya Azerbaycanin kend teserrufati xeberleri jurnallarina meqalelerle feal cixis edirdi Emek fealiyyetindeki ugurlarina gore alim Seref Nisani ordeni Emek resadetine gore Emek veterani medallari Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin Fexri fermanlari ile teltif olunmusdur Elm ictimaiyyeti 2010 cu ilde Azerbaycanin qocaman aqrokimyaci aliminin anadan olmasinin 85 illik yubleyini qeyd etmisdir Zeynalabdin Movsumov 2015 ci ilin 1 oktyabr tarixinde Baki seherinde vefat etmisdir 3 Elmi eserlerinin biblioqrafiyasi RedakteElmi eserlerinin adlari Redakte Azerbaycanin bezi torpaqlarinda azotun dinamikasi ve semereliliyi Baki Elm 1967 9 car v Karbonatli torpaqlara verilen gubrelerden azotun amonyak seklinde itkileri rus dilinde Aqrokimya jurnali 5 1969 0 3 car v Azot Azerbaycan ekinciliyinde Baki Elm 1978 12 car v Bitki mehsullarinda nitratlar ve onlarin toplanmasinin aqroekoloji seraiti Azerb SSR EA Xeberleri jurnali biologiya seriyasi 3 1987 0 3 car v Nitratlarin bitki mehsullarinda toplanmasi Baki Elm 3 car v 6 Mukafatlar Redakte Qafqazin mudafiesine gore medali 1945 ci ilde Qafqazin alman fasistlerinden azad edilmesindeki istirakina gore Doyus xidmetlerine gore medali Ikinci dunya muharibesinde gosterdiyi sucaete gore 1941 1945 ci iller Boyuk Veten muharibesinde Almaniya uzerinde qelebeye gore medali SSRI Ali Sovetinin 9 may 1945 ci il tarixli qerari ile Yaponiya uzerinde qelebeye gore medali SSRI Ali Sovetinin 30 sentyabr 1945 ci il tarixli qerari ile SSRI Silahli Quvvelerinin 50 illiyi yubiley medali SSRI Ali Sovetinin qerari ile SSRI Silahli Quvvelerinin 70 illiyi yubiley medali SSRI Ali Sovetinin qerari ile Istinadlar Redakte 1 2 3 science gov az AMEA Torpaqsunasliq ve Aqrokimya Institutunun elmler doktorlari Movsumov Zeynalabdin Resul oglu Azerbaycan dili Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasi 2017 10 11 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 10 11 1 2 3 4 Zeynalabdin Resul oglu Movsumov Biblioqrafiya Elm ve tehsil nesriyyati AMEA Torpaqsunasliq ve Aqrokimya Institutu 2008 1 2 3 Georgi Zapletin Vetene ve elme xidmet etdiler Kitabda 1941 1945 ci iller Boyuk Veten muharibesinde merdlikle vurusmus Azerbaycan Elmler Akademiyasinin gelecek akademik ve muxbir uzvlerinin doyus yollaridan sohbet acilir Kitabin ikinci hissesi dusmen uzerinde qelebe calinmasindan boyuk xidmetler gostermis institutlarda elmi laboratoriyalarda calismis alimlere hesr olunmusdur 2012 apostrophe markup Menbe https az wikipedia org w index php title Zeynalabdin Movsumov amp oldid 5954421, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.