Qrafik verilənlər bazası (ing. Graph Database) — verilənləri qrafik strukturlarında saxlayan və əlaqələri (ing. edge) və obyektləri (ing. node) təmsil edən xüsusi bir verilənlər bazasıdır. Ənənəvi verilənlər bazalarından fərqli olaraq, burada əsas fokus obyektlər arasındakı əlaqələr üzərindədir. Bu verilənlər bazaları qovşaqlar (ing. nodes), kənarlar (ing. edges) və xüsusiyyətlər (ing. properties) üzərində qurulur.
Əsas komponentləri
| ]- Qovşaq (ing. Node) — məlumatların təmsil olunduğu obyektlərdir (məsələn, şəxs, məhsul və ya hər hansı bir varlıq).
- Kənar (ing. Edge) — qovşaqlar arasındakı əlaqələri təmsil edir. Bu əlaqələr yönümlü və ya yönümsüz ola bilər (məsələn, "Dostdur", "Almışdır", "Təmin edir").
- Xüsusiyyətlər (ing. Properties) — həm qovşaqların, həm də kənarların xüsusiyyətlərini saxlayır (məsələn, qovşaq üçün ad, yaş; kənar üçün əlaqənin müddəti və ya tipi).
Qrafik verilənlər bazalarının üstünlükləri
| ]- Əlaqələrə fokuslanmışdır — ənənəvi verilənlər bazaları ilə müqayisədə, əlaqələr daha sürətli və təbii şəkildə sorğulananır. Bu, mürəkkəb əlaqələrə malik verilənlər ilə işləyərkən çox faydalıdır.
- Sürətli sorğular — məlumatlar arasında mürəkkəb əlaqələri sürətli şəkildə sorğulamaq üçün optimallaşdırılmışdır. Məsələn, əlaqələr şəbəkəsi (ing. social network), tövsiyə sistemləri və s.
- Dinamik verilənlər — verilənlərin strukturunu əvvəlcədən müəyyən etmədən işləyə bilər, bu da daha çevik və dinamik strukturlar ilə işləməyi asanlaşdırır.
Məşhur qrafik verilənlər bazaları
| ]- Neo4j — ən populyar və geniş istifadə olunan qrafik verilənlər bazasıdır. adlı sorğu dili ilə işləyir.
- Amazon Neptune — AWS-in qrafik verilənlər bazası xidmətidir. , və dəstəkləyir.
- OrientDB — qrafik modelini dəstəkləməklə yanaşı, çox modelli bir verilənlər bazasıdır.
- ArangoDB — qrafik modeli ilə yanaşı sənəd və açar-dəyər modellərini də dəstəkləyir.
Qrafik verilənlər bazaları sosial şəbəkələr, tövsiyə sistemləri, fırıldaqçılığın aşkarlanması və bioinformatika kimi sahələrdə geniş istifadə olunur.
İstinadlar
| ]- Yoon, Byoung-Ha; Kim, Seon-Kyu; Kim, Seon-Young. "Use of Graph Database for the Integration of Heterogeneous Biological Data". Genomics & Informatics. 15 (1). mart 2017: 19–27. doi:10.5808/GI.2017.15.1.19. ISSN 1598-866X. PMC 5389944. PMID 28416946.
- Silberschatz, Avi. Database System Concepts, Sixth Edition (PDF). McGraw-Hill. 28 yanvar 2010. səh. D-29. ISBN . 26 avqust 2018 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 22 oktyabr 2024.
- Kuper, Gabriel M. The Logical Data Model: A New Approach to Database Logic (PDF) (Ph.D.). 1985. Docket STAN-CS-85-1069. 30 iyun 2016 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 31 may 2016.
- Robinson, Ian. Graph Databases: New Opportunities for Connected Data. O'Reilly Media, Inc. 10 iyun 2015. səh. 4. ISBN .
- Robinson, Ian. Graph Databases: New Opportunities for Connected Data. O'Reilly Media, Inc. 10 iyun 2015. səh. 4. ISBN .
- "Graph Databases Burst into the Mainstream". www.kdnuggets.com. 13 noyabr 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 oktyabr 2018.
- Bourbakis, Nikolaos G. Artificial Intelligence and Automation. World Scientific. 1998. səh. 381. ISBN . İstifadə tarixi: 20 aprel 2018.
- Fan, Jing; Gerald, Adalbert. The case against specialized graph analytics engines (PDF). Conference on Innovative Data Systems Research (CIDR). 25 dekabr 2014.
- Silberschatz, Avi. Database System Concepts, Sixth Edition (PDF). McGraw-Hill. 28 yanvar 2010. səh. E-20. ISBN . 27 yanvar 2018 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 22 oktyabr 2024.
- Parker, Lorraine. "IMS Notes". vcu.edu. 5 aprel 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 may 2016.
- Angles, Renzo; Gutierrez, Claudio. "Survey of graph database models" (PDF). ACM Computing Surveys. 40 (1). 1 fevral 2008: 1–39. CiteSeerX 10.1.1.110.1072. doi:10.1145/1322432.1322433. 15 avqust 2017 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 may 2016.
network models [...] lack a good abstraction level: it is difficult to separate the db-model from the actual implementation
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Qrafik verilenler bazasi ing Graph Database verilenleri qrafik strukturlarinda saxlayan ve elaqeleri ing edge ve obyektleri ing node temsil eden xususi bir verilenler bazasidir Enenevi verilenler bazalarindan ferqli olaraq burada esas fokus obyektler arasindaki elaqeler uzerindedir Bu verilenler bazalari qovsaqlar ing nodes kenarlar ing edges ve xususiyyetler ing properties uzerinde qurulur Esas komponentleri span Qovsaq ing Node melumatlarin temsil olundugu obyektlerdir meselen sexs mehsul ve ya her hansi bir varliq Kenar ing Edge qovsaqlar arasindaki elaqeleri temsil edir Bu elaqeler yonumlu ve ya yonumsuz ola biler meselen Dostdur Almisdir Temin edir Xususiyyetler ing Properties hem qovsaqlarin hem de kenarlarin xususiyyetlerini saxlayir meselen qovsaq ucun ad yas kenar ucun elaqenin muddeti ve ya tipi Qrafik verilenler bazalarinin ustunlukleri span Elaqelere fokuslanmisdir enenevi verilenler bazalari ile muqayisede elaqeler daha suretli ve tebii sekilde sorgulananir Bu murekkeb elaqelere malik verilenler ile isleyerken cox faydalidir Suretli sorgular melumatlar arasinda murekkeb elaqeleri suretli sekilde sorgulamaq ucun optimallasdirilmisdir Meselen elaqeler sebekesi ing social network tovsiye sistemleri ve s Dinamik verilenler verilenlerin strukturunu evvelceden mueyyen etmeden isleye biler bu da daha cevik ve dinamik strukturlar ile islemeyi asanlasdirir Meshur qrafik verilenler bazalari span Neo4j en populyar ve genis istifade olunan qrafik verilenler bazasidir adli sorgu dili ile isleyir Amazon Neptune AWS in qrafik verilenler bazasi xidmetidir ve destekleyir OrientDB qrafik modelini desteklemekle yanasi cox modelli bir verilenler bazasidir ArangoDB qrafik modeli ile yanasi sened ve acar deyer modellerini de destekleyir Qrafik verilenler bazalari sosial sebekeler tovsiye sistemleri firildaqciligin askarlanmasi ve bioinformatika kimi sahelerde genis istifade olunur Istinadlar span Yoon Byoung Ha Kim Seon Kyu Kim Seon Young Use of Graph Database for the Integration of Heterogeneous Biological Data Genomics amp Informatics 15 1 mart 2017 19 27 doi 10 5808 GI 2017 15 1 19 ISSN 1598 866X PMC 5389944 PMID 28416946 Silberschatz Avi Database System Concepts Sixth Edition PDF McGraw Hill 28 yanvar 2010 seh D 29 ISBN 978 0 07 352332 3 26 avqust 2018 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 22 oktyabr 2024 Kuper Gabriel M The Logical Data Model A New Approach to Database Logic PDF Ph D 1985 Docket STAN CS 85 1069 30 iyun 2016 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 31 may 2016 Robinson Ian Graph Databases New Opportunities for Connected Data O Reilly Media Inc 10 iyun 2015 seh 4 ISBN 9781491930861 Robinson Ian Graph Databases New Opportunities for Connected Data O Reilly Media Inc 10 iyun 2015 seh 4 ISBN 9781491930861 Graph Databases Burst into the Mainstream www kdnuggets com 13 noyabr 2018 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 23 oktyabr 2018 Bourbakis Nikolaos G Artificial Intelligence and Automation World Scientific 1998 seh 381 ISBN 9789810226374 Istifade tarixi 20 aprel 2018 Fan Jing Gerald Adalbert The case against specialized graph analytics engines PDF Conference on Innovative Data Systems Research CIDR 25 dekabr 2014 Silberschatz Avi Database System Concepts Sixth Edition PDF McGraw Hill 28 yanvar 2010 seh E 20 ISBN 978 0 07 352332 3 27 yanvar 2018 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 22 oktyabr 2024 Parker Lorraine IMS Notes vcu edu 5 aprel 2017 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 31 may 2016 Angles Renzo Gutierrez Claudio Survey of graph database models PDF ACM Computing Surveys 40 1 1 fevral 2008 1 39 CiteSeerX 10 1 1 110 1072 doi 10 1145 1322432 1322433 15 avqust 2017 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 28 may 2016 network models lack a good abstraction level it is difficult to separate the db model from the actual implementation Normativ yoxlamaMicrosoft 176225458 Verilenler bazalariNovleriObyekt yonlu Relyasiyali Acar deyer Sutun yonlu Sened yonlu Genis sutunlu yaddas Qrafik NoSQL NewSQL In memory Cox modelli Bulud Blokceyn esasli verilenler bazasiKonsepsiyaVerilenler bazasi ACID Armstronqun aksiomlari Koddun 12 qaydasi CAP teoremi CRUD Null Namized acar Xarici acarObyektlerRelyasiya View Tranzaksiya Tranzaksiya jurnali TriggerKomponentlerFunksiyalarElaqeli movzularNormallasdirma Elaqeler cebri Elaqeli model Obyekt yonlu verilenler bazasiKateqoriya Kateqoriya Verilenler bazalari
