Relyasiya (ing. Relation) — verilənlər bazasında verilənlər arasında əlaqələri göstərmək üçün istifadə edilən bir modeldir. Relyasiyalı verilənlər bazası, məlumatları iki ölçülü cədvəllər şəklində saxlayır və bu cədvəllər arasında əlaqələri göstərir. Hər bir cədvəl sütunlar və sətrlərdən ibarətdir, sütunlar atributları, sətrlər isə verilənləri təmsil edir. Bu model SQL (ing. Structured Query Language) ilə işləyir və məlumatların strukturlaşdırılmış şəkildə saxlanılmasını, axtarılmasını və idarə edilməsini asanlaşdırır.
Nümunə
| ]Aşağıda üç adlandırılmış atributu olan əlaqə nümunəsidir: tam bölgədən "ID" və sətir bölgəsindən "Ad" və "Ünvan":
| ID (Tam ədəd) | Ad (Əlaqə) | Ünvan (Əlaqə) |
|---|---|---|
| 102 | Yonezava Akinori | Naha, Okinava |
| 202 | Nilay Patel | Sendai, Miyagi |
| 104 | Murata Makoto | Kumamoto, Kumamoto |
| 152 | Matsumoto Yukihiro | Okinava, Okinava |
Sərbəst dəyişənləri ifadə etmək üçün atribut adlarından istifadə edərək bu əlaqə üçün predikat ola bilər: "İşçi ID-si Ad kimi tanınır və Ünvanda yerləşir." Münasibətin tədqiqi, predikatın sahib olduğu yalnız dörd dəzmin olduğunu göstərir. Məsələn, 102-ci işçini yalnız Yonezava Akinori tanıyır və Naha, Okinavadan başqa heç bir yerdə yaşamır. Bundan əlavə, göstərilən dörd işçidən başqa heç bir işçinin adı və ünvanı yoxdur.
Relyasiya dəyişənləri
| ]Relyasiya verilənlər bazası real dünyada baş verən dəyişikliklərə cavab olaraq verilənlər bazasını yeniləmək üçün adlandırılmış relyasiya dəyişənlərindən (ing. relvars) ibarətdir. Müvafiq dəyərin yenilənməsi həmin dəyişənə təyin edilmiş əlaqənin gövdəsinin başqa bir dəst dəsti ilə əvəzlənməsinə səbəb olur. Relyasiya dəyişənləri iki sinfə bölünür: əsas əlaqə dəyişənləri və törəmə əlaqə dəyişənləri, sonuncular virtual relyasiya dəyişənləri kimi də tanınır, lakin adətən stenoqrafiyada deyilir.
Məlumatların tərifi dili (ing. Data Definition Language (DDL)) istifadə edərək, əsas əlaqənin dəyişənlərini təyin edə bilər. SQL-də CREATE TABLE sintaksisi əsas cədvəlləri müəyyən etmək üçün istifadə olunur. Aşağıda bir nümunə verilmişdir.
CREATE TABLE List_of_people ( ID INTEGER, Name CHAR(40), Address CHAR(200), PRIMARY KEY (ID) ) İstinadlar
| ]- E. F. Codd. Further normalization of the database relational model // Data Base Systems. Courant Institute: Prentice-Hall. oktyabr 1972. ISBN .
R is a relation on these n domains if it is a set of elements of the form (d1, d2, ..., dn) where dj ∈ Dj for each j=1,2,...,n.
- C.J. Date. Database in Depth. O'Reilly. may 2005. səh. 42. ISBN .
... tuples have no left-to-right ordering to their attributes ...
- E.F. Codd. The Relational Model for Database Management, Version 2. Addison-Wesley. 1990. səh. 3. ISBN .
One reason for abandoning positional concepts altogether in the relations of the relational model is that it is not at all unusual to find database relations, each of which has as many as 50, 100, or even 150 columns.
- An Introduction to Database Systems (8). . 2004. ISBN .
- T. A. Halpin; . Information Modeling and Relational Databases. Morgan Kaufmann. 2008. 772–. ISBN . İstifadə tarixi: 28 noyabr 2012.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Relyasiya ing Relation verilenler bazasinda verilenler arasinda elaqeleri gostermek ucun istifade edilen bir modeldir Relyasiyali verilenler bazasi melumatlari iki olculu cedveller seklinde saxlayir ve bu cedveller arasinda elaqeleri gosterir Her bir cedvel sutunlar ve setrlerden ibaretdir sutunlar atributlari setrler ise verilenleri temsil edir Bu model SQL ing Structured Query Language ile isleyir ve melumatlarin strukturlasdirilmis sekilde saxlanilmasini axtarilmasini ve idare edilmesini asanlasdirir Numune span Asagida uc adlandirilmis atributu olan elaqe numunesidir tam bolgeden ID ve setir bolgesinden Ad ve Unvan ID Tam eded Ad Elaqe Unvan Elaqe 102 Yonezava Akinori Naha Okinava202 Nilay Patel Sendai Miyagi104 Murata Makoto Kumamoto Kumamoto152 Matsumoto Yukihiro Okinava Okinava Serbest deyisenleri ifade etmek ucun atribut adlarindan istifade ederek bu elaqe ucun predikat ola biler Isci ID si Ad kimi taninir ve Unvanda yerlesir Munasibetin tedqiqi predikatin sahib oldugu yalniz dord dezmin oldugunu gosterir Meselen 102 ci iscini yalniz Yonezava Akinori taniyir ve Naha Okinavadan basqa hec bir yerde yasamir Bundan elave gosterilen dord isciden basqa hec bir iscinin adi ve unvani yoxdur Relyasiya deyisenleri span Relyasiya verilenler bazasi real dunyada bas veren deyisikliklere cavab olaraq verilenler bazasini yenilemek ucun adlandirilmis relyasiya deyisenlerinden ing relvars ibaretdir Muvafiq deyerin yenilenmesi hemin deyisene teyin edilmis elaqenin govdesinin basqa bir dest desti ile evezlenmesine sebeb olur Relyasiya deyisenleri iki sinfe bolunur esas elaqe deyisenleri ve toreme elaqe deyisenleri sonuncular virtual relyasiya deyisenleri kimi de taninir lakin adeten stenoqrafiyada deyilir Melumatlarin terifi dili ing Data Definition Language DDL istifade ederek esas elaqenin deyisenlerini teyin ede biler SQL de CREATE TABLE sintaksisi esas cedvelleri mueyyen etmek ucun istifade olunur Asagida bir numune verilmisdir CREATE TABLE List of people ID INTEGER Name CHAR 40 Address CHAR 200 PRIMARY KEY ID Istinadlar span E F Codd Further normalization of the database relational model Data Base Systems Courant Institute Prentice Hall oktyabr 1972 ISBN 013196741X R is a relation on these n domains if it is a set of elements of the form d1 d2 dn where dj Dj for each j 1 2 n C J Date Database in Depth O Reilly may 2005 seh 42 ISBN 0 596 10012 4 tuples have no left to right ordering to their attributes E F Codd The Relational Model for Database Management Version 2 Addison Wesley 1990 seh 3 ISBN 0 201 14192 2 One reason for abandoning positional concepts altogether in the relations of the relational model is that it is not at all unusual to find database relations each of which has as many as 50 100 or even 150 columns An Introduction to Database Systems 8 2004 ISBN 978 0 321 19784 9 T A Halpin Information Modeling and Relational Databases Morgan Kaufmann 2008 772 ISBN 978 0 12 373568 3 Istifade tarixi 28 noyabr 2012 Verilenler bazalariNovleriObyekt yonlu Relyasiyali Acar deyer Sutun yonlu Sened yonlu Genis sutunlu yaddas Qrafik NoSQL NewSQL In memory Cox modelli Bulud Blokceyn esasli verilenler bazasiKonsepsiyaVerilenler bazasi ACID Armstronqun aksiomlari Koddun 12 qaydasi CAP teoremi CRUD Null Namized acar Xarici acarObyektlerRelyasiya View Tranzaksiya Tranzaksiya jurnali TriggerKomponentlerFunksiyalarElaqeli movzularNormallasdirma Elaqeler cebri Elaqeli model Obyekt yonlu verilenler bazasiKateqoriya Kateqoriya Verilenler bazalari
