Yaddaşdaxili verilənlər bazası (ing. In-memory database, IMDB) — verilənlərin əsas yaddaşda (ing. RAM) saxlandığı və emal edildiyi verilənlər bazası növüdür. Ənənəvi verilənlər bazalarında verilənlər əsasən disklərdə və ya digər davamlı saxlama qurğularında saxlanılır, bu isə verilənlərə çıxış sürətini RAM-dan daha yavaş edir. Yaddaşdaxili verilənlər bazaları isə bu məhdudiyyəti aradan qaldıraraq məlumatların oxuma və yazma əməliyyatlarını mümkün qədər sürətlə həyata keçirmək üçün RAM-dan istifadə edir.
Xüsusiyyətləri
| ]- Sürətli çıxış — yaddaşdaxili verilənlər bazası ənənəvi disk əsaslı bazalarla müqayisədə daha sürətli çıxış təmin edir, çünki RAM-a məlumat yazmaq və oxumaq diskdən çox daha sürətlidir.
- Aşağı gecikmə (ing. low latency) — yaddaşda məlumatların saxlanılması sorğuların daha sürətli icra edilməsinə imkan verir, bu da real vaxt rejimində işləyən sistemlər üçün vacibdir.
- Davamlılıq (ing. durability) — əsasən RAM-dan istifadə etməsinə baxmayaraq, yaddaşdaxili verilənlər bazalarının əksəriyyəti məlumatları diskdə ehtiyat nüsxə (ing. backup) kimi saxlayır. Məlumatlar elektrik kəsilməsi və ya sistem nasazlıqları zamanı itməsin deyə, tez-tez diskə sinxronizasiya olunur.
- Verilənlərin sıxılması və optimallaşdırma — yaddaşın daha effektiv istifadəsi üçün məlumatlar sıxıla və optimallaşdırıla bilər ki, bu da böyük həcmli verilənlərin RAM-da saxlanılmasını asanlaşdırır.
Üstünlükləri
| ]Yaddaşdaxili bazalar böyük miqyaslı tətbiqlər üçün yüksək performans təmin edir, xüsusən də sorğuların çox sürətlə yerinə yetirilməsi tələb olunduqda. Məlumatların yaddaşda saxlanılması real vaxtda böyük həcmdə məlumatların emalını mümkün edir, bu da tez-tez maliyyə bazarları, onlayn reklam platformaları, oyunlar və digər real-vaxtlı sistemlərdə vacibdir. Diskə yazma əməliyyatlarından qaçındığı üçün yaddaşdaxili verilənlər bazaları daha sadə və yüngül ola bilər.
İstifadə sahələri
| ]- Real-vaxt analitikası — böyük həcmdə məlumatların real vaxt rejimində təhlil edilməsi, məsələn, maliyyə bazarlarında ticarət əməliyyatları, elektron ticarət, IoT (ing. internet of things) qurğularından gələn məlumatlar.
- Keş (ing. caching) — verilənlərin sürətlə əldə olunması üçün yaddaşdaxili verilənlər bazaları keş kimi istifadə edilə bilər. Məsələn, Redis və Memcached bu məqsədlə geniş istifadə olunur.
- Məhsul tövsiyələri — onlayn alış-veriş platformaları istifadəçilərə real vaxt rejimində məhsul tövsiyələri etmək üçün yaddaşdaxili verilənlər bazalarından faydalanır.
- Oyunlar — multipleyer oyunlar və real vaxt rejimində yüksək performans tələb edən tətbiqlərdə yaddaşdaxili verilənlər bazaları geniş istifadə olunur.
Tanınmış yaddaşdaxili verilənlər bazaları
| ]- Redis — yaddaşda saxlanılan açar-dəyər verilənlər bazası, əsasən keş kimi istifadə olunur, həmçinin kompleks məlumat strukturlarını dəstəkləyir.
- Memcached — sürətli və yüngül yaddaşdaxili verilənlər bazası, əsasən, keş məqsədləri üçün istifadə olunur.
- SAP HANA — yüksək performanslı analitik və əməliyyatlar üçün istifadə olunan yaddaşdaxili verilənlər bazası.
- VoltDB — real-vaxtlı analitik sorğular üçün optimallaşdırılmış yaddaşdaxili verilənlər bazası.
Məhdudiyyətləri
| ]- Yaddaş miqdarı — RAM-ın fiziki məhdudiyyəti var, buna görə çox böyük verilənlər bazaları üçün disk əsaslı alternativlər daha uyğundur.
- Məlumatın davamlılığı — RAM-da saxlanılan məlumatlar elektrik kəsilməsi və ya sistem nasazlığı zamanı itə bilər. Bunun qarşısını almaq üçün yaddaşdaxili bazalarda tez-tez diskə sinxronizasiya və ya ehtiyat nüsxə yaradılır.
Yaddaşdaxili verilənlər bazaları yüksək sürət tələb edən və real vaxt rejimində sorğu icra etmə ehtiyacı olan tətbiqlərdə geniş istifadə olunur, lakin yaddaşın məhdudiyyəti səbəbindən böyük məlumat dəstləri üçün disk əsaslı həllərlə birgə istifadə edilə bilər.
İstinadlar
| ]- "In-memory computing: what happens when the power goes out?". 18 fevral 2015. 19 noyabr 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 mart 2017.
- "Definition: in-memory database". WhatIs.com. 20 dekabr 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 yanvar 2013.
- Michael Vizard. "The Rise of In-Memory Databases". Slashdot. 1 fevral 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 yanvar 2013.
- "TeleCommunication Systems Signs up as a Reseller of TimesTen; Mobile Operators and Carriers Gain Real-Time Platform for Location-Based Services". Business Wire. 24 iyun 2002. 21 aprel 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 oktyabr 2024.
- "Falling RAM Prices Drive In-Memory Database Surge". SAP. 4 noyabr 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 yanvar 2013.
- "Rise of In-Memory Databases Impacts Wide Range of Jobs". Dice.com. 13 iyul 2012. 3 dekabr 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 oktyabr 2024.
- "Teradata enters the in-memory fray, intelligently ZDNet". . 18 fevral 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 iyul 2017.
- Historically, RAM was not used as a persistent data store and therefore data loss in these instances was not an issue.Whole-system Persistence with Non-volatile Memories http://research.microsoft.com/apps/pubs/default.aspx?id=160853 Arxiv surəti 28 mart 2016 tarixindən (Wayback Machine) saytında
- The Bleak Future of NAND Flash Memory http://research.microsoft.com/apps/pubs/default.aspx?id=162804 Arxiv surəti 31 avqust 2015 tarixindən (Wayback Machine) saytında
- ""Truly these are the GOLDEN YEARS of Storage."". 7 iyul 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 oktyabr 2024.
- AGIGARAM NVDIMM saves data through system failure https://www.embedded.com/electronics-products/electronic-product-reviews/real-time-and-performance/4422291/AGIGARAM-NVDIMM-saves-data-through-system-failure Arxiv surəti 7 oktyabr 2020 tarixindən (Wayback Machine) saytında
- "What's the Diff: Hot and Cold Data Storage". 31 yanvar 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 iyul 2017.
- "What is SAP HANA?". SAP (English). 23 aprel 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 avqust 2024.
- "Oracle TimesTen In-Memory Database". 5 oktyabr 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 oktyabr 2024.
- Jack Belzer. Encyclopedia of Computer Science and Technology - Volume 14: Very Large Data Base Systems to Zero-Memory and Markov Information Source. Marcel Dekker Inc. aprel 1980. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Yaddasdaxili verilenler bazasi ing In memory database IMDB verilenlerin esas yaddasda ing RAM saxlandigi ve emal edildiyi verilenler bazasi novudur Enenevi verilenler bazalarinda verilenler esasen disklerde ve ya diger davamli saxlama qurgularinda saxlanilir bu ise verilenlere cixis suretini RAM dan daha yavas edir Yaddasdaxili verilenler bazalari ise bu mehdudiyyeti aradan qaldiraraq melumatlarin oxuma ve yazma emeliyyatlarini mumkun qeder suretle heyata kecirmek ucun RAM dan istifade edir Xususiyyetleri span Suretli cixis yaddasdaxili verilenler bazasi enenevi disk esasli bazalarla muqayisede daha suretli cixis temin edir cunki RAM a melumat yazmaq ve oxumaq diskden cox daha suretlidir Asagi gecikme ing low latency yaddasda melumatlarin saxlanilmasi sorgularin daha suretli icra edilmesine imkan verir bu da real vaxt rejiminde isleyen sistemler ucun vacibdir Davamliliq ing durability esasen RAM dan istifade etmesine baxmayaraq yaddasdaxili verilenler bazalarinin ekseriyyeti melumatlari diskde ehtiyat nusxe ing backup kimi saxlayir Melumatlar elektrik kesilmesi ve ya sistem nasazliqlari zamani itmesin deye tez tez diske sinxronizasiya olunur Verilenlerin sixilmasi ve optimallasdirma yaddasin daha effektiv istifadesi ucun melumatlar sixila ve optimallasdirila biler ki bu da boyuk hecmli verilenlerin RAM da saxlanilmasini asanlasdirir Ustunlukleri span Yaddasdaxili bazalar boyuk miqyasli tetbiqler ucun yuksek performans temin edir xususen de sorgularin cox suretle yerine yetirilmesi teleb olunduqda Melumatlarin yaddasda saxlanilmasi real vaxtda boyuk hecmde melumatlarin emalini mumkun edir bu da tez tez maliyye bazarlari onlayn reklam platformalari oyunlar ve diger real vaxtli sistemlerde vacibdir Diske yazma emeliyyatlarindan qacindigi ucun yaddasdaxili verilenler bazalari daha sade ve yungul ola biler Istifade saheleri span Real vaxt analitikasi boyuk hecmde melumatlarin real vaxt rejiminde tehlil edilmesi meselen maliyye bazarlarinda ticaret emeliyyatlari elektron ticaret IoT ing internet of things qurgularindan gelen melumatlar Kes ing caching verilenlerin suretle elde olunmasi ucun yaddasdaxili verilenler bazalari kes kimi istifade edile biler Meselen Redis ve Memcached bu meqsedle genis istifade olunur Mehsul tovsiyeleri onlayn alis veris platformalari istifadecilere real vaxt rejiminde mehsul tovsiyeleri etmek ucun yaddasdaxili verilenler bazalarindan faydalanir Oyunlar multipleyer oyunlar ve real vaxt rejiminde yuksek performans teleb eden tetbiqlerde yaddasdaxili verilenler bazalari genis istifade olunur Taninmis yaddasdaxili verilenler bazalari span Redis yaddasda saxlanilan acar deyer verilenler bazasi esasen kes kimi istifade olunur hemcinin kompleks melumat strukturlarini destekleyir Memcached suretli ve yungul yaddasdaxili verilenler bazasi esasen kes meqsedleri ucun istifade olunur SAP HANA yuksek performansli analitik ve emeliyyatlar ucun istifade olunan yaddasdaxili verilenler bazasi VoltDB real vaxtli analitik sorgular ucun optimallasdirilmis yaddasdaxili verilenler bazasi Mehdudiyyetleri span Yaddas miqdari RAM in fiziki mehdudiyyeti var buna gore cox boyuk verilenler bazalari ucun disk esasli alternativler daha uygundur Melumatin davamliligi RAM da saxlanilan melumatlar elektrik kesilmesi ve ya sistem nasazligi zamani ite biler Bunun qarsisini almaq ucun yaddasdaxili bazalarda tez tez diske sinxronizasiya ve ya ehtiyat nusxe yaradilir Yaddasdaxili verilenler bazalari yuksek suret teleb eden ve real vaxt rejiminde sorgu icra etme ehtiyaci olan tetbiqlerde genis istifade olunur lakin yaddasin mehdudiyyeti sebebinden boyuk melumat destleri ucun disk esasli hellerle birge istifade edile biler Istinadlar span In memory computing what happens when the power goes out 18 fevral 2015 19 noyabr 2017 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 mart 2017 Definition in memory database WhatIs com 20 dekabr 2019 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 19 yanvar 2013 Michael Vizard The Rise of In Memory Databases Slashdot 1 fevral 2013 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 19 yanvar 2013 TeleCommunication Systems Signs up as a Reseller of TimesTen Mobile Operators and Carriers Gain Real Time Platform for Location Based Services Business Wire 24 iyun 2002 21 aprel 2012 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 21 oktyabr 2024 Falling RAM Prices Drive In Memory Database Surge SAP 4 noyabr 2013 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 19 yanvar 2013 Rise of In Memory Databases Impacts Wide Range of Jobs Dice com 13 iyul 2012 3 dekabr 2018 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 21 oktyabr 2024 Teradata enters the in memory fray intelligently ZDNet 18 fevral 2017 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 28 iyul 2017 Historically RAM was not used as a persistent data store and therefore data loss in these instances was not an issue Whole system Persistence with Non volatile Memories http research microsoft com apps pubs default aspx id 160853 Arxiv sureti 28 mart 2016 tarixinden Wayback Machine saytinda The Bleak Future of NAND Flash Memory http research microsoft com apps pubs default aspx id 162804 Arxiv sureti 31 avqust 2015 tarixinden Wayback Machine saytinda Truly these are the GOLDEN YEARS of Storage 7 iyul 2017 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 21 oktyabr 2024 AGIGARAM NVDIMM saves data through system failure https www embedded com electronics products electronic product reviews real time and performance 4422291 AGIGARAM NVDIMM saves data through system failure Arxiv sureti 7 oktyabr 2020 tarixinden Wayback Machine saytinda What s the Diff Hot and Cold Data Storage 31 yanvar 2020 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 28 iyul 2017 What is SAP HANA SAP English 23 aprel 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 1 avqust 2024 Oracle TimesTen In Memory Database 5 oktyabr 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 21 oktyabr 2024 Jack Belzer Encyclopedia of Computer Science and Technology Volume 14 Very Large Data Base Systems to Zero Memory and Markov Information Source Marcel Dekker Inc aprel 1980 ISBN 978 0 8247 2214 2 Normativ yoxlamaMicrosoft 2779613562 Verilenler bazalariNovleriObyekt yonlu Relyasiyali Acar deyer Sutun yonlu Sened yonlu Genis sutunlu yaddas Qrafik NoSQL NewSQL In memory Cox modelli Bulud Blokceyn esasli verilenler bazasiKonsepsiyaVerilenler bazasi ACID Armstronqun aksiomlari Koddun 12 qaydasi CAP teoremi CRUD Null Namized acar Xarici acarObyektlerRelyasiya View Tranzaksiya Tranzaksiya jurnali TriggerKomponentlerFunksiyalarElaqeli movzularNormallasdirma Elaqeler cebri Elaqeli model Obyekt yonlu verilenler bazasiKateqoriya Kateqoriya Verilenler bazalari
