Qotlar (Qot dilində: Gut-þiuda yaxud Gutans; Qədim şimal dilində: Gutar/Gotar; alm.Goten; lat.Gothi; yun.Γότθοι, Gótthoi) — Şərqi German tayfası idi. Onlar Roma İmperiyasının dağılması və Orta əsrlərə keçiddə böyük rol oynamışdı.
Kökləri
Onlar haqda ən önəmli mənbələrdən biri olan İordanın VI əsrdəki, yarı-əfsanəvi Getica əsərində Qot tarixinin onların şimal Skandzadan Qotiskandzaya köçməsi ilə başladığını bildirir. Skandzanın Skandinaviya, Qotiskandzanın isə Pomeraniya olduğu düşünülür. III əsrdə Qotlar dənizlə yaxud Dunayı keçərək Kiprə, Afinaya, İstanbula və Spartaya qədər gedib çıxmışdılar. IV əsrdə Daçiyanı fəth edib iki hissəyə bölündülər. Balti sülaləsi tərəfindən idarə olunan Tervinqilər və Amali sülaləsi tərəfindən idarə olunan Qreutingilər. Ən güclü vaxtlarını Kral Ermanarix və Atanarix dövrü yaşayan qotların dövləti qərbdə Dunaydan şərqdə Volqayacan, şimalda Baltik dənizindən cənubda Qara Dənizəcən uzanırdı.
Dördüncü əsrin sonlarında Hunlar şərqdən qot torpaqlarına girdilər. Xalqların böyük köçü başlandı. Çox qot Hunlara qoşulsa da Fritigernin başçılığı ilə Dunayı keçən qotlar Roma torpaqlarına girdilər və Adrianapol müharibəsində həlledici qələbə qazandılar. Qotlar Vulfila adlı bir arian təriqətli xristian tərəfindən xristianlıq öyrəndilər və Bibliya qot dilinə tərcümə olundu. Beşinci və altıncı əsrlərdə Qotlar iki yerə ayrıldı. Romalıların muzdluları olan Vestqotlar və Hunların müttəfiqi olan Ostroqotlar.
Tarixi
Qot yürüşləri
Ostroqotlar 454-cü ildə Nedao döyüşündə Hunları məğlub edərək müstəqil oldu. Teodorixin başçılığı ilə İtaliyada dövlət quran Ostroqotlar tezliklə Bizans tərəfindən məğlub edilərək qalan hissələri Lombard tayfalarına qoşuldu.
Alarixin başçılığı ilə hərəkət edən vestqotlar isə Akvitaniyada dövlət qursa da Franklar onları Pireney yarımadasına köçməyə məcbur etdi. Altıncı əsrdə katolik olan vestqot dövləti səkkizinci əsrdə Əməvilərin işğalına məruz qaldı. Vestqot əyanlarından Pelagi Asturiya krallığını quraraq Rekonkistanı başlatdı. Qotların son qalığı olan Krım qotları da 16cı əsrdə yox oldu.
Jordanesin dediyinə görə ilk Qotlar Skandinaviyadan üç gəmi ilə Kral Beriqin başçılığı ilə gəldilər. Onlar Ruqi tayfasını sürgün edərək Vandalları da öz təsirləri altına saldılar.
Yenə Jordanesin yazdıqlarına əsasən qotlar Skif padşahlığını Filimer adlı kralın başçılığı ilə işğal edərək Bosfor Çarlığını dağıtdılar. Qara dəniz sahillərində Amalilər tərəfindən idarə olunan Ostroqotlar, Baltilər tərəfindən idarə olunan Vestqotlar olaraq ikiyə ayrılan qotlar Jordanes tərəfindən şərq qotları və qərb qotları deyə göstərilir.
260-cı illərdə Qotlar Skandinaviyadan gələn başqa bir tayfa olan Herullarla birlikdə Herakliya, Pontika və Bizansı yağmaladılar. Afina, Korinf, Arqos, Olimpiya və Sparta işğala məruz qalsa da Afinalıların başçısı Deksippus onları qovdu. 268-ci ildə Qotlar Gepidlər, Herullar və Peusinlərlə birgə yenidən hücuma keçdilər. Zosimusun yazdıqlarına görə onların 6000 gəmisi və 325000 əsgəri vardı. Onlar Krit, Rodos və Kipr adalarını yağmalayıb Troya və Efesə girərək Artemida məbədini dağıtdılar. Qotlar ən sonuncu dəfə 270-ci ildə Kannabadusun başçılığı ilə Romaya hücum edərkən general Avrelian tərəfindən məğlub edildilər.
332-ci ildə İmperator Konstantin Sarmatlardan qotların hücumuna qarşı kömək aldı. Qot ordusu Sarmatlara qarşı gələ bilmədi, 100.000 qot əsgəri öldürüldü və 300.000 sarmat Roma torpaqlarına gəldi. Bu məğlubiyyətdən sonra bir daha özünə gələ bilməyən qotlar Roma ordusuna daxil oldular. İmperator Konstantin onları xristianlığa gətirdi.
Şimaldakı qotlar isə Ammianusun yazdıqlarına əsasən 370-ci illərdə Hunlar tərəfindən məğlub edildilər. Qotların başçısı olan Fritigern imperator Valensin torpaqlarına girərək 378-ci ildə onu öldürdü.
Ostroqotlar 454-cü ildə Nedao döyüşündə Hunlardan azad olub Bassinaye döyüşündə isə həll edici qələbə qazandı. 488-ci ildə Teodorix Ostroqot kralı oldu, 507-ci ildə isə Vestqot kralı II Alarixin ölümündən sonra Vestqotların da hökmdarı olan Teodorix xalqı yenidən birləşdirdi. Ostroqot dövləti 553-cü ildə Bizans ordusunun işğalına məruz qalaraq dağıldı. Vestqot dövləti isə 711-ci ilə qədər Roderikin hakimiyyətinin bitməsinə qədər hökm sürdü.
Etnos ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Noyabr 05, 2021
qotlar, dilində, þiuda, yaxud, gutans, qədim, şimal, dilində, gutar, gotar, goten, gothi, Γότθοι, gótthoi, şərqi, german, tayfası, onlar, roma, imperiyasının, dağılması, orta, əsrlərə, keçiddə, böyük, oynamışdı, mündəricat, kökləri, tarixi, dili, təsirləri, ha. Qotlar Qot dilinde Gut thiuda yaxud Gutans Qedim simal dilinde Gutar Gotar alm Goten lat Gothi yun Got8oi Gotthoi Serqi German tayfasi idi Onlar Roma Imperiyasinin dagilmasi ve Orta esrlere kecidde boyuk rol oynamisdi Mundericat 1 Kokleri 2 Tarixi 3 Dili 4 Din 5 Tesirleri 6 Qotlar haqda menbelerKokleri RedakteOnlar haqda en onemli menbelerden biri olan Iordanin VI esrdeki yari efsanevi Getica eserinde Qot tarixinin onlarin simal Skandzadan Qotiskandzaya kocmesi ile basladigini bildirir Skandzanin Skandinaviya Qotiskandzanin ise Pomeraniya oldugu dusunulur III esrde Qotlar denizle yaxud Dunayi kecerek Kipre Afinaya Istanbula ve Spartaya qeder gedib cixmisdilar IV esrde Daciyani feth edib iki hisseye bolunduler Balti sulalesi terefinden idare olunan Tervinqiler ve Amali sulalesi terefinden idare olunan Qreutingiler En guclu vaxtlarini Kral Ermanarix ve Atanarix dovru yasayan qotlarin dovleti qerbde Dunaydan serqde Volqayacan simalda Baltik denizinden cenubda Qara Denizecen uzanirdi Dorduncu esrin sonlarinda Hunlar serqden qot torpaqlarina girdiler Xalqlarin boyuk kocu baslandi Cox qot Hunlara qosulsa da Fritigernin basciligi ile Dunayi kecen qotlar Roma torpaqlarina girdiler ve Adrianapol muharibesinde helledici qelebe qazandilar Qotlar Vulfila adli bir arian teriqetli xristian terefinden xristianliq oyrendiler ve Bibliya qot diline tercume olundu Besinci ve altinci esrlerde Qotlar iki yere ayrildi Romalilarin muzdlulari olan Vestqotlar ve Hunlarin muttefiqi olan Ostroqotlar Tarixi Redakte Qot yurusleri Ostroqotlar 454 cu ilde Nedao doyusunde Hunlari meglub ederek musteqil oldu Teodorixin basciligi ile Italiyada dovlet quran Ostroqotlar tezlikle Bizans terefinden meglub edilerek qalan hisseleri Lombard tayfalarina qosuldu Alarixin basciligi ile hereket eden vestqotlar ise Akvitaniyada dovlet qursa da Franklar onlari Pireney yarimadasina kocmeye mecbur etdi Altinci esrde katolik olan vestqot dovleti sekkizinci esrde Emevilerin isgalina meruz qaldi Vestqot eyanlarindan Pelagi Asturiya kralligini quraraq Rekonkistani baslatdi Qotlarin son qaligi olan Krim qotlari da 16ci esrde yox oldu Jordanesin dediyine gore ilk Qotlar Skandinaviyadan uc gemi ile Kral Beriqin basciligi ile geldiler Onlar Ruqi tayfasini surgun ederek Vandallari da oz tesirleri altina saldilar Yene Jordanesin yazdiqlarina esasen qotlar Skif padsahligini Filimer adli kralin basciligi ile isgal ederek Bosfor Carligini dagitdilar Qara deniz sahillerinde Amaliler terefinden idare olunan Ostroqotlar Baltiler terefinden idare olunan Vestqotlar olaraq ikiye ayrilan qotlar Jordanes terefinden serq qotlari ve qerb qotlari deye gosterilir 260 ci illerde Qotlar Skandinaviyadan gelen basqa bir tayfa olan Herullarla birlikde Herakliya Pontika ve Bizansi yagmaladilar Afina Korinf Arqos Olimpiya ve Sparta isgala meruz qalsa da Afinalilarin bascisi Deksippus onlari qovdu 268 ci ilde Qotlar Gepidler Herullar ve Peusinlerle birge yeniden hucuma kecdiler Zosimusun yazdiqlarina gore onlarin 6000 gemisi ve 325000 esgeri vardi Onlar Krit Rodos ve Kipr adalarini yagmalayib Troya ve Efese girerek Artemida mebedini dagitdilar Qotlar en sonuncu defe 270 ci ilde Kannabadusun basciligi ile Romaya hucum ederken general Avrelian terefinden meglub edildiler 332 ci ilde Imperator Konstantin Sarmatlardan qotlarin hucumuna qarsi komek aldi Qot ordusu Sarmatlara qarsi gele bilmedi 100 000 qot esgeri olduruldu ve 300 000 sarmat Roma torpaqlarina geldi Bu meglubiyyetden sonra bir daha ozune gele bilmeyen qotlar Roma ordusuna daxil oldular Imperator Konstantin onlari xristianliga getirdi Simaldaki qotlar ise Ammianusun yazdiqlarina esasen 370 ci illerde Hunlar terefinden meglub edildiler Qotlarin bascisi olan Fritigern imperator Valensin torpaqlarina girerek 378 ci ilde onu oldurdu Ostroqotlar 454 cu ilde Nedao doyusunde Hunlardan azad olub Bassinaye doyusunde ise hell edici qelebe qazandi 488 ci ilde Teodorix Ostroqot krali oldu 507 ci ilde ise Vestqot krali II Alarixin olumunden sonra Vestqotlarin da hokmdari olan Teodorix xalqi yeniden birlesdirdi Ostroqot dovleti 553 cu ilde Bizans ordusunun isgalina meruz qalaraq dagildi Vestqot dovleti ise 711 ci ile qeder Roderikin hakimiyyetinin bitmesine qeder hokm surdu Dili Redakte Qotlar xristianliq oyrenir Qot dili olu dillerdendir O Hind Avropa dillerindendir Germanik olsa da muasir xelefi yoxdur Qot dili VIII esrde Ispaniya ve Portuqaliyada VI esrde ise Fransada unuduldu Din RedakteQotlar coxallahli idiler Vulfila terefinden Arian Xristianliga kecmisdiler Vestqotlar 7 ci esrde katolik oldular Tesirleri RedakteIsvec krallari ozlerini Qotlarin ve Vendlerin krali adlandirirdi Bu adet VI Qustavin olumunden sonra legv edildi Qotlar haqda menbeler RedakteAmbroza De Spiritu Sancto eseri Ammianus Marsellinus Res Gestae Libri XXXI 65 Avreli Viktor Sezarlar Qeyseriyyeli Basil Mektublar Kassiodorus Klavdian Deksippus Skifika Sardisli Evnapi Sofistlerin heyati Historia Avgusta kitabi Jerom Xronika Jordanes Hevari Yulian Laktantius Zalimlarin olumu haqda Orosius Butperestlere qarsi tarix Tasit Germania 17 ve 44 cu hisseler Temistius Nitqler Zosimus Etnos ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Qotlar amp oldid 5299314, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
