fbpx
Wikipedia

Hind-Avropa dilləri

Avqust 09, 2021

Hind–Avropa dil ailəsi — ən böyük dil ailələrindən biri. Bütün qitələrdə istifadə edilən bu ailənin dillərində danışanların sayı təxminən 2,5 milyard nəfərdir.

Hind–Avropa dil
Açıq yaşıl - Hind-Avropa dil ailəsi
Hind-Avropa dil ailəsi
Alman dilləri Hellen dilləri Illiriya dilləri Roman dilləri Slavyan dilləri İran dilləri Kelt dilləri Hind dilləri Toxar dilləri Anatolia dilləri
İngilis dili Yunan dili Alban dili Fransız dili Rus dili Fars dili İrland dili Sanskrit (ölü?) Toxar a (ölü) Luvia dili (ölü)
Alman dili Tsakon dili İspan dili Bolqar dili Puştu dili Uels dili Hindustan dili(Hindi və Urdu) Toxar b (ölü) Xet dili (ölü)
Niderland dili İtalyan dili Polyak dili Kürd dili Breton dili (ölü) Benqal dili Troya dili ? (ölü)
İsveç dili Portuqal dili Çex dili Beluc dili Şotland dili Puncab dili
Dan dili Rumın dili Serb dili Talış dili Korn dili
Norveç dili Katalan dili Ukrayna dili Zaza dili
İdiş Latın dili (ölü) Slovak dili Tacik dili
Afrikaans Ladino Xorvat dili Osetin dili
Friz dilləri Sloven dili Mazandaran dili


Hind-Avropa dil ailəsi – Hind-Avropa dil ailəsi 13 budağa ayrılır: hind, iran, slavyan, baltik, alman, kelt, italyan, roman, alban, yunan, erməni, anadolu və toxar. Hind və ya hind-ari budağı qədim, orta və yeni hind dillərinə ayrılır. Qədim Hind dillərinə, e.ə. II minilliyin ortalarında Şimali Hindistana soxulmuş ari qəbilələrinin-veddaların veda dili daxildir. E.ə. I minillikdə yaranmış sanksrit dili veda dilinə çox yaxındır. Sanskritin iki ardıcıl müxtəlifliyi vardır. Məşhur Mahabxaraat” və “Ramayana” poemalarının dili olan epik sanskrit və bizim eranın I minilliyinin ortalarında ədəbi dil kimi çiçəklənən klassik sanskrit. Bu dilin ölü dilə çevrilməsinə baxmayaraq indiyədək hindistanda ənənəvi elm dili kimi öz əhəmiyyətini itirməmişdir.

1. Qədim hind dialektlərindən yaranan praktik adlanan orta hind dilləri sonralar Hindistanda danışıq dillərin də çevrildi. Prakrit dillərində sonralar bədii ədəbiyyat da yaranmağa başladı. Sanskritlə yanaşı mövcud olan bu dillərin bəziləri əhali tərəfindən anlaşılmaz olub xalis ədəbi dilə çevrildi. Erkən dini budda ədəbiyyatının dili olan pali dili prakrit dillərindən ən geniş yayılanı idi. Birma, Şri-Lanka, Tailand və Kampuçiyada milli dillərlə yanaşı pali dili kilsə və ədəbi dil kimi öz əhəmiyyətini indiyə qədər saxlayır.

Eramızın X əsrinin sonlarından ədəbiyyatda da istifadə edilməyə başlayan yeni hind dili prakritdən törəmişdir. İki ədəbi formaya malik olan hindistan dili (urdu və hindi) yeni hind dillərinin ən geniş yayılanıdır. Hindustan dili Hindistan və Pakistanın dövlət dili sayılır. Bundan başqa ən böyük yeni hind dillərinə misal olaraq benqal, bihar, maratx, pəncab, racastxan, qucerat, nepal, sinqx və s. göstərmək olar. Bizim eranın V-X əsrlərində digər hind dillərindən ayrılan və Hindistandan kənarda mövcud olan qaraçı dili də yeni hind dillərinə aiddir. Hind Avropa dillərinin hind budağı əsasən Şimali Hindistanda yayılmışdır.

2. İran dilləri budağı Qərb və Şərq qruplarına ayrılır. Lakin bu qruplaşma onların müasir coğrafi bölgüsünə uyğun gəlmir. Qərbi İran dillərinə Əhəmənilər sülaləsinin dilləri ilə təqdim olunan qədim fars və “Avesta” dilləri aiddir. “Avesta” məcmuəsinin dili daha arxaik olub qədim veda dilinə çox yaxındır. Belə fərz edirlər ki, avesta və veda dilləri ari adlanan eyni bir hind-İran dilindən yaranmışdır. XIX əsrdə Hind – Avropa dilləri əvəzində çox vaxt “ari dilləri” termini işlənilirdi. Bundan başqa, Midiya, parfiya, orta fars tacik, tat, kürd və bəluc dilləri də İran dillərinin Qərb qoluna aiddir. İran dillərinin şərq qoluna isə Soqdiya və ona yaxın olan Xarəzm, sak, skif, sarmat, alan, osetin, əfqan, yaqnobs və Pamir dilləri daxildir.

3. Slavyan budağı Şərq, Qərb və Cənub slavyanları qrupuna bölünür. Bütün slavyan dilləri bir-birinə çox yaxındır. Bu onu göstərir ki, ümum slavyan dilinin dialektlərə ayrılması prosesi yaxın vaxtlarda – eramızın I minilliyinin ortalarında baş vermişdir. Bu dialektlərdən biri VIII-IX əsrlərdə inkişaf edib X-XII əsrlərdə artıq formalaşan Şərqi slavyan dilləri olmuşdur. Məhz bu dildə bədii ədəbiyyatın ən gözəl nümunəsi “İqor polku haqqında dastan” yaradılmışdır. XIV-XV əsrlərdə Şərqi slavyan dilləri bir-birindən ayrıldı və Engelsin göstərdiyi kimi “yaşayan dillərin ən varlı və ən güclülərindən biri olan” rus dili, habelə ukrayna və belarus dilləri formalaşdı. Qərbi slavyan dillərinə: polyak, çex, slovak, kaşub və polab dilləri daxildir. Almaniya ərazisində də iki Qərbi slavyan dili inkişaf etməkdədir: Aşağı və yuxarı Lujitsk. Cənubi slavyan dillərinə: bolqar, makedon, sloven, serb-xorvat dilləri daxildir. IX əsrdə kilsə və ədəbi dil kimi staroslavyan dilindən istifadə olunurdu.

4. Baltik dilləri budağı iki qrupa ayrılır. Şərqi Baltik qrupuna litva, latış və ölü kur dili daxildir. İkinci qrupa isə XVII əsrin sonunda artıq ölü dilə çevrilən prus dili daxildir.

5. Alman dilləri Hind-Avropa dillərinin ən yaxşı öyrənilmiş budaqlarından sayılır. Bu dillər şimal, şərq və qərb qruplarına ayrılır. Şimal alman dillərinə: isveç, norveç, danimarka, island və farer dilləri daxildir. Şərqi alman dilləri: osqot, vesqot, vandal və burqund dilləri ilə təmsil olunan ölü dillərdir. Bu dillərdən ən uzun yaşayanı – osqot dili Krımda XVI əsrə qədər davam etmişdir. Qərbi alman dilləri daha çox saylıdır. Erkən orta əsrlərdə əmələ gəlmiş qədim ingilis, qədim aşağı frank, qədim sakson və qədim yuxarı alman dilləri həmin qrupa aiddir. Qədim ingilis dili V əsrdə İngiltərə adalarında məskən salmış ingilis və saks alman qəbilələrinin dialektləri əsasında yaranmışdır. Qədim ingilis dilindən (XI-XV) yeni ingilis dili inkişaf etdi. Qədim aşağı frank dillərindən holland, flamand və friz dilləri yarandı. Qədim sakson dilindən Aşağı alman dialektləri təşəkkül tapdı. Qədim Yuxarı alman dilindən (XIIIXV) Orta Yuxarı alman dilləri (XI-XV), XVI əsrdən sonra isə Yeni Yuxarı alman dilləri inkişaf etdi. Müasir ədəbi alman dili yeni yuxarı alman dili əsasında meydana çıxmışdır. Qərbi alman dillərinə XI-XII əsrlərdə orta yuxarı alman dialektlərindən yaranmış idiş yəhudi dili də daxildir.

6. Kelt budağı qall, brit və kell dil qruplarına ayrılır. Birinci qrupa fransız və belçikalıların əcdadlarının dili olan qall dili daxildir. Bu dil bizim eranın ilk əsrlərində yox olmuşdur. Brit qrupuna V-VI əsrlərdə Britaniya adalarından köçüb gəlmiş və Bretan yarımadasında yaşayan əhalinin dili daxildir. Uels və kornuel dilləri də bu qrupa aiddir. Kelt dillərinə: irland, men və şotland dilləri daxildir.

7. İtalik budağı Appenin yarımadasının qədim ölü dillərindən olub iki qrupa ayrılır: birinci qrupa latın dili, ikinci qrupa osk və umbr dilləri daxildir.

8. Roman dilləri budağı Roma imperiyasının dağılmasından sonra latın dilinin danışıq dialektlərindən əmələ gəlmişdir. Bunlar: ispan, portuqaliya, katalon, fransız, pravansal, italyan, sardin və retoroman (fransız, italyan və alman dilləri ilə yanaşı İsveçrənin dövlət dili), rumın, moldav və XIX əsrdə ölmüş dalmat dilindən ibarətdir. Bəzi alimlər 7-8- ci budaqları vahid roman budağında birləşdirirlər.

9. Hind Avropa dillərinin alban budağı vahid bir dildən–alban dilindən ibarətdir.

10. Hind-Avropa dillərinin erməni budağı da vahid bir dildən – erməni dilindən ibarətdir. Bu dil qədim qrabar (VXIX), orta və müasir danışıq dili olan aşxarabardan ibarətdir.

11. Bu dil ailəsinin yunan budağı da yeganə bir yunan dili ilə təmsil olunur. Bu dil sinfi cəmiyyət şəraitində üç minillik bir inkişaf yolu keçmişdir. Yunan dili tarixi üç dövrə ayrılır: qədim; orta və yeni yunan dilləri. Qədim yunan dili latın dili kimi beynəlxalq terminologiyanın əsas mənbəsidir.

12. Anadolu budağına Kiçik Asiyanın qədim ölü dilləri: xett-mixi, xett- heroqlif, luviya və palay dilləri daxildir. Alimlərin çoxu Anadolu yarımadasının Qərb hissəsində yerləşən likiya, lidiya və kariya dillərini də bu budağa aid edirlər.

13. Bir-birinə yaxın olan toxar A (qaraşar) və toxar B (kuçan) dilləri toxar budağını təşkil edir. Bu dillərdəki yazılı mənbələr V-VIII əsrlərə aid edilir.

Hind-Avropa dillərinin bu müxtəlif budaqları arasında qohumluq münasibətləri nəzərə çarpır. Bu mənada hind və İran dilləri arasında daha çox yaxınlıq vardır. Bu baxımdan ikinci yeri slavyan dilləri tutur. Müasir Hind-Avropa dillərinə nisbətən qədim Hind-Avropa dilləri bir-birinə daha yaxındır. Məs, rus, veda və latın dillərində oxşar səslənən bu növ ifadələr düzəltmək olar. Belə ki, “dаitе mnе оqnə” ifadəsi veda dilində “dаtа mахə аqnim” kimi, latın dilində isə “dаtе mihi iqnеm” kimi səslənir.

Ədəbiyyat

  • Иванов Вяч. Вс., Гамкрелидзе Т. В. Индоевропейский язык и индоевропейцы. Реконструкция и историко-типологический анализ праязыка и протокультуры (в двух томах). — Тб.: Изд-во Тбилисского ун-та, 1984. Том I (9,1 Мб, djvu), Том II (16,3 Мб, djvu)
  • Лингвистический энциклопедический словарь (1990) / Индоевропейские языки
  • Мейе А. Введение в сравнительное изучение индоевропейских языков. 4-е изд. — М., 2007.
  • Семереньи О. Введение в сравнительное языкознание. — М., 1980.
  • Beekes R. S. P. Comparative Indo-European linguistics. — Amst.; Phil., 1995.
  • Brugmann К., Delbrück В. Grundriß der vergleichenden Grammatik der indogermanischen Sprachen. 2. Aufl. — Strasbourg, 1897—1916. Bd. 1-2; Bd 3, Formenlehre. Tl. 1 (Watkins C. Geschichte der indogermanischen Verbalflexion). Hdlb., 1969.
  • Indogermanische Grammatik. — Bd. I. Hbd. 1 (Cowgill W. Einleitung), Hbd. 2 (Maurhofer M. Lautlehre). — Hdlb., 1986.
  • Marcelo Jolkesky. Uralisches Substrat im Deutsch — oder gibt es eigentlich die indo-uralische Sprachfamilie? UFSC 2004.
  • Кирилл Бабаев. . — М., 2008.
Lüğətlər
  • Schrader O. Reallexikon der indogermanischen Altertumskunde. 2 Aufl. — B.; Lpz., 1917—1929. — Bd. 1-2.
  • Pokorny J. Indogermanisches etymologisches Wörterbuch. — Bern; Münch., 1950—1969. — Lfg 1-18.

Avqust 09, 2021
hind, avropa, dilləri, hind, avropa, ailəsi, böyük, ailələrindən, biri, bütün, qitələrdə, istifadə, edilən, ailənin, dillərində, danışanların, sayı, təxminən, milyard, nəfərdir, hind, avropa, açıq, yaşıl, hind, avropa, ailəsi, hind, avropa, ailəsi, alman, dill. Hind Avropa dil ailesi en boyuk dil ailelerinden biri Butun qitelerde istifade edilen bu ailenin dillerinde danisanlarin sayi texminen 2 5 milyard neferdir Hind Avropa dil Aciq yasil Hind Avropa dil ailesi Hind Avropa dil ailesi Alman dilleri Hellen dilleri Illiriya dilleri Roman dilleri Slavyan dilleri Iran dilleri Kelt dilleri Hind dilleri Toxar dilleri Anatolia dilleriIngilis dili Yunan dili Alban dili Fransiz dili Rus dili Fars dili Irland dili Sanskrit olu Toxar a olu Luvia dili olu Alman dili Tsakon dili Ispan dili Bolqar dili Pustu dili Uels dili Hindustan dili Hindi ve Urdu Toxar b olu Xet dili olu Niderland dili Italyan dili Polyak dili Kurd dili Breton dili olu Benqal dili Troya dili olu Isvec dili Portuqal dili Cex dili Beluc dili Sotland dili Puncab diliDan dili Rumin dili Serb dili Talis dili Korn diliNorvec dili Katalan dili Ukrayna dili Zaza diliIdis Latin dili olu Slovak dili Tacik diliAfrikaans Ladino Xorvat dili Osetin diliFriz dilleri Sloven dili Mazandaran diliHind Avropa dil ailesi Hind Avropa dil ailesi 13 budaga ayrilir hind iran slavyan baltik alman kelt italyan roman alban yunan ermeni anadolu ve toxar Hind ve ya hind ari budagi qedim orta ve yeni hind dillerine ayrilir Qedim Hind dillerine e e II minilliyin ortalarinda Simali Hindistana soxulmus ari qebilelerinin veddalarin veda dili daxildir E e I minillikde yaranmis sanksrit dili veda diline cox yaxindir Sanskritin iki ardicil muxtelifliyi vardir Meshur Mahabxaraat ve Ramayana poemalarinin dili olan epik sanskrit ve bizim eranin I minilliyinin ortalarinda edebi dil kimi ciceklenen klassik sanskrit Bu dilin olu dile cevrilmesine baxmayaraq indiyedek hindistanda enenevi elm dili kimi oz ehemiyyetini itirmemisdir 1 Qedim hind dialektlerinden yaranan praktik adlanan orta hind dilleri sonralar Hindistanda danisiq dillerin de cevrildi Prakrit dillerinde sonralar bedii edebiyyat da yaranmaga basladi Sanskritle yanasi movcud olan bu dillerin bezileri ehali terefinden anlasilmaz olub xalis edebi dile cevrildi Erken dini budda edebiyyatinin dili olan pali dili prakrit dillerinden en genis yayilani idi Birma Sri Lanka Tailand ve Kampuciyada milli dillerle yanasi pali dili kilse ve edebi dil kimi oz ehemiyyetini indiye qeder saxlayir Eramizin X esrinin sonlarindan edebiyyatda da istifade edilmeye baslayan yeni hind dili prakritden toremisdir Iki edebi formaya malik olan hindistan dili urdu ve hindi yeni hind dillerinin en genis yayilanidir Hindustan dili Hindistan ve Pakistanin dovlet dili sayilir Bundan basqa en boyuk yeni hind dillerine misal olaraq benqal bihar maratx pencab racastxan qucerat nepal sinqx ve s gostermek olar Bizim eranin V X esrlerinde diger hind dillerinden ayrilan ve Hindistandan kenarda movcud olan qaraci dili de yeni hind dillerine aiddir Hind Avropa dillerinin hind budagi esasen Simali Hindistanda yayilmisdir 2 Iran dilleri budagi Qerb ve Serq qruplarina ayrilir Lakin bu qruplasma onlarin muasir cografi bolgusune uygun gelmir Qerbi Iran dillerine Ehemeniler sulalesinin dilleri ile teqdim olunan qedim fars ve Avesta dilleri aiddir Avesta mecmuesinin dili daha arxaik olub qedim veda diline cox yaxindir Bele ferz edirler ki avesta ve veda dilleri ari adlanan eyni bir hind Iran dilinden yaranmisdir XIX esrde Hind Avropa dilleri evezinde cox vaxt ari dilleri termini islenilirdi Bundan basqa Midiya parfiya orta fars tacik tat kurd ve beluc dilleri de Iran dillerinin Qerb qoluna aiddir Iran dillerinin serq qoluna ise Soqdiya ve ona yaxin olan Xarezm sak skif sarmat alan osetin efqan yaqnobs ve Pamir dilleri daxildir 3 Slavyan budagi Serq Qerb ve Cenub slavyanlari qrupuna bolunur Butun slavyan dilleri bir birine cox yaxindir Bu onu gosterir ki umum slavyan dilinin dialektlere ayrilmasi prosesi yaxin vaxtlarda eramizin I minilliyinin ortalarinda bas vermisdir Bu dialektlerden biri VIII IX esrlerde inkisaf edib X XII esrlerde artiq formalasan Serqi slavyan dilleri olmusdur Mehz bu dilde bedii edebiyyatin en gozel numunesi Iqor polku haqqinda dastan yaradilmisdir XIV XV esrlerde Serqi slavyan dilleri bir birinden ayrildi ve Engelsin gosterdiyi kimi yasayan dillerin en varli ve en guclulerinden biri olan rus dili habele ukrayna ve belarus dilleri formalasdi Qerbi slavyan dillerine polyak cex slovak kasub ve polab dilleri daxildir Almaniya erazisinde de iki Qerbi slavyan dili inkisaf etmekdedir Asagi ve yuxari Lujitsk Cenubi slavyan dillerine bolqar makedon sloven serb xorvat dilleri daxildir IX esrde kilse ve edebi dil kimi staroslavyan dilinden istifade olunurdu 4 Baltik dilleri budagi iki qrupa ayrilir Serqi Baltik qrupuna litva latis ve olu kur dili daxildir Ikinci qrupa ise XVII esrin sonunda artiq olu dile cevrilen prus dili daxildir 5 Alman dilleri Hind Avropa dillerinin en yaxsi oyrenilmis budaqlarindan sayilir Bu diller simal serq ve qerb qruplarina ayrilir Simal alman dillerine isvec norvec danimarka island ve farer dilleri daxildir Serqi alman dilleri osqot vesqot vandal ve burqund dilleri ile temsil olunan olu dillerdir Bu dillerden en uzun yasayani osqot dili Krimda XVI esre qeder davam etmisdir Qerbi alman dilleri daha cox saylidir Erken orta esrlerde emele gelmis qedim ingilis qedim asagi frank qedim sakson ve qedim yuxari alman dilleri hemin qrupa aiddir Qedim ingilis dili V esrde Ingiltere adalarinda mesken salmis ingilis ve saks alman qebilelerinin dialektleri esasinda yaranmisdir Qedim ingilis dilinden XI XV yeni ingilis dili inkisaf etdi Qedim asagi frank dillerinden holland flamand ve friz dilleri yarandi Qedim sakson dilinden Asagi alman dialektleri tesekkul tapdi Qedim Yuxari alman dilinden XIIIXV Orta Yuxari alman dilleri XI XV XVI esrden sonra ise Yeni Yuxari alman dilleri inkisaf etdi Muasir edebi alman dili yeni yuxari alman dili esasinda meydana cixmisdir Qerbi alman dillerine XI XII esrlerde orta yuxari alman dialektlerinden yaranmis idis yehudi dili de daxildir 6 Kelt budagi qall brit ve kell dil qruplarina ayrilir Birinci qrupa fransiz ve belcikalilarin ecdadlarinin dili olan qall dili daxildir Bu dil bizim eranin ilk esrlerinde yox olmusdur Brit qrupuna V VI esrlerde Britaniya adalarindan kocub gelmis ve Bretan yarimadasinda yasayan ehalinin dili daxildir Uels ve kornuel dilleri de bu qrupa aiddir Kelt dillerine irland men ve sotland dilleri daxildir 7 Italik budagi Appenin yarimadasinin qedim olu dillerinden olub iki qrupa ayrilir birinci qrupa latin dili ikinci qrupa osk ve umbr dilleri daxildir 8 Roman dilleri budagi Roma imperiyasinin dagilmasindan sonra latin dilinin danisiq dialektlerinden emele gelmisdir Bunlar ispan portuqaliya katalon fransiz pravansal italyan sardin ve retoroman fransiz italyan ve alman dilleri ile yanasi Isvecrenin dovlet dili rumin moldav ve XIX esrde olmus dalmat dilinden ibaretdir Bezi alimler 7 8 ci budaqlari vahid roman budaginda birlesdirirler 9 Hind Avropa dillerinin alban budagi vahid bir dilden alban dilinden ibaretdir 10 Hind Avropa dillerinin ermeni budagi da vahid bir dilden ermeni dilinden ibaretdir Bu dil qedim qrabar VXIX orta ve muasir danisiq dili olan asxarabardan ibaretdir 11 Bu dil ailesinin yunan budagi da yegane bir yunan dili ile temsil olunur Bu dil sinfi cemiyyet seraitinde uc minillik bir inkisaf yolu kecmisdir Yunan dili tarixi uc dovre ayrilir qedim orta ve yeni yunan dilleri Qedim yunan dili latin dili kimi beynelxalq terminologiyanin esas menbesidir 12 Anadolu budagina Kicik Asiyanin qedim olu dilleri xett mixi xett heroqlif luviya ve palay dilleri daxildir Alimlerin coxu Anadolu yarimadasinin Qerb hissesinde yerlesen likiya lidiya ve kariya dillerini de bu budaga aid edirler 13 Bir birine yaxin olan toxar A qarasar ve toxar B kucan dilleri toxar budagini teskil edir Bu dillerdeki yazili menbeler V VIII esrlere aid edilir Hind Avropa dillerinin bu muxtelif budaqlari arasinda qohumluq munasibetleri nezere carpir Bu menada hind ve Iran dilleri arasinda daha cox yaxinliq vardir Bu baximdan ikinci yeri slavyan dilleri tutur Muasir Hind Avropa dillerine nisbeten qedim Hind Avropa dilleri bir birine daha yaxindir Mes rus veda ve latin dillerinde oxsar seslenen bu nov ifadeler duzeltmek olar Bele ki daite mne oqne ifadesi veda dilinde data mahe aqnim kimi latin dilinde ise date mihi iqnem kimi seslenir Edebiyyat RedakteIvanov Vyach Vs Gamkrelidze T V Indoevropejskij yazyk i indoevropejcy Rekonstrukciya i istoriko tipologicheskij analiz prayazyka i protokultury v dvuh tomah Tb Izd vo Tbilisskogo un ta 1984 Tom I 9 1 Mb djvu Tom II 16 3 Mb djvu Lingvisticheskij enciklopedicheskij slovar 1990 Indoevropejskie yazyki Meje A Vvedenie v sravnitelnoe izuchenie indoevropejskih yazykov 4 e izd M 2007 Semereni O Vvedenie v sravnitelnoe yazykoznanie M 1980 Beekes R S P Comparative Indo European linguistics Amst Phil 1995 Brugmann K Delbruck V Grundriss der vergleichenden Grammatik der indogermanischen Sprachen 2 Aufl Strasbourg 1897 1916 Bd 1 2 Bd 3 Formenlehre Tl 1 Watkins C Geschichte der indogermanischen Verbalflexion Hdlb 1969 Indogermanische Grammatik Bd I Hbd 1 Cowgill W Einleitung Hbd 2 Maurhofer M Lautlehre Hdlb 1986 Marcelo Jolkesky Uralisches Substrat im Deutsch oder gibt es eigentlich die indo uralische Sprachfamilie UFSC 2004 Kirill Babaev Proishozhdenie indoevropejskih pokazatelej lica M 2008 LugetlerSchrader O Reallexikon der indogermanischen Altertumskunde 2 Aufl B Lpz 1917 1929 Bd 1 2 Pokorny J Indogermanisches etymologisches Worterbuch Bern Munch 1950 1969 Lfg 1 18 Menbe https az wikipedia org w index php title Hind Avropa dilleri amp oldid 5806612, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.