fbpx
Wikipedia

Antisemitizm

Antisemitizm (Yəhudi əleyhdarlığı, Yəhudi düşmənçiliyi) — millətçilik, irqçilik ideologiyasının bir növü; digər millətçilik formalarından fərqi onun yalnız bir xalqa - yəhudi millətinə və ya mədəniyyətinə, iudaizm dininə qarşı nifrət bəsləməsi və onları təqib etməsidir.

Antisemitizmin qədim yəhudilərin yaşadıqları bütpərəst cəmiyyətlərlə ziddiyyətə düşmələri nəticəsində meydana çıxdığını demək olar. Yəhudilərin bütpərəstliyə qarşı çıxmaları onların yaşadıqları ölkələrə sevgi hissi duymamaları şəklində qəbul edilirdi. Yəni, başlanğıcda antisemitizmin təməlini dini fikir ayrılıqları qoymuşdur. Antisemitizmi dünyanın bir çox qabaqcıl mütəfəkkirləri «yəhudilərin talançı təqibi» kimi pisləmişlər.

Xristianlığın meydana gəlməsindən sonra antisemit hərəkətlər xristianlığı iudaizmin müdaxilələrindən qorumaq və İsa Məsihin çarmıxa çəkilməsinin intiqamını almaq xarakteri qazandı. Roma İmperiyası dövründə İsgəndəriyyədə edilən yəhudi say azaltması buna bir nümunədir. Orta əsrlərdə yəhudilər əleyhinə bir sıra söz-söhbətlər (məsələn, xristian uşaqlarının yəhudi ayinlərində qurban edilməsi) ortaya çıxır və bu söz-söhbətlərdən təsirlənən xalq yəhudilərə qarşı qanlı hərəkətlər edirdi. Eyni dövrdə İslam ölkələrində antisemitizm əhli-kitab sayılan yəhudilərin zimmi statusu almaları sayəsində hər hansı bir problem meydana gətirmədi. Müsəlman İspaniyasında (Əndəluz), Bağdad, DəməşqQüdsdə yəhudilər ticarət sahəsində sərbəst çalışırdılar.

XIX əsrdə milliyyətçilik axınının Avropanı təsiri altına alması nəticəsində antisemitizmin dayağı dini xüsusiyyətlərdən irqi üstünlüyə keçərək xalq kütlələrindən böyük dəstək aldı. Antisemitizm bəzi dövlətlərin dövlət siyasəti səviyyəsinə qalxdı, məsələn, Orta əsrlərdə Rusiyada çar hakimiyyəti boyunca dövlət siyasətinin bir parçası olmuşdur. Yəhudilərin xüsusilə AlmaniyaAvstriya kimi ölkələrdə çox yaxşı şəraitdə yaşamaları onları milliyyətçilik ideyalarının əsas hədəfinə çevirdi. Yəhudilər tarixlərində ən rahat həyat mühitlərini islam idarəetmə üsulu olan ölkələrdə tapmışlar.

Antisemitizmin ən şiddətli şəkillərindən biri 1933-cü ildən sonra Hitler və Nasist partiyası tərəfindən ortaya atıldı - Almaniyada və İkinci dünya müharibəsində alman orduları tərəfindən işğal edilən ölkələrdə tətbiq olundu. Yəhudilərə qarşı görülən tədbirlər onların toplama düşərgələrində sistemli bir şəkildə məhv edilmələrinə əsaslanırdı. Ən böyük qırğın Polşada edildi. İkinci dünya müharibəsi ərzində almanlar tərəfindən 6 milyona yaxın yəhudi öldürülmüşdür ki, onların da milyon yarımı uşaqlardır. Bu hadisə Xolokost (ing. holocaust, qəd.yun. ὁλοκαύστος — "hər şeyin yandırılması") adı ilə tanınır.

Bu gün, ictimai planda antisemitizm bəzən yəhudilərlə təmasdan çəkinmə şəklində özünü daha çox büruzə verir. Bu hal bir çox ölkələrdə, hətta ABŞ-da, ən əhəmiyyətli yəhudi icmasının yaşadığı Nyu-Yorkda belə qeydə alınır.

Sionizm, millətçilik və irqçiliyin təzahürü kimi, antisemitizm Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına ziddir və ölkədə yaşayan azsaylı xalqlar arasında mövcud olan həmrəylik əhval-ruhiyyəsinə zərbə vurur.

İstinadlar

  1. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 1-ci cild: A – Argelander (25 000 nüs.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2009. səh. 550. ISBN 978-9952-441-02-4.

antisemitizm, yəhudi, əleyhdarlığı, yəhudi, düşmənçiliyi, millətçilik, irqçilik, ideologiyasının, növü, digər, millətçilik, formalarından, fərqi, onun, yalnız, xalqa, yəhudi, millətinə, mədəniyyətinə, iudaizm, dininə, qarşı, nifrət, bəsləməsi, onları, təqib, e. Antisemitizm Yehudi eleyhdarligi Yehudi dusmenciliyi milletcilik irqcilik ideologiyasinin bir novu diger milletcilik formalarindan ferqi onun yalniz bir xalqa yehudi milletine ve ya medeniyyetine iudaizm dinine qarsi nifret beslemesi ve onlari teqib etmesidir Antisemitizmin qedim yehudilerin yasadiqlari butperest cemiyyetlerle ziddiyyete dusmeleri neticesinde meydana cixdigini demek olar Yehudilerin butperestliye qarsi cixmalari onlarin yasadiqlari olkelere sevgi hissi duymamalari seklinde qebul edilirdi Yeni baslangicda antisemitizmin temelini dini fikir ayriliqlari qoymusdur Antisemitizmi dunyanin bir cox qabaqcil mutefekkirleri yehudilerin talanci teqibi kimi pislemisler Xristianligin meydana gelmesinden sonra antisemit hereketler xristianligi iudaizmin mudaxilelerinden qorumaq ve Isa Mesihin carmixa cekilmesinin intiqamini almaq xarakteri qazandi Roma Imperiyasi dovrunde Isgenderiyyede edilen yehudi say azaltmasi buna bir numunedir Orta esrlerde yehudiler eleyhine bir sira soz sohbetler meselen xristian usaqlarinin yehudi ayinlerinde qurban edilmesi ortaya cixir ve bu soz sohbetlerden tesirlenen xalq yehudilere qarsi qanli hereketler edirdi Eyni dovrde Islam olkelerinde antisemitizm ehli kitab sayilan yehudilerin zimmi statusu almalari sayesinde her hansi bir problem meydana getirmedi Muselman Ispaniyasinda Endeluz Bagdad Demesq ve Qudsde yehudiler ticaret sahesinde serbest calisirdilar XIX esrde milliyyetcilik axininin Avropani tesiri altina almasi neticesinde antisemitizmin dayagi dini xususiyyetlerden irqi ustunluye kecerek xalq kutlelerinden boyuk destek aldi Antisemitizm bezi dovletlerin dovlet siyaseti seviyyesine qalxdi meselen Orta esrlerde Rusiyada car hakimiyyeti boyunca dovlet siyasetinin bir parcasi olmusdur Yehudilerin xususile Almaniya ve Avstriya kimi olkelerde cox yaxsi seraitde yasamalari onlari milliyyetcilik ideyalarinin esas hedefine cevirdi Yehudiler tarixlerinde en rahat heyat muhitlerini islam idareetme usulu olan olkelerde tapmislar Antisemitizmin en siddetli sekillerinden biri 1933 cu ilden sonra Hitler ve Nasist partiyasi terefinden ortaya atildi Almaniyada ve Ikinci dunya muharibesinde alman ordulari terefinden isgal edilen olkelerde tetbiq olundu Yehudilere qarsi gorulen tedbirler onlarin toplama dusergelerinde sistemli bir sekilde mehv edilmelerine esaslanirdi En boyuk qirgin Polsada edildi Ikinci dunya muharibesi erzinde almanlar terefinden 6 milyona yaxin yehudi oldurulmusdur ki onlarin da milyon yarimi usaqlardir Bu hadise Xolokost ing holocaust qed yun ὁlokaystos her seyin yandirilmasi adi ile taninir Bu gun ictimai planda antisemitizm bezen yehudilerle temasdan cekinme seklinde ozunu daha cox buruze verir Bu hal bir cox olkelerde hetta ABS da en ehemiyyetli yehudi icmasinin yasadigi Nyu Yorkda bele qeyde alinir Vikianbarda Antisemitizm ile elaqeli mediafayllar var Sionizm milletcilik ve irqciliyin tezahuru kimi antisemitizm Azerbaycan Respublikasinin Konstitusiyasina ziddir ve olkede yasayan azsayli xalqlar arasinda movcud olan hemreylik ehval ruhiyyesine zerbe vurur 1 Istinadlar Redakte Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde 1 ci cild A Argelander 25 000 nus Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi 2009 seh 550 ISBN 978 9952 441 02 4 Menbe https az wikipedia org w index php title Antisemitizm amp oldid 4704111, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.