fbpx
Wikipedia

Ostroqotlar

Avqust 04, 2021

Ostroqotlar (lat. Ostrogothi) və yaxud qreytunqi (lat. Greutungi)) — Roma imperiyasının son dönəmlərində ortaya çıxmış bir German qəbiləsi.

Ostroqotların hakim olduğu bölgə

Tarixi

Ostroqotlar, Qotların şərq qoluydu. Qotların qərb qoluna isə Viziqotlar deyilirdi.

Qotlar MS I əsrd Skandinaviyanı buraxıb, Vistül çayının alt qismində yerləşmişdilər. II əsrdə Qaradənizin şimal sahillərinə gəlmişlər, III əsrdə isə bir çox qafilələr halində Yunanıstan, Trakiya və Anadolunun sahil şəhərlərinə yerləşmişdilər. Qohumları olan bir çox qəbilələri müxtəlif bölgələrdə buraxdıqdan sonra etnik bütünlüklərini itimiş və Ostroqotlar (Şərq qotları) ilə Vizigotlar (Qərbi qotları) olmaq üzrə ikiyə ayrılmışdılar. Qotlar, sağlam idari, hərbi təşkilatlar qurub, güclənərək Roma imperiyasının əlindəki Dakiyanı işğal etmişdilər. İmparatorluq ilə sıx münasibətləri nəticəsində ostroqotlar mədəniləşməyə başlamışdılar. Hətta bunlardan bir qismi Roma ordusuna əsgər olaraq qatılmışdılar. Roma imperiyasının sərhəd-sınırlarına aparılan basqınlar, germanların çoxalması və İmparatorluğun zəifləməsi nəticəsində qüvvətlənən Viziqotlar Dakiyanı bütünüylə ələ keçirib, Bizansa, Balkanlara və Şimali İtaliyaya doğru yayılıb, buraları istila etmişdilər. M.S. 269-270 illərdə Roma imperatorlarından II Klaudius və Aurelianus qərbə doğru olan qot basqınını durdurmuşdular. Qotlar I Konstantin ilə ittifaq anlaşması bağlamışlar, Piskopos Ulfilas (Wulfila), İncili Viziqot dilinə tərcümə edərək, qotların, xristianlığı qəbul etmələrinə şərait yaratmışdır.

Qəbilənin əmələ gəlməsi

Bir çox tarixi qaynaqlarda bildirildiyinə görə qotlar M.S. III əsrdə, (ilk yazılı bəlgə 291-ci il tarixli) şərqdə "Qreuthunqlar" və qərbdə "Thervinqlər" olaraq ən aşağı iki qəbiləyə ayrılmışdılar. "Qreutnunq" qəbiləsi adı ilk dəfə (392-ci il ilə 395-ci ildə yazıldığı qəbul edilən) antik Roma tarixçisi Ammianus Marcellinusun tarixində keçməkdədir. və bu tarixdə bir Therviqlər qəbilə rəisinin (ən erkən olaraq 376-cı ildə) söylədiyi bəzi sözlərdən bəhs edilməkdədir. Ostroqotlar isə, Klaudian adlı bir antik Romalı müəllifin Milanda tapılan sentyabr 392-ci il tarixli bir bəlgəsində, Friqlərin Anadoluya köçdən öncə yaşadıqları Şimali Balkanlarda yaşadıqları yerlər ilə "Qreuthunqlar"in yaşadıqları ərazilərlə birlikdə bəhsləri keçməkdədir. Wolframa görə "Qreuthiunqi", "Austroqothi", "Thervinqi" və "Visi" iki dəfə olaraq bəlgələrdə vardır və beləcə "qreuthunqi" ostroqotlara və və "Thervinqlər" viziqotlara təkabül etməkdədir. Antik yazıçı İordan da IV əsrdəki thervinqlər kralı Athanaricin viziqotlar kralı II Alarikin əcdadı və "qreuthunqlar" kralı "Ermanarik"in ostroqotlar kralları olan Böyük Teoderik və Theodahadin ataları olduğunu bildirir. İordanın "Getica" adındakı kitabında isə ostroqotlarin "Ostroqotha" adlı bir kral tərəfindən idarə edildikləri üçün Ostroqot adını aldıqları bildirilməkdədir. Fəqət modern tarixçilər bunun əksinin doğru olduğunu və "Ostroqotha" kral adının, mövcud olan qəbilə adından "Ostroqotlar atası" anlamına gələrək, törədildiyini qəbul etməkdədirlər.

Bu iki proto-Gotik qəbilə bir çox bir-birinə bənzər xarakterlər daşımakdaydı. Özəlliklə, hər ikisi də ən önəmli tanrı olaraq antik romalıların Mars olaraq isimləndirdikləri "Savaş tanrısı"na tapınmaqdaydılar. Bu iki qəbiləyə ayrılmaq, gerçəkdə qərbdə olan qəbilə mənsublarının Qaradənizin şimalındakı ərazilərdə əhalinin artıb əkinçilik sahəsi işlənimin daşıya biləcəyindən daha yüksək saylara varmasının təbii nəticəsi olaraq artıq əhalinin Roma imperiyasına bağlı olan Dakiya əyalətinə köçə başlamasının göstərgəsidir. Üçüncü və dördüncü yüzillərdə Dakiyada yerləşən qotlar, Dunay çayı ilə Dnepr çayı arasında olan ərazilərdə (günümüzdə Rumıniya, Moldoviya və Qərbi Ukraynada) geniş bir yüzölçümü olan və güclü bir krallıq qurmuşdular. Bu bir çox dəyişik qəbilələrdən təşkil olan "çoxlu-kültürlü" bir dövlət idi və bir qot əsillı elita tərəfindən idarə edilməkdə idi. Bu qotik krallıqda yaşayan əhali çox dəyişik dillər danışırdı. Bu krallıqda danışılan dillər arasında İran-Aryan dili danışan sarmatlar; Almanca danışan Gepidlər; Trakyalıca danışan Trakiyalılar və digər azınlık Keltcə və Trakyalıca dillər danışan qəbilələr və olasılıkla yeni ortaya çıxmaqda olan slavyan dili danışan slavyanlar vardı.

Qreuthunqlar və Thervinqlər sözləri bu tək krallıq dönəmində 400-dən həmən sonra ortadan qalxmışdır. Fəqət qotlar Roma imperiyası ərazilərinə köçlə girdikləri zaman bu köç edən qotlara ostroqotlar adı işlədilməyə başlanmışdır. "Viziqotlar" termini isə İtaliyada qurulan Ostroqotlar krallığı ilk kralı olan Böyük Teoderik xidmətindəki Romalı bir yüksək məmur olan Kassiodorus tərəfindən ortaya atılmışdır. Kassiodorus sadəcə ostroqotlara "qotlar" adı işlətmişdir. Qotların Şərqi qotlar (ostroqotlar) və Qərbi qotlar (viziqotlar) adları ilə anılmaları VI yüzildəki (çoxu Bizanslı) tarixçilər tərəfindən populyar olaraq başladılmışdır. VII yüzilə qədar viziqotlar da özlərini qotlar olaraq qəbul etməkdəydilər. Ancaq VII yüzildə İspaniya və Qalliyada krallıq quran viziqotlar Bizans imperiyası ilə apardıqları yazışmalarda ilk dəfə viziqotlar adını işlətməyə başlamışdılar.

Hun istilası və Hunlar sonrası köçlər

370-ci ildə Böyük Hun imperiyasının ortaya çıxıb güc qazanması Gotik krallığının yıxılmasına səbəb olmuşdur. Qotların bir çoxu Balkanlarda olan Roma imperiyası ərazilərinə köç etmişdilər. Yenə önəmli bir qisim qotlar isə Dunay çayı şimalında hunların idarəsi altında yaşamağa başlamışdılar. Hunlarin Avropada etdikləri hərbi səfərlərinə, məsələn Katalaun müharibəsində Hunlara tabe olub, onlarla birlikdə savaşa qatılan qəbilə xalqlari orduları arasında bu geridə qalan qotlar da vardılar. Qotlar hunlar əleyhinə bir neçə üsyan qaldırmışdılar amma bu üsyanlar o zamanda hunlar tərəfindən yatırılmışdı. 450-ci illərdə Hun imperiyası çökməsi sırasında Dunay çayı şimalı çox qarğaşalıq və qarışıqlıqlarla dolu, tək bir dövlətin idarəsini əlinə alamadığı bir bölgə olmuşdu. Bu dönəmdə Dunay çayı şimalında Hunlar idarəsi altından qalmış olan qotlar da Balkanlara köç etməyə başladılar. Beləcə Hunların çöküşündən sonra oturduqları ərazilərdən ayrılıb qərbə doğru köçə başlayan qotlara ostroqotlar adı verilməkdədir.

Ostroqotların özlərinin hazırlamış olduqları tarixi bəlgələr 453-cü ildə Hun İmparatoru olan Attilanin ölməsindən sonra müstəqillik qazanmaları ilə başlamaqdadır. Kralları Theodemir tərəfindən idarə edlən ostroqotlar qədimdən özlərinə tabe və vassal olan Gepidlər ilə mütəffiklik edərək Hun İmparatorluğuna qarşı 454-cü ildə etdikləri Nedao döyüşü sonunda Attilanın oğulları idarəsindəki hunları məğlub edərək müstəqqillik qazanmışdılar.

Bundan sonra Ostroqotlar Roma imperiyası ilə yaxşı münasibətlər qurmuşlar və Pannoniya bölgəsindən Foedərati (uç bəyliği bənzəri) olaraq yerləşdirilmişdilər. V əsrin son qisimlərində ostroqotlar, bir əsr öncə Romalılar ərazisində yərləşdirilmiş Qərbi qotların Şərqi Avropada oynadıqları rolu həmən təkrar oynamışdılar. Şərqi Roma imperiyası ilə hər cür, bəzən müttəfiklik və bəzən düşmənlık, rolunu ostroqotlar şərqdən qərbə köçüb keçməkdə ikən yüklənmişdilər.

İtaliyada krallıq

 
İtalya və Balkanlarda Ostroqot krallığı xəritəsi

Ostroqotlar krallarının ən tanınmışı olacaq və Böyük Teodorik adını daşıyacaq uşaq təqribən 454-cü ildə, ostroqotların Hunları məğlub etdikləri Nedao döyüşündən derhal sonra doğuldu. Atası bu müharibədə Ostroqot sərkərdəsi olan Teomdemir idi və ostroqotların İtaliyaya köç etmədən öncə yaşadıqları torpaqlarda Amal xanədanından ostroqotlar kralı olaraq hökm sürməkdə idi. Teodorik 10 yasında uşaqkən I Leonun imparatorluk dönəmində Bizanslılara bir diplomatik girov (zaval) olaraq göndərildi. Uşaqlığının hamısı Konstantinopolisdəkı Bizans sarayında keçdi və bu sarayda bir Bizanslı sahzadesinin alacağı dolğun, dərin təhsilii aldı. Bizans yönətimini gerçəkdə idarə edən Barbar tayfalı əsgər Aspar onun müəllimi olmuşdu. Teodorik Bizans sarayında ikən tam bir saraylı olaraq Bizans imperiyası hakim sinifinin qarşılaşdığı anlaşmazlık, çatışmalar, intriqalar və savaşlar arasında tərbiyə edilib böyüdü.

Bu sırada Bizans sarayından bulunup yətiştirilən diğər bir Ostroqot diplomatik rəhinə, Təodorikin uzaktan akrabası olan babası Triarius adlı Bizans topraklarında yərləştirilmiş olan bir alt Ostroqot kabiləsi rəisi olan "Təodor Starbo" da bulunmaktaydı. 472dən bəri Ostroqot kavminin iki lidəri olan Təodəmirin oğlu Büyük Təodərik ilə Təodərik Strabo Doğu Roma için dəvamlı büyük təhlikə arzədiyordu. İmparator Zəno uyguladığı siyasət və diplomasi ilə bu iki potənsiyəl lidəri bazən birbirlərinə düşürməyə başarmıştı. Ama bu iki potənsiyəl Ostroqot lidəri də Doğu Roma içindəki imparatorluk taht kavgalarından faydalanıp Ostroqotlar ləhinə faydalar sağlamayı başarmışlardı. Bu iki potənsiyəl lidərə yüksək yıllık tazminat sağlamak və hər ikisinə də yüksək Doğu Roma unvanları vərmək surətiylə Zəno Ostroqotların Konstantinopolis üzərinə yürümələrini əngəl oldu. Təodorikə bu əğitimi sonunda İmparator Zeno bir soylu Bizanslı olarak patriki olma şərəfi, Magistər Militum rütbəsi və hatta Roma konsulu ünvanı verdi.

Təodorik Ostroqotların çoğunluğu kimi xristiyandı amma Aryanizm məzhəbinə bağlı olduğu için Kalkədon Prənsiplərini uyan diğər Katolik hristiyanlardan bazı dəğişik inançlar taşımaktadaydı.

481də potənsiyəl Ostroqotlar lidəri olabiləcək Təodor Strabo öldü. Aynı yıl bütün Ostroqotlar kavmınə kral olarak Təomdəmirin oğlu Təodorik səçildi. "Büyük Təodorik" olarak da anılmaya başlandı. Təodorik çok iyi bir Bizans əğitimi almış və tam bir kültürlü Bizans soylusu gibi olmuş idi. Amma kəndi kavimi başına kral olduğu zaman, kavmınə oturacak və gəlişəcək bir arazi və ülkə aramaya başladı. Bu nədənlə Balkan yarımadasında Doğu Roma İmparatorluğu için çok büyük təhlikə kaynağı olmaya başlamıştı.

487-ci ildə Bizans İmparatoru Zeno bu təhlükəni önləmək üçün uygun bir tədbir buldu. Bira barbar Gərmən Həruli kavmi lidəri olan Odoacər İtalyada Batı Roma İmparatoru Romulus Augustusu 476 yılında tahttan indirip Batı Roma İmparatorluğunu yıkıp kəndinə İtalya Kralı unvanı alarak İtalyanın tümünü yönətməyə başlamıştı. Bu kəndini tüm Roma İmparatoru olarak görən Doğu Roma İmparatoru Zənoyu tədirgin ətməktəydi. 488də Büyük Təodorik bir Bizanslı əlçi olarak bir diplomatik həyət ilə tarafından İtalyaya göndərildi. Bu diplomatik həyətin amacı İtalyada kəndinə İtalya Kralı unvanı vərip İtalyanın tümünü yönətən bir Odoakra gözdağı vərmək və onun bu görəvdən ayrılıp İtalyanın yönətimini əsas yönətim hakkı olan Doğu Roma İmparatorluguna tərk ətməsini istəməkti. Bəkləndiği gibi Odoacər bu təklifi kabul ətmədi və İmparator Zəno böyləcə Ostroqot Kralı olan Təodoriki Odoacər ilə savaşıp İtalyayı almasını; bu bölgəyə Ostroqotların göç ətməsini və Bizansa tabi olacakn yəni bir Ostroqot Krallığı kurmaya təsvik ətti. Təodorik 488də bu hədəfə ərismək için bir askəri kampanyaya başladı. Ostroqotlar öncə Gəpid kavimini mağlup ədip Panonyayı istila əttilər və Padanıyaya girdilər. Ostroqot ordusu Julian Alplərini gəçip İtalyaya girdi. 28 Ağustos 490da ilə Odoakrın İtaliya ordusuna karşı İsonzo Muharəbəsində galip gəldi. Odoacər Veronaya qaçdı; oranın surlarını pəkiştirip savunma məvziləri yaptırdı. Fakat Ostroqotlar ordusu surlar önünə gəldiğində, şəhir kaləsinə kapanacağına, kalə önünə çıkıp Ostroqotlar ordusuya bir məydan muharəbəsi yapmayı tərcih ətti. 30 Əylül 490da Vərona Muharəbəsinə girişti və bunda da Odoacər mağlup oldu. Odoacər başkənti Ravənnaya kaçtı. Təodorik Ostroqot ordusu ilə kuzəy İtalya yürüdü və Mədiolanum (Milano) və Paviayi əlinə gəçirdi. Mədiolanumda Odoacərin İtalya ordusunun büyük bir kısmı komutanları gənəral Tufa tarafından Təodorikə təslim ədildi. Tufaya inanan Təodorik təslim olan Tufa komutasında ən iyi askəri birliklərini Rəvanna üzərinə göndərdi. Fakat Tufa tam bu şəhir önündə ikən yinə taraf dəğiştirdi və əmrinə vərilmiş ən iyi Ostroqotlar birliklərinə saldirip onlari əliminə ətti. Təodorik əlindəki Ostroqot birlikləri ilə Ticinum (Pavia)a sığındı. Odoacər isə Ravənnadan çıkıp Təodoriki Ticniumda kuşattı.

Təodorik və Odoacər böyləcə birbirləri ilə savaşmaktaykən Gərmən asıllı Barbar Gərmən kavimlərdən olan "Burgundililər" kuzəy-batı İtalyada bulunan və savunmasiz kalan Ligüryaya akın yaparak bu araziləri tahrip ədip, büyük ganimət topladılar və rəsmən Romalı vatandaşı olan birçok kişiyi kölə olarak əsarət altına aldılar.

Ağustos 490da Vizigot kralı II. Alarık tarihtə pək nadir görüləcək şəkildə Ticinumda muhasara altında bulunan Ostroqotlar Kralı Təodorikə askəri yardım birlikləri göndərdi. Bu kənti kuşatan Odoakər bunun üzəriənə kuşatmayı bırakmak zorunda kaldı. Təodorik və Ostroqotlar ordusu Ticimnumdan çıkıp Odoacər ordusu pəşinə düştü. İki ordu 11 Ağustos 490da Addo Nəhri Muharəbəsinə giriştilər. Bu muharəbədə də Təodorik galip gəldi və Odoakər Ravənnaya çəkildi. Onu takip ədən Təodorik və Ostroqotlar ordusu Rəvannayı kuşatma altına aldı. Fakat Ravənna ətrafında bataklıklar və göllər bulunan və bu nədənlə ikmal və tədariki nisbəttən kolaylıkla sağlanan çok korunaklı bir savunma məvkii idi. Kuşatama uzadıkça uzadı və üç yıl kadar sürdü. Ancak 2 Şubat 493da Ravənna Piskoposunun aracılığı ilə iki taraf birliktə müzakərələrə girip bir barış antlaşması imzaladilar. İtalya Təodorikin Ostroqot Kralığı və Odoakərin İtalya Krallığı arasında ikiyə bölündü və Ravənna hər iki kısmın da başkənti olacaktı.

15 Mart 493də hər iki tarafta barışı kutlamak için "Ad Laurəntum" sarayında bir ziyafətə gittilər. Bu ziyafət sırasında yəməklər yəndiktən sonra şərəfə kadəhlər kaldırıldığı zaman Toəodorik kılıcını çəkip Odoakərin boğazına saplayıp onu şahsən katlətti. Aynı gün Təordorikin vərdiği əmirlər üzərinə kan gövdəyi götürən büyük bir katılam uyguladılar. Ostroqot ordusu Ravənnada bulunan tüm Odoakər ordusu askərlərini təkər təkər arayıp öldürdü. Odoakərin karısı, kardəşi və diğər akrabaları da öldürüldü.

Üç yıl sürən savaştan sonra 100.000-200.000 kadar Ostroqot İtalyaya göç əttirildi. Ravənns başkəntli olarak yəni Ostroqot Krallığı kuruldu. Təodorikin Ostroqot Krallığı İtalya, Sicilya, Dalmaçya və İtalyanın kuzəyindəki bazı arazilərdə iyicə yərləşmiş oldu. Təodorik Ostroqot Krallığı təbaları üzərində tam hükmü olmakla bərabər hukukən Roma vatandaşlığı taşıyan İtalyalar için Konstantinopolisdə bulunan Doğu Roma İmparatorunun naibi olarak hükümət ətməktə idi. Təodorik gərçəktə tüm İtalya üzərində mutlak hükümdar olmakla bərabər hayatının sonuna kadar hukuki olarak Roma vatandaşlarına karşı hukukən bir "naiplik" görəvi olduğunu dəvamlı ilan ətməktən vazgəçmədi. Böyləcə Təodorik hukukən aynı topraklar üzərində yaşayan dəğişik hukuki statülü, dəğişik hukuklu, dəğişik dili olan, Hristiyanlığın iki ayrı məzhəbindən olan iki dəğişik halk kütləsi üzrində dəğişik iki hukuki statü ilə hüküm sürdü. Bu iki dəğişik statülü halk arasında nikah hukünə yasaktı. Təodorik aynı zamanda Toulousə şəhrində başkəntləri olarak Galya (Fransa) və İbərik Yarımadasının üzərində hükümdarlık yapan Vizigot Krallığının da Teodorikin kurekeni olan kral II. Alarikin ölümüylə onun yərinə Vizigot Kralıelan edilen Teodorik nevesiAmalrik için Təodorik naiblik vezifesini dasiyib huquqen bu araziləri də yönətimi altında idi.

Təodərik hökumətinin son yıllarında Franklar və Burgundililər krallıkları ilə yakın müttəfiklik kurmak için bir səri diplomatik əvlənmələr organizə ətti. Təodərik boyləcə tüm Gərmən kavimindən halklar üzərində bir tək güç olmak istməktəydi. Onun bu hədəfi ona gayət önəmli diplomatik güçlər kazsndiracak diyə Bizans ımpartorluğu yarafından əndişə ilə karşılanmaya başlandı. Bizans imparatoru, Franklar kralı olan I. Clovis ilə müttəfiklik görüşmələrinə başladı. Bu görüşmələrdən ortaya çıkan ittifak Təodorik öldüktən sonra Ostroqotların İtalyada meglub olub oradan atılmalarına azda da olsa bir tesir gostermisdir.

 
Ravennada Böyük Teodorikin türbə-məzarı


Ostroqot hökmdarları

Amal xanədanı

  • Valamir (İtaliyaya köçdən öncə)
  • Theodemir (İtaliyaya köçdən öncə)
  • Böyük Teoderik 493–526
  • Athalarik 526–534
  • Theodahad 534–536

Sonrakı krallar

  • Vitiges 536–540
  • İldibad 540–541
  • Erarik 541
  • Totila 541–552 (Baduila olarak da bilinməktə)
  • Teya 552–553 (Thəia vəya Təja olarak da bilinməktə)

İstinadlar

  1. Panegyrici Latini c.XI böl.17.1 (291 tarixli )
  2. ↑ Wolfram, Herwig (İng. tərcümə.:Thomas J. Dunlap) (1988) History of the Goths. Berkeley: University of California Press, s. 24, fn. 48.
  3. Heather, s. 52-57, s. 300-301.
  4. "Encyclopədia Britanica"dakı "Ostroqoth" maddəsi
  5. Blackman, Clifford R. (2008) Thə Worlds of Mədiəval Əuropə, Oxford:Oxford Univərsity Prəss, ISBN 978-0-19-533527-9 [1][ölü keçid]<;/ref>

Xarici keçidlər

  Etnos ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.

Avqust 04, 2021
ostroqotlar, məqalənin, mətnini, azərbaycan, dilinə, uyğunlaşdırmaq, lazımdır, məqalədə, cümlə, quruluşlarındakı, yanlışlıqları, orfoqrafik, səhvləri, düzəltdikdən, sonra, qaralama, şablonunu, silməyi, unutmayın, ostrogothi, yaxud, qreytunqi, greutungi, roma, . Bu meqalenin metnini Azerbaycan diline uygunlasdirmaq lazimdir Meqalede cumle quruluslarindaki yanlisliqlari ve orfoqrafik sehvleri duzeltdikden sonra qaralama az sablonunu silmeyi unutmayin Ostroqotlar lat Ostrogothi ve yaxud qreytunqi lat Greutungi Roma imperiyasinin son donemlerinde ortaya cixmis bir German qebilesi Ostroqotlarin hakim oldugu bolge Mundericat 1 Tarixi 1 1 Qebilenin emele gelmesi 1 2 Hun istilasi ve Hunlar sonrasi kocler 1 3 Italiyada kralliq 2 Ostroqot hokmdarlari 2 1 Amal xanedani 2 2 Sonraki krallar 3 Istinadlar 4 Xarici kecidlerTarixi RedakteOstroqotlar Qotlarin serq qoluydu Qotlarin qerb qoluna ise Viziqotlar deyilirdi Qotlar MS I esrd Skandinaviyani buraxib Vistul cayinin alt qisminde yerlesmisdiler II esrde Qaradenizin simal sahillerine gelmisler III esrde ise bir cox qafileler halinde Yunanistan Trakiya ve Anadolunun sahil seherlerine yerlesmisdiler Qohumlari olan bir cox qebileleri muxtelif bolgelerde buraxdiqdan sonra etnik butunluklerini itimis ve Ostroqotlar Serq qotlari ile Vizigotlar Qerbi qotlari olmaq uzre ikiye ayrilmisdilar Qotlar saglam idari herbi teskilatlar qurub guclenerek Roma imperiyasinin elindeki Dakiyani isgal etmisdiler Imparatorluq ile six munasibetleri neticesinde ostroqotlar medenilesmeye baslamisdilar Hetta bunlardan bir qismi Roma ordusuna esger olaraq qatilmisdilar Roma imperiyasinin serhed sinirlarina aparilan basqinlar germanlarin coxalmasi ve Imparatorlugun zeiflemesi neticesinde quvvetlenen Viziqotlar Dakiyani butunuyle ele kecirib Bizansa Balkanlara ve Simali Italiyaya dogru yayilib buralari istila etmisdiler M S 269 270 illerde Roma imperatorlarindan II Klaudius ve Aurelianus qerbe dogru olan qot basqinini durdurmusdular Qotlar I Konstantin ile ittifaq anlasmasi baglamislar Piskopos Ulfilas Wulfila Incili Viziqot diline tercume ederek qotlarin xristianligi qebul etmelerine serait yaratmisdir Qebilenin emele gelmesi Redakte Bir cox tarixi qaynaqlarda bildirildiyine gore qotlar M S III esrde ilk yazili belge 291 ci il tarixli 1 serqde Qreuthunqlar ve qerbde Thervinqler olaraq en asagi iki qebileye ayrilmisdilar 2 Qreutnunq qebilesi adi ilk defe 392 ci il ile 395 ci ilde yazildigi qebul edilen antik Roma tarixcisi Ammianus Marcellinusun tarixinde kecmekdedir ve bu tarixde bir Therviqler qebile reisinin en erken olaraq 376 ci ilde soylediyi bezi sozlerden behs edilmekdedir 2 Ostroqotlar ise Klaudian adli bir antik Romali muellifin Milanda tapilan sentyabr 392 ci il tarixli bir belgesinde Friqlerin Anadoluya kocden once yasadiqlari Simali Balkanlarda yasadiqlari yerler ile Qreuthunqlar in yasadiqlari erazilerle birlikde behsleri kecmekdedir 2 Wolframa gore Qreuthiunqi Austroqothi Thervinqi ve Visi iki defe olaraq belgelerde vardir ve belece qreuthunqi ostroqotlara ve ve Thervinqler viziqotlara tekabul etmekdedir 2 Antik yazici Iordan da IV esrdeki thervinqler krali Athanaricin viziqotlar krali II Alarikin ecdadi ve qreuthunqlar krali Ermanarik in ostroqotlar krallari olan Boyuk Teoderik ve Theodahadin atalari oldugunu bildirir 3 Iordanin Getica adindaki kitabinda ise ostroqotlarin Ostroqotha adli bir kral terefinden idare edildikleri ucun Ostroqot adini aldiqlari bildirilmekdedir Feqet modern tarixciler bunun eksinin dogru oldugunu ve Ostroqotha kral adinin movcud olan qebile adindan Ostroqotlar atasi anlamina gelerek toredildiyini qebul etmekdedirler 2 Bu iki proto Gotik qebile bir cox bir birine benzer xarakterler dasimakdaydi Ozellikle her ikisi de en onemli tanri olaraq antik romalilarin Mars olaraq isimlendirdikleri Savas tanrisi na tapinmaqdaydilar Bu iki qebileye ayrilmaq gercekde qerbde olan qebile mensublarinin Qaradenizin simalindaki erazilerde ehalinin artib ekincilik sahesi islenimin dasiya bileceyinden daha yuksek saylara varmasinin tebii neticesi olaraq artiq ehalinin Roma imperiyasina bagli olan Dakiya eyaletine koce baslamasinin gostergesidir Ucuncu ve dorduncu yuzillerde Dakiyada yerlesen qotlar Dunay cayi ile Dnepr cayi arasinda olan erazilerde gunumuzde Ruminiya Moldoviya ve Qerbi Ukraynada genis bir yuzolcumu olan ve guclu bir kralliq qurmusdular Bu bir cox deyisik qebilelerden teskil olan coxlu kulturlu bir dovlet idi ve bir qot esilli elita terefinden idare edilmekde idi Bu qotik kralliqda yasayan ehali cox deyisik diller danisirdi Bu kralliqda danisilan diller arasinda Iran Aryan dili danisan sarmatlar Almanca danisan Gepidler Trakyalica danisan Trakiyalilar ve diger azinlik Keltce ve Trakyalica diller danisan qebileler ve olasilikla yeni ortaya cixmaqda olan slavyan dili danisan slavyanlar vardi 4 Qreuthunqlar ve Thervinqler sozleri bu tek kralliq doneminde 400 den hemen sonra ortadan qalxmisdir Feqet qotlar Roma imperiyasi erazilerine kocle girdikleri zaman bu koc eden qotlara ostroqotlar adi isledilmeye baslanmisdir 2 Viziqotlar termini ise Italiyada qurulan Ostroqotlar kralligi ilk krali olan Boyuk Teoderik xidmetindeki Romali bir yuksek memur olan Kassiodorus terefinden ortaya atilmisdir Kassiodorus sadece ostroqotlara qotlar adi isletmisdir Qotlarin Serqi qotlar ostroqotlar ve Qerbi qotlar viziqotlar adlari ile anilmalari VI yuzildeki coxu Bizansli tarixciler terefinden populyar olaraq basladilmisdir VII yuzile qedar viziqotlar da ozlerini qotlar olaraq qebul etmekdeydiler Ancaq VII yuzilde Ispaniya ve Qalliyada kralliq quran viziqotlar Bizans imperiyasi ile apardiqlari yazismalarda ilk defe viziqotlar adini isletmeye baslamisdilar 2 Hun istilasi ve Hunlar sonrasi kocler Redakte 370 ci ilde Boyuk Hun imperiyasinin ortaya cixib guc qazanmasi Gotik kralliginin yixilmasina sebeb olmusdur Qotlarin bir coxu Balkanlarda olan Roma imperiyasi erazilerine koc etmisdiler Yene onemli bir qisim qotlar ise Dunay cayi simalinda hunlarin idaresi altinda yasamaga baslamisdilar Hunlarin Avropada etdikleri herbi seferlerine meselen Katalaun muharibesinde Hunlara tabe olub onlarla birlikde savasa qatilan qebile xalqlari ordulari arasinda bu geride qalan qotlar da vardilar Qotlar hunlar eleyhine bir nece usyan qaldirmisdilar amma bu usyanlar o zamanda hunlar terefinden yatirilmisdi 450 ci illerde Hun imperiyasi cokmesi sirasinda Dunay cayi simali cox qargasaliq ve qarisiqliqlarla dolu tek bir dovletin idaresini eline alamadigi bir bolge olmusdu Bu donemde Dunay cayi simalinda Hunlar idaresi altindan qalmis olan qotlar da Balkanlara koc etmeye basladilar Belece Hunlarin cokusunden sonra oturduqlari erazilerden ayrilib qerbe dogru koce baslayan qotlara ostroqotlar adi verilmekdedir Ostroqotlarin ozlerinin hazirlamis olduqlari tarixi belgeler 453 cu ilde Hun Imparatoru olan Attilanin olmesinden sonra musteqillik qazanmalari ile baslamaqdadir Krallari Theodemir terefinden idare edlen ostroqotlar qedimden ozlerine tabe ve vassal olan Gepidler ile muteffiklik ederek Hun Imparatorluguna qarsi 454 cu ilde etdikleri Nedao doyusu sonunda Attilanin ogullari idaresindeki hunlari meglub ederek musteqqillik qazanmisdilar Bundan sonra Ostroqotlar Roma imperiyasi ile yaxsi munasibetler qurmuslar ve Pannoniya bolgesinden Foederati uc beyligi benzeri olaraq yerlesdirilmisdiler V esrin son qisimlerinde ostroqotlar bir esr once Romalilar erazisinde yerlesdirilmis Qerbi qotlarin Serqi Avropada oynadiqlari rolu hemen tekrar oynamisdilar Serqi Roma imperiyasi ile her cur bezen muttefiklik ve bezen dusmenlik rolunu ostroqotlar serqden qerbe kocub kecmekde iken yuklenmisdiler Italiyada kralliq Redakte Italya ve Balkanlarda Ostroqot kralligi xeritesi Ostroqotlar krallarinin en taninmisi olacaq ve Boyuk Teodorik adini dasiyacaq usaq teqriben 454 cu ilde ostroqotlarin Hunlari meglub etdikleri Nedao doyusunden derhal sonra doguldu Atasi bu muharibede Ostroqot serkerdesi olan Teomdemir idi ve ostroqotlarin Italiyaya koc etmeden once yasadiqlari torpaqlarda Amal xanedanindan ostroqotlar krali olaraq hokm surmekde idi Teodorik 10 yasinda usaqken I Leonun imparatorluk doneminde Bizanslilara bir diplomatik girov zaval olaraq gonderildi Usaqliginin hamisi Konstantinopolisdeki Bizans sarayinda kecdi ve bu sarayda bir Bizansli sahzadesinin alacagi dolgun derin tehsilii aldi Bizans yonetimini gercekde idare eden Barbar tayfali esger Aspar onun muellimi olmusdu 5 Teodorik Bizans sarayinda iken tam bir sarayli olaraq Bizans imperiyasi hakim sinifinin qarsilasdigi anlasmazlik catismalar intriqalar ve savaslar arasinda terbiye edilib boyudu Bu sirada Bizans sarayindan bulunup yetistirilen diger bir Ostroqot diplomatik rehine Teodorikin uzaktan akrabasi olan babasi Triarius adli Bizans topraklarinda yerlestirilmis olan bir alt Ostroqot kabilesi reisi olan Teodor Starbo da bulunmaktaydi 472den beri Ostroqot kavminin iki lideri olan Teodemirin oglu Buyuk Teoderik ile Teoderik Strabo Dogu Roma icin devamli buyuk tehlike arzediyordu Imparator Zeno uyguladigi siyaset ve diplomasi ile bu iki potensiyel lideri bazen birbirlerine dusurmeye basarmisti Ama bu iki potensiyel Ostroqot lideri de Dogu Roma icindeki imparatorluk taht kavgalarindan faydalanip Ostroqotlar lehine faydalar saglamayi basarmislardi Bu iki potensiyel lidere yuksek yillik tazminat saglamak ve her ikisine de yuksek Dogu Roma unvanlari vermek suretiyle Zeno Ostroqotlarin Konstantinopolis uzerine yurumelerini engel oldu Teodorike bu egitimi sonunda Imparator Zeno bir soylu Bizansli olarak patriki olma serefi Magister Militum rutbesi ve hatta Roma konsulu unvani verdi Teodorik Ostroqotlarin cogunlugu kimi xristiyandi amma Aryanizm mezhebine bagli oldugu icin Kalkedon Prensiplerini uyan diger Katolik hristiyanlardan bazi degisik inanclar tasimaktadaydi 481de potensiyel Ostroqotlar lideri olabilecek Teodor Strabo oldu Ayni yil butun Ostroqotlar kavmine kral olarak Teomdemirin oglu Teodorik secildi Buyuk Teodorik olarak da anilmaya baslandi Teodorik cok iyi bir Bizans egitimi almis ve tam bir kulturlu Bizans soylusu gibi olmus idi Amma kendi kavimi basina kral oldugu zaman kavmine oturacak ve gelisecek bir arazi ve ulke aramaya basladi Bu nedenle Balkan yarimadasinda Dogu Roma Imparatorlugu icin cok buyuk tehlike kaynagi olmaya baslamisti 487 ci ilde Bizans Imparatoru Zeno bu tehlukeni onlemek ucun uygun bir tedbir buldu Bira barbar Germen Heruli kavmi lideri olan Odoacer Italyada Bati Roma Imparatoru Romulus Augustusu 476 yilinda tahttan indirip Bati Roma Imparatorlugunu yikip kendine Italya Krali unvani alarak Italyanin tumunu yonetmeye baslamisti Bu kendini tum Roma Imparatoru olarak goren Dogu Roma Imparatoru Zenoyu tedirgin etmekteydi 488de Buyuk Teodorik bir Bizansli elci olarak bir diplomatik heyet ile tarafindan Italyaya gonderildi Bu diplomatik heyetin amaci Italyada kendine Italya Krali unvani verip Italyanin tumunu yoneten bir Odoakra gozdagi vermek ve onun bu gorevden ayrilip Italyanin yonetimini esas yonetim hakki olan Dogu Roma Imparatorluguna terk etmesini istemekti Beklendigi gibi Odoacer bu teklifi kabul etmedi ve Imparator Zeno boylece Ostroqot Krali olan Teodoriki Odoacer ile savasip Italyayi almasini bu bolgeye Ostroqotlarin goc etmesini ve Bizansa tabi olacakn yeni bir Ostroqot Kralligi kurmaya tesvik etti Teodorik 488de bu hedefe erismek icin bir askeri kampanyaya basladi Ostroqotlar once Gepid kavimini maglup edip Panonyayi istila ettiler ve Padaniyaya girdiler Ostroqot ordusu Julian Alplerini gecip Italyaya girdi 28 Agustos 490da ile Odoakrin Italiya ordusuna karsi Isonzo Muharebesinde galip geldi Odoacer Veronaya qacdi oranin surlarini pekistirip savunma mevzileri yaptirdi Fakat Ostroqotlar ordusu surlar onune geldiginde sehir kalesine kapanacagina kale onune cikip Ostroqotlar ordusuya bir meydan muharebesi yapmayi tercih etti 30 Eylul 490da Verona Muharebesine giristi ve bunda da Odoacer maglup oldu Odoacer baskenti Ravennaya kacti Teodorik Ostroqot ordusu ile kuzey Italya yurudu ve Mediolanum Milano ve Paviayi eline gecirdi Mediolanumda Odoacerin Italya ordusunun buyuk bir kismi komutanlari general Tufa tarafindan Teodorike teslim edildi Tufaya inanan Teodorik teslim olan Tufa komutasinda en iyi askeri birliklerini Revanna uzerine gonderdi Fakat Tufa tam bu sehir onunde iken yine taraf degistirdi ve emrine verilmis en iyi Ostroqotlar birliklerine saldirip onlari elimine etti Teodorik elindeki Ostroqot birlikleri ile Ticinum Pavia a sigindi Odoacer ise Ravennadan cikip Teodoriki Ticniumda kusatti Teodorik ve Odoacer boylece birbirleri ile savasmaktayken Germen asilli Barbar Germen kavimlerden olan Burgundililer kuzey bati Italyada bulunan ve savunmasiz kalan Liguryaya akin yaparak bu arazileri tahrip edip buyuk ganimet topladilar ve resmen Romali vatandasi olan bircok kisiyi kole olarak esaret altina aldilar Agustos 490da Vizigot krali II Alarik tarihte pek nadir gorulecek sekilde Ticinumda muhasara altinda bulunan Ostroqotlar Krali Teodorike askeri yardim birlikleri gonderdi Bu kenti kusatan Odoaker bunun uzeriene kusatmayi birakmak zorunda kaldi Teodorik ve Ostroqotlar ordusu Ticimnumdan cikip Odoacer ordusu pesine dustu Iki ordu 11 Agustos 490da Addo Nehri Muharebesine giristiler Bu muharebede de Teodorik galip geldi ve Odoaker Ravennaya cekildi Onu takip eden Teodorik ve Ostroqotlar ordusu Revannayi kusatma altina aldi Fakat Ravenna etrafinda batakliklar ve goller bulunan ve bu nedenle ikmal ve tedariki nisbetten kolaylikla saglanan cok korunakli bir savunma mevkii idi Kusatama uzadikca uzadi ve uc yil kadar surdu Ancak 2 Subat 493da Ravenna Piskoposunun araciligi ile iki taraf birlikte muzakerelere girip bir baris antlasmasi imzaladilar Italya Teodorikin Ostroqot Kraligi ve Odoakerin Italya Kralligi arasinda ikiye bolundu ve Ravenna her iki kismin da baskenti olacakti 15 Mart 493de her iki tarafta barisi kutlamak icin Ad Laurentum sarayinda bir ziyafete gittiler Bu ziyafet sirasinda yemekler yendikten sonra serefe kadehler kaldirildigi zaman Toeodorik kilicini cekip Odoakerin bogazina saplayip onu sahsen katletti Ayni gun Teordorikin verdigi emirler uzerine kan govdeyi goturen buyuk bir katilam uyguladilar Ostroqot ordusu Ravennada bulunan tum Odoaker ordusu askerlerini teker teker arayip oldurdu Odoakerin karisi kardesi ve diger akrabalari da olduruldu Uc yil suren savastan sonra 100 000 200 000 kadar Ostroqot Italyaya goc ettirildi Ravenns baskentli olarak yeni Ostroqot Kralligi kuruldu Teodorikin Ostroqot Kralligi Italya Sicilya Dalmacya ve Italyanin kuzeyindeki bazi arazilerde iyice yerlesmis oldu Teodorik Ostroqot Kralligi tebalari uzerinde tam hukmu olmakla beraber hukuken Roma vatandasligi tasiyan Italyalar icin Konstantinopolisde bulunan Dogu Roma Imparatorunun naibi olarak hukumet etmekte idi Teodorik gercekte tum Italya uzerinde mutlak hukumdar olmakla beraber hayatinin sonuna kadar hukuki olarak Roma vatandaslarina karsi hukuken bir naiplik gorevi oldugunu devamli ilan etmekten vazgecmedi Boylece Teodorik hukuken ayni topraklar uzerinde yasayan degisik hukuki statulu degisik hukuklu degisik dili olan Hristiyanligin iki ayri mezhebinden olan iki degisik halk kutlesi uzrinde degisik iki hukuki statu ile hukum surdu Bu iki degisik statulu halk arasinda nikah hukune yasakti Teodorik ayni zamanda Toulouse sehrinde baskentleri olarak Galya Fransa ve Iberik Yarimadasinin uzerinde hukumdarlik yapan Vizigot Kralliginin da Teodorikin kurekeni olan kral II Alarikin olumuyle onun yerine Vizigot Kralielan edilen Teodorik nevesiAmalrik icin Teodorik naiblik vezifesini dasiyib huquqen bu arazileri de yonetimi altinda idi Teoderik hokumetinin son yillarinda Franklar ve Burgundililer kralliklari ile yakin muttefiklik kurmak icin bir seri diplomatik evlenmeler organize etti Teoderik boylece tum Germen kaviminden halklar uzerinde bir tek guc olmak istmekteydi Onun bu hedefi ona gayet onemli diplomatik gucler kazsndiracak diye Bizans impartorlugu yarafindan endise ile karsilanmaya baslandi Bizans imparatoru Franklar krali olan I Clovis ile muttefiklik gorusmelerine basladi Bu gorusmelerden ortaya cikan ittifak Teodorik oldukten sonra Ostroqotlarin Italyada meglub olub oradan atilmalarina azda da olsa bir tesir gostermisdir Ravennada Boyuk Teodorikin turbe mezariOstroqot hokmdarlari RedakteAmal xanedani Redakte Valamir Italiyaya kocden once Theodemir Italiyaya kocden once Boyuk Teoderik 493 526 Athalarik 526 534 Theodahad 534 536Sonraki krallar Redakte Vitiges 536 540 Ildibad 540 541 Erarik 541 Totila 541 552 Baduila olarak da bilinmekte Teya 552 553 Theia veya Teja olarak da bilinmekte Istinadlar Redakte Panegyrici Latini c XI bol 17 1 291 tarixli 1 2 3 4 5 6 7 Wolfram Herwig Ing tercume Thomas J Dunlap 1988 History of the Goths Berkeley University of California Press s 24 fn 48 Heather s 52 57 s 300 301 Encyclopedia Britanica daki Ostroqoth maddesi Blackman Clifford R 2008 The Worlds of Medieval Europe Oxford Oxford University Press ISBN 978 0 19 533527 9 1 olu kecid lt ref gt Xarici kecidler Redakte Etnos ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Ostroqotlar amp oldid 5992801, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.