Vikipediya azad ensiklopediya Azərbaycan mədəniyyətinin tarixiOrta əsrlər və erkən müasir dövrBöyük ipək yolu irsi Hun v

Vikipediya azad ensiklopediya Azerbaycan medeniyyetinin tarixiOrta esrler ve erken muasir dovrBoyuk ipek yolu irsi Hun ve turk seferleri III X esrler Azerbaycan xalqinin formalasmasi XI XV esrler Qedim turkce elaqeleri Monqol dovru XIII XIV esrler Saray medeniyyeti Naxcivaniler XIII XIV esrler Sufizmin inkisafi Medeni tesir Oguzun bolunmesi XIV XV esrler Maragayiler XIV XVI esrler Nizami tesiri XIV esrden etibaren Cagatay elaqeleri XV XIX esrler Sefevi sielesdirme siyaseti XVI XVIII esrler Muasir dovrMilli oyanis XIX esrin sonu XX esrin evvelleri Cedidizm XIX esrin sonu XX esrin evvelleri Intibah dovru Umumturk kimliyi ve medeniyyeti XX esrin evvellerinden etibaren Cumhuriyyet medeniyyeti 1918 1920 Azerbaycan ali medeniyyeti sovet dovru Repressiya dovru 1920 1950 ci iller Prometeizm 1926 ci ilden sonra Elifba islahatlari 1929 1992 Soyadlarin millilesdirilmesi 1993 cu ilden etibaren Umumi movzularXronologiya Assimilyasiya Linqvistik ve medeni muhitbr Prometeizm ve Azerbaycan 1918 ci ilden 1935 ci ile qeder movcud olmus Ikinci Polsa Respublikasinin esas dovlet xadimi Yuzef Pilsudski terefinden basladilmis siyasi layihe Layihenin esas meqsedi Rusiya imperiyasi ve onun varis dovletlerini zeifletmek idi Bu dovletler siyahisina Sovet Ittifaqi da daxil idi Layihe Rusiya ve Sovet Ittifaqi serhedleri daxilinde yasayan esas qeyri rus xalqlarin milletcilik herekatlarini desteklemeyi ehtiva edirdi Prometey herekati yaradilmasinin ilk teessubkeslerinden biri Basqirdistan Respublikasinin ilk rehberi olmus 1917 noyabr Ehmed Zeki Validov Togan idi 1923 cu ilde o Parise geldikde Mustafa Cokayoglu Elimerdan bey Topcubasov ve Sebri Maqsudi ile tanis olur 1924 cu ilin iyununda o Polsa hokumetinin resmi numayendesi olan cenab Stempovski ile gorusur Bu gorusde Fransada Prometey jurnalinin yaradilmasi qerara alinir Jurnalin redaksiya heyeti daimi muellifleri terkibine Qafqazin Turkustanin ve Ukraynanin asagidaki gorkemli xadimleri daxil oldular Mehemmed Emin Resulzade Noy Jordaniya Aleksandr Sulqin Ayaz Ishaqi Mustafa Cokayoglu Miryaqub Mehdiyev ve basqalari Azerbaycanin herekatda fealiyyeti span Prometey in yaradilmasinda ilk tesebbusculer sirasinda M E Resulzadenin de adi cekilir Tedqiqatci X Ibrahimlinin Azerbaycan siyasi muhacireti kitabinda yazilir Hele 1923 cu ilin iyunun 26 da cixan Yeni Qafqasiya mecmuesinin birinci nomresinde M E Resulzade Zevsin Prometeyi Qafqaz daglarina zencirlenmesini ve qartalin onun ciyerlerini her gun didmesini Azerbaycanin eyni zamanda Qafqazin movcud siyasi durumu ile elaqelendirerek yazirdi Qafqasiyanin tarixini son esrdeki guzeran eden ehalini ve bir xasse indiki veziyyetini ifade etmek ucun bu esatirden daha gozel bir remz tanimaq mumkun deyil Azerbaycani ve Qafqazi Prometey adlandiran muellif onu parcalayib qanina qeltan edenin gerbinde ikibasli qartal hekk edilen Rusiya imperiyasi oldugunu gosterirdi Bu yazinin analoji varianti Birliyin 1926 ci il yanvarin 10 dan cixmaga baslayan eyniadli jurnalinin birinci sayinda da derc edilmisdi 1926 ci ilde Prometey adli klub yaradildiqdan sonra Varsavada Y Pilsudskinin desteyi ile Prometey cemiyyeti quruldu ve azerbaycanlilar da burada temsil edildiler Bundan qisa muddet sonra ise Mehemmed Emin Resulzade Varsava qrup basqanligina teyin edildi Azerbaycandan elave kecmis Rusiya imperiyasindan gelen xeyli muhacir prometean herekatina qatilmisdi 1955 ci ilde Dergi mecmuesinde derc etdirdiyi Resulzade Mehemmed Emin basliqli meqalesinde Mirze Bala Memmedzade yazirdi Rusiya eleyhdari olan butun muhacirleri bir cati altinda birlesdirmek seyleri Prometey teskilatinin qurulmasi ile neticelendi Resulzade Memmedzade ve bir sira diger azerbaycanli muhacirlerinbu teskilatin metbuat orqani olan Prometey jurnalinda meqaleleri cixmisdir 1926 ci ilden Polsa dovletinin deveti ile olkedeki esas prometean teskilatinda ve Azerbaycan Milli Merkezi de temsil olunmaga baslamisdir Hemcinin Resulzade bu donemde polyak ordusunda muqavile ile xidmet eden herbcileri universitetlerde tehsil alan azerbaycanlilari bir merkezde toplaya bilmisdi Meshur azerbaycanli muhacirlerden olan Mirze Bala Memmedzade Varsavada oldugu zaman xeyli sayda meqaleler yazmisdir Memmedzade prometean milletlerin qurultayi ile bagle yazisinda bildirirdi ki 31 may 1 iyun 1936 ci ilde kecirilmis qurultay rus esiri olan milletlerin tarixinde yaddaqalan hadiselerden biridir O bu iki gunluk qurultayi rus esiri milletlerin birlese bilmesi ucun muhumaddim adlandirirdi Azerbaycanin qurultaydaki rolunu xususi qiymetlendiren Memmedzade movzunun sovetlerin hakimiyyeti altinda yerli xalqlarin milli dillerinin mehv olmasi oldugunu yazir 11 iyul 1927 ci ilde Resulzade Polsa resmisi T Koluvkova mektub yazaraq Azerbaycanla elaqelerin artmasinin ehemiyyetinden behs etmisdir 6 12 fevral 1930 cu ilde Varsavada prometean herekatina daxil olan Azerbaycan Gurcustan ve Simali Qafqaz milli teskilatlarinin konfransi kecirilmisdir Bu konfransa Azerbaycan numayendeleri olaraq Resulzade ve Mustafa Vekilov qatilmisdi 1930 cu ilin martinda yeni konfransdan bir qeder sonra Azerbaycan Milli Merkezi ile elaqeleri daimi olaraq qorumaq ucun Resulzade Parise getmisdir Resulzade antisovet tebligatin gore Turkiyeden qovuldu zaman uzun bir muddet Polsada yasamisdir Burada oldugu zaman Odlu Yurd jurnalinin hem rehberliyin hem de yazarligini etmisdir O hemcinin Parisde nesr edilen Prometey jurnalinda Resulzadenin Azerbaycan Cumhuriyyeti Bolseviklerin serq siyaseti Qafqaz Birliyi Milli Azerbaycan Herekatinin Xarakteri Siyasetci tarixciye qarsi adli meqaleleri yayimlanmisdir Varsavadan basqa Sluzvsko ve Kreyszkoda yasamisdir Prometey teskilatina daxil olan Qafqaz birliklerinin novbeti konfransi 16 yanvar 23 fevral 1935 ci ilde Brussel seherinde kecirildi Azerbaycani bu konfransda Resulzade M Mehdiyev M Meherremov Atamalibeyov E Topcubasov temsil etmisdi Prometean herekatin vasiteciliyi ile 1924 cu ilin evvellerinde bir araya gelen qafqazli muhacirler Qafqazin sovetlerden azad edilmesinden derhal sonra konfederasiyada birlesmek barede raziliga gelmisdiler Prometey jurnalinda en cox Istiqlaldan Berlinde cixirdi ve redaktoru Resulzade idi Azerbaycan Yurd Bilgisi Yeni Qazqaziya Yeni Turkustan ve Odlu Yurddan yazilar yayimlamaqda idi 1938 ci ilden etibaren jurnal adinda ve formatinda deyisiklik etdi Jurnal artiq La Revyu de Promete adi adi ile yayimlandi 1939 cu ilde Polsanin alman bolsevik ordulari terefinden ele kecirilmnesinden sonra bu jurnalin nesrine engeller toredildi Buna qarsi cixilmasi ile bagli edilmis muracietlerden biri de Miryaqub Mehdiyeve aid idi Muracietde verem ile malyariya arasinda secim etmenin menasiz oldugu esl lazim olanin ise Finlandiya kimi mubarize aparmaq oldugu bildirilirdi Resulzade 1927 ci ilin avqustunda Polsa resmilerine gonderdiyi basqa bir mektubda qeyd edirdi Hakimiyyetin istilaci siyaseti neticesinde en aktiv silahdaslarimiz hebs olunmusdur Hebs olunanlardan besi gullelenmisdir Onlarin arasinda Musavat Partiyasinin gorkemli numayendesi Dadas Hesenzade de olmusdur Yeni Qafqaz jurnalinin novbeti nomresi surgun olunmus ve gullelenmis silahdaslarimizin sekilleri ile cixmisdir Butun bunlara baxmayaraq partizan teskilatlari ruhdan dusmur daha da aktiv fealiyyet gosterirler Biz edebiyyata olan yuksek telebati hiss edirik ayrica brosur ve kitabcalar seklinde ideoloji cagirislar tekidle teleb olunur Hesab edirik ki bu telebleri temin etmek ucun ilk novbede terefimizden tesis olunan Azerbaycan Milli Nesriyyat Kitabxanasi nin ayrica nomrelerinin buraxilisini suretlendirmek lazimdir Qeyd olunan metbuat orqani bu gune qeder muxtelif kitablarin 5 nomresini buraxmisdir Kutlevi hebsler ve milli ziyali tebeqesinin numayendelerinin dovlet xidmetinden kenarlasdirilmasi neticesinde ixtisara salinmis bezi muellimler daglara qacaraq partizanlara qosulmuslar Bolsevikler adeten onlari soyguncu ve quldur adlandirirlar Quldurlar butun olkede vuset almislar Onlar hem Lenkeran daglarinda hem Sran serhedi boyu ve Araz cayinin sahillerinde fealiyyet gosterirler Bu yaxinlarda Seki partizanlari ile komsomol desteleri arasinda toqqusma bas vermis neticede dord partizan helak olmusdur Partizanlarin yeni desteleri Gence rayonunda yerlesen Qarasakkal kanalinin etrafinda peyda olmuslar Kecmis muellim zabitlerin basciligi ile fealiyyet gosteren partizanlar Baki qezasini da ehate etmisler Tezyiq ve repressiyalara baxmayaraq umumi mubarize ehval ruhiyyesi yuksekdir Yeni qurulmus hakimiyyetin siyasetinden neinki Milli muxalifetciler hetta yerli kommunistler de narazidir Milli meselede Yayinma hallari azerbaycanli kommunistler arasinda artmaqdadir neticede ise hemin kommunistlerle bizimkiler arasinda mueyyen elaqe yaranir Silahdaslarimizin gencler arasinda apardigi antisovet tebligatini xususile vurgulamaq isterdik Onlar kommunistlerin siralarina daxil olaraq tebligat isini aparmaqda bele cekinmirler Xaricde apardigimiz fealiyyetle bagli qeyd ede bilerem ki Milli Merkez artiq her yerde oz bolmelerine malikdir Sranda artiq olduqca nufuzlu ve guclu teskilat fealiyyet gosterir Teskilat mutemadi olaraq vetenle elaqe saxlayir ve o diger sekilde aparilir Parisle qarsiliqli elaqelere geldikde ise boyuk teessuf hissi ile qeyd etmeliyem ki bizim Eli Merdan bey Topcubasovla munasibetlerimiz mueyyen qeder anlasilmazdir O yeni Eli Merdan bey Topcubasov Milli Merkezde tenteneli cixisina baxmayaraq kohne siyasetini davam etdirir Istanbula xususile de Qafqaz Musteqillik Komitesine munasibetde muxalif movqe tutmaqdadir Umumiyyetle Parisdeki bezi elementler butun vasitelerle Konstontinopolda Istanbul heyata kecirilen ise tesir gostermeye calisir Sonda qeyd edim ki teskilatimizin mesul emekdaslarindan biri bu yaxinlarda Varsavaya yollanacaqdir Varsavada o bizi temsil edecek ve olkelerimiz arasinda mutemadi elaqe saxlayacaqdir Tebii ki numayendemiz butun meselelerle bagli Sizinle fikir mubadilesi aparacaqdir Sizlere boyuk hormet ve semimi arzularla M E Resulzade 1935 ci il iyunun 24 de Mehemmed Emin Resulzade Polsa Bas Qerargahi 2 sayli Ekspoziturasinin emekdasi kapitan Edmund Xaraskevice mektubla muraciet etmisdi Muracietin sebebi Prometey proqrami cercivesinde Polsa terefin diqqetini Topcubasi ailesinin agir maddi durumuna yoneltmek idi Mektubun metni bele idi Cox hormetli pan kapitan Xaraskevic Edmund Pan mayor Dombrovski Sizin merhum Elimerdan bey Topcubasovun ailesine bundan sonra da teqaud verilmesini qeyri mumkun hesab etmeyiniz ve teqaudu kesmek fikrine dusmeyiniz haqqindaki qerarinizi diqqetimize catdirdi Bele bir qerar bizi cox cetin veziyyetde qoyur Biz milli herekatimizda bu qeder gorkemli movqe tutan defni umumqafqaz hemreyliyinin numayisine cevrilen merhumun ailesine her hansi bir sekilde yardim gostermek imkanindan mehrum oluruq Diger terefden teqaudun dayandirilmasi fakti bed niyyetli muxalifete bizi ictimai fikirde gozden salmaq fitnekarliga cekmek ucun ela furset verir Biz ise bildiyiniz kimi cixib her seyi izah etmek durumunda deyilik Yaranmis veziyyeti herterefli muzakire etdikden sonra biz pan mayorla bele qerara geldik en yaxsi cixis yolu merhumun oglu Elekber Topcubasini mueyyen ise celb etmek olardi Ustelik de her hansi bir vezifesinin olmamasina baxmayaraq Elekber Topcubasi milli fealiyyetle bagli bezi tapsiriqlari yerine yetirir umumi isimizde bize bacardigi qeder yardim gosterir Biz qerara geldik ki onu rus dilinde nesri nezerde tutulan jurnala redaktor teyin edek Eminem ki bu meselelerden xeberdarsiniz ve sohbetin neden getdiyini yaxsi bilirsiniz Nesriyyat islerinden basqa bizim umumqafqaz fealiyyetimizin bezi texniki funksiyalarini da genc Topcubasiye hevale etmek mumkundur Redaktor kimi Elekber beye lazimi maas vermekle biz merhum Topcubasinin ailesinin maddi teminati meselesini xususi cetinlikle uzlesmeden hell ede bilerdik Umid edirem ki bizim ve merhumun ailesinin dusduyu veziyyeti anlayisla qarsilayaraq teklifimize terefdar cixacaqsiniz Menimle eyni vaxtda dostumuz mayor da bu barede ayrica mektub gonderir Fursetden istifade ederek Size bir daha oz derin hormetimi bildirirem M E Resulzade Lakin teessuf ki Parisde rus dilinde jurnal nesr etmek Elekber bey Topcubasini onun redaktorluguna getirmek ve bununla da Edmundun qeydlerinden de gorunduyu kimi dilenci veziyyetinde yasayan Topcubasi ailesine bu yolla yardim gostermek mumkun olmamisdi 1936 ci ilin martinda Parisde olan polyak kesfiyyatcisi Mehemmed Emin Resulzade ve Mir Yaqub Mehdiyevle gorusmusdu Bu gorus zamani Elimerdan beyin dul xaniminin ve ovladlarinin agir maddi veziyyeti yeniden muzakire movzusuna cevrilmisdi Elekber bey Topcubasinin Fransa tebeesi olmadigindan hec yerde ise goturulmemesi ailenin sonbesik ovladi Enver Topcubasinin yuksek qabiliyyet numayis etdirmesine baxmayaraq tehsil haqqi odeye bilmediyi ucun universiteti yarimciq buraxmaq mecburiyyetinde qalmasi haqda Edmund Xaraskevice melumat verilmisdi E Xaraskevic Prometey herekatinin aparici simalarindan biri kimi taninan Elimerdan beyin ailesine yardim gostermek ucun butun mumkun yollara bas vuracagi ile bagli onlari bir daha emin etmisdi Vilayet Quliyev polyaklarin TOpcubasi ailesinin xeyrine bundan sonra nelerse edib etmemesinin qeyri mueyyen oldugunu yazir Prometeizm ve Qafqaz birliyi meselesi span Prometeizm teskilatlari cercivesinde fealiyyet gosteren muhacirlerin 1920 ci illerden Qafqaz birliyi meselesine xususi onem verdikleri gorulmekdedir Ele Azerbaycanda olan Polsa tatarlarindan Kricinski qardaslari bu istiqametde fealiyyet gostermis lakin 28 aprel isgali buna engel olmusdu 1921 ci ilde Simali Qafqaz Azerbaycan Gurcustan Ermenistan numayende heyetleri arasinda Parisde muraciet imzalandi 1924 cu ilin oktyabr noyabr aylarinda Azerbaycan Gurcustan ve Simali Qafqaz temsilcileri yeniden Parisde toplasir ve Qafqasiya Sovet Rus quvvetlerinden qurtular qurtulmaz yuksek dovlet strukturlarinin birlesmesi yolu ile bir federalist qurum yaratmaq planlasdirilir Hele 1924 cu ilin iyunun 11 de Azerbaycan Gurcustan ve simali Qafqaz numayendelerinin imzaladigi protokol esasinda formalasan Daimi sura oz qarsisina uc respublika adindan diplomatik isler aparmagi ve bu xalqlarin bir konfederativ dovletde birlesdirilmesi ucun butun tedbirleri gormeyi qarsisina meqsed qoyurdu Bundan elave Daimi ġura asagidaki vezifelerin de yerine yetirilmesini vacib sayirdi 2 Daimi ġura uc respublikani maraqlandiran butun meseleleri muzakire ve hell edir 3 Daimi sura her bir milli temsilcinin bir sesi oldugunu nezere almaqla qerari birlikde qebul edir 4 Daimi sura Gurcustan Azerbaycan ve simali Qafqaz olkelerinin her birinin uc numayendesi ile teskil olunur Daimi sura oz Reyaset Heyetini secir 5 Reyaset Heyeti diplomatik danisiqlar aparir Daimi suranin qerarlarinin duzgun yerine yetirilmesine nezaret edir ozunun iclaslarini keciri 6 Daimi suranin yaninda katiblik olur Katibliyin baslica vezifelerinden biri Daimi suranin protokollarini tertib etmekdir 7 Daimi suranin milli teskilatlardan toplanmis ve diger menbelerden elde edilmis maliyye fondu olur 1924 cu ilin sonlarinda qurtulus mubarizesini desteklemekle selahiyyetli bir Qafqaz Komitesi qurulur Qafqaz Birliyi ile bagli formalasan bu qurumun fealiyyetine Polsa dovleti boyuk komeklik edirdi Eyni zamanda Polsa bu teskilatin fealiyyetini de elaqelendirir maliyye isinde destek gosterirdi Qafqaz Konfederasiya gorusunu vacib bilen Azerbaycan Gurcustan ve simali Qafqazin muhaciretdeki milli temsilcileri 1934 cu ilin 14 iyulunda Belcikanin merkez seheri Brusselde toplasaraq Qafqaz Konfederasiya sazisi ni imzaladilar Ermenistan temsilcileri ise sazisi imzalamaqdan imtina etdiler Qafqaz Konfederasiya sazisini misaqini Azerbaycan Gurcustan ve simali Qafqaz temsilcileri olaraq asagidaki liderler imzalamisdilar 1 Azerbaycan adina Mehemmed Emin Resulzade Azerbaycan Milli Surasinin kecmis reisi Musavat Partiyasi ve Azerbaycan Milli Merkezi lideri Elimerdan bey Topcubasov Azerbaycan parlamentinin kecmis sedri ve Azerbaycan Cumhuriyyeti Numayende Heyeti sedri 2 Gurcustan adina Noy Jordaniya Gurcustan Cumhuriyyetinin kecmis Cumhurbasqani ve Gurcustan Milli Merkezinin reisi E Cxenkeli Gurcustan Cumhuriyyetinin Parisdeki kecmis numayendesi 3 Simali Qafqaz adina Simali Qafqaz Cumhuriyyetinin kecmis dovlet adamlari Mehemmed Girey Sunc Ibrahim Culik Tausultan Sakman Temsilciler imzaladiqlari Qafqaz Konfederasiyasi sazisinin asagidaki esaslardan ibaret oldugunu bildirmisler Qafqaz Konfederasyonu daxilde bir Cumhuriyyetin milli xarakter ve tamamiyyeti mulkiyesini temin ederek xaricde butun Cumhuriyyetler adina yuksek dereceli beynelmilel bir vehdet kimi hereket edecekdir Konfederasiyanin musterek bir siyasi ve gomruk hududu olacaqdir Konfederasiyaya daxil olan Cumhuriyyetlerin xarici siyaseti konfederasiyanin selahiyyetli numayendeleri terefinden idare edilecekdir Konfederasiya hududlarinin muhafizesi konfederasiyaya daxil olan Cumhuriyyetlerin ordularindan mutesekkil quvveler Konfederasiya ordusuna verilecek ve bu ordu Konfederasyonun esas numunelerine tabe tek bir komanda altinda olacaqdir Konfederasiyaya daxil olan Cumhuriyyetler arasinda cixa bilecek ve bilavasite muzakire ile hell edilmeyecek her turlu ixtilaflar icbari orbite ve yaxud konfederasiya yuksek mehkemesine verilerek hell edilecekdir Konfederasiyaya daxil olan Cumhuriyyetler bunlarin butun qerarlarini tamamen qebul edir ve icra etmeye mecburdurlar Ekspertler komissiyasi yuxaridaki esaslardan herekete bu yaxinda Qafqaz Konfederasiya Ana Yasasinin layihesini hazirlamaqla mesgul olacaqlar Bu layihe her Cumhuriyyetin toplanacaq ilk meclisi muessisan fealiyyeti ucun bir esas olacaqdir Qafqaz Konfederasiyasi sazisinde Ermenistan Cumhuriyyeti ucun de yer buraxilmisdir M E Resulzade hemin ilin noyabrinda dunyasini deyisen E M Topcubasovun defn merasiminde demisdi Xesteliyin qocaligin ve muhaciretdeki yoxsullugun zeif saldigi heyatinin son gunlerinde imzaladigi Qafqasya Konfederasyonu Musaqinin elanindan Elimerdan bey son derece memnun idi Mirasi span Fransada Azerbaycan Cumhuriyyetinin yaradicilarina hesr edilmis Prometey herekati adli kitab 2019 cu ilde capdan cixmisdir Tarixci Georq Mamuliya ve Ramiz Abutalibov terefinden hazirlanan kitabda herekatin La defence de Caucasse yeni Qafqazin mudafiesi adli jurnalinin da nesr edildiyi melum olur 2019 cu ile aid melumatda kitab rus dilinde Bakida da cap edileceyi bildirilmisdir Eyni muellifler 2022 ci ilde yene Parisde Fransada Meseli qoruyub saxlamaq adli kitab cap etdirmisdirler Maisonneuve et larose nesriyyat evi terefinden cap olunan kitab Azerbaycanin Fransadaki sefirliyinin yardimi ile hazir olmusdur Kitabda 1920 1921 ci illerde Azerbaycanin musteqilliyinin berpasi ugrunda Tiflisde aparilmis mubarizeden vahid Qafqaz dovletinin yaradilmasinin ilk planlarindan 1921 1923 cu illerde Azerbaycan diplomatik numayende heyetinin Kann Genuya ve Lozanna konfranslari dovrunde fealiyyetinden 1924 1931 ci illerde Prometey herekati cercivesinde Polsa Azerbaycan elaqelerinden 1931 1935 ci illerde Qafqaz Konfederasiyasinin Brussel Pakti ve Prometey herekati nin Qafqaz muhacirleri qruplarinin yeniden teskilinden 1939 1940 ci illerde Azerbaycan muhacireti ve Qerb dovletlerinin Qafqaz layihesinden danisilir 2018 ci ilin Noyabrin 7 de ADA Universitetinde Azerbaycan ile Polsa arasinda elaqelerin qurulmasinin 100 illiyine hesr edilen Prometey herekati Ikinci Dunya muharibesinden evvel muselman xalqlara qarsi Azerbaycanda ve Orta Asiyada Prometey herekati movzusunda konfrans kecirilmisdir olsanin Azerbaycandaki sefirliyinin teskilatciligi ile kecirilen konfransin istirakcilari evvelce universitetin foyesinde Prometey herekatina dair sergi de teskil edilmisdir Varsava Universitetinin Serqi Avropa Institutunun professoru Pavel Koval cixisinda bildirib ki bu Prometey herekatina hesr olunmus altinci konfransdir O Polsada yasayan azerbaycanlilarla six emekdasliq etdiklerini soyleyib Biz isterdik ki Polsa Azerbaycan elaqeleri akademik seviyyede oldugu kimi butun sahelerde derinlessin 2019 cu ilde Bakida seferde olan polsali nazir muavini sefer etmisdir Bartos Cixotski rehberliyi ile danisiqlar aparmis ve Avropa ile Asiyani birlesdiren marsrut uzre bu logistika merkezinin potensiali ile tanis olmusdur Serqi Avropa Tedqiqatlari ve ADA Universitetinin teskil etdiyi Muselman xalqlarinin musteqilliyine dogru Prometey Herekatinin rolu adli XII ci Konfransinin acilisini etmisdir Qeydler span Dombrovski Vlodzimej 1896 1962 Polsa ordusu Bas Qerargahi yaninda Ekspozitura 2 sobesinin zabiti 1933 1937 ci illerde Polsa kesfiyyati Paris rezidenturasinin rehberi Hemcinin bax span PrometeizmIstinadlar span Woytak 1984 seh 273 278 Yaqublu 2007 seh 71 Yaqublu 2007 seh 73 74 Yagublu 2015 seh 95 Sadigli 2019 seh 54 Suleymanli 2008 seh 171 172 Suleymanli 2008 seh 172 Suleymanli 2008 seh 174 Suleymanli 2008 seh 175 Yagublu 2015 seh 32 Yagublu 2015 seh 33 Yagublu 2015 seh 34 35 92 Yagublu 2015 seh 111 Yagublu 2015 seh 108 Yaqublu 2007 seh 65 66 Vilayet Quliyev Mehemmed Emin Resulzadenin bir mektubu haqqinda 525 ci qezet fevral 2018 26 iyul 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 31 iyul 2023 Yaqublu 2007 seh 74 75 Yaqublu 2007 seh 75 76 Yaqublu 2007 seh 76 Fransada Azerbaycan Cumhuriyyetinin yaradicilarina hesr edilmis Prometey herekati adli kitab hazirlanir report az 14 fevral 2019 26 iyul 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 29 iyul 2023 Fransada Azerbaycanin muhaciret tarixi haqqinda kitab nesr olunub medeniyyet az 26 iyul 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 31 iyul 2023 ADA Universitetinde Azerbaycan Polsa elaqelerinin 100 illiyine hesr edilen konfrans kecirilib azertag az 7 noyabr 2018 5 may 2020 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 29 iyul 2023 Bakida Polsa Azerbaycan meslehetlesmeleri www gov pl 14 oktyabr 2019 26 iyul 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 31 iyul 2023 Menbe span Richard Woytak The Promethean Movement in Interwar Poland XVIII East European Quarterly 1984 Nesiman Yaqublu Azerbaycan Polsa elaqelerinde M E Resulzadenin rolu PDF Baki Adiloglu 2007 Mubariz Suleymanli Mirza Bala Mehmedzade nin Kurtulus mecmuesindeki yazilari hakkinda Izmir Turk Dunyasi Incelemeleri Dergisi 2008 Nasiman Yagublu Mehmet Emin Rezulzade Ansiklopedi Ankara Azerbaycan Kultur Dernegi Yayinlari 2015 Kateqoriyalar Azerbaycan tarixiAzerbaycan muhaciret edebiyyati