fbpx
Wikipedia

Nurməmməd Şahsuvarov

Avqust 27, 2021

Nurməmməd bəy Adilxan bəy oğlu Şahsuvarov (1883, Minkənd, Yelizavetpol quberniyası – 11 avqust 1958(1958-08-11), Bakı) — Azərbaycan SSR xalq maarifi komissarının müavini, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin maarif və dini etiqad naziri, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin maarif və dini etiqad nazirinin müavini, Dağlılar Respublikasının xalq maarifi naziri.

Nurməmməd Şahsuvarov
Azərbaycan SSR xalq maarifi komissarının müavini
1920 — 1921
Sələfi Vəzifə təsis olundu.
Xələfi Fətulla Rzabəyli
Dadaş Bünyadzadənin müavini
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin maarif və dini etiqad naziri
5 mart 1920 — 30 mart 1920
Sələfi Həmid bəy Şahtaxtinski
Xələfi Vəzifə ləğv olundu.
II Yusifbəyli hökumətinin üzvü
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin maarif və dini etiqad nazirinin müavini
24 dekabr 1919 — 5 mart 1920
Sələfi Nurməmməd Şahsuvarov (özü)
Həmid bəy Şahtaxtinskinin müavini
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin maarif və dini etiqad nazirinin müavini
14 mart 1919 — 22 dekabr 1919
Rəşid xan Qaplanovun müavini
Sələfi Vəzifə təsis olundu.
Xələfi Vəzifə ləğv olundu.
Çermoyev, I və II Kotsev hökumətlərinin üzvü
Şəxsi məlumatlar
Partiya
Təhsili
Doğum tarixi 1883
Doğum yeri
Vəfat tarixi 11 avqust 1958(1958-08-11)
Vəfat yeri
Dəfn yeri
Vətəndaşlığı Rusiya İmperiyası
AXC
SSRİ
Atası Adilxan bəy Şahsuvarov
Həyat yoldaşı Feona Kuzminşina
Uşağı Cahangir Şahsuvarov

Nurməmməd bəy Şahsuvarov həm Azərbaycanın, həm Şimali Qafqaz ölkələrinin azadlığı uğrunda mübarizə aparmışdır. O, repressiya qurbanı olmuş, 1938-ci ildə həbs olunub Bakıya göndərilmiş, 1940-ci ildə sürgün olunmuşdur. 1943-cü ildə Bakıya qayıtmış, 1958-ci ildə vəfat etmişdir.

Həyatı

Nurməmməd bəy Adilxan bəy oğlu 1883-cü ildə Zəngəzur qəzasının Minkənd (Şahsuvarlı) kəndində anadan olmuşdur. Mənşəcə kürddür. 1889–1903-cü illərdə Zaqafqaziya (Qori) Müəllimlər Seminariyasında təhsil almış, bir müddət Gəncədə rus dili müəlimi işləmşdir. 1912-ci ildə Tiflis Aleksandr Müəllimlər İnstitutunu bitirmişdir. 1912-ci ildə isə ekstern yolu ilə Kiyev Universitetinin hüquq fakültəsinə daxil olaraq 1915-ci ildə oranı ekstern yolla bitirmişdi.

 
Repressiya zamanı

Təhsilini başa vurandan sonra o, Dağıstan Vilayəti Xalq Təhsili İdarəsi üzrə Teymurxanşura (indiki Buynaksk) şəhərinə təlimatçı təyin olunmuşdur.

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə müxtəlif postarda vəzifə sahibi olan Nurməmməd Şahsuvarov Aprel işğalından sonra Bakını tərk etmədi.

Sovet dövründə o, Bakıda Pedaqoji, S.Ağamalıoğlu adına Torpaq və Geodeziya texnikumlarında rus dilindən dərs dedi, sonralar isə Bakı Dövlət Universitetində rus dili kafedrasının müdiri, Azərbaycan Neft İnstitutunda isə rus dili müəllimi vəzifəsində işlədi.

Repressiya

 
İstintaq zamanı

Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətinin arxivində saxlanılan PR-6399 saylı istintaq işinin materiallarında Xalq Daxili İşlər Komissarlığı 4-cü şöbənin 4-cü bölməsinin rəisi, Dövlət Təhlükəsizliyi leytenantı Qriqoryan 1930-cu ilin iyulunda hazırladığı arayış mövcuddur:

  Tərəfimizdən həbs edilmiş Ümumittifaq Pantürkist Mərkəzin üzvü professor Çobanzadə Nurməmməd Şahsuvarovun Azərbaycan SSR-də əksinqilabi İttihadçı təşkilatın rəhbərlərindən biri olduğunu göstərmişdir. Tərəfimizdən həbs edilən əksinqilabi Burjua millətçi təşkilatının fəal üzvü Hənifə Zeynallı da Şahsuvarovun təhsil müəssisələrində əksinqilabi fəaliyyət göstərdiyini qeyd etmişdir. Göstərilənlər əsasında Nurməmməd Şahsuvarovu Azərbaycan SSR Cinayət Məcəlləsinin 72, 73-cü maddələri ilə cinayət məsuliyyətinə cəlb etməklə həbs etməyi zəruri sayır və bu barədə Dövlət Təhlükəsizlik İdarəsi 8-ci şöbəsinin və XDİK işlərinə nəzarət edən prokurora xəbərdarlıq edirik. DTİ 4-cü şöbə, 4-cü bölməsinin rəisi DT baş leytenantı Qriqoryan. Təsdiq edirəm: 4-cü şöbənin rəisi, DT kapitanı Sinman. 20 iyul, 1937-ci il  
 
Haqqında order (3 mart 1938)

Nurməmməd Şahsuvarovun həbs edilməzdən əvvəl, Moskvada Qubkin adına İnstitutda dosent işləyirdi 1938-ci ilin fevralın 27-də Moskva yaxınlığındakı Leninisk rayonunda, Kalujsk şossesində Derevlevo kəndində, ev 52-də, bitərəf olan, Qubkin adına İnstitutda dosent işləyən, Q.Ş.Mixaylinovun mənzilində yaşayan Nurməmməd Şahsuvarov Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətinin kapitanı Fedotov tərəfindən həbs edilərək Bakıya göndərilmişdir.

Nurməmməd Şahsuvarova qarşı ilk istintaq 1938-ci ilin martın 21-də aparıldı. İstintaq zamanı əksinqilabı təşkilatda iştirak iddihamı ilə təqsirləndirilsə də, o bunu təkzib etmişdir. 1938-ci ilin aprelin 15-də keçirilən növbəti istintaq prosesində o, təzyiqlər altında əksinqilabı təşkilata daxil olduğunu etiraf etdi.

Nurməmməd Şahsuvarova qarşı təzyiqlər haqqında onun 1939-cu ilin 29 noyabrında Xalq Daxili İşlər Komissarlığı Xüsusi şöbəsinə yazdığı ərizədə müstəntiqin dediyi ifadələrdə görmək mümkündür:

  Şahsuvarov, Sizi də Pənah Qasımovun taleyi gözləyir. Mən onun bütün dişlərini tökdüm, ağzını qulağına qədər cırdım. Sizi, Şahsuvarov, döşəmədə sürüyəcəklər, top kimi ayaqlarının ucunda vuracaqlar, Siz gəbərəcəksiniz, həkim çağırıb akt tərtib edəcəyik  
 
Məzarı

Nurməmməd Şahsuvarova 1940-cı ilin fevralında "millətçi antisovet, qiyamçı təşkilatlarda iştirakına görə" 3 mart 1938-ci ildən hesablanmaqla 5 il müddətinə Kranoyarsk diyarına sürgün edilmə hökmü kəsildi.

Nurməmməd Şahsuvarov 1943-cü ildə sürgün müddəti bitəndən sonra Bakıya qayıtdı. 1946-cı ildən 1958-ci ilədək Nurməmməd Şahsuvarov Bakıda, Azərbaycan Tibb İnstitutunda və Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasında Rus dili kafedrasının professoru olaraq çalışdı. Bu dövrdə o, həmçinin Azərbaycan Tibb İnstitutunun Rus dili kafedrasının müdiri olmuşdur.

Ölümü

Nurməmməd Şahsuvarov 1958-ci ilin avqustun 11-də Bakıda vəfat etdi. O, Yasamal qəbiristanlığında dəfn edilmişdir.

Siyasi fəaliyyəti

Şimali Qafqaz dövrü

Nurməmməd bəy Şahsuvarov Rusiya Fevral İnqilabı dövründə siyasi hadisələrdə yaxından iştirak etmişdir.

Nurməmməd Şahsuvarov 1 may 1917 tarixində Birinci Dağlı Qurultayında Dağıstan oblastı adından Mərkəzi Komitənin üzvlüyünə 2-ci dərəcəli namizəd seçilmişdir.

1918-ci ildə dağlı ziyalıları adından türk nümayəndələr ilə görüşdə iştirak etmişdir.

11 may 1918-ci il tarixində Şimali Qafqaz və Dağıstan Dağlı Xalqları İttifaqının sabiq rəhbərləri Şimali Qafqaz Dağlılar Respublikasının müstəqilliyini elan etdilər və Şimali Qafqaz Dağlı Xalqları İttifaqı Respublikasının (Dağlı Respublikası) yaradılması haqqında İstiqlal bəyannaməsini qəbul etdilər. 24 may 1918-ci il tarixində Şimali Qafqaz Dağlılar Respublikasının Tapa Çermoyevin rəhbərliyində ilk hökuməti elan olundu. Nurməmməd bəy Şahsuvarov bu hökumətdə xalq maarifi naziri postunu tutdu. Gəncədə qurulan hökumət əvvəl Dərbəndə, sonra Teymurxan-Şuraya köçdü. 15 dekabr 1918-ci ildə Dağlılar Respublikasının parlamentinin qurulması qərara alındı. Bununla mövcud hökumət istefa verdi. 17 dekabr 1918-ci ildə Pşemaxo Kotsev rəhbərliyində yeni koalisyon hökumət quruldu və Nurməmməd bəy Şahsuvarov bu hökumətdə xalq maarifi naziri vəzifəsinə təyin olundu.

Denikin ordusunun Çeçenistanın böyük hissəsini işğal etməsi Dağlı Respublikasında hökumət böhran yaratdı. Pşemaxo Kotsevin və hərbi nazir N.Tarkovskinin passivliyini tənqid edən hökumət üzvləri Rəşid xan Qaplanov, V.Cabagiyev və Nurməmməd bəy Şahsuvarov istefa verərək, yeni hökumət qurulmasını istədilər. 23 mart tarixində Pşemaxo Kotsevin hökuməti istefa verdi. Parlament hökumətin təşkilini yenə Pşemaxo Kotsevə həvlə etdi. Yeni hökumət 26 mart 1919-cu ildə parlamentə təqdim olundu və təsdiqləndi. Nurməmməd bəy Şahsuvarov bu hökumətdə də xalq maarifi naziri postunu tutdu.

Nazir olduğu müddətdə Dağlı Parlamentinin iclaslarında iştirak etmişdir.

 
Nurməmməd Şahsuvarov gənc yaşlarında

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrü

1919-cu ilin mayında Dağlılar Respublikasının işğal edilməsindən sonra, həmin ilin iyununda Nurməmməd Şahsuvarov Bakıya gəlmişdir. Bakıda o, İttihad Partiyası sıralarına qoşulmuşdur.

I Yusifbəyli hökuməti

Nəsib bəy Yusifbəyli tərəfindən 14 mart 1919-cu il tarixində qurulan I Yusifbəyli hökumətində Nurməmməd Şahsuvarov Əhrar Partiyası üzvü olaraq maarif və dini etiqad naziri Rəşid xan Qaplanovun müavini vəzifəsinə təyinat almışdır. Nurməmməd Şahsuvarov Rəşid xan Qaplanovla Dağlılar Respublikasında I Kotsev və II Kotsev hökumətlərində birgə fəaliyyət göstərmişdir. Həmin hökumətlərdə Qaplanov daxili işlər naziri, Şahsuvarov isə xalq maarifi naziri vəzifəsini tutmuşdur.

II Yusifbəyli hökuməti

22 dekabr 1919-cu il tarixində I Yusifbəyli hökumətinin istefasından sonra qurulan II Yusifbəyli hökumətində ilk dəfə İttihad Partiyası da koalisiya hökumətinə daxil oldu. Hökumətdə maarif və dini etiqad naziri postu İttihad üzvü Həmid bəy Şahtaxtinskiyə həvalə olundu. Nurməmməd Şahsuvarov isə onun müavini təyin olundu. Lakin 5 mart 1920-ci ildə müəyyən səbəblərdən Həmid bəy Şahtaxtinski nazir vəzifəsindən istefa verdi. Onun əvəzinə İttihad Partiyası Nurməmməd Şahsuvarovun namizədliyini irəli sürdü. Beləliklə, həmin gün Nurməmməd Şahsuvarov maarif və dini etqad naziri təyin olundu.

Nazir olduğu müddətdə Nurməmməd Şahsuvarov Azərbaycanın şəhər və kəndlərində ana dilində məktəb və seminariyaların açılması, təhsil və mədəniyyət sahəsində bir sıra mütərəqqi tədbirlərin həyata keçirilməsində, Bakı Dövlət Universitetinin təşkiində yaxından iştirak etmişdir. Mart ayının 30-da İttihad Partiyası nümayəndələrini hökumətdən çəkdi və hökumət istefaya getdi.

Sovet dövrü

Aprel işğalından sonra Nurməmməd Şahsuvarov Azərbaycan SSR xalq maarif komissarının müavini təyin olundu.

Partiya fəaliyyəti

1920-ci ilin yanvar ayının 25-də saat 1-də Bakı İctimai Məclisinin zalında partiyanın İttihad Partiyasının II Qurultayı keçirildi. Qurultayda partiyanın yeni Mərkəzi Komitəsi seçilmişdir. Mərkəzi Komitəyə Nurməmməd Şahsuvarov da daxil edilmişdir.

Ailəsi

 
Surxay bəy Şahsuvarov
 
Mürsəl bəy Şahsuvarov

Xatirəsi

29 may 2018-ci ildə Azərbaycan Tarix Muzeyində "Şahsuvarovlar nəslindən üç varis" adlı tədbir keçirilib. Tədbirdə Nurməmməd bəy Şahsuvarovla yanaşı, Mürsəl bəy Şahsuvarov və Surxay bəy Şahsuvarovun Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin həyatındakı xidmətlərindən bəhs edilib.

Mənbə

İstinadlar

  1. Vəkilov, 1998. səh. 25]
  2. ↑ Azərbaycan Respublikası, Dövlət Təhlükəsizlik İdarəsinin Arxivi. PR-6399 saylı Nurməmməd Şahsuvarova aid istintaq işi, v. 193.
  3. ↑ Azərbaycan Respublikası, Dövlət Təhlükəsizlik İdarəsinin Arxivi. PR-6399 saylı Nurməmməd Şahsuvarova aid istintaq işi, v. 220.
  4. ↑ Hüseyn Əhmədov, 2014. səh. 338-339
  5. Аламдар Шахвердиев Азербайджанские курды (рус.) // Международный Азербайджанский Журнал IRS-Наследие. — С. 40-41.
  6. M.Əliyev, 1990. səh. 77
  7. ↑ Cümhuriyyət Qurucuları, 2018. səh. 352
  8. Azərbaycan Respublikası, Dövlət Təhlükəsizlik İdarəsinin Arxivi. PR-6399 saylı Nurməmməd Şahsuvarova aid istintaq işi, v.55.
  9. Azərbaycan Respublikası, Dövlət Təhlükəsizlik İdarəsinin Arxivi. PR-6399 saylı Nurməmməd Şahsuvarova aid istintaq işi, v.56.
  10. Azərbaycan Respublikası, Dövlət Təhlükəsizlik İdarəsinin Arxivi. PR-6399 saylı Nurməmməd Şahsuvarova aid istintaq işi, v. 195.
  11. Lətif Şüküroğlu, 200. səh. 142
  12. ↑ AXCE, II cild,, 2004. səh. 363
  13. Akif Miriyev (2010-09-15). "Azərbaycan Tibb Universiteti – 80". 03.03.2016 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-12-20.
  14. "Arxivlənmiş surət". 2021-07-31 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-01.
  15. AXCE, II cild,, 2004. səh. 386
  16. Movsum Aliyev. "AZƏRBAYCAN DEMOKRATIK RESPUBLIKASI" [Azerbaijan Democratic Republic]. İstifadə tarixi: 2011-12-20.
  17. "Arxivlənmiş surət". 2021-08-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-01.
  18. "Arxivlənmiş surət". 2021-08-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-01.
  19. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2021-08-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-01.
  20. "İclas". 2021-08-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-02.
  21. "İclas". 2021-08-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-02.
  22. "Arxivlənmiş surət". 2021-08-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-01.
  23. "Arxivlənmiş surət". 2021-08-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-01.
  24. Adres-kalendar, 2011. səh. 273
  25. M.Əliyev. Nurməmməd bəy Şahsuvarov. "Odlar Yurdu" qəzeti, fevral, 1990-cı il, № 4.
  26. "Repressiya qurbanı Həmid bəy Şaxtaxtinski" [A victim of repression Hamid bey Shahtakhtinski]. Azadliq. 2011-07-08. 2012-04-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-12-20.
  27. [Azerbaijani ministers of education]. 2012-04-26 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-11-29.
  28. M.Əliyev. Nurməmməd bəy Şahsuvarov. "Odlar Yurdu" qəzeti, fevral, 1990-cı il, № 4.
  29. "Azərbaycan müəllimi" qəzeti, 27 may, 2011-ci il.
  30. [Our regions:Lachin]. 2012-04-26 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-12-20.
  31. "Nurməmməd Şahsuvarov" [Azerbaijani ministers of education]. 2021-07-30 tarixində .
  32. Altay Göyüşov, 1997
  33. ↑ CBC TV (30.05.2018). "Şahsuvarovlar nəslinin üç varisinə həsr olunmuş tədbir keçirilib" (azərb.). Youtube.com. 2021-08-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-05-30.
  34. ↑ Абуталыбов Р., Азербайджанские студенты в Западной Европе, газ. "Панорама", 1996, 15-е марта.

Ədəbiyyat

Həmçinin bax

Avqust 27, 2021
nurməmməd, şahsuvarov, nurməmməd, bəy, adilxan, bəy, oğlu, şahsuvarov, 1883, minkənd, yelizavetpol, quberniyası, avqust, 1958, 1958, bakı, azərbaycan, xalq, maarifi, komissarının, müavini, azərbaycan, xalq, cümhuriyyətinin, maarif, dini, etiqad, naziri, azərba. Nurmemmed bey Adilxan bey oglu Sahsuvarov 1883 Minkend Yelizavetpol quberniyasi 11 avqust 1958 1958 08 11 Baki Azerbaycan SSR xalq maarifi komissarinin muavini Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin maarif ve dini etiqad naziri Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin maarif ve dini etiqad nazirinin muavini Daglilar Respublikasinin xalq maarifi naziri Nurmemmed SahsuvarovAzerbaycan SSR xalq maarifi komissarinin muavini1920 1921Selefi Vezife tesis olundu Xelefi Fetulla RzabeyliDadas Bunyadzadenin muaviniAzerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin maarif ve dini etiqad naziri5 mart 1920 30 mart 1920Selefi Hemid bey SahtaxtinskiXelefi Vezife legv olundu 1 II Yusifbeyli hokumetinin uzvuAzerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin maarif ve dini etiqad nazirinin muavini24 dekabr 1919 5 mart 1920Selefi Nurmemmed Sahsuvarov ozu Hemid bey Sahtaxtinskinin muaviniAzerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin maarif ve dini etiqad nazirinin muavini14 mart 1919 22 dekabr 1919Resid xan Qaplanovun muaviniDaglilar Respublikasinin xalq maarifi naziri24 may 1918 23 may 1919Selefi Vezife tesis olundu Xelefi Vezife legv olundu Cermoyev I ve II Kotsev hokumetlerinin uzvuSexsi melumatlarPartiya Ittihad PartiyasiTehsili Taras Sevcenko adina Kiyev Milli Universiteti Zaqafqaziya Muellimler SeminariyasiDogum tarixi 1883Dogum yeri Minkend Zengezur qezasi Yelizavetpol quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 11 avqust 1958 1958 08 11 Vefat yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIDefn yeri Yasamal qebiristanligiVetendasligi Rusiya Imperiyasi AXC SSRIAtasi Adilxan bey SahsuvarovHeyat yoldasi Feona KuzminsinaUsagi Cahangir SahsuvarovNurmemmed bey Sahsuvarov hem Azerbaycanin hem Simali Qafqaz olkelerinin azadligi ugrunda mubarize aparmisdir O repressiya qurbani olmus 1938 ci ilde hebs olunub Bakiya gonderilmis 2 1940 ci ilde surgun olunmusdur 3 1943 cu ilde Bakiya qayitmis 1958 ci ilde vefat etmisdir Mundericat 1 Heyati 1 1 Repressiya 1 2 Olumu 2 Siyasi fealiyyeti 2 1 Simali Qafqaz dovru 2 2 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti dovru 2 2 1 I Yusifbeyli hokumeti 2 3 II Yusifbeyli hokumeti 2 4 Sovet dovru 2 5 Partiya fealiyyeti 3 Ailesi 4 Xatiresi 5 Menbe 5 1 Istinadlar 5 2 Edebiyyat 6 Hemcinin baxHeyati RedakteNurmemmed bey Adilxan bey oglu 1883 cu ilde Zengezur qezasinin Minkend Sahsuvarli kendinde anadan olmusdur 4 Mensece kurddur 5 1889 1903 cu illerde Zaqafqaziya Qori Muellimler Seminariyasinda tehsil almis bir muddet Gencede rus dili muelimi islemsdir 1912 ci ilde Tiflis Aleksandr Muellimler Institutunu bitirmisdir 1912 ci ilde ise ekstern yolu ile Kiyev Universitetinin huquq fakultesine daxil olaraq 1915 ci ilde orani ekstern yolla bitirmisdi 6 Repressiya zamaniTehsilini basa vurandan sonra o Dagistan Vilayeti Xalq Tehsili Idaresi uzre Teymurxansura indiki Buynaksk seherine telimatci teyin olunmusdur Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti dovrunde muxtelif postarda vezife sahibi olan Nurmemmed Sahsuvarov Aprel isgalindan sonra Bakini terk etmedi Sovet dovrunde o Bakida Pedaqoji S Agamalioglu adina Torpaq ve Geodeziya texnikumlarinda rus dilinden ders dedi sonralar ise Baki Dovlet Universitetinde rus dili kafedrasinin mudiri Azerbaycan Neft Institutunda ise rus dili muellimi vezifesinde isledi 7 Repressiya Redakte Istintaq zamani Dovlet Tehlukesizliyi Xidmetinin arxivinde saxlanilan PR 6399 sayli istintaq isinin materiallarinda Xalq Daxili Isler Komissarligi 4 cu sobenin 4 cu bolmesinin reisi Dovlet Tehlukesizliyi leytenanti Qriqoryan 1930 cu ilin iyulunda hazirladigi arayis movcuddur 8 Terefimizden hebs edilmis Umumittifaq Panturkist Merkezin uzvu professor Cobanzade Nurmemmed Sahsuvarovun Azerbaycan SSR de eksinqilabi Ittihadci teskilatin rehberlerinden biri oldugunu gostermisdir Terefimizden hebs edilen eksinqilabi Burjua milletci teskilatinin feal uzvu Henife Zeynalli da Sahsuvarovun tehsil muessiselerinde eksinqilabi fealiyyet gosterdiyini qeyd etmisdir Gosterilenler esasinda Nurmemmed Sahsuvarovu Azerbaycan SSR Cinayet Mecellesinin 72 73 cu maddeleri ile cinayet mesuliyyetine celb etmekle hebs etmeyi zeruri sayir ve bu barede Dovlet Tehlukesizlik Idaresi 8 ci sobesinin ve XDIK islerine nezaret eden prokurora xeberdarliq edirik DTI 4 cu sobe 4 cu bolmesinin reisi DT bas leytenanti Qriqoryan Tesdiq edirem 4 cu sobenin reisi DT kapitani Sinman 20 iyul 1937 ci il Haqqinda order 3 mart 1938 Nurmemmed Sahsuvarovun hebs edilmezden evvel Moskvada Qubkin adina Institutda dosent isleyirdi 1938 ci ilin fevralin 27 de Moskva yaxinligindaki Leninisk rayonunda Kalujsk sossesinde Derevlevo kendinde ev 52 de biteref olan Qubkin adina Institutda dosent isleyen Q S Mixaylinovun menzilinde yasayan Nurmemmed Sahsuvarov Dovlet Tehlukesizliyi Xidmetinin kapitani Fedotov terefinden hebs edilerek Bakiya gonderilmisdir 9 Nurmemmed Sahsuvarova qarsi ilk istintaq 1938 ci ilin martin 21 de aparildi Istintaq zamani eksinqilabi teskilatda istirak iddihami ile teqsirlendirilse de o bunu tekzib etmisdir 2 1938 ci ilin aprelin 15 de kecirilen novbeti istintaq prosesinde o tezyiqler altinda eksinqilabi teskilata daxil oldugunu etiraf etdi 10 Nurmemmed Sahsuvarova qarsi tezyiqler haqqinda onun 1939 cu ilin 29 noyabrinda Xalq Daxili Isler Komissarligi Xususi sobesine yazdigi erizede mustentiqin dediyi ifadelerde gormek mumkundur 3 Sahsuvarov Sizi de Penah Qasimovun taleyi gozleyir Men onun butun dislerini tokdum agzini qulagina qeder cirdim Sizi Sahsuvarov dosemede suruyecekler top kimi ayaqlarinin ucunda vuracaqlar Siz gebereceksiniz hekim cagirib akt tertib edeceyik Mezari Nurmemmed Sahsuvarova 1940 ci ilin fevralinda milletci antisovet qiyamci teskilatlarda istirakina gore 3 mart 1938 ci ilden hesablanmaqla 5 il muddetine Kranoyarsk diyarina surgun edilme hokmu kesildi 11 12 Nurmemmed Sahsuvarov 1943 cu ilde surgun muddeti bitenden sonra Bakiya qayitdi 1946 ci ilden 1958 ci iledek Nurmemmed Sahsuvarov Bakida Azerbaycan Tibb Institutunda ve Azerbaycan Dovlet Neft Akademiyasinda Rus dili kafedrasinin professoru olaraq calisdi Bu dovrde o hemcinin Azerbaycan Tibb Institutunun Rus dili kafedrasinin mudiri olmusdur 13 Olumu Redakte Nurmemmed Sahsuvarov 1958 ci ilin avqustun 11 de Bakida vefat etdi O Yasamal qebiristanliginda defn edilmisdir 7 Siyasi fealiyyeti RedakteSimali Qafqaz dovru Redakte Nurmemmed bey Sahsuvarov Rusiya Fevral Inqilabi dovrunde siyasi hadiselerde yaxindan istirak etmisdir Nurmemmed Sahsuvarov 1 may 1917 tarixinde Birinci Dagli Qurultayinda Dagistan oblasti adindan Merkezi Komitenin uzvluyune 2 ci dereceli namized secilmisdir 14 1918 ci ilde dagli ziyalilari adindan turk numayendeler ile gorusde istirak etmisdir 11 may 1918 ci il tarixinde Simali Qafqaz ve Dagistan Dagli Xalqlari Ittifaqinin sabiq rehberleri Simali Qafqaz Daglilar Respublikasinin musteqilliyini elan etdiler ve Simali Qafqaz Dagli Xalqlari Ittifaqi Respublikasinin Dagli Respublikasi yaradilmasi haqqinda Istiqlal beyannamesini qebul etdiler 15 16 24 may 1918 ci il tarixinde Simali Qafqaz Daglilar Respublikasinin Tapa Cermoyevin rehberliyinde ilk hokumeti elan olundu Nurmemmed bey Sahsuvarov bu hokumetde xalq maarifi naziri postunu tutdu 7 Gencede qurulan hokumet evvel Derbende sonra Teymurxan Suraya kocdu 15 dekabr 1918 ci ilde Daglilar Respublikasinin parlamentinin qurulmasi qerara alindi Bununla movcud hokumet istefa verdi 17 dekabr 1918 ci ilde Psemaxo Kotsev rehberliyinde yeni koalisyon hokumet quruldu ve Nurmemmed bey Sahsuvarov bu hokumetde xalq maarifi naziri vezifesine teyin olundu 17 18 Denikin ordusunun Cecenistanin boyuk hissesini isgal etmesi Dagli Respublikasinda hokumet bohran yaratdi Psemaxo Kotsevin ve herbi nazir N Tarkovskinin passivliyini tenqid eden hokumet uzvleri Resid xan Qaplanov V Cabagiyev ve Nurmemmed bey Sahsuvarov istefa vererek yeni hokumet qurulmasini istediler 23 mart tarixinde Psemaxo Kotsevin hokumeti istefa verdi Parlament hokumetin teskilini yene Psemaxo Kotseve hevle etdi Yeni hokumet 26 mart 1919 cu ilde parlamente teqdim olundu ve tesdiqlendi Nurmemmed bey Sahsuvarov bu hokumetde de xalq maarifi naziri postunu tutdu 19 Nazir oldugu muddetde Dagli Parlamentinin iclaslarinda istirak etmisdir 20 21 Nurmemmed Sahsuvarov genc yaslarinda Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti dovru Redakte 1919 cu ilin mayinda Daglilar Respublikasinin isgal edilmesinden sonra hemin ilin iyununda Nurmemmed Sahsuvarov Bakiya gelmisdir Bakida o Ittihad Partiyasi siralarina qosulmusdur 4 I Yusifbeyli hokumeti Redakte Nesib bey Yusifbeyli terefinden 14 mart 1919 cu il tarixinde qurulan I Yusifbeyli hokumetinde Nurmemmed Sahsuvarov Ehrar Partiyasi uzvu olaraq maarif ve dini etiqad naziri Resid xan Qaplanovun muavini vezifesine teyinat almisdir Nurmemmed Sahsuvarov Resid xan Qaplanovla Daglilar Respublikasinda I Kotsev ve II Kotsev hokumetlerinde birge fealiyyet gostermisdir Hemin hokumetlerde Qaplanov daxili isler naziri Sahsuvarov ise xalq maarifi naziri vezifesini tutmusdur 22 23 19 II Yusifbeyli hokumeti Redakte 22 dekabr 1919 cu il tarixinde I Yusifbeyli hokumetinin istefasindan sonra qurulan II Yusifbeyli hokumetinde ilk defe Ittihad Partiyasi da koalisiya hokumetine daxil oldu Hokumetde maarif ve dini etiqad naziri postu Ittihad uzvu Hemid bey Sahtaxtinskiye hevale olundu Nurmemmed Sahsuvarov ise onun muavini teyin olundu 24 Lakin 5 mart 1920 ci ilde mueyyen sebeblerden Hemid bey Sahtaxtinski nazir vezifesinden istefa verdi 25 Onun evezine Ittihad Partiyasi Nurmemmed Sahsuvarovun namizedliyini ireli surdu Belelikle hemin gun Nurmemmed Sahsuvarov maarif ve dini etqad naziri teyin olundu 26 27 28 Nazir oldugu muddetde Nurmemmed Sahsuvarov Azerbaycanin seher ve kendlerinde ana dilinde mekteb ve seminariyalarin acilmasi tehsil ve medeniyyet sahesinde bir sira mutereqqi tedbirlerin heyata kecirilmesinde Baki Dovlet Universitetinin teskiinde yaxindan istirak etmisdir 4 29 Mart ayinin 30 da Ittihad Partiyasi numayendelerini hokumetden cekdi ve hokumet istefaya getdi 30 31 Sovet dovru Redakte Aprel isgalindan sonra Nurmemmed Sahsuvarov Azerbaycan SSR xalq maarif komissarinin muavini teyin olundu 12 Partiya fealiyyeti Redakte 1920 ci ilin yanvar ayinin 25 de saat 1 de Baki Ictimai Meclisinin zalinda partiyanin Ittihad Partiyasinin II Qurultayi kecirildi Qurultayda partiyanin yeni Merkezi Komitesi secilmisdir Merkezi Komiteye Nurmemmed Sahsuvarov da daxil edilmisdir 32 Ailesi Redakte Surxay bey Sahsuvarov Mursel bey Sahsuvarov Ulu babasi Sahsuvar bey 1802 ci ilde Dereleyez mahalinin Pasali kendinde anadan olmusdur 1825 ci ilde Abbas mirze Qovanli Qacar terefinden Derelyez mahalina basci teyin edilmis Mehdiqulu xan Cavansir Sahsuvarli obasi da daxil olmaqla bir nece obani Rusiya terefe kecende Sahsuvar beyin obasini da Qarabaga getirib Qaracorlu mahalinin Hacisamli nahiyesinin Minkend erazisinde yerlesdirdi Belelikle Sahsuvar bey heyat yoldasi Peri xanimla burada yasamali olur Qardasi Mursel bey Sahsuvarov Cumhuriyyet telebesi hekim professor 33 34 Qardasi Ezim bey Sahsuvarov Qardasi oglu Surxay bey Sahsuvarov Cumhuriyyet telebesi Frayberq Dag Meden Akademiyasinin telebesi muhendis 34 Xanimi Feona Kuzminsina Oglu Cahangir Sahsuvarov Moskvada yasamis orada Yerin Fizikasi Institutunda calismisdir Cahangir Sahsuvarov fizika riyaziyyat elmleri doktoru idi 7 Xatiresi Redakte29 may 2018 ci ilde Azerbaycan Tarix Muzeyinde Sahsuvarovlar neslinden uc varis adli tedbir kecirilib Tedbirde Nurmemmed bey Sahsuvarovla yanasi Mursel bey Sahsuvarov ve Surxay bey Sahsuvarovun Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin heyatindaki xidmetlerinden behs edilib 33 Menbe RedakteIstinadlar Redakte Vekilov 1998 seh 25 1 2 Azerbaycan Respublikasi Dovlet Tehlukesizlik Idaresinin Arxivi PR 6399 sayli Nurmemmed Sahsuvarova aid istintaq isi v 193 1 2 Azerbaycan Respublikasi Dovlet Tehlukesizlik Idaresinin Arxivi PR 6399 sayli Nurmemmed Sahsuvarova aid istintaq isi v 220 1 2 3 Huseyn Ehmedov 2014 seh 338 339 Alamdar Shahverdiev Azerbajdzhanskie kurdy rus Mezhdunarodnyj Azerbajdzhanskij Zhurnal IRS Nasledie S 40 41 M Eliyev 1990 seh 77 1 2 3 4 Cumhuriyyet Quruculari 2018 seh 352 Azerbaycan Respublikasi Dovlet Tehlukesizlik Idaresinin Arxivi PR 6399 sayli Nurmemmed Sahsuvarova aid istintaq isi v 55 Azerbaycan Respublikasi Dovlet Tehlukesizlik Idaresinin Arxivi PR 6399 sayli Nurmemmed Sahsuvarova aid istintaq isi v 56 Azerbaycan Respublikasi Dovlet Tehlukesizlik Idaresinin Arxivi PR 6399 sayli Nurmemmed Sahsuvarova aid istintaq isi v 195 Letif Sukuroglu 200 seh 142 1 2 AXCE II cild 2004 seh 363 Akif Miriyev 2010 09 15 Azerbaycan Tibb Universiteti 80 03 03 2016 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 12 20 Arxivlenmis suret 2021 07 31 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 08 01 AXCE II cild 2004 seh 386 Movsum Aliyev AZERBAYCAN DEMOKRATIK RESPUBLIKASI Azerbaijan Democratic Republic Istifade tarixi 2011 12 20 Arxivlenmis suret 2021 08 01 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 08 01 Arxivlenmis suret 2021 08 01 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 08 01 1 2 Arxivlenmis suret 2021 08 01 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 08 01 Iclas 2021 08 02 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 08 02 Iclas 2021 08 02 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 08 02 Arxivlenmis suret 2021 08 01 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 08 01 Arxivlenmis suret 2021 08 01 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 08 01 Adres kalendar 2011 seh 273 M Eliyev Nurmemmed bey Sahsuvarov Odlar Yurdu qezeti fevral 1990 ci il 4 Repressiya qurbani Hemid bey Saxtaxtinski A victim of repression Hamid bey Shahtakhtinski Azadliq 2011 07 08 2012 04 25 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 12 20 Azerbaycanin tehsil nazirleri Azerbaijani ministers of education 2012 04 26 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 11 29 M Eliyev Nurmemmed bey Sahsuvarov Odlar Yurdu qezeti fevral 1990 ci il 4 Azerbaycan muellimi qezeti 27 may 2011 ci il REGIONLARIMIZ LACIN Our regions Lachin 2012 04 26 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 12 20 Nurmemmed Sahsuvarov Azerbaijani ministers of education 2021 07 30 tarixinde arxivlesdirilib Altay Goyusov 1997 1 2 CBC TV 30 05 2018 Sahsuvarovlar neslinin uc varisine hesr olunmus tedbir kecirilib azerb Youtube com 2021 08 02 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 05 30 1 2 Abutalybov R Azerbajdzhanskie studenty v Zapadnoj Evrope gaz Panorama 1996 15 e marta Edebiyyat Redakte Oqtay Esedov Rafael Cebrayilov 2008 Azerbaycan Respublikasinin Parlamenti PDF Baki Yaqub Mahmudov 2004 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi PDF 1 Lider nesriyyati Baki seh 440 ISBN 9952 417 14 2 Yaqub Mahmudov 2004 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi PDF 2 Lider nesriyyati Baki seh 472 ISBN 9952 417 44 4 Nesiman Yaqublu 2018 Cumhuriyyet quruculari PDF Baki NURLAR Nesriyyat Poliqrafiya Merkezi seh 504 Huseyn Ehmedov 2014 Azerbaycan mekteb ve pedaqoji fikir tarixi Baki Elm ve tehsil nesriyyati R A Vekilov 1998 ISTORIYa VOZNIKNOVENIYa AZERBAJDZhANSKOJ RESPUBLIKI PDF Baki Elm nesriyyati Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti 1918 1920 Parlament Stenoqrafik hesabatlar I kitab PDF Baki Azerbaycan nesriyyati AZERBAYCAN RESPUBLIKASI NAZIRLER KABINETINI YANINDA BAS ARXIV IDARESI 1998 seh 976 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti 1918 1920 Parlament Stenoqrafik hesabatlar II kitab PDF Baki Azerbaycan nesriyyati AZERBAYCAN RESPUBLIKASI NAZIRLER KABINETINI YANINDA BAS ARXIV IDARESI 1998 seh 992 Eliyev M 1990 Azerbaycan Demokratik Respublikasi Azerbaycan hokumeti 1918 1920 Baki Letif Sukuroglu 2000 Cumhuriyyet hokumeti repressiya mengenesinde 2 Baki Altay Goyusov 1997 Azerbaycanda ittihadciliq Baki Adres Kalendar Azerbajdzhanskoj respubliki na 1920 g Baki Nagil Evi Medeniyyet ve Turizm Nazirliyi 2011 Enver Cingizoglu Sahsuvarovlar Soy dergisi 3 11 2008 Lacin yurdu jurnali 1 1 2011 Baki Elm ve tehsil 2011 Nurmemmed Sahsuvarov Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi II Baki Lider 2005 seh 363 ISBN 9952 417 44 4 Simali Qafqaz Dagli Xalqlari Ittifaqi Respublikasi Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi II Baki Lider 2005 seh 386 ISBN 9952 417 44 4 Hemcinin bax RedakteResid xan Qaplanov SahsuvarovlarMenbe https az wikipedia org w index php title Nurmemmed Sahsuvarov amp oldid 6112773, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.