Kobzar (ukr. кобзар, cəm: кобзарі) — öz müşayiəti ilə nəğmə oxuyan və çoxsimli və ya bandura ifa edəm səyyar Ukrayna xalq musiqiçisi.

Tarixi
Peşəkar kobzar ənənəsi XVI əsrdə, Ukraynada hetmanlıq dövründə formalaşmışdır. Kobzarlar adətən olurdular və 1800-cü illərə qədər bu xüsusiyyət üstünlük təşkil edirdi. "Kobzar" sözü hərfi mənada "kobza çalan" deməkdir, isə luta ailəsinə aid ənənəvi Ukrayna simli alətidir. Bu, daha geniş mənada kobzar ənənəsi ilə bağlı musiqi materialını ifa edən şəxsdir. Kobzarlar həmçinin, kobzadan inkişaf etdiyi ehtimal olunan bandura da ifa edirdilər.
populyar və ikonik obrazdır, müxtəlif variantları mövcuddur, lakin adətən çarpaz oturmuş və kobza ifa edən bir kişi kimi təsvir edilir. Saç düzümü tez-tez kazak üslubunda olur. Kazak Mamayın təsvirində mövcud olan əşyalar arasında at, ağac, tüfəng, qılınc, barıt buynuzu, bəzən isə şüşə və fincan yer alır. Bəzən Kazak Mamayın yanında qadın və ya digər kazaklar da təsvir olunur, o isə dərin düşüncələrə dalır. Bu obrazın tarixi dəqiqliyi müəyyənləşdirilə bilinmir, lakin o, orijinal bəstəkarlarının və ifaçılarının kazaklar ilə əlaqəli hərbi musiqiçilər olduğu fərziyyəsini təmsil edir. Bundan başqa, Taras Şevçenko "" adında şeir kitabı da yazmışdır.
Korluq
1800-cü illərdən əvvəl görmə qabiliyyətinə malik ifaçıların olduğu sübut olunmuşdur, XIX əsrdə kobzar olmaq üçün tələb olunurdu, çünki kobzarın sosial rolu həm peşə, həm də ferma işinə kömək edə bilməyənlər üçün sosial rifah vasitəsi idi. Yalnız kişilər kobzar ola bilərdilər. 1800-cü illərdə körpə ölümü təxminən 30% təşkil edirdi, uşaqların 40%-i iki yaşına qədər ölürdü. Sağ qalanlar arasında zəif sağlamlıq və xəstəliklərin təsiri səbəbindən qeyri-adi dərəcədə çox sayda korluq halları müşahidə olunurdu.
Natali Kononenkonun yazdığı kimi, korluq ənənəvi kobzarlar üçün həm bir meyar, həm də onların təsirinin bir hissəsi idi:
Ənənəvi menestrelliyə qoyulan məhdudiyyətlər yalnız kor insanların menestrel olmasına icazə verən və adi insanların müəyyən mahnıları ifa etməsinə mane olan qaydalar peşəni məhdudlaşdırmamışdır. Əksinə, bu, onun bədii gücünə və xüsusilə mənəvi təsir gücünə töhfə vermişdir. |
Şagirdlik
Kənd həyatında hər kəsin sağ qalmaq üçün töhfə verməsi gözlənilirdi, ferma əməyi ən vacib iş sayılırdı. Korlar ipçilik işlərindən başqa bu tapşırıqlarda kömək edə bilmədikləri üçün ifaçı kimi alternativ gəlir mənbəyi inkişaf etdirdilər. Lazımi bacarıqları öyrənmək üçün kor uşaqlar peşəkar dilənçi, ya kobzar, ya da yanında şagird ola bilərdilər. Təlimin ilk mərhələsi kor vəziyyətdə fiziki olaraq necə yaşamaq və sağ qalmaqdan ibarət idi. Sonra şagird ifa olunacaq mahnıları və dilənçilik etiketini öyrənərdi. Şagirdlik müddəti adətən üç il olurdu. Qızlar üçün təlim mahnı oxumaqla başa çatırdı. Yalnız kişilərə alət çalmağı və epik mahnılar oxumağı öyrənməyə icazə verilirdi. Şagirdlər görmə qabiliyyətinə malik olmadıqları üçün alətləri toxunma yolu ilə çalmağı öyrənməli idilər.
Kobzar olmaq bacarıqlarını öyrənmək vaxt və səy tələb edirdi, şagirdlərin ehtiyacları isə fərqli olurdu. Şagirdlərin zəkası və qabiliyyəti şagirdliyin müddətinə təsir edirdi. Yaşlı tələbələr artıq kor vəziyyətdə sağ qalmaq üçün lazım olan bacarıqları öyrəndikləri üçün daha qısa şagirdlik müddəti keçirdilər. Qabiliyyəti az olan bəzi şagirdlər dumalar da daxil olmaqla çətin mahnıları öyrənmədən özbaşına yola çıxa bilirdilər. Digərləri əlavə bacarıqlar üçün ikinci bir şagirdlik axtara bilərdilər. Şagirdliyi başa vuranlar gizli və qapalı bir təşəbbüs mərasimi olan vızvilka zamanı statusu alır, onlara kobzar və ya lirnik kimi ifa etməyə icazə verilirdi.
Repertuar
Kobzarların oxuduqları mahnılar jebranka, məzamir, tarixi mövzulu mahnılar, dumalar və satirik mahnılar kimi təsnif edilə bilər. Jebranka üçün nəzərdə tutulmuş mahnılar idi, çox vaxt həyatın keçici təbiətini, korluq əlilliyi ilə həyatı, sədəqə istəməyə görə üzr istəməyi, mədəni və ya dini olaraq ilə bağlı istinadları vurğulayırdı. Məzamir dini mahnılar idi. Onlar "İncil" və ya din mövzusunda olurdu. Jebranka kimi, məzamir də çox vaxt həyatın qısalığı mövzusunu, axirəti, Məryəm və Müqəddəs Nikolay şəklində ümid və köməyi təkrarlayırdı. Bəzən bu para-liturgik mahnılar "kantlar" adlanırdı. Tarixi mövzulu mahnılar və dumalar məzamir formasına bənzər tarixi mahnılar idi və kazak qəhrəmanlarının individual və ya milli səviyyədə əhəmiyyətli tarixi hadisələri və epik hekayələri ilə əlaqədar idi. Satirik mahnılar bütün menestrellər tərəfindən ifa edilmir və həmişə ciddi ifadan kənarda qalırdı.
Sosial rolu
Kobzarlar adətən səyyar idilər, müntəzəm olaraq ziyarət edilən kəndlərdən ibarət "dairə"ləri olurdu. Onlar evdən-evdə gəzərək paylaşacaq bir şeyi olan və ziyarəti qəbul edən kompaniya tapardılar. Öz kəndlərində dilənməzdilər və səyahət edərkən başqa bir kobzar və ya lirnikin evində qalardılar. Bəzən yarmarkalarda, dini bayramlarda və toylarda ifa edərdilər. Kobzarlar şəhərdən şəhərə səyahət edərək kənddən kəndə xəbərlər paylaşır, sosial medianın erkən forması kimi fəaliyyət göstərirdilər.
Bələdçilərin rolu
Kor olduqları üçün kobzarlar səyahətlərində tez-tez köməyə ehtiyac duyurdular və çox vaxt bələdçi kimi xidmət etmək üçün oğlan və ya qız uşağı işə götürərdilər. Bu uşaqlar çox vaxt yetim və ya özləri əlil olurdular ki, ferma əməyinə töhfə verə bilməsinlər. Bələdçi çox vaxt kobzara bacarıq və ya sənət öyrənəcək yaşa gələnə qədər kömək edərdi, bu, kobzarlardan təcrübələrinə görə çox vaxt musiqi alətləri hazırlamaq olurdu. Kobzarın öz uşaqları ferma əməyinə kömək edə bilməyəcək qədər kiçik olduqları müddətdə bələdçi kimi xidmət edə bilərdilər, lakin adətən atalarının menestrel peşəsinə qoşulmazdılar. Kobzarın uşaqları çox vaxt özləri kifayət qədər pul qazana bildikləri anda atalarını evdə qalmağa razı salmağa çalışardılar.
2014-cü ildə rejissor Oles Sanin 1930-cu illərdə Stalin hakimiyyəti dövründə Sovet Ukraynasında Qolodomor zamanı kobzarın bələdçisi haqqında "" adlı film buraxmışdır. Bu film ən yaxşı xarici dil filmi üzrə "Oskar" nominasiyasına namizəd olmuşdur. Filmin süjetində Stalinin məxfi polisi NKVD tərəfindən atası edam edilən və sonradan kor xalq menestreli kobzar tərəfindən xilas edilən bir oğlanın hekayəsi təsvir olunur.
Qadınların rolu
Bir çox kobzar evli idi. Kobzarın arvadı və övladlarının olması normal hesab edilirdi.
Oğlanlar, qızlar, kişilər və qadınlar hamısı kor ola bilərdilər, lakin yalnız oğlanlar və kişilərə alətlərdə çalmağı öyrənmək, epik poeziya və ya digər tarixi mahnılar oxumaq icazə verilirdi. Bu, nisbətən daha yüksək peşəkar statusa malik idi. Qızlar və qadınların oxumağı öyrənməyinə və oxuya bilmələrinə baxmayaraq, kişilərin asılı olanları dolandırmaq üçün qadınlardan daha çox pula ehtiyacı olduğunu düşünürdü və buna görə qızların və qadınların alətlərlə çıxış etməsini və ya epik poeziya və tarixi mahnılar oxumasını qadağan edirdi. Qadınların daha yaxşı səslərə malik olduğu hesab edilirdi. Bu, onların öyrənmə və ifa etməkdə məhdudlaşdırılmasını kompensasiya edirdi.
Sənədləşdirilməsinin zəif olmağına baxmayaraq, qadınların da epik poeziya, tarixi mahnılar öyrəndiyinə və alətlərdə çalmağı öyrəndiyinə dair sübutlar var, lakin onlar bunu gildiyalardan kənarda etməli idilər və yalnız öz evlərinin məxfiliyində ifa edə bilirdilər. Qadınlar tərəfindən özəl şəkildə saxlanılan bu biliklər ənənənin sənədləşdirilməsinə və qorunmasına töhfə vermişdir.
Təşkilatlanma
Məktəblər
XIX əsrin əvvəllərində üç regional kobzar məktəbi mövcud idi: Çerniqov, Poltava və . Bunlar repertuar və ifa tərzi ilə fərqlənirdi.
Gildiyalar
Ukraynada kobzarlar regional gildiyalar və ya qardaşlıqlar şəklində, sexlər adlanan təşkilatlarda birləşirdilər. Onlar kobzar olmaq üçün adətən üç il davam edən ciddi şagirdlik sistemi yaratmışdılar və ilk açıq imtahanlardan keçməli idilər. Gildiyaya daxil olmaq üçün zəruri olan peşəkar səriştəlik göstəricilərindən biri "lebiyiska mova" adlanan gizli gildiya dilində ustalığı idi.
Bu gildiyaların Pravoslav Kilsəsi qardaşlıqları əsasında modelləşdirildiyi düşünülürdü, çünki hər bir gildiya müəyyən bir kilsə ilə əlaqəli idi. Bu gildiyalar özlərinə bağlı kilsənin bir ikonasına qayğı göstərir və ya yeni dini bəzəklər alırdılar.
Kobzarlar və lirniklər
Bu dövrdə fəaliyyət göstərən ənənəvi menestrellərə lira və ya təkərli lira çalan də daxil idi. Bəzi mənbələr kobzarların həmişə kor olmadığını irəli sürmüşdür, lakin lirniklər, çox güman ki, əlil idilər və ümumilikdə kobzar və ya lirnik hesab edilmək üçün menestrelin kor olması lazım idi. Kobzarlar və lirniklər eyni menestrel kateqoriyasına aid idilər, onlar eyni gildiyalara mənsub olurdular və mahnıları paylaşırdılar.
SSRİ dövründə
Ukrayna SSR-də kobzarlıq institutu 1930-cu illərin ortalarında, Stalinin kənd cəmiyyətini radikal şəkildə dəyişdirməsi, o cümlədən Ukrayna kobzarlarının likvidasiyası zamanı faktiki olaraq sona çatmışdır. 1930-cu illərdə Qolodomor dövründə, Stalinin əmri ilə SSRİ hakimiyyəti bütün Ukrayna kobzarları Xarkovda keçiriləcək konqresə çağırmışdır. Gələnlər şəhərdən kənara aparılıb hamısı edam edilmişdir. Bu hadisə SSRİ mətbuatında işıqlandırılmamışdı, bu da dəqiq sənədli sübutları çətinləşdirir. Kobzarları edam yolu ilə aradan qaldırmaq cəhdlərinə baxmayaraq, onları tamamilə yox etmək çətin olmuşdur. Kobzarlığı bitirmək üçün istifadə edilən digər taktikalar arasında musiqi alətlərinin məcburi qeydiyyatı, dilənçiliyin qadağan edilməsi, musiqi ifasının məhdudlaşdırılması, alətlərin məhv edilməsi və yeməksiz-susuz həbsxanaya salınma kimi üsullar var idi.
Kobzar ifaçılığı, marksist–leninist ideologiyasına uyğun gələn xalq və klassik musiqinin stilizə edilmiş ifaları ilə əvəz olunmuş, burada banduradan istifadə edilmişdir. Kobzarların şifahi ənənə ilə mahnı öyrənməsi əvəzinə, yalnız rəsmi təsdiqlənmiş yazılı mətnlərdən istifadə edərək mahnılar öyrənilmişdir. Bunlar diqqətlə senzura edilərək "Lenin haqqında duma" kimi təsdiqlənmiş məzmuna çevrilirdi.
Sovet kobzarları 1930-cu illərdə məhv edilmiş əsl kobzarların yerini tutmaq üçün yaradılmış stilizə edilmiş bandura ifaçıları idi. İlk sovet menestrelləri arasında İqor Movçan, Fyodor Kuşnerik, İvan Adamtseviç və Avraam Qrebin var idi. Bu ifaçılar adətən kor olurdular və bəzilərinin əvvəlki generasiyanın əsl kobzarları ilə təmasda olmamalarına baxmayaraq, əksəriyyəti öz-özünə öyrənmiş, şagirdlik etməmiş və rəsmi təsdiqlənmiş yazılı mətnlərdən işləmişdilər. Onların varisləri, çox güman ki, şifahi ötürmənin mümkün olduğundan xəbərsiz idilər.
Bəziləri konservatoriyalarda rəsmi təhsil almışdılar. Bu dövrdə bandura ifaçıları adətən ansambl şəklində çıxış edirdilər. Bu, kobzarların solo ənənəsindən fərqli idi. Onların repertuarı əsasən ənənəvi kobzar repertuarının senzura edilmiş versiyalarından ibarət idi, SSRİ sistemini və sovet qəhrəmanlarını tərifləyən stilizə edilmiş əsərlərə yönəlmişdi. Həmçinin, Lenin və Stalin haqqında yeni dumalar bəstələmək üçün təzyiq də göstərilirdi.
Qorunması
Kobzar musiqi sənətinin səs yazısı ilə qorunması ideyası 1901–1902-ci illərdə ortaya çıxmışdır. 12-ci Arxeologiya Konqresi indiki Ukraynada, o vaxt Rusiya imperiyasının tərkibində olan Xarkovda keçirilmişdir. Konqres Ukrayna xalq musiqisinə həsr olunmuşdu. Hazırlıq zamanı komitə Rusiya etnoqrafı Vsevolod Millerin yeni ixtira edilmiş istifadə edilməsi ilə bağlı təklif məktubunu müzakirə etmişdir, lakin maliyyə çatışmazlığı səbəbindən bu təklif qəbul edilməmişdir. Konqresin hazırlığı və sessiyaları zamanı başqa şəxslər də eyni təkliflə çıxış etmişdilər.
Musiqişünas, bandurist, mühəndis və etnoqraf , mühəndis və bandurist , rəssam və etnoqraf ibarət komanda nəticədə bu işi öz üzərinə götürmüşdür. Boroday öz pulu ilə ABŞ-dən bir neçə fonoqraf satın almışdır. İlk qeydlər tanınmış kobzar dumaları üçün edilmişdir, lakin Boroday ilə Xotkeviç arasında yaranan münaqişə səbəbindən 1904-cü ildə onların işi dayandırılmışdır. Bu iş Kvitka ailəsinin, və şair Lesya Ukrainkanın təşəbbüsü ilə yenidən başlamışdı. Onlar layihəyə öz pullarını yatırmışdılar. 1908-ci ildə onlar ukraynalı etnoqraf bu işi görməyə dəvət etmişdilər.
Sonralar fonoqraf qeydlərini lentə köçürməklə yenidən yazmağa cəhdlər olmuşdur. Mum silindrlərinin zədələnmədən oxunması sahəsindəki irəliləyişlərlə bu cəhdlər yenilənmişdir. 2013-cü ildə "Wikimedia Ukraine" komandasının üzvü Yuri Bulka və Kolessanın kolleksiyası üzərində tədqiqat aparan folklorist İrina Dovqalyuk "Wikimedia" tərəfindən təmin edilən qrantdan istifadə edərək 56 silindri rəqəmsallaşdırmış və qeydləri "Creative Commons" lisenziyası altında əlçatan etmişdir.
1910 və 1913-cü illərdə Kolessa toplanmış fonoqramlardan deşifrə edilmiş musiqinin iki kitabını nəşr etmişdir. Bunlar 1969-cu ildə "Ukrayna xalq dumalarının melodiyaları" adlı kitab kimi yenidən nəşr olunmuş və bu, indi "kütləvi rəqəmsallaşdırılmış" formada mövcuddur.
İndiki dövrdə
XZI əsrin əvvəllərində orijinal kobzar ənənələrinin canlandırılmasına maraq yaranmışdır. Bu, tarixi orijinal ifa təcrübəsinin yayılması mərkəzi olaraq yenidən qurulması ilə qeyd olunmuşdur.
Ənənəvi kobzarların kor olmalarına baxmayaraq, ənənəni canlandıranlar adətən gənc, görmə qabiliyyətinə malik və Ukraynanın müstəqilliyinə diqqət yetirən, və qeyd etməyə çalışan şəxslərdir.
2024-cü ildə kobza və təkərli lira ənənəsinin qorunması proqramı YUNESKO-nun Yaxşı Qorunan Təcrübələr Reyestrinə daxil edilmişdir.
İstinadlar
- "The Kobzar-Lirnyk Tradition". honchar.org.ua (ingilis). İstifadə tarixi: 2023-11-27.
- Volodymyr Kushpet "Startsivstvo", 500pp, Kyiv "Tempora" 2007
- Rainer Maria Rilke, Susan Ranson, Ben Hutchinson(2008), Rainer Maria Rilke's The book of hours, Camden House. p. 215. ISBN
- Kononenko, Natalie O. Ukrainian minstrels: and the blind shall sing. Folklores and folk cultures of Eastern Europe. Armonk, N.Y. London: M.E. Sharpe. 1998. 45–48. ISBN .
- "Book of the Week: Kobzar by Taras Shevchenko". Idler (ingilis). İstifadə tarixi: 2023-11-27.
- Kononenko, Natalie O. Ukrainian minstrels: and the blind shall sing. Folklores and folk cultures of Eastern Europe. Armonk, N.Y. London: M.E. Sharpe. 1998. 198. ISBN .
- Kononenko, Natalie O. Ukrainian epic and historical song: folklore in context. Toronto Buffalo London: University of Toronto Press. 2019. 56–72. ISBN .
- Kononenko, Natalie O. Ukrainian minstrels: and the blind shall sing. Folklores and folk cultures of Eastern Europe. Armonk, N.Y. London: M.E. Sharpe. 1998. 16–26. ISBN .
- "PNW Kobzar Project in concert - "Solace on Rainy Days" | Stage 7 Pianos, Kirkland, WA | December 2, 2023". happeningnext.com (ingilis). İstifadə tarixi: 2023-11-27.
- Kononenko, Natalie O. Ukrainian minstrels: and the blind shall sing. Folklores and folk cultures of Eastern Europe. Armonk, N.Y. London: M.E. Sharpe. 1998. 9–15. ISBN .
- Kononenko, Natalie O. Ukrainian minstrels: and the blind shall sing. Folklores and folk cultures of Eastern Europe. Armonk, N.Y. London: M.E. Sharpe. 1998. 10–15. ISBN .
- Kay2014-12-04T04:24:00+00:00, Jeremy. "Oles Sanin, The Guide". Screen (ingilis). İstifadə tarixi: 2024-01-21.
- Holdsworth, Nick. "Oscars: Ukraine Nominates Oles Sanin's 'The Guide' for Foreign-Language Category". The Hollywood Reporter (ingilis). 2014-09-09. İstifadə tarixi: 2024-01-21.
- Goldsmith, Jill. "U.S. Theaters From Regal To Indies Will Play 2014 Ukrainian Film 'The Guide' Starting Friday With Proceeds Going To Relief Effort". Deadline (ingilis). 2022-03-14. İstifadə tarixi: 2024-01-21.
- "The Guide (Поводир) 2014 in English Online". Eastern European Movies on English Online. 2020-03-12. İstifadə tarixi: 2024-01-21.
- Editors, World Cinema Reports'. "An interview with Oles Sanin about THE GUIDE, Ukraine's OSCAR Entry". Cinema Without Borders (ingilis). 2014-12-04. İstifadə tarixi: 2024-01-21.
- Punzi, Ludovica Punzi. "Banduras for the Blind: Minstrels, Epic Song, and the Ukrainian Culture of Resistance". Early Music Seattle (ingilis). 2022-03-22. İstifadə tarixi: 2024-01-24.
- Kononenko, Natalie O. Ukrainian epic and historical song: folklore in context. Toronto Buffalo London: University of Toronto Press. 2019. 67. ISBN .
- Kononenko, Natalie O. Ukrainian minstrels: and the blind shall sing. Folklores and folk cultures of Eastern Europe. Armonk, N.Y. London: M.E. Sharpe. 1998. 63–64. ISBN .
- Kononenko, Natalie O. Ukrainian epic and historical song: folklore in context. Toronto Buffalo London: University of Toronto Press. 2019. 67–68. ISBN .
- Kononenko, Natalie O. Ukrainian minstrels: and the blind shall sing. Folklores and folk cultures of Eastern Europe. Armonk, N.Y. London: M.E. Sharpe. 1998. 66–85. ISBN .
- Kononenko, Natalie O. Ukrainian minstrels: and the blind shall sing. Folklores and folk cultures of Eastern Europe. Armonk, N.Y. London: M.E. Sharpe. 1998. 86–107. ISBN .
- Kononenko, Natalie O. Ukrainian minstrels: and the blind shall sing. Folklores and folk cultures of Eastern Europe. Armonk, N.Y. London: M.E. Sharpe. 1998. 67. ISBN .
- Kononenko, Natalie O. Ukrainian minstrels: and the blind shall sing. Folklores and folk cultures of Eastern Europe. Armonk, N.Y. London: M.E. Sharpe. 1998. 72–74. ISBN .
- Kononenko, Natalie O. Ukrainian minstrels: and the blind shall sing. Folklores and folk cultures of Eastern Europe. Armonk, N.Y. London: M.E. Sharpe. 1998. 74–75. ISBN .
- Kononenko, Natalie O. Ukrainian minstrels: and the blind shall sing. Folklores and folk cultures of Eastern Europe. Armonk, N.Y. London: M.E. Sharpe. 1998. 9. ISBN .
- ‘Remember the peasantry’: A study of genocide, famine, and the Stalinist Holodomor in Soviet Ukraine, 1932–33, as it was remembered by post-war immigrants in Western Australia who experienced it Lesa Melnyczuk Morgan, 2010, University of Notre Dame Australia "During the mid-1930s, the [kobzars] were invited to the First All-Ukrainian Congress of Lirniki and Banduristy (folk singers, minstrels) where they were arrested and, in most cases shot". In the notes: "Although noted by a few different authors there is no mention of where this occurred." Accessed 8 February 2021
- Robert Conquest, . Soviet Collectivization and the Terror-Famine., p.266. ISBN
- Volkov Solomon, ed. Testimony: The Memoirs of Dmitri Shostakovich (New York: Faber & Faber,1979), pp.214–15. ISBN
- "How an American expat pulled the Ukrainian art of Kobzaring back from the brink of extinction". Euromaidan Press (ingilis). 2021-05-07. İstifadə tarixi: 2023-11-27.
- "The destruction of Ukraine's folk singers". Euromaidan Press (ingilis). 2015-12-09. İstifadə tarixi: 2023-11-27.
- Kononenko, Natalie O. Ukrainian minstrels: and the blind shall sing. Folklores and folk cultures of Eastern Europe. Armonk, N.Y. London: M.E. Sharpe. 1998. 116. ISBN .
- Kononenko, Natalie O. Ukrainian epic and historical song: folklore in context. Toronto Buffalo London: University of Toronto Press. 2019. 90–92. ISBN .
- Kononenko, Natalie O. Ukrainian minstrels: and the blind shall sing. Folklores and folk cultures of Eastern Europe. Armonk, N.Y. London: M.E. Sharpe. 1998. 114–117. ISBN .
- Kononenko, Natalie O. Ukrainian minstrels: and the blind shall sing. Folklores and folk cultures of Eastern Europe. Armonk, N.Y. London: M.E. Sharpe. 1998. 5–9. ISBN .
- Irina Dovgalyuk, "ОПАНАС СЛАСТЬОН В ІСТОРІЇ ФОНОГРАФУВАННЯ КОБЗАРСЬКО-ЛІРНИЦЬКОЇ ТРАДИЦІЇ" Arxivləşdirilib 2014-09-06 at the Wayback Machine, Visnyk Lviv. Univ. Ser. Art Studies. 2011. № 10. Р. 3–20; contains extensive bibliography of the sound recording of kobzars
- Довгалюк Ірина. Причинки до історії проекту фонографування дум // Етномузика: збірка статей та матеріалів / упорядники Ірина Довгалюк, Юрій Рибак. – Львів, 2008. – Ч.5. – С.9–26. – (Наукові збірки Львівської національної музичної академії ім. М. Лисенка. – Вип.22)
- "Ученые оцифровали кобзарские песни, записанные 100 лет назад" ("Scientist Digitized Kobzar Songs Recorder 100 Years Ago"), Корреспондент (Correspondent magazine), no. 34, August 29, 2014
- "Леся Українка оплатила записи дум від кобзарів", gazeta.ua, 14 липня 2011
- Довгалюк Ірина. "Фонографічні валики в архіві Філарета Колесси" // Етномузика: збірка статей та матеріалів / упорядник Богдан Луканюк. – Львів, 2011. – Ч.7. – С. 101–115. – (Наукові збірки Львівської національної академії ім. М. Лисенка. – Вип. 26
- Колесса Ф. М. Мелодiї Українських народних дум (1969) /pdf, djvu/ Оцифровано Гуртом
- "Кобзарський Цех | Музей Івана Гончара". İstifadə tarixi: 2023-11-27.
- Hayda, Julian. "War isn't dampening artists' determination to revive Indigenous Ukrainian music". NPR. June 1, 2022. İstifadə tarixi: November 27, 2003.
- "Safeguarding programme of kobza and wheel lyre tradition". ich.unesco.org. İstifadə tarixi: 2024-12-06.
Əlavə ədəbiyyat
- Kononenko, Natalie O. "The Influence of the Orthodox Church on Ukrainian Dumy." 50 (1991): 566–75.
Xarici keçidlər
- Kobzars at Encyclopedia of Ukraine
- "Kobzar" book by Taras Shevchenko at Encyclopedia of Ukraine
- National Union of the Ukrainian Kobzars official site (in Ukrainian)
- The last kobzar, a portrait of OSTAP KINDRACHUK, a film by Vincent Moon
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kobzar ukr kobzar cem kobzari oz musayieti ile negme oxuyan ve coxsimli ve ya bandura ifa edem seyyar Ukrayna xalq musiqicisi Slobojan kobzari P Drevcenko ve Poltava kobzari M Kravcenko in Xarkovda 1902 ci il TarixiPesekar kobzar enenesi XVI esrde Ukraynada hetmanliq dovrunde formalasmisdir Kobzarlar adeten olurdular ve 1800 cu illere qeder bu xususiyyet ustunluk teskil edirdi Kobzar sozu herfi menada kobza calan demekdir ise luta ailesine aid enenevi Ukrayna simli aletidir Bu daha genis menada kobzar enenesi ile bagli musiqi materialini ifa eden sexsdir Kobzarlar hemcinin kobzadan inkisaf etdiyi ehtimal olunan bandura da ifa edirdiler populyar ve ikonik obrazdir muxtelif variantlari movcuddur lakin adeten carpaz oturmus ve kobza ifa eden bir kisi kimi tesvir edilir Sac duzumu tez tez kazak uslubunda olur Kazak Mamayin tesvirinde movcud olan esyalar arasinda at agac tufeng qilinc barit buynuzu bezen ise suse ve fincan yer alir Bezen Kazak Mamayin yaninda qadin ve ya diger kazaklar da tesvir olunur o ise derin dusuncelere dalir Bu obrazin tarixi deqiqliyi mueyyenlesdirile bilinmir lakin o orijinal bestekarlarinin ve ifacilarinin kazaklar ile elaqeli herbi musiqiciler oldugu ferziyyesini temsil edir Bundan basqa Taras Sevcenko adinda seir kitabi da yazmisdir Korluq 1800 cu illerden evvel gorme qabiliyyetine malik ifacilarin oldugu subut olunmusdur XIX esrde kobzar olmaq ucun teleb olunurdu cunki kobzarin sosial rolu hem pese hem de ferma isine komek ede bilmeyenler ucun sosial rifah vasitesi idi Yalniz kisiler kobzar ola bilerdiler 1800 cu illerde korpe olumu texminen 30 teskil edirdi usaqlarin 40 i iki yasina qeder olurdu Sag qalanlar arasinda zeif saglamliq ve xesteliklerin tesiri sebebinden qeyri adi derecede cox sayda korluq hallari musahide olunurdu Natali Kononenkonun yazdigi kimi korluq enenevi kobzarlar ucun hem bir meyar hem de onlarin tesirinin bir hissesi idi Enenevi menestrelliye qoyulan mehdudiyyetler yalniz kor insanlarin menestrel olmasina icaze veren ve adi insanlarin mueyyen mahnilari ifa etmesine mane olan qaydalar peseni mehdudlasdirmamisdir Eksine bu onun bedii gucune ve xususile menevi tesir gucune tohfe vermisdir Sagirdlik Kend heyatinda her kesin sag qalmaq ucun tohfe vermesi gozlenilirdi ferma emeyi en vacib is sayilirdi Korlar ipcilik islerinden basqa bu tapsiriqlarda komek ede bilmedikleri ucun ifaci kimi alternativ gelir menbeyi inkisaf etdirdiler Lazimi bacariqlari oyrenmek ucun kor usaqlar pesekar dilenci ya kobzar ya da yaninda sagird ola bilerdiler Telimin ilk merhelesi kor veziyyetde fiziki olaraq nece yasamaq ve sag qalmaqdan ibaret idi Sonra sagird ifa olunacaq mahnilari ve dilencilik etiketini oyrenerdi Sagirdlik muddeti adeten uc il olurdu Qizlar ucun telim mahni oxumaqla basa catirdi Yalniz kisilere alet calmagi ve epik mahnilar oxumagi oyrenmeye icaze verilirdi Sagirdler gorme qabiliyyetine malik olmadiqlari ucun aletleri toxunma yolu ile calmagi oyrenmeli idiler Kobzar olmaq bacariqlarini oyrenmek vaxt ve sey teleb edirdi sagirdlerin ehtiyaclari ise ferqli olurdu Sagirdlerin zekasi ve qabiliyyeti sagirdliyin muddetine tesir edirdi Yasli telebeler artiq kor veziyyetde sag qalmaq ucun lazim olan bacariqlari oyrendikleri ucun daha qisa sagirdlik muddeti kecirdiler Qabiliyyeti az olan bezi sagirdler dumalar da daxil olmaqla cetin mahnilari oyrenmeden ozbasina yola cixa bilirdiler Digerleri elave bacariqlar ucun ikinci bir sagirdlik axtara bilerdiler Sagirdliyi basa vuranlar gizli ve qapali bir tesebbus merasimi olan vizvilka zamani statusu alir onlara kobzar ve ya lirnik kimi ifa etmeye icaze verilirdi Repertuar Kiyevde xalq musiqicileri 1926 ci il Kobzarlarin oxuduqlari mahnilar jebranka mezamir tarixi movzulu mahnilar dumalar ve satirik mahnilar kimi tesnif edile biler Jebranka ucun nezerde tutulmus mahnilar idi cox vaxt heyatin kecici tebietini korluq elilliyi ile heyati sedeqe istemeye gore uzr istemeyi medeni ve ya dini olaraq ile bagli istinadlari vurgulayirdi Mezamir dini mahnilar idi Onlar Incil ve ya din movzusunda olurdu Jebranka kimi mezamir de cox vaxt heyatin qisaligi movzusunu axireti Meryem ve Muqeddes Nikolay seklinde umid ve komeyi tekrarlayirdi Bezen bu para liturgik mahnilar kantlar adlanirdi Tarixi movzulu mahnilar ve dumalar mezamir formasina benzer tarixi mahnilar idi ve kazak qehremanlarinin individual ve ya milli seviyyede ehemiyyetli tarixi hadiseleri ve epik hekayeleri ile elaqedar idi Satirik mahnilar butun menestreller terefinden ifa edilmir ve hemise ciddi ifadan kenarda qalirdi Sosial rolu Kobzarlar adeten seyyar idiler muntezem olaraq ziyaret edilen kendlerden ibaret daire leri olurdu Onlar evden evde gezerek paylasacaq bir seyi olan ve ziyareti qebul eden kompaniya tapardilar Oz kendlerinde dilenmezdiler ve seyahet ederken basqa bir kobzar ve ya lirnikin evinde qalardilar Bezen yarmarkalarda dini bayramlarda ve toylarda ifa ederdiler Kobzarlar seherden sehere seyahet ederek kendden kende xeberler paylasir sosial medianin erken formasi kimi fealiyyet gosterirdiler Beledcilerin rolu Kor olduqlari ucun kobzarlar seyahetlerinde tez tez komeye ehtiyac duyurdular ve cox vaxt beledci kimi xidmet etmek ucun oglan ve ya qiz usagi ise goturerdiler Bu usaqlar cox vaxt yetim ve ya ozleri elil olurdular ki ferma emeyine tohfe vere bilmesinler Beledci cox vaxt kobzara bacariq ve ya senet oyrenecek yasa gelene qeder komek ederdi bu kobzarlardan tecrubelerine gore cox vaxt musiqi aletleri hazirlamaq olurdu Kobzarin oz usaqlari ferma emeyine komek ede bilmeyecek qeder kicik olduqlari muddetde beledci kimi xidmet ede bilerdiler lakin adeten atalarinin menestrel pesesine qosulmazdilar Kobzarin usaqlari cox vaxt ozleri kifayet qeder pul qazana bildikleri anda atalarini evde qalmaga razi salmaga calisardilar 2014 cu ilde rejissor Oles Sanin 1930 cu illerde Stalin hakimiyyeti dovrunde Sovet Ukraynasinda Qolodomor zamani kobzarin beledcisi haqqinda adli film buraxmisdir Bu film en yaxsi xarici dil filmi uzre Oskar nominasiyasina namized olmusdur Filmin sujetinde Stalinin mexfi polisi NKVD terefinden atasi edam edilen ve sonradan kor xalq menestreli kobzar terefinden xilas edilen bir oglanin hekayesi tesvir olunur Qadinlarin rolu Bir cox kobzar evli idi Kobzarin arvadi ve ovladlarinin olmasi normal hesab edilirdi Oglanlar qizlar kisiler ve qadinlar hamisi kor ola bilerdiler lakin yalniz oglanlar ve kisilere aletlerde calmagi oyrenmek epik poeziya ve ya diger tarixi mahnilar oxumaq icaze verilirdi Bu nisbeten daha yuksek pesekar statusa malik idi Qizlar ve qadinlarin oxumagi oyrenmeyine ve oxuya bilmelerine baxmayaraq kisilerin asili olanlari dolandirmaq ucun qadinlardan daha cox pula ehtiyaci oldugunu dusunurdu ve buna gore qizlarin ve qadinlarin aletlerle cixis etmesini ve ya epik poeziya ve tarixi mahnilar oxumasini qadagan edirdi Qadinlarin daha yaxsi seslere malik oldugu hesab edilirdi Bu onlarin oyrenme ve ifa etmekde mehdudlasdirilmasini kompensasiya edirdi Senedlesdirilmesinin zeif olmagina baxmayaraq qadinlarin da epik poeziya tarixi mahnilar oyrendiyine ve aletlerde calmagi oyrendiyine dair subutlar var lakin onlar bunu gildiyalardan kenarda etmeli idiler ve yalniz oz evlerinin mexfiliyinde ifa ede bilirdiler Qadinlar terefinden ozel sekilde saxlanilan bu bilikler enenenin senedlesdirilmesine ve qorunmasina tohfe vermisdir TeskilatlanmaMektebler XIX esrin evvellerinde uc regional kobzar mektebi movcud idi Cerniqov Poltava ve Bunlar repertuar ve ifa terzi ile ferqlenirdi Gildiyalar Ukraynada kobzarlar regional gildiyalar ve ya qardasliqlar seklinde sexler adlanan teskilatlarda birlesirdiler Onlar kobzar olmaq ucun adeten uc il davam eden ciddi sagirdlik sistemi yaratmisdilar ve ilk aciq imtahanlardan kecmeli idiler Gildiyaya daxil olmaq ucun zeruri olan pesekar seristelik gostericilerinden biri lebiyiska mova adlanan gizli gildiya dilinde ustaligi idi Bu gildiyalarin Pravoslav Kilsesi qardasliqlari esasinda modellesdirildiyi dusunulurdu cunki her bir gildiya mueyyen bir kilse ile elaqeli idi Bu gildiyalar ozlerine bagli kilsenin bir ikonasina qaygi gosterir ve ya yeni dini bezekler alirdilar Kobzarlar ve lirnikler Bu dovrde fealiyyet gosteren enenevi menestrellere lira ve ya tekerli lira calan de daxil idi Bezi menbeler kobzarlarin hemise kor olmadigini ireli surmusdur lakin lirnikler cox guman ki elil idiler ve umumilikde kobzar ve ya lirnik hesab edilmek ucun menestrelin kor olmasi lazim idi Kobzarlar ve lirnikler eyni menestrel kateqoriyasina aid idiler onlar eyni gildiyalara mensub olurdular ve mahnilari paylasirdilar SSRI dovrundeUkrayna SSR de kobzarliq institutu 1930 cu illerin ortalarinda Stalinin kend cemiyyetini radikal sekilde deyisdirmesi o cumleden Ukrayna kobzarlarinin likvidasiyasi zamani faktiki olaraq sona catmisdir 1930 cu illerde Qolodomor dovrunde Stalinin emri ile SSRI hakimiyyeti butun Ukrayna kobzarlari Xarkovda kecirilecek konqrese cagirmisdir Gelenler seherden kenara aparilib hamisi edam edilmisdir Bu hadise SSRI metbuatinda isiqlandirilmamisdi bu da deqiq senedli subutlari cetinlesdirir Kobzarlari edam yolu ile aradan qaldirmaq cehdlerine baxmayaraq onlari tamamile yox etmek cetin olmusdur Kobzarligi bitirmek ucun istifade edilen diger taktikalar arasinda musiqi aletlerinin mecburi qeydiyyati dilenciliyin qadagan edilmesi musiqi ifasinin mehdudlasdirilmasi aletlerin mehv edilmesi ve yemeksiz susuz hebsxanaya salinma kimi usullar var idi Kobzar ifaciligi marksist leninist ideologiyasina uygun gelen xalq ve klassik musiqinin stilize edilmis ifalari ile evez olunmus burada banduradan istifade edilmisdir Kobzarlarin sifahi enene ile mahni oyrenmesi evezine yalniz resmi tesdiqlenmis yazili metnlerden istifade ederek mahnilar oyrenilmisdir Bunlar diqqetle senzura edilerek Lenin haqqinda duma kimi tesdiqlenmis mezmuna cevrilirdi Sovet kobzarlari 1930 cu illerde mehv edilmis esl kobzarlarin yerini tutmaq ucun yaradilmis stilize edilmis bandura ifacilari idi Ilk sovet menestrelleri arasinda Iqor Movcan Fyodor Kusnerik Ivan Adamtsevic ve Avraam Qrebin var idi Bu ifacilar adeten kor olurdular ve bezilerinin evvelki generasiyanin esl kobzarlari ile temasda olmamalarina baxmayaraq ekseriyyeti oz ozune oyrenmis sagirdlik etmemis ve resmi tesdiqlenmis yazili metnlerden islemisdiler Onlarin varisleri cox guman ki sifahi oturmenin mumkun oldugundan xebersiz idiler Bezileri konservatoriyalarda resmi tehsil almisdilar Bu dovrde bandura ifacilari adeten ansambl seklinde cixis edirdiler Bu kobzarlarin solo enenesinden ferqli idi Onlarin repertuari esasen enenevi kobzar repertuarinin senzura edilmis versiyalarindan ibaret idi SSRI sistemini ve sovet qehremanlarini terifleyen stilize edilmis eserlere yonelmisdi Hemcinin Lenin ve Stalin haqqinda yeni dumalar bestelemek ucun tezyiq de gosterilirdi QorunmasiKobzar musiqi senetinin ses yazisi ile qorunmasi ideyasi 1901 1902 ci illerde ortaya cixmisdir 12 ci Arxeologiya Konqresi indiki Ukraynada o vaxt Rusiya imperiyasinin terkibinde olan Xarkovda kecirilmisdir Konqres Ukrayna xalq musiqisine hesr olunmusdu Hazirliq zamani komite Rusiya etnoqrafi Vsevolod Millerin yeni ixtira edilmis istifade edilmesi ile bagli teklif mektubunu muzakire etmisdir lakin maliyye catismazligi sebebinden bu teklif qebul edilmemisdir Konqresin hazirligi ve sessiyalari zamani basqa sexsler de eyni teklifle cixis etmisdiler Musiqisunas bandurist muhendis ve etnoqraf muhendis ve bandurist ressam ve etnoqraf ibaret komanda neticede bu isi oz uzerine goturmusdur Boroday oz pulu ile ABS den bir nece fonoqraf satin almisdir Ilk qeydler taninmis kobzar dumalari ucun edilmisdir lakin Boroday ile Xotkevic arasinda yaranan munaqise sebebinden 1904 cu ilde onlarin isi dayandirilmisdir Bu is Kvitka ailesinin ve sair Lesya Ukrainkanin tesebbusu ile yeniden baslamisdi Onlar layiheye oz pullarini yatirmisdilar 1908 ci ilde onlar ukraynali etnoqraf bu isi gormeye devet etmisdiler Sonralar fonoqraf qeydlerini lente kocurmekle yeniden yazmaga cehdler olmusdur Mum silindrlerinin zedelenmeden oxunmasi sahesindeki irelileyislerle bu cehdler yenilenmisdir 2013 cu ilde Wikimedia Ukraine komandasinin uzvu Yuri Bulka ve Kolessanin kolleksiyasi uzerinde tedqiqat aparan folklorist Irina Dovqalyuk Wikimedia terefinden temin edilen qrantdan istifade ederek 56 silindri reqemsallasdirmis ve qeydleri Creative Commons lisenziyasi altinda elcatan etmisdir 1910 ve 1913 cu illerde Kolessa toplanmis fonoqramlardan desifre edilmis musiqinin iki kitabini nesr etmisdir Bunlar 1969 cu ilde Ukrayna xalq dumalarinin melodiyalari adli kitab kimi yeniden nesr olunmus ve bu indi kutlevi reqemsallasdirilmis formada movcuddur Indiki dovrdeXZI esrin evvellerinde orijinal kobzar enenelerinin canlandirilmasina maraq yaranmisdir Bu tarixi orijinal ifa tecrubesinin yayilmasi merkezi olaraq yeniden qurulmasi ile qeyd olunmusdur Enenevi kobzarlarin kor olmalarina baxmayaraq eneneni canlandiranlar adeten genc gorme qabiliyyetine malik ve Ukraynanin musteqilliyine diqqet yetiren ve qeyd etmeye calisan sexslerdir 2024 cu ilde kobza ve tekerli lira enenesinin qorunmasi proqrami YUNESKO nun Yaxsi Qorunan Tecrubeler Reyestrine daxil edilmisdir Istinadlar The Kobzar Lirnyk Tradition honchar org ua ingilis Istifade tarixi 2023 11 27 Volodymyr Kushpet Startsivstvo 500pp Kyiv Tempora 2007 Rainer Maria Rilke Susan Ranson Ben Hutchinson 2008 Rainer Maria Rilke s The book of hours Camden House p 215 ISBN 1 57113 380 1 Kononenko Natalie O Ukrainian minstrels and the blind shall sing Folklores and folk cultures of Eastern Europe Armonk N Y London M E Sharpe 1998 45 48 ISBN 978 0 7656 0144 5 Book of the Week Kobzar by Taras Shevchenko Idler ingilis Istifade tarixi 2023 11 27 Kononenko Natalie O Ukrainian minstrels and the blind shall sing Folklores and folk cultures of Eastern Europe Armonk N Y London M E Sharpe 1998 198 ISBN 978 0 7656 0144 5 Kononenko Natalie O Ukrainian epic and historical song folklore in context Toronto Buffalo London University of Toronto Press 2019 56 72 ISBN 978 1 4875 0263 8 Kononenko Natalie O Ukrainian minstrels and the blind shall sing Folklores and folk cultures of Eastern Europe Armonk N Y London M E Sharpe 1998 16 26 ISBN 978 0 7656 0144 5 PNW Kobzar Project in concert Solace on Rainy Days Stage 7 Pianos Kirkland WA December 2 2023 happeningnext com ingilis Istifade tarixi 2023 11 27 Kononenko Natalie O Ukrainian minstrels and the blind shall sing Folklores and folk cultures of Eastern Europe Armonk N Y London M E Sharpe 1998 9 15 ISBN 978 0 7656 0144 5 Kononenko Natalie O Ukrainian minstrels and the blind shall sing Folklores and folk cultures of Eastern Europe Armonk N Y London M E Sharpe 1998 10 15 ISBN 978 0 7656 0145 2 Kay2014 12 04T04 24 00 00 00 Jeremy Oles Sanin The Guide Screen ingilis Istifade tarixi 2024 01 21 Holdsworth Nick Oscars Ukraine Nominates Oles Sanin s The Guide for Foreign Language Category The Hollywood Reporter ingilis 2014 09 09 Istifade tarixi 2024 01 21 Goldsmith Jill U S Theaters From Regal To Indies Will Play 2014 Ukrainian Film The Guide Starting Friday With Proceeds Going To Relief Effort Deadline ingilis 2022 03 14 Istifade tarixi 2024 01 21 The Guide Povodir 2014 in English Online Eastern European Movies on English Online 2020 03 12 Istifade tarixi 2024 01 21 Editors World Cinema Reports An interview with Oles Sanin about THE GUIDE Ukraine s OSCAR Entry Cinema Without Borders ingilis 2014 12 04 Istifade tarixi 2024 01 21 Punzi Ludovica Punzi Banduras for the Blind Minstrels Epic Song and the Ukrainian Culture of Resistance Early Music Seattle ingilis 2022 03 22 Istifade tarixi 2024 01 24 Kononenko Natalie O Ukrainian epic and historical song folklore in context Toronto Buffalo London University of Toronto Press 2019 67 ISBN 978 1 4875 0263 8 Kononenko Natalie O Ukrainian minstrels and the blind shall sing Folklores and folk cultures of Eastern Europe Armonk N Y London M E Sharpe 1998 63 64 ISBN 978 0 7656 0144 5 Kononenko Natalie O Ukrainian epic and historical song folklore in context Toronto Buffalo London University of Toronto Press 2019 67 68 ISBN 978 1 4875 0263 8 Kononenko Natalie O Ukrainian minstrels and the blind shall sing Folklores and folk cultures of Eastern Europe Armonk N Y London M E Sharpe 1998 66 85 ISBN 978 0 7656 0145 2 Kononenko Natalie O Ukrainian minstrels and the blind shall sing Folklores and folk cultures of Eastern Europe Armonk N Y London M E Sharpe 1998 86 107 ISBN 978 0 7656 0145 2 Kononenko Natalie O Ukrainian minstrels and the blind shall sing Folklores and folk cultures of Eastern Europe Armonk N Y London M E Sharpe 1998 67 ISBN 978 0 7656 0145 2 Kononenko Natalie O Ukrainian minstrels and the blind shall sing Folklores and folk cultures of Eastern Europe Armonk N Y London M E Sharpe 1998 72 74 ISBN 978 0 7656 0145 2 Kononenko Natalie O Ukrainian minstrels and the blind shall sing Folklores and folk cultures of Eastern Europe Armonk N Y London M E Sharpe 1998 74 75 ISBN 978 0 7656 0145 2 Kononenko Natalie O Ukrainian minstrels and the blind shall sing Folklores and folk cultures of Eastern Europe Armonk N Y London M E Sharpe 1998 9 ISBN 978 0 7656 0145 2 Remember the peasantry A study of genocide famine and the Stalinist Holodomor in Soviet Ukraine 1932 33 as it was remembered by post war immigrants in Western Australia who experienced it Lesa Melnyczuk Morgan 2010 University of Notre Dame Australia During the mid 1930s the kobzars were invited to the First All Ukrainian Congress of Lirniki and Banduristy folk singers minstrels where they were arrested and in most cases shot In the notes Although noted by a few different authors there is no mention of where this occurred Accessed 8 February 2021 Robert Conquest Soviet Collectivization and the Terror Famine p 266 ISBN 0195051807 Volkov Solomon ed Testimony The Memoirs of Dmitri Shostakovich New York Faber amp Faber 1979 pp 214 15 ISBN 978 0060144760 How an American expat pulled the Ukrainian art of Kobzaring back from the brink of extinction Euromaidan Press ingilis 2021 05 07 Istifade tarixi 2023 11 27 The destruction of Ukraine s folk singers Euromaidan Press ingilis 2015 12 09 Istifade tarixi 2023 11 27 Kononenko Natalie O Ukrainian minstrels and the blind shall sing Folklores and folk cultures of Eastern Europe Armonk N Y London M E Sharpe 1998 116 ISBN 978 0 7656 0144 5 Kononenko Natalie O Ukrainian epic and historical song folklore in context Toronto Buffalo London University of Toronto Press 2019 90 92 ISBN 978 1 4875 0263 8 Kononenko Natalie O Ukrainian minstrels and the blind shall sing Folklores and folk cultures of Eastern Europe Armonk N Y London M E Sharpe 1998 114 117 ISBN 978 0 7656 0144 5 Kononenko Natalie O Ukrainian minstrels and the blind shall sing Folklores and folk cultures of Eastern Europe Armonk N Y London M E Sharpe 1998 5 9 ISBN 978 0 7656 0144 5 Irina Dovgalyuk OPANAS SLASTON V ISTORIYi FONOGRAFUVANNYa KOBZARSKO LIRNICKOYi TRADICIYi Arxivlesdirilib 2014 09 06 at the Wayback Machine Visnyk Lviv Univ Ser Art Studies 2011 10 R 3 20 contains extensive bibliography of the sound recording of kobzars Dovgalyuk Irina Prichinki do istoriyi proektu fonografuvannya dum Etnomuzika zbirka statej ta materialiv uporyadniki Irina Dovgalyuk Yurij Ribak Lviv 2008 Ch 5 S 9 26 Naukovi zbirki Lvivskoyi nacionalnoyi muzichnoyi akademiyi im M Lisenka Vip 22 Uchenye ocifrovali kobzarskie pesni zapisannye 100 let nazad Scientist Digitized Kobzar Songs Recorder 100 Years Ago Korrespondent Correspondent magazine no 34 August 29 2014 Lesya Ukrayinka oplatila zapisi dum vid kobzariv gazeta ua 14 lipnya 2011 Dovgalyuk Irina Fonografichni valiki v arhivi Filareta Kolessi Etnomuzika zbirka statej ta materialiv uporyadnik Bogdan Lukanyuk Lviv 2011 Ch 7 S 101 115 Naukovi zbirki Lvivskoyi nacionalnoyi akademiyi im M Lisenka Vip 26 Kolessa F M Melodiyi Ukrayinskih narodnih dum 1969 pdf djvu Ocifrovano Gurtom Kobzarskij Ceh Muzej Ivana Gonchara Istifade tarixi 2023 11 27 Hayda Julian War isn t dampening artists determination to revive Indigenous Ukrainian music NPR June 1 2022 Istifade tarixi November 27 2003 Safeguarding programme of kobza and wheel lyre tradition ich unesco org Istifade tarixi 2024 12 06 Elave edebiyyatKononenko Natalie O The Influence of the Orthodox Church on Ukrainian Dumy 50 1991 566 75 Xarici kecidlerVikianbarda Kobzar ile elaqeli mediafayllar var Kobzars at Encyclopedia of Ukraine Kobzar book by Taras Shevchenko at Encyclopedia of Ukraine National Union of the Ukrainian Kobzars official site in Ukrainian The last kobzar a portrait of OSTAP KINDRACHUK a film by Vincent Moon