| Monqolların Çərkəzistana yürüşləri | |
|---|---|
| Tarix | 1237 |
| Yeri | |
| | |
Monqolların Çərkəzistana yürüşləri — Monqol imperiyası və Qızıl Ordanın Çərkəzistan ərazisinə yürüşləri. XIII–XIV əsrlərdə monqollar Çərkəzistan ərazisinə kütləvi basqınlara başlamışdılar. 1253-cü ildə Qafqaza səyahət edən Villem Rubruk yazırdı ki, monqol ordusunun beşdə biri o dövrdə çərkəzlərin müqavimətini darmadağın etmək işinə həsr edilmiş olmasına baxmayaraq, çərkəzlər heç vaxt "monqol hökmranlığına boyun əyməmişdilər". Çərkəzlər həm meşələrdən, həm də dağlardan istifadə edərək azadlıqlarını müəyyən qədər qoruyub saxlamış, uğurlu partizan müharibəsi aparmışdılar.
Zəmin
| ]Qərbi Avropanın son orta əsrlərində Qafqaz monqollar və onların türk vassalları tərəfindən işğal edildi. Monqol qoşunlarının Qafqazda ilk peyda olması 1220-1222-ci illər arasında kəşfiyyatçıların gəlişi oldu Qıpçaq türk xalqları – bəziləri Çingiz xanın gələcək qohumlarına çevrilmiş – Terek çayının münbit çay vadiləri də daxil olmaqla, daha da Cənub və Qərbə ( xəzərlərin süqutundan sonra davam edən proses) əraziləri zəbt edib məskunlaşırdılar. Kuban . 1230-cu illərdə monqollar qıpçaqlar üzərində hökmranlıq əldə edərək onları vassala çevirdilər. Çərkəzlər monqolların gəlişindən əvvəl Kuban çayının şimalında və cənubunda hökmranlıq edirdilər.
Yürüşlər
| ]1237-ci ildə Şimali Qafqaza hücum başlamışdı. Monqollar ilk hücumlarına başlamış, hədəf çərkəzlər və alanlar olmuşdu. Çərkəzlərin padşahı Tuqar monqollara qarşı döyüşdə öldürülmüşdü.
Qafqaz xalqı monqolların oxlarına və alovlarına tabe olmadı və kəndləri tamamilə dağıdıldı. Şimali Qafqaz daha çox işğala məruz qalmışdı, lakin onun müqavimət göstərən insanları dağlarda sağ qalmışdılar. Qalanlar dağlıq qardaşlarına dağlıq ərazilərdə qoşuldular (aran çərkəzləri Çərkəz dağlarına qaçdılar), alternativ olmadığından qaçdılar. Onlar dağlarda yenidən qruplaşaraq türk və monqol işğalçılarına qarşı əks hücum planlaşdıraraq yenidən təşkilatlandılar. Onların məqsədi həm bioloji, həm də mədəni cəhətdən sağ qalmaq idi.
Onların tərəfində həm meşələr, həm də dağlar var idi və uğurlu partizan müharibəsi aparırdılar.
Fransa krallığının Sartaq xana emissarı Villem Rubruk 1253-cü ildə Qafqaza səyahət etmişdi. O, yazırdı ki, çərkəzlər heç vaxt "monqol hökmranlığına boyun əyməmişdilər", baxmayaraq ki, o zamanlar monqol ordularının beşdə biri onların müqavimətini darmadağın etmək işinə həsr olunmuşdu.
Mədəni təsirləri
| ]Sehrli saça malik şeytani meşə məxluqu olan "almastı" adlı mifik heyvan anlayışı da monqol təsirinə aiddir. Bu söz sözü monqol dilindən götürülmüşdür və burada ilk olaraq "meşə adamı" mənasını verirdi.
İstinadlar
| ]- Anchalabze, George. The Vainakhs. Page 24
- Jaimoukha, Amjad. The Chechens. Pages 34-5
- G Rubruquis. 1753. Cited in Jaimoukha's The Chechens, page 35
- Bashqawi, Adel. Circassia: Born to Be Free. ISBN .
- "Черкесия оставалась независимой от Монгольской империи, основанной Чингис-ханом". www.geopolitical.tv. 18 yanvar 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 aprel 2022.
- Jaimoukha, Amjad. The Chechens. Page 28
- Рашид ад-Дин. Сборник летописей. М.-Л., 1952. Т. 2. С. 39
- L.I. Lavrov. “Kuzey Kafkasya’da Moğol İstilası”
- Jaimoukha, Amjad. The Chechens: A Handbook. Page 157, 281
- Colarusso, John. ‘Ethnographic Information on a Wild Man of the Caucasus’, in M.Halpin and M.Ames (eds), Manlike Monsters on Trial, Vancouver and London: University of British Columbia Press, 1980.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Monqollarin Cerkezistana yurusleriTarix 1237Yeri Cerkezistan Monqollarin Cerkezistana yurusleri Monqol imperiyasi ve Qizil Ordanin Cerkezistan erazisine yurusleri XIII XIV esrlerde monqollar Cerkezistan erazisine kutlevi basqinlara baslamisdilar 1253 cu ilde Qafqaza seyahet eden Villem Rubruk yazirdi ki monqol ordusunun besde biri o dovrde cerkezlerin muqavimetini darmadagin etmek isine hesr edilmis olmasina baxmayaraq cerkezler hec vaxt monqol hokmranligina boyun eymemisdiler Cerkezler hem meselerden hem de daglardan istifade ederek azadliqlarini mueyyen qeder qoruyub saxlamis ugurlu partizan muharibesi aparmisdilar Zemin span Qerbi Avropanin son orta esrlerinde Qafqaz monqollar ve onlarin turk vassallari terefinden isgal edildi Monqol qosunlarinin Qafqazda ilk peyda olmasi 1220 1222 ci iller arasinda kesfiyyatcilarin gelisi oldu Qipcaq turk xalqlari bezileri Cingiz xanin gelecek qohumlarina cevrilmis Terek cayinin munbit cay vadileri de daxil olmaqla daha da Cenub ve Qerbe xezerlerin suqutundan sonra davam eden proses erazileri zebt edib meskunlasirdilar Kuban 1230 cu illerde monqollar qipcaqlar uzerinde hokmranliq elde ederek onlari vassala cevirdiler Cerkezler monqollarin gelisinden evvel Kuban cayinin simalinda ve cenubunda hokmranliq edirdiler Yurusler span 1237 ci ilde Simali Qafqaza hucum baslamisdi Monqollar ilk hucumlarina baslamis hedef cerkezler ve alanlar olmusdu Cerkezlerin padsahi Tuqar monqollara qarsi doyusde oldurulmusdu Qafqaz xalqi monqollarin oxlarina ve alovlarina tabe olmadi ve kendleri tamamile dagidildi Simali Qafqaz daha cox isgala meruz qalmisdi lakin onun muqavimet gosteren insanlari daglarda sag qalmisdilar Qalanlar dagliq qardaslarina dagliq erazilerde qosuldular aran cerkezleri Cerkez daglarina qacdilar alternativ olmadigindan qacdilar Onlar daglarda yeniden qruplasaraq turk ve monqol isgalcilarina qarsi eks hucum planlasdiraraq yeniden teskilatlandilar Onlarin meqsedi hem bioloji hem de medeni cehetden sag qalmaq idi Onlarin terefinde hem meseler hem de daglar var idi ve ugurlu partizan muharibesi aparirdilar Fransa kralliginin Sartaq xana emissari Villem Rubruk 1253 cu ilde Qafqaza seyahet etmisdi O yazirdi ki cerkezler hec vaxt monqol hokmranligina boyun eymemisdiler baxmayaraq ki o zamanlar monqol ordularinin besde biri onlarin muqavimetini darmadagin etmek isine hesr olunmusdu Medeni tesirleri span Sehrli saca malik seytani mese mexluqu olan almasti adli mifik heyvan anlayisi da monqol tesirine aiddir Bu soz sozu monqol dilinden goturulmusdur ve burada ilk olaraq mese adami menasini verirdi Istinadlar span Anchalabze George The Vainakhs Page 24 Jaimoukha Amjad The Chechens Pages 34 5 G Rubruquis 1753 Cited in Jaimoukha s The Chechens page 35 Bashqawi Adel Circassia Born to Be Free ISBN 1543447643 Cherkesiya ostavalas nezavisimoj ot Mongolskoj imperii osnovannoj Chingis hanom www geopolitical tv 18 yanvar 2022 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 1 aprel 2022 Jaimoukha Amjad The Chechens Page 28 Rashid ad Din Sbornik letopisej M L 1952 T 2 S 39 L I Lavrov Kuzey Kafkasya da Mogol Istilasi Jaimoukha Amjad The Chechens A Handbook Page 157 281 Colarusso John Ethnographic Information on a Wild Man of the Caucasus in M Halpin and M Ames eds Manlike Monsters on Trial Vancouver and London University of British Columbia Press 1980 Kateqoriyalar Elifba sirasina gore herbi munaqiseler1237 ci ildeki munaqiselerCerkezlerMonqol istilalari
