fbpx
Wikipedia

Terek çayı

TerekŞimali Qafqazda çay.

Terek
qaraç.-balk. Терк суу, qum. Терек сув

Terek çayının yuxarı hövzəsi
Ölkə Gürcüstan
Rusiya
Mənbəyi Zilqaxox dağı
 • Yüksəkliyi 3 853
Mənsəbi Aqraxan körfəzi
 • Yüksəkliyi - 28 m
Uzunluğu 623
Su sərfi 305
Su sistemi Terek/Xəzər dənizi
Su hövzəsi Xəzər dənizi
Hövzəsinin sahəsi 43 200
DSR[ru] 07020000212108200002513
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Adının etimoloqiyası

Etimoloqiyası ərəb dilində türklər deməkdir. Ərəb saitsiz əlifbasına görə türkləri bildirən söz [ə]trak və t[ə]rak kimi də tələffüz edirdilər. Misal üçün Ətrak çayını və tərəkəmələri göstərmək olar. Terek çayı ərazisində Ərəb Xilafəti dövründə Xəzər xaqanlığının mərkəzi yerləşirdi.

Coğrafiyası

 
Terek çayının hövzəsi

Uzunluğu 623 km, hövzənin sahəsi 43 200 kv km. Başlanğıcını Baş silsilədəki Zilgəxoh buzlağından götürür. İlk 30 km Baş və Yan sislsilələr arasında axır, sonra Şimala dönür və Yan silsiləni (Dəryal keçidində), Qayalı silsiləni və Qara dağları kəsərək ; Qroznı şəhəri yanında dağətəyi düzənliyə çıxır, və burada Qizeldon, Ardon, Urux, Malku(Baksanla) qovuşur. Malkanın mənsəbindən sonra, çoxsaylı adaları, bankaları olan qumlu-gilli yatağla axır; Sunjanın mənsəbindən aşağı bir sıra qollara və axınlara bölünür. 4000 kv km sahəsi olan delta yaradaraq Xəzər dənizinin Aqrahan körvəzinə tökülür; delta sahəsindəki yatağın vəziyəti bir neçə dəfə dəyişib(1941 ildən axımın böyük hissəsi Karqalin sıçrayışı yatağından keçir).

Hidroqrafiyası

Qidalanması qarışıqdır, axımın 70% yaz-yay vaxtına düşür. Suyun maksimumu iyul-avqust, minimumu fevralda olur. Suyun orta məsrəfi mənsəbindən 530 km(Qroznı şəhəri) 34 kub m/s, mənsəbin 16 km305 kub m/s. Bulanıqlıq 400-500 q/kub m. İl ərzində Terek 9-26 mln arası ton lil çıxarır. Buz rejimi dayanıqsızdır(buz ancaq bəzi sərt qış vaxtları olur). Aşağı axarında zəngin balıq(somon, alabalık, sazan, levrək və b. )eytiyatı var. Terekdan suvarmada yararlanırlar(Tersko-Kumski və başqa kanallar var). Terek üzərində iki SES var, Qroznı, Mozdok, Gizlər. Çayı vadisi ilə hərbi –gürcü yolu keçir.

İstinadlar

  1. Большая советская энциклопедия: Терек (река)
  2. Большая советская энциклопедия: Зильгахох

terek, çayı, adın, digər, istifadə, formaları, üçün, terek, terek, şimali, qafqazda, çay, terekqaraç, balk, Терк, суу, Терек, сувnın, yuxarı, hövzəsiölkə, gürcüstanrusiyamənbəyi, zilqaxox, dağı, yüksəkliyi, mənsəbi, aqraxan, körfəzi, yüksəkliyi, muzunluğu, sər. Bu adin diger istifade formalari ucun bax Terek Terek Simali Qafqazda cay Terekqarac balk Terk suu qum Terek suvTerek cayinin yuxari hovzesiOlke GurcustanRusiyaMenbeyi Zilqaxox dagi Yuksekliyi 3 853 1 2 Mensebi Aqraxan korfezi Yuksekliyi 28 mUzunlugu 623 1 Su serfi 305 1 Su sistemi Terek Xezer deniziSu hovzesi Xezer deniziHovzesinin sahesi 43 200 1 menbeyi mensebiTerek Qafqazin fiziki xeritesinde 42 37 sm e 44 14 s u 43 35 sm e 47 33 s u DSR ru 07020000212108200002513 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Adinin etimoloqiyasi 2 Cografiyasi 3 Hidroqrafiyasi 4 IstinadlarAdinin etimoloqiyasi RedakteEtimoloqiyasi ereb dilinde turkler demekdir Ereb saitsiz elifbasina gore turkleri bildiren soz e trak ve t e rak kimi de teleffuz edirdiler Misal ucun Etrak cayini ve terekemeleri gostermek olar Terek cayi erazisinde Ereb Xilafeti dovrunde Xezer xaqanliginin merkezi yerlesirdi Cografiyasi Redakte Terek cayinin hovzesi Uzunlugu 623 km hovzenin sahesi 43 200 kv km Baslangicini Bas silsiledeki Zilgexoh buzlagindan goturur Ilk 30 km Bas ve Yan sislsileler arasinda axir sonra Simala donur ve Yan silsileni Deryal kecidinde Qayali silsileni ve Qara daglari keserek Qrozni seheri yaninda dageteyi duzenliye cixir ve burada Qizeldon Ardon Urux Malku Baksanla qovusur Malkanin mensebinden sonra coxsayli adalari bankalari olan qumlu gilli yatagla axir Sunjanin mensebinden asagi bir sira qollara ve axinlara bolunur 4000 kv km sahesi olan delta yaradaraq Xezer denizinin Aqrahan korvezine tokulur delta sahesindeki yatagin veziyeti bir nece defe deyisib 1941 ilden aximin boyuk hissesi Karqalin sicrayisi yatagindan kecir Hidroqrafiyasi RedakteQidalanmasi qarisiqdir aximin 70 yaz yay vaxtina dusur Suyun maksimumu iyul avqust minimumu fevralda olur Suyun orta mesrefi mensebinden 530 km Qrozni seheri 34 kub m s mensebin 16 km305 kub m s Bulaniqliq 400 500 q kub m Il erzinde Terek 9 26 mln arasi ton lil cixarir Buz rejimi dayaniqsizdir buz ancaq bezi sert qis vaxtlari olur Asagi axarinda zengin baliq somon alabalik sazan levrek ve b eytiyati var Terekdan suvarmada yararlanirlar Tersko Kumski ve basqa kanallar var Terek uzerinde iki SES var Qrozni Mozdok Gizler Cayi vadisi ile herbi gurcu yolu kecir Istinadlar Redakte 1 2 3 4 Bolshaya sovetskaya enciklopediya Terek reka Bolshaya sovetskaya enciklopediya ZilgahohMenbe https az wikipedia org w index php title Terek cayi amp oldid 6011773, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.