fbpx
Wikipedia

Xankəndinin işğalı

Avqust 30, 2021

Xankəndinin işğalı — Dağlıq Qarabağın ən böyük şəhəri olan Xankəndinin erməni qüvvələri tərəfindən işğal edilməsi. İşğaldan sonra Azərbaycan tərəfi şəhəri mühasirəyə almışdır. 1992-ci ilin mayınadək bu şəhər və erməni əhalisi Azərbaycan tərəfindən bir neçə ay davam edən qəsdən bombardman kampaniyasının hədəfində idi. Azərbaycan tərəfindən tam mühasirə şəraitində baş verən bombardman, Xankəndi və ona bitişik qəsəbə və kəndlərdə geniş dağıntılara və çoxsaylı mülki ölümlərə səbəb oldu.

Xankəndinin işğalı
Dağlıq Qarabağ münaqişəsi
Tarix noyabr 1991 — 9 may 1992
Yeri Xankəndi, Azərbaycan
Nəticəsi

Ermənistanın qələbəsi

 • Mühasirə bitdi.

 • Şuşanın işğalı
Münaqişə tərəfləri
Ölənlər və yaralananlar

34 mülki şəxs həlak oldu və 150 şəxs yaralandı.

169 mülki şəxs həlak oldu.

Human Rights Watch təşkilatının hesabatına görə, Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin Xankəndini bombalamaq üçün istifadə etdiyi əsas bazaların Xocalı və Şuşa şəhərlərini əhatə edirdi. Azərbaycan qüvvələri BM-21 Qrad reaktiv yaylım atəş sistemi kimi silahlardan istifadə edirdi. Snayper atışları və hava hücumları yüzlərlə mülki şəxsi öldürdü və ya yaraladı, qanuni hərbi hədəf olmayan evləri, xəstəxanaları və digər binaları dağıtdı və ümumiyyətlə mülki əhalini terrorizm etdi. Azərbaycanın etdiyi hücum nəticəsində 40 mindən çox insan məcburi köç etdi.

Memorial İnsan Hüquqları Mərkəzindən verilən məlumata görə, həm Xankəndinin, həm də Şuşanın yaşayış sahələri artilleriya və raketlər ilə mütəmadi olaraq atəşə tutulub. Xankəndində Şuşadakından daha çox dağıntı və itki var idi ki, bu da Xankəndinin ovalıqda yerləşməsi və Azərbaycanın Ağdamdakı Sovet depolarını və digər bölgələrdəki 11.000 vaqon raketi ələ keçirməsi səbəbiylə Şuşadan atəşə tutulma dərəcəsinin daha yüksək olması ilə izah edilə bilər.

Şəhərin mühasirəsi Şuşanın işğalından sonra bitmişdir.

Arxa plan

Xankəndi Dağlıq Qarabağın mərkəzindəki Qarabağ yaylasında yerləşən bir şəhərdir. Erməni mənbələrində buranın adı içindən axan çayın adı olan Vararakn (erm. Վարարակն) adını daşıyır. Azərbaycan mənbələrinə isə görə XVIII əsrin sonlarında Qarabağ xanlığı xanlarının xüsusi iqamətgahı olduğu üçün Xankəndi adlandırılmışdır.

Aprel işğalından sonra Azərbaycan SSR Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin 10 avqust 1923-cü il tarixli fərmanı ilə Xankəndinin adı Stepan Şaumyanın şərəfinə Stepanakert olaraq dəyişdirilmişdir. Bundan sonra Xankəndi Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinin paytaxtı oldu və bölgədəki ermənilər üçün əsas şəhər oldu. 1979-cu il statistikasına əsasən şəhərdə 38.980 nəfər yaşayırdı. Bunun əksəriyyəti erməni (87%), dörd mindən çoxu isə azərbaycanlı idi.

1988-ci ilin sentyabrında şəhərin etnik azərbaycanlı əhalisinə qarşı Xankəndi poqromu kimi tanınan kütləvi talan və poqrom baş verdi. Nəticədə şəhərin azərbaycanlı əhalisi şəhərdən qaçdı.

Blokada

Azərbaycan 1989-cu ildən bəri dəmir yolu xətlərini və Ermənistana və Dağlıq Qarabağa neft və təbii qaz tədarükünü blokadaya almışdı. 1991-ci ilin payızından bəri tətbiq olunan mühasirə tam və davamlı hala gəldi. Blokadalar Ermənistan iqtisadiyyatını darmadağın etdi, sosial iğtişaşlara səbəb oldu və dağıdıcı bir humanitar böhran yaratdı. 1992-ci ilin yazında Xankəndi mühasirədə idi. Azərbaycan Ermənistanla Dağlıq Qarabağ arasındakı bütün quru əlaqəsini kəsmişdi. Xankəndinin 2 ilə yaxındır ki Ermənistana avtomobil yolu bağlanmışdı və xarici dünyaya tək çıxışı vertolyotla dağlardan keçərək Ermənistana getmək idi.

Azərbaycan tərəfindən mühasirənin sərtləşdirilməsi nəticəsində su, elektrik enerjisi, qida məhsulları və dərmanlar daxil olmaqla bütün zəruri təchizat praktik olaraq kəsildi. Human Rights Watch-a görə:

  1991-1992-ci ilin qışında, Azərbaycanın üç illik iqtisadi və nəqliyyat blokadası nəticəsində Dağlıq Qarabağda yanacaq, işıq, su, kanalizasiya qurğuları və istehlak malları qıtlığı yaranmışdı.  

Bu ümumi mühasirədə Azərbaycan Xankəndini atəşə və bombardmana məruz qoydu.

Mühasirə

1991–92-ci illərin qışında Xankəndi Azərbaycan qüvvələri tərəfindən top və hava atəşinə məruz qaldı. 1992-ci ilin may ayında Helsinki Watch Xankəndinə gələndə şəhər artıq ağır dağıntılara məruz qalmışdı. 22-24 avqust tarixlərində Azərbaycanın atəşləri ən azı 40 mülki ölümə səbəb olmuş və 100 nəfər yaralanmışdır.

Helsinki Watch-un hesabatında "Azərbaycan tərəfinin atəş açması ehtiyatsız və ayrı-seçkisizdir və erməni mülki əhalini terrora salmaq və sıxışdırmaq məqsədi daşıyır. Xankəndinə edilən Azərbaycan hücumlarında çox sayda ev, bəzən də bütün kənd dağıntılara məruz qalmışdır." Karolin Koks "Hər gün Xankəndini hədəf alan 400 Qrad raketi sayırdım." demişdir. Bu bombardman erməni mülki əhalisini qorxutmaq və Qarabağdan qovmaq və hərbi nəzarəti ələ keçirmək məqsədi daşıyırdı. 1992-ci ildə Azərbaycanın dövlət katibi Lalə Şövkət: "100 gündən çoxdur ki, Xankəndini atəşə tuturduq, lakin ermənilər oranı tərk etmədilər" demişdir.

Avropa Şurasının üzvü David Atkinson AŞPA-ya 1990-cı illərin əvvəllərində Dağlıq Qarabağa səfər etdiyini xatırlatdı və 25 yanvar 2005-ci il tarixli bir məruzəsində, AŞPA-nın qış sessiyası zamanı Azərbaycanın Xankəndini bombalamasını "heç vaxt unutmayacağını" bildirdi.

"Axşam içib xumar olan hərkəs Qradın arxasında oturub Xankəndinə heç bir hədəf və koordinat olmadan atəş aça bilər."

 — Azərbaycanlı əsgər Ayaz Kərimov

Coğrafi olaraq Xankəndi ən həssas yerdə idi. şərqdən Ağdam, şimaldan Xocalı, cənubdan Şuşa ilə həmsərhəd idi. Azərbaycan nəzarətində olan Şuşa və Xocalı Xankəndinə yaxın idi və buranı atəşə tutmaq və bombalamaq üçün əsas baza kimi istifadə olunurdu. Helsinki Watch yazır ki, "Azərbaycan qüvvələri Xankəndinə baxan Şuşa şəhərini tutarkən, Qrad və ağır artilleriya atışları ilə mülki insanları, yaşayış sahələrini, xəstəxanaları və bu kimi şeyləri vurdular... Rus pilot Anatoli Çistiyakov "Azərbaycanlılar müntəzəm olaraq muzdlu pilotlardan mülki vətəndaşlar arasında çaxnaşmaya səbəb olmaq üçün gözyaşardıcı qaz atmağı xahiş edirlər." demişdir.

10 yanvar 1992-ci ildə başlayan və 4 ay davam edən bombardmanda istifadə edilən silahlar Sovet İttifaqı tərəfindən eyni vaxtda 40 raket atış edə bilən BM-21 Qrad və Katyuşa idi. Qrad Katyuşaya bənzəyirdi, çünki yaxşı idarə olunan raket sistemi yox idi və buna görə vurulacağı yeri müəyyənləşdirmək çətin idi. Əslində, Qrad döyüş meydanında canlı qüvvə əleyhinə dağıntılar yaratmaq üçün nəzərdə tutulmuşdu. Azərbaycan Ordusu isə əhalisi sıx olan Dağlıq Qarabağın dinc sakinlərini atəşə tutmaq üçün istifadə etmişdir. Uzun, nazik formalarına görə "uçan telefon dirəkləri" adlandırılan raketlər yaşayış evlərinin, məktəblərin, şəhərin ipək fabrikinin, doğum evinin və ən azı bir uşaq bağçasının dağıdılması da daxil olmaqla dağıdıcı ziyan vurmuşdur.

 

6 ay Azərbaycan raketlərinin gündəlik bombardmanından sonra, 70.000 erməninin yaşadığı bu təcrid olunmuş şəhərdə görünən ziyan kifayət qədər qorxuncdur. Demək olar ki, hər binada qarışıq deşiklər var. Su, işıq, qida və ya yanacaq yoxdur.

  

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. ↑ Witt, Howard (31 May 1992). "Besieged Armenians Live In Daze". Chicago Tribune. 13 April 2014 tarixində . İstifadə tarixi: 19 June 2013.
  2. Taylor; Francis (2004). The Europa World yearbook 2004 (45th). London: Europa. 554–555. ISBN 9781857432541. (#parameter_ignored)
  3. Eastern Europe, Russia and Central Asia (3rd). London: Europa Publications Limited. 2002. səh. 130. ISBN 9781857431377.
  4. . Azəri Press Agentliyi (azərb.). 28 December 2012. 29 December 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 November 2020.
  5. Denber, Rachel (July 1993). Bloodshed in the Caucasus: Indiscriminate Bombing and Shelling by Azerbaijani Forces in Nagorno Karabakh (PDF). Human Rights Watch/. 11, 5. 2017-01-05 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-12-04.
  6. Human rights and democratization in the newly independent states of the former Soviet Union, Volume 4; Volume 85. United States. Congress. Commission on Security and Cooperation in Europe. 1993. 125.
  7. The Daily Telegraph, Azeri jets bomb capital of enclave - Aug 23, 1992
  8. Denber, Rachel (1992). Bloodshed in the Caucasus : escalation of the armed conflict in Nagorno Karabakh. New York, N.Y.: Helsinki Watch. səh. 32. ISBN 1-56432-081-2.
  9. "Human Rights Watch World Report - The Former Soviet Union". Human Rights Watch. 2015-02-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-12-04.
  10. ↑ Denber, Rachel. Bloodshed in the Caucasus : escalation of the armed conflict in Nagorno Karabakh. New York, N.Y.: Helsinki Watch. ISBN 1564320812.
  11. . 2014-06-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-03-28.
  12. "Группа Российских Войск в Закавказье (ГРВЗ)". 13 iyun 2010. 13 iyun 2010 tarixində . İstifadə tarixi: 12 fevral 2021.
  13. Ambrosio, Thomas. Irredentism : ethnic conflict and international politics. Westport, Conn.: Praeger. ISBN 0275972607.
  14. Chorbajian, Donabédian və Mutafian, 1994. səh. 139
  15. Степанакерт // Erməni Sovet Ensiklopediyası (rus). 11. Yerevan: Ermənistan Milli Elmlər Akademiyası. 1985. səh. 124–125.
  16. "Dağlıq Qarabağ münaqişəsi: Tammətnli elektron materiallar məcmuəsi" [Nagorno-Karabakh conflict: A collection of full-text electronic materials] (PDF) (azərb.). Azerbaijani Presidential Library. 2005. səh. 123. İstifadə tarixi: September 17, 2020.
  17. Afandizadeh, Rana Makhmudovna (1986). Архитектура Советского Азербайджана [Architecture of the Soviet Azerbaijan] (rus). Stroizdat. səh. 76.
  18. Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддə]. X ҹилд: Фрост – Шүштəр. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1987. сәһ. 49. (#invisible_char); (#invisible_char); (#invisible_char); (#invisible_char); (#invisible_char); (#invisible_char)
  19. Hewsen, Robert H. (2001). Armenia: A Historical Atlas. Chicago: University of Chicago Press. səh. 265. ISBN 0-226-33228-4.
  20. "НАГОРНО-КАРАБАХСКАЯ АО (1979 г.)". Ethno-kavkaz.narod.ru (rus). 24 may 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 sentyabr 2020.
  21. "Карабах: хронология конфликт" [Karabakh: Chronology of the conflict]. BBC Russian (rus). BBC. August 29, 2005. 11 iyul 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 sentyabr 2020.
  22. "Заключение Комитета ВС РСФСР по правам человека" [Conclusion of the Human Rights Committee of the RSFSR Supreme Council]. Karabakh Records (rus). 24 aprel 2012. 10 oktyabr 2019 tarixində .
  23. Denber, Rachel (July 1993). Bloodshed in the Caucasus: Indiscriminate Bombing and Shelling by Azerbaijani Forces in Nagorno Karabakh (PDF). Human Rights Watch/Helsinki. 11, 5. 2017-01-05 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-12-04.
  24. ↑ De Waal, Thomas (2003). Black garden: Armenia and Azerbaijan through peace and war. 175. ISBN 9780814719459.
  25. "Caroline Cox and John Eibner - Ethnic Cleansing in Progress: War in Nagorno Karabakh". sumgait.info. 5 yanvar 2013 tarixində . İstifadə tarixi: 13 fevral 2021.
  26. Denber, Rachel (July 1993). Bloodshed in the Caucasus: Indiscriminate Bombing and Shelling by Azerbaijani Forces in Nagorno Karabakh (PDF). Human Rights Watch/Helsinki. 11. 2017-01-05 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-12-04.
  27. Cox, Caroline (2006). Cox's book of modern saints and martyrs. London: Continuum. ISBN 0826487882.
  28. "Analysis: Council Of Europe Calls For Talks Between Azerbaijan, Karabakh Leadership". RadioFreeEurope/RadioLiberty (ingilis). İstifadə tarixi: 18 fevral 2021.
  29. Wines, Michael (May 27, 2001). "Trying to Tell a Truce From a War". The New York Times. 1.8. İstifadə tarixi: 2007-03-14.

Xarici keçidlər

  • “Xankəndi Kərkicahan döyüş gündəliyi”
  • İşğal tarixi

Avqust 30, 2021
xankəndinin, işğalı, dağlıq, qarabağın, böyük, şəhəri, olan, xankəndinin, erməni, qüvvələri, tərəfindən, işğal, edilməsi, işğaldan, sonra, azərbaycan, tərəfi, şəhəri, mühasirəyə, almışdır, 1992, ilin, mayınadək, şəhər, erməni, əhalisi, azərbaycan, tərəfindən, . Xankendinin isgali Dagliq Qarabagin en boyuk seheri olan Xankendinin ermeni quvveleri terefinden isgal edilmesi Isgaldan sonra Azerbaycan terefi seheri muhasireye almisdir 1992 ci ilin mayinadek bu seher ve ermeni ehalisi Azerbaycan terefinden bir nece ay davam eden qesden bombardman kampaniyasinin hedefinde idi 6 Azerbaycan terefinden tam muhasire seraitinde bas veren bombardman Xankendi ve ona bitisik qesebe ve kendlerde genis dagintilara ve coxsayli mulki olumlere sebeb oldu 7 8 Xankendinin isgaliDagliq Qarabag munaqisesiTarix noyabr 1991 1 9 may 1992 2 3 Yeri Xankendi AzerbaycanNeticesi Ermenistanin qelebesi Muhasire bitdi Susanin isgaliMunaqise terefleri Azerbaycan ErmenistanOlenler ve yaralananlar34 mulki sexs helak oldu ve 150 sexs yaralandi 4 169 mulki sexs helak oldu 5 Human Rights Watch teskilatinin hesabatina gore Azerbaycan Silahli Quvvelerinin Xankendini bombalamaq ucun istifade etdiyi esas bazalarin Xocali ve Susa seherlerini ehate edirdi Azerbaycan quvveleri BM 21 Qrad reaktiv yaylim ates sistemi kimi silahlardan istifade edirdi Snayper atislari ve hava hucumlari yuzlerle mulki sexsi oldurdu ve ya yaraladi qanuni herbi hedef olmayan evleri xestexanalari ve diger binalari dagitdi ve umumiyyetle mulki ehalini terrorizm etdi 9 Azerbaycanin etdiyi hucum neticesinde 40 minden cox insan mecburi koc etdi 10 Memorial Insan Huquqlari Merkezinden verilen melumata gore hem Xankendinin hem de Susanin yasayis saheleri artilleriya ve raketler ile mutemadi olaraq atese tutulub Xankendinde Susadakindan daha cox daginti ve itki var idi ki bu da Xankendinin ovaliqda yerlesmesi ve Azerbaycanin Agdamdaki Sovet depolarini ve diger bolgelerdeki 11 000 vaqon raketi ele kecirmesi sebebiyle Susadan atese tutulma derecesinin daha yuksek olmasi ile izah edile biler 11 12 Seherin muhasiresi Susanin isgalindan sonra bitmisdir 1 13 Mundericat 1 Arxa plan 1 1 Blokada 2 Muhasire 3 Hemcinin bax 4 Istinadlar 5 Xarici kecidlerArxa plan RedakteXankendi Dagliq Qarabagin merkezindeki Qarabag yaylasinda yerlesen bir seherdir Ermeni menbelerinde buranin adi icinden axan cayin adi olan Vararakn erm Վարարակն adini dasiyir 14 15 Azerbaycan menbelerine ise gore XVIII esrin sonlarinda Qarabag xanligi xanlarinin xususi iqametgahi oldugu ucun Xankendi adlandirilmisdir 16 17 Aprel isgalindan sonra Azerbaycan SSR Merkezi Icraiyye Komitesinin 10 avqust 1923 cu il tarixli fermani ile Xankendinin adi Stepan Saumyanin serefine Stepanakert olaraq deyisdirilmisdir 18 Bundan sonra Xankendi Dagliq Qarabag Muxtar Vilayetinin paytaxti oldu ve bolgedeki ermeniler ucun esas seher oldu 19 1979 cu il statistikasina esasen seherde 38 980 nefer yasayirdi Bunun ekseriyyeti ermeni 87 dord minden coxu ise azerbaycanli idi 20 1988 ci ilin sentyabrinda seherin etnik azerbaycanli ehalisine qarsi Xankendi poqromu kimi taninan kutlevi talan ve poqrom bas verdi Neticede seherin azerbaycanli ehalisi seherden qacdi 21 22 Blokada Redakte Azerbaycan 1989 cu ilden beri demir yolu xetlerini ve Ermenistana ve Dagliq Qarabaga neft ve tebii qaz tedarukunu blokadaya almisdi 1991 ci ilin payizindan beri tetbiq olunan muhasire tam ve davamli hala geldi Blokadalar Ermenistan iqtisadiyyatini darmadagin etdi sosial igtisaslara sebeb oldu ve dagidici bir humanitar bohran yaratdi 23 1992 ci ilin yazinda Xankendi muhasirede idi Azerbaycan Ermenistanla Dagliq Qarabag arasindaki butun quru elaqesini kesmisdi Xankendinin 2 ile yaxindir ki Ermenistana avtomobil yolu baglanmisdi ve xarici dunyaya tek cixisi vertolyotla daglardan kecerek Ermenistana getmek idi 24 Azerbaycan terefinden muhasirenin sertlesdirilmesi neticesinde su elektrik enerjisi qida mehsullari ve dermanlar daxil olmaqla butun zeruri techizat praktik olaraq kesildi 10 Human Rights Watch a gore 1991 1992 ci ilin qisinda Azerbaycanin uc illik iqtisadi ve neqliyyat blokadasi neticesinde Dagliq Qarabagda yanacaq isiq su kanalizasiya qurgulari ve istehlak mallari qitligi yaranmisdi Bu umumi muhasirede Azerbaycan Xankendini atese ve bombardmana meruz qoydu 25 Muhasire Redakte1991 92 ci illerin qisinda Xankendi Azerbaycan quvveleri terefinden top ve hava atesine meruz qaldi 1992 ci ilin may ayinda Helsinki Watch Xankendine gelende seher artiq agir dagintilara meruz qalmisdi 22 24 avqust tarixlerinde Azerbaycanin atesleri en azi 40 mulki olume sebeb olmus ve 100 nefer yaralanmisdir Helsinki Watch un hesabatinda Azerbaycan terefinin ates acmasi ehtiyatsiz ve ayri seckisizdir ve ermeni mulki ehalini terrora salmaq ve sixisdirmaq meqsedi dasiyir Xankendine edilen Azerbaycan hucumlarinda cox sayda ev bezen de butun kend dagintilara meruz qalmisdir 26 Karolin Koks Her gun Xankendini hedef alan 400 Qrad raketi sayirdim demisdir 27 Bu bombardman ermeni mulki ehalisini qorxutmaq ve Qarabagdan qovmaq ve herbi nezareti ele kecirmek meqsedi dasiyirdi 1992 ci ilde Azerbaycanin dovlet katibi Lale Sovket 100 gunden coxdur ki Xankendini atese tuturduq lakin ermeniler orani terk etmediler demisdir Avropa Surasinin uzvu David Atkinson ASPA ya 1990 ci illerin evvellerinde Dagliq Qarabaga sefer etdiyini xatirlatdi ve 25 yanvar 2005 ci il tarixli bir meruzesinde ASPA nin qis sessiyasi zamani Azerbaycanin Xankendini bombalamasini hec vaxt unutmayacagini bildirdi 28 Axsam icib xumar olan herkes Qradin arxasinda oturub Xankendine hec bir hedef ve koordinat olmadan ates aca biler Azerbaycanli esger Ayaz Kerimov 24 Cografi olaraq Xankendi en hessas yerde idi serqden Agdam simaldan Xocali cenubdan Susa ile hemserhed idi Azerbaycan nezaretinde olan Susa ve Xocali Xankendine yaxin idi ve burani atese tutmaq ve bombalamaq ucun esas baza kimi istifade olunurdu Helsinki Watch yazir ki Azerbaycan quvveleri Xankendine baxan Susa seherini tutarken Qrad ve agir artilleriya atislari ile mulki insanlari yasayis sahelerini xestexanalari ve bu kimi seyleri vurdular Rus pilot Anatoli Cistiyakov Azerbaycanlilar muntezem olaraq muzdlu pilotlardan mulki vetendaslar arasinda caxnasmaya sebeb olmaq ucun gozyasardici qaz atmagi xahis edirler demisdir 10 10 yanvar 1992 ci ilde baslayan ve 4 ay davam eden bombardmanda istifade edilen silahlar Sovet Ittifaqi terefinden eyni vaxtda 40 raket atis ede bilen BM 21 Qrad ve Katyusa idi Qrad Katyusaya benzeyirdi cunki yaxsi idare olunan raket sistemi yox idi ve buna gore vurulacagi yeri mueyyenlesdirmek cetin idi Eslinde Qrad doyus meydaninda canli quvve eleyhine dagintilar yaratmaq ucun nezerde tutulmusdu Azerbaycan Ordusu ise ehalisi six olan Dagliq Qarabagin dinc sakinlerini atese tutmaq ucun istifade etmisdir Uzun nazik formalarina gore ucan telefon direkleri adlandirilan raketler yasayis evlerinin mekteblerin seherin ipek fabrikinin dogum evinin ve en azi bir usaq bagcasinin dagidilmasi da daxil olmaqla dagidici ziyan vurmusdur 29 6 ay Azerbaycan raketlerinin gundelik bombardmanindan sonra 70 000 ermeninin yasadigi bu tecrid olunmus seherde gorunen ziyan kifayet qeder qorxuncdur Demek olar ki her binada qarisiq desikler var Su isiq qida ve ya yanacaq yoxdur 1 Chicago Tribune Hemcinin bax RedakteSusanin isgali Xankendi talanlariIstinadlar Redakte 1 2 3 Witt Howard 31 May 1992 Besieged Armenians Live In Daze Chicago Tribune 13 April 2014 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 19 June 2013 Taylor Francis 2004 The Europa World yearbook 2004 45th London Europa 554 555 ISBN 9781857432541 parameter ignored Eastern Europe Russia and Central Asia 3rd London Europa Publications Limited 2002 seh 130 ISBN 9781857431377 Azerbaycanin Xankendi seherinin ermeniler terefinden isgalindan 21 il otur Azeri Press Agentliyi azerb 28 December 2012 29 December 2012 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 28 November 2020 Denber Rachel July 1993 Bloodshed in the Caucasus Indiscriminate Bombing and Shelling by Azerbaijani Forces in Nagorno Karabakh PDF Human Rights Watch 11 5 2017 01 05 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2016 12 04 Human rights and democratization in the newly independent states of the former Soviet Union Volume 4 Volume 85 United States Congress Commission on Security and Cooperation in Europe 1993 125 The Daily Telegraph Azeri jets bomb capital of enclave Aug 23 1992 Denber Rachel 1992 Bloodshed in the Caucasus escalation of the armed conflict in Nagorno Karabakh New York N Y Helsinki Watch seh 32 ISBN 1 56432 081 2 Human Rights Watch World Report The Former Soviet Union Human Rights Watch 2015 02 18 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 12 04 1 2 3 Denber Rachel Bloodshed in the Caucasus escalation of the armed conflict in Nagorno Karabakh New York N Y Helsinki Watch ISBN 1564320812 Report of Memorial Human rights center In Russian 2014 06 22 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 03 28 Gruppa Rossijskih Vojsk v Zakavkaze GRVZ 13 iyun 2010 13 iyun 2010 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 12 fevral 2021 Ambrosio Thomas Irredentism ethnic conflict and international politics Westport Conn Praeger ISBN 0275972607 Chorbajian Donabedian ve Mutafian 1994 seh 139 Stepanakert Ermeni Sovet Ensiklopediyasi rus 11 Yerevan Ermenistan Milli Elmler Akademiyasi 1985 seh 124 125 Dagliq Qarabag munaqisesi Tammetnli elektron materiallar mecmuesi Nagorno Karabakh conflict A collection of full text electronic materials PDF azerb Azerbaijani Presidential Library 2005 seh 123 Istifade tarixi September 17 2020 Afandizadeh Rana Makhmudovna 1986 Arhitektura Sovetskogo Azerbajdzhana Architecture of the Soviet Azerbaijan rus Stroizdat seh 76 Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasy 10 ҹildde X ҹild Frost Shүshter Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1987 sәһ 49 invisible char invisible char invisible char invisible char invisible char invisible char Hewsen Robert H 2001 Armenia A Historical Atlas Chicago University of Chicago Press seh 265 ISBN 0 226 33228 4 NAGORNO KARABAHSKAYa AO 1979 g Ethno kavkaz narod ru rus 24 may 2012 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 17 sentyabr 2020 Karabah hronologiya konflikt Karabakh Chronology of the conflict BBC Russian rus BBC August 29 2005 11 iyul 2012 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 17 sentyabr 2020 Zaklyuchenie Komiteta VS RSFSR po pravam cheloveka Conclusion of the Human Rights Committee of the RSFSR Supreme Council Karabakh Records rus 24 aprel 2012 10 oktyabr 2019 tarixinde arxivlesdirilib Denber Rachel July 1993 Bloodshed in the Caucasus Indiscriminate Bombing and Shelling by Azerbaijani Forces in Nagorno Karabakh PDF Human Rights Watch Helsinki 11 5 2017 01 05 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2016 12 04 1 2 De Waal Thomas 2003 Black garden Armenia and Azerbaijan through peace and war 175 ISBN 9780814719459 Caroline Cox and John Eibner Ethnic Cleansing in Progress War in Nagorno Karabakh sumgait info 5 yanvar 2013 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 13 fevral 2021 Denber Rachel July 1993 Bloodshed in the Caucasus Indiscriminate Bombing and Shelling by Azerbaijani Forces in Nagorno Karabakh PDF Human Rights Watch Helsinki 11 2017 01 05 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2016 12 04 Cox Caroline 2006 Cox s book of modern saints and martyrs London Continuum ISBN 0826487882 Analysis Council Of Europe Calls For Talks Between Azerbaijan Karabakh Leadership RadioFreeEurope RadioLiberty ingilis Istifade tarixi 18 fevral 2021 Wines Michael May 27 2001 Trying to Tell a Truce From a War The New York Times 1 8 Istifade tarixi 2007 03 14 Xarici kecidler Redakte Xankendi Kerkicahan doyus gundeliyi Isgal tarixiMenbe https az wikipedia org w index php title Xankendinin isgali amp oldid 6060455, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.