Vikipediya azad ensiklopediya Seriyanın bir hissəsiEpistemologiyaKateqoriyaMəktəblərKoherentizm Kontekstualizm Doqmatizm

Vikipediya azad ensiklopediya Seriyanin bir hissesiEpistemologiyaKateqoriyaMekteblerKoherentizm Kontekstualizm Doqmatizm Empirizm Fallibilizm Fideizm Fundamentalizm Naturalizm Praqmatizm Rasionalizm Skeptisizm Solipsizm StrukturalizmAnlayislarInam Tecrube Informasiya Bilik Mena Rasionalliq Agil HeqiqetSahelerSosial epistemologiyaEpistemoloqlarAristotel Sekst Empirik Edmund Qettiyer Rene Dekart Devid Yum Immanuel Kantr Kontekstualizm ing Contextualism hemcinin epistemik kontekstualizm kimi taninir felsefede fealiyyetin ifadenin ve ya ifade olunan mezmunun bas verdiyi konteksti on plana cixaran baxislar ailesi Kontekstualizmin terefdarlari iddia edirler ki mueyyen muhum menada fealiyyet ifade ve ya mena yalniz bas verdiyi kontekst nezere alinmaqla duzgun basa dusule biler Kontekstualist movqelere gore felsefi baximdan mubahiseli anlayislar meselen P nin menasi P ni bilmek A ni etmek ucun esasin olmasi ve hetta bezen dogru olmaq ve ya haqli olmaq yalniz mueyyen edilmis kontekst daxilinde mena dasiyir Diger filosoflar ise kontekstden asililigin tam getirib cixardigini iddia edirler Etika sahesinde kontekstualist baxislar cox vaxt ve ya ile six elaqelendirilir muasir bina tiplerinin enenevi seher formalari ile uzlasdirilmasini esas goturen dizayn nezeriyyesidir Epistemologiyada kontekstualizm bilmek felinin ifade kimi serh edilmesidir Kontekste hessas ifadeler muxtelif istifade kontekstlerine gore ferqli muddealar ifade eden sozlerdir Meselen umumilikde kontekste hessas sayilan terminlere ifadeler men burada indi daxildir Men sozu butun sabit linqvistik mena dasisa da istinad etdiyi sexs kontekstden asili olaraq deyisir Eyni sekilde epistemik kontekstualistler bilir sozunun de kontekstden asili oldugunu ve muxtelif kontekstlerde ferqli munasibetler ifade etdiyini iddia edirler Umumi baxis span Kontekstualizm qismen asagidaki qurulusa malik skeptik arqumentleri zeifletmek meqsedile ireli surulmusdur Men skeptik ssenaride olmadigimi bilmirem meselen qabda saxlanilan beyin olmadigimi Eger men bu ssenarinin dogru olmadigini bilmiremse onda adi bir muddeani da bilmerem meselen ellerimin oldugunu Netice Demeli men bu adi muddeani bilmirem Kontekstualist hell yolu ne bu muddealardan hansinisa inkar etmek ne de arqumentin etibarsiz oldugunu demekdir Eksine 3 cu neticenin dogruluq deyerinin kontekstden asili oldugu vurgulanir ve gundelik danisiq kontekstinde bilik ucun teleblerin daha zeif oldugu seraitde bu neticenin qebul edilmesinden imtina edile bileceyi iddia olunur Epistemik kontekstualizmin esas tezisi ondan ibaretdir ki bilik atribusiyalari kontekste hessasdir ve bilir ifadesinin dogruluq deyeri onun isledildiyi kontekstden asilidir Meselen Men ellerimin oldugunu bilirem cumlesi skeptik kontekstde yanlis ola biler Lakin adi gundelik kontekstde meselen dostlarla kafede sohbet zamani eyni cumle dogru sayilir ve onun inkari yanlis olur Skeptik felsefi diskussiyalarda istirak etdikde bilik iddialarimiz sanki aradan qalxir lakin bu kontekstden cixdiqda yeniden bilik iddialarini dogru sekilde ireli sure bilirik Basqa sozle kimese bilik isnad ederken bilik termininden istifade etdiyimiz kontekst bu bilik ucun tetbiq olunan standartlari mueyyenlesdirir Gundelik danisiq kontekstlerinde kontekstualistlere gore bilik iddialarimizin ekseriyyeti dogrudur skeptik arqumentlerin eksine olaraq Lakin skeptik hipotezlerin muzakire edildiyi kontekstlerde biz cox az seyi belke de hec neyi bilmirik Kontekstualizm bununla skeptik arqumentlerin niye inandirici gorunduyunu eyni zamanda gundelik bilik iddialarimizin niye duzgun oldugunu izah etmeye calisir Bu nezeriyye iddia etmir ki sexs bir anda bilik sahibi olub basqa anda olmur Eksine kontekstualizme gore eyni bilik isnadi bir kontekstde dogru daha yuksek bilik standartlarinin tetbiq olundugu basqa bir kontekstde ise yanlis ola biler Bu men sozunun muxtelif sexsler terefinden eyni anda duzgun sekilde istifade olunmasina benzeyir Kontekstle deyisen meqam ondan ibaretdir ki subyektin bir muddeani bilmek ucun hemin muddea qarsisinda ne derecede mohkem epistemik movqede olmasi teleb olunur Bu baximdan epistemologiyada kontekstualizm bilir sozunun ingilis dilinde nece islediyi ile bagli semantik tezisdir bilik esaslandirma ve ya epistemik movqenin mahiyyeti haqqinda ayrica nezeriyye deyil Bununla bele epistemoloqlar kontekstualizmi skeptisizm Qettiyer problemi ve Lotereya paradoksu kimi problemleri izah etmek ucun muxtelif bilik nezeriyyeleri ile birlesdirirler Epistemik kontekstualist yanasmalar XX esrin sonlarina dogru xususile skeptisizm problemine cavab kimi genis yayilmisdir Muasir kontekstualistlere Maykl Blome Tillmann Stuart Kohen ve George Mattey daxildir Kontekstualistlere gore kimese bilik isnad etmek ucun tetbiq olunan standartlar istifadecinin kontekstinden asili olaraq deyisir Meselen Con avtomobilinin onun qarsisinda oldugunu bilir cumlesi yalniz o halda dogrudur ki 1 Con buna inansin 2 avtomobil heqiqeten de onun qarsisinda olsun ve 3 Con danisanin kontekstinin mueyyen etdiyi epistemik standartlara cavab versin Bu kontekstualist bilik anlayisinin umumi elastik bir formasidir ve bu cerciveye uygun gelen muxtelif bilik nezeriyyeleri movcuddur Meselen kontekstualist forma ala biler eger esaslandirmanin gucunun kontekstden asili oldugu qebul edilerse Eyni sekilde kontekste hessas alternativler dairesinin mueyyen edildiyini iddia etdikde kontekstualist ola biler Keyt DeRoz bilik anlayisini modal ve ya tehlukesizlik safety yanasmasi ile izah edir bir inancin bilik sayilmasi ucun o yalniz faktiki dunyada deyil hem de kifayet qeder yaxin mumkun dunyalarda sehve yol vermemelidir Lakin hansi mumkun dunyalarin kifayet qeder yaxin sayilmasi kontekstden asilidir Yuksek standartli kontekstlerde inanc daha genis mumkun dunyalar diapazonunda dogru olmalidir Bezi muellifler meqsedinin kontekstlesdirme oldugunu iddia edirler Kontekstualist epistemologiya bir sira filosoflar terefinden tenqid edilmisdir Kontekstualizm bilik anlayisinin kontekstden asili olmadigini iddia eden butun formalarina ziddir Daha yeni tenqidler ise alternativ nezeriyyeler seklinde ortaya cixmisdir SSI esasen 2004 terefinden ireli surulmusdur ve IRI 2005 terefinden mudafie olunmusdur SSI ye gore epistemik standartlari mueyyen eden bilik isnad eden sexsin deyil bilik subyektinin kontekstidir IRI ise subyektin praktiki maraqlarinin epistemik standartlari mueyyen etdiyini iddia edir Stanley yazir ki IRI nin esas iddiasi ondan ibaretdir ki bir sexsin p ni bilib bilmemesi qismen onun muhitindeki praktiki faktlardan asili ola biler Kontekstualizme alternativ olaraq yanasmasi terefinden teklif edilmisdir Kontrastivizm de skeptisizm problemini semantik yanasmalar vasitesile hell etmeye calisir Son dovrlerde sahesinde kontekstualizmin iddialarini empirik usullarla yoxlamaga yonelmis tedqiqatlar aparilmisdir Bu tedqiqatlarda adi insanlar muxtelif ssenarilerle tanis edilir ve bilik isnadlarinin dogrulugu barede fikirleri sorusulur Kontekst meselen bilik elde etmeyin ne derecede vacib olmasi deyisdirilir 2010 cu ile qeder aparilmis tedqiqatlarda kontekstualizme destek tapilmamisdir yeni maraq seviyyesi subutun qiymetlendirilmesine tesir gostermir Daha deqiq desek qeyri felsefi intuitiv bilik isnadlari bilik deqiqliyinin subyekt ucun ne derecede vacib olmasindan asili olaraq deyismir Istinadlar span Price 2008 Feldman 1999 Mackie 1977 Timmons 1998 Jencks s 78 79 Stanley 2005 s 16 Stanley 2005 s 17 Northoff Georg 2014 s 351 Stanley 2005 s 85 Schaffer 2004 Feltz ve Zarpentine 2010 May Sinnott Armstrong Hull ve Zimmerman 2010 Buckwalter 2010 Edebiyyat span Annis David 1978 A Contextualist Theory of Epistemic Justification in American Philosophical Quarterly 15 213 219 Buckwalter Wesley Knowledge Isn t Closed on Saturday A Study in Ordinary Language Review of Philosophy and Psychology 1 3 2010 395 406 doi 10 1007 s13164 010 0030 3 Cappelen H amp Lepore E 2005 Insensitive Semantics A Defense of Semantic Minimalism and Speech Act Pluralism Blackwell Publishing Cohen Stuart 1998 Contextualist Solutions to Epistemological Problems Scepticism Gettier and the Lottery Australasian Journal of Philosophy 76 289 306 Cohen Stuart 1999 Contextualism Skepticism and Reasons in Tomberlin 1999 DeRose Keith 1992 Contextualism and Knowledge Attributions Philosophy and Phenomenological Research 52 913 929 DeRose Keith 1995 Solving the Skeptical Problem Philosophical Review 104 1 52 DeRose Keith 1999 Contextualism An Explanation and Defense in Greco and Sosa 1999 DeRose Keith 2002 Assertion Knowledge and Context Philosophical Review 111 167 203 DeRose Keith 2009 The Case for Contextualism Knowledge Skepticism and Context Vol 1 Oxford Oxford University Press Feldman Richard 1999 Contextualism and Skepticism in Tomberlin 1999 Feltz Adam Zarpentine Chris Do You Know More When It Matters Less Philosophical Psychology 23 5 2010 683 706 CiteSeerX 10 1 1 174 4685 doi 10 1080 09515089 2010 514572 Greco J amp Sosa E 1999 Blackwell Guide to Epistemology Blackwell Publishing Hawthorne John 2004 Knowledge and Lotteries Oxford Oxford University Press Jencks Charles New Paradigm In Architecture 7th Yale University Press 2002 ISBN 978 0 300 09512 8 Mackie J L 1977 Ethics Inventing Right and Wrong Viking Press ISBN 0 14 013558 8 May Joshua Sinnott Armstrong Walter Hull Jay G amp Zimmerman Aaron 2010 Practical Interests Relevant Alternatives and Knowledge Attributions An Empirical Study Review of Philosophy and Psychology formerly European Review of Philosophy special issue on Psychology and Experimental Philosophy ed by Edouard Machery Tania Lombrozo amp Joshua Knobe Vol 1 No 2 pp 265 273 Northoff Georg Neurophilosophy of consciousness from mind to consciousness Minding the Brain A Guide to Philosophy and Neuroscience Palgrave Macmillan 2014 seh 351 ISBN 9781137406057 Price A W 2008 Contextuality in Practical Reason Oxford University Press Schaffer Jonathan Knobe Joshua Contrastive Knowledge Surveyed Nous 46 4 2011 675 708 CiteSeerX 10 1 1 641 7164 doi 10 1111 j 1468 0068 2010 00795 x Schaffer Jonathan 2004 From Contextualism to Contrastivism Philosophical Studies 119 73 103 Schiffer Stephen 1996 Contextualist Solutions to Scepticism Proceedings of the Aristotelian Society 96 317 33 Stanley Jason 2005 Knowledge and Practical Interests New York Oxford University Press Timmons Mark 1998 Morality Without Foundations A Defense of Ethical Contextualism Oxford University Press US Tomberlin James ed 1999 Philosophical Perspectives 13 Epistemology Blackwell Publishing Xarici kecidler span A Brief History of Contextualism Arxivlesdirilib 2013 01 18 at Archive today DeRose on the history of contextualism in epistemology Contextualism in Epistemology an article by Tim Black on the Internet Encyclopedia of Philosophy Lugetler ve ensiklopediyalarBritannica onlayn Normativ yoxlamaMicrosoft 2781118685 Kateqoriya Epistemologiya