Bir çoxları tərəfindən "Müasir fəlsəfənin banisi" və ya "Müasir riyaziyyatın atası" kimi qəbul olunur. Özündən sonra Qərb fəlsəfə və elmində yazılanların əksəriyyəti onun əsərlərinə bir reaksiya olaraq yazılmışdır. Müasir həndəsə və cəbrdə istifadə olunan Kartezian koordinat sistemi onun adı ilə bağlıdır. Dekart Qərb elmi inqilabının ən nüfuzlu simalarından biridir.
Dekart XVII əsr rasionalizm fəlsəfi cərəyanın ilk və ən nüfuzlu nümayəndələrindən biridir. Sonralar Benedikt Spinoza və Qotfrid Leybnits kimi alim-filosoflarla güclənən bu cərəyan Hobbs, Loke, Berkle və Hyumun tərəfdarı olduğu empirik fəlsəfi cərəyana qarşı idi. Qeyd etmək lazımdır ki, həm Spinoza, həm də Leybnits Dekart kimi həm də riyaziyyatçı idilər. Kartezian koordinat sistemini kəşf etməklə Dekart cəbr və həndəsə elmləri arasına körpü rolunu oynayacaq analitik həndəsə elminin əsasını qoymuş olur. Filosofun ən məşhur kəlamı Cogito ergo sum, yəni "Mən düşünürəmsə, deməli mövcudam" kəlamıdır.
Dekart həm də cəbr və həndəsəni birləşdirən analitik həndəsənin ixtiraçısıdır. Bununla həndəsi problemlərin riyazi həlli mümkün olmuşdur. Ancaq onun adı ilə bağlı olan düzbucaqlı koordinat sistemi onun işlərinin heç birində rast gəlinmir.
Dekart teoreminin izahı
1640-cı ildə Dekart differensial tənliklərin toxunan problemləri həllini işləyir. Dekart o məsələnin həlli üçün əyriyə toxunan çevrə götürür. Bu çevrə əyrini iki nöqtədə kəsir və yaxud bir nöqtədə toxunur. Bununla ona xüsusi əyrilər üçün toxunan artımını təyin etmək nəsib olur. Bu üsul o dövr riyaziyyatçıları arasında böyük maraq doğursa da, məsələnin tam həllini mümkün etməmişdir.
İki teorem Dekartın adı ilə bağlıdır. İşarələmələrlə verilmiş polinomun yuxarı və aşağı hədlərini həqiqi ədədlərlə təyin etmək mümkündür. 1643-cü ildə dörd çevrə teoremi toxunan çevrələr problemini həll edir. Burada bir-birinə toxunan üç çevrəyə toxunan başqa birisi tapılır ki, hansı ki, daha başqa üçünə toxunur.
Əsərləri
VikianbardaRene Dekart ilə əlaqəli mediafayllar var.
Discours de la méthode pour bien conduire sa raison et chercher la vérité dans les sciences. 1637 (azərbaycanca: „Dərrakədən istifadə üsulu və həqiqəti tədqiqi haqqında")
Əlavələr: Dioptrique („Sınan işıqlar üsulu")
Les Météores
La Géométrie (Yeni həndəsənin yaradılması)
Meditationes de prima philosophia (1641) („Həndəsənin yaranması haqqında meditisiyalar" — Rationallaşdırma dövrünün əsas əsərlərindən biri.)
"Uşaqlar üçün ensiklopediya. Riyaziyyat.", Bakı, "Şərq-Qərb", 2008. səh.605
Xarici keçidlər
Avqust 03, 2021
rene, dekart, renen, deka, part, rené, descartes, mart, 1596, 1596, descartes, fevral, 1650, 1650, stokholm, fransız, filosofu, astroloqu, kimyagər, rəssam, idman, müəllimi, riyaziyyatçısı, fiziki, fizioloqu, yazıçısı, adı, tarixdə, çox, öyrənilmiş, şəxsiyyətl. Renen Deka Part fr Rene Descartes 31 mart 1596 1596 03 31 1 2 3 Descartes d 4 11 fevral 1650 1650 02 11 1 2 3 Stokholm 1 5 fransiz filosofu ve astroloqu kimyager ressam idman muellimi riyaziyyatcisi fiziki fizioloqu ve yazicisi Adi Tarixde 100 en cox oyrenilmis sexsiyyetler siyahisina daxil edilib Rene Dekartfr Rene Descartes lat Renatus CartesiusDogum tarixi 31 mart 1596 1596 03 31 1 2 3 Dogum yeri Descartes d 4 Vefat tarixi 11 fevral 1650 1650 02 11 1 2 3 53 yasinda Vefat yeri Stokholm Stokholm leni d Isvec 1 5 Vefat sebebi agciyer iltihabi 4 Defn yeri Abbey of Saint Germain des Pres d 4 Adolf Fredrik Church d 4 Vetendasligi FransaTehsili Leyden Universiteti Utrext UniversitetiFealiyyeti filosof riyaziyyatci musiqisunas fizik astronom musiqi nezeriyyecisi muxbir d mechanical automaton engineer d herbi qulluqcu Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Riyaziyyatci ve filosof 2 Dekart teoreminin izahi 3 Eserleri 4 Istinadlar 5 Menbe 6 Xarici kecidlerRiyaziyyatci ve filosof Redakte Principia philosophiae 1685 Bir coxlari terefinden Muasir felsefenin banisi ve ya Muasir riyaziyyatin atasi kimi qebul olunur Ozunden sonra Qerb felsefe ve elminde yazilanlarin ekseriyyeti onun eserlerine bir reaksiya olaraq yazilmisdir Muasir hendese ve cebrde istifade olunan Kartezian koordinat sistemi onun adi ile baglidir Dekart Qerb elmi inqilabinin en nufuzlu simalarindan biridir Dekart XVII esr rasionalizm felsefi cereyanin ilk ve en nufuzlu numayendelerinden biridir Sonralar Benedikt Spinoza ve Qotfrid Leybnits kimi alim filosoflarla guclenen bu cereyan Hobbs Loke Berkle ve Hyumun terefdari oldugu empirik felsefi cereyana qarsi idi Qeyd etmek lazimdir ki hem Spinoza hem de Leybnits Dekart kimi hem de riyaziyyatci idiler Kartezian koordinat sistemini kesf etmekle Dekart cebr ve hendese elmleri arasina korpu rolunu oynayacaq analitik hendese elminin esasini qoymus olur Filosofun en meshur kelami Cogito ergo sum yeni Men dusunuremse demeli movcudam kelamidir Dekart hem de cebr ve hendeseni birlesdiren analitik hendesenin ixtiracisidir Bununla hendesi problemlerin riyazi helli mumkun olmusdur Ancaq onun adi ile bagli olan duzbucaqli koordinat sistemi onun islerinin hec birinde rast gelinmir Dekart teoreminin izahi Redakte1640 ci ilde Dekart differensial tenliklerin toxunan problemleri hellini isleyir Dekart o meselenin helli ucun eyriye toxunan cevre goturur Bu cevre eyrini iki noqtede kesir ve yaxud bir noqtede toxunur Bununla ona xususi eyriler ucun toxunan artimini teyin etmek nesib olur Bu usul o dovr riyaziyyatcilari arasinda boyuk maraq dogursa da meselenin tam hellini mumkun etmemisdir Iki teorem Dekartin adi ile baglidir Isarelemelerle verilmis polinomun yuxari ve asagi hedlerini heqiqi ededlerle teyin etmek mumkundur 1643 cu ilde dord cevre teoremi toxunan cevreler problemini hell edir Burada bir birine toxunan uc cevreye toxunan basqa birisi tapilir ki hansi ki daha basqa ucune toxunur Eserleri Redakte Vikianbarda Rene Dekart ile elaqeli mediafayllar var Vikisitatda Rene Dekart ile elaqedar sitatlar var Musicae compendium 1618 Regulae ad directionem ingenii ca 1628 Discours de la methode pour bien conduire sa raison et chercher la verite dans les sciences 1637 azerbaycanca Derrakeden istifade usulu ve heqiqeti tedqiqi haqqinda Elaveler Dioptrique Sinan isiqlar usulu Les Meteores La Geometrie Yeni hendesenin yaradilmasi Meditationes de prima philosophia 1641 Hendesenin yaranmasi haqqinda meditisiyalar Rationallasdirma dovrunun esas eserlerinden biri Principia philosophiae 1644 Felsefenin prinsipleri Inquisitio veritatis per lumen naturale ca 1647 Les Passions de l ame 1649 Qelbin hissleri De homine posth 1662 Dahi insan Istinadlar Redakte 1 2 3 4 5 6 7 8 W W X Descartes Rene Encyclopaedia Britannica 11 NYC 1911 Vol 8 P 79 90 lt a href https wikidata org wiki Track Q20635302 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q867541 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q60 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q2576989 gt lt a gt 1 2 3 4 5 6 Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru aciq melumat platformasi 2011 lt a href https wikidata org wiki Track Q193563 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q19938912 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P268 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q54837 gt lt a gt 1 2 3 4 5 6 MacTutor History of Mathematics archive lt a href https wikidata org wiki Track Q547473 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P1563 gt lt a gt 1 2 3 4 5 Renatus Cartesius 1917 lt a href https wikidata org wiki Track P3217 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q379406 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q1724971 gt lt a gt 1 2 Dekart Rene Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 30 t pod red A M Prohorova 3 e izd M Sovetskaya enciklopediya 1969 lt a href https wikidata org wiki Track Q17378135 gt lt a gt Menbe Redakte Usaqlar ucun ensiklopediya Riyaziyyat Baki Serq Qerb 2008 seh 605Xarici kecidler RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Rene Dekart amp oldid 6028757, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
