Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Həzaralar (fars. هزاره) — Əfqanıstan əhalisinin 18%-9%-ni təşkil edən, farsdilli xalq.Əfqanıstan İslam Respublikasında kompakt halda, az sayda Pakistanda, İranda, Tacikistanda və digər ölkələrdə yaşayırlar. Sayları təxminən 2,913 milyon nəfərdən – 5,828 milyon nəfərə qədərdir.
  | |||||||||
| · · | |||||||||
| Ümumi sayı | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 7–8 milyon | |||||||||
| Yaşadığı ərazilər | |||||||||
| |||||||||
| Dili | |||||||||
| Fars dili (Həzara dialekti) | |||||||||
| Dini | |||||||||
Dinləri islam, məzhəbləri islam dininin şiə məzhəbidir. Həzaraların azlığı Sünni dininə etiqad edir.dari dilində danışırlar. Kabil-Herat-Həzaracat bölgələrində yaşayırlar. Qismən Qəndəhar, Nəngərhar və Bədəxşan bölgələrində də yayılmışlar.
Tayfaları
- Şeyxəli
- Tirələri: əlicam, kəriməli, qara, dövlətbəy, türkmən, parsa, mənsur, şadiuşağı, aşxoca, pəncqavl
- Besut
- Tirələri: çoban, abdal, pəhləvan, dövlətbay, qənbərəli, xaliqdad, poladi, mart, paxlun, dehqan, dehmərdəqan, sekpa, demarda, dərbəli, dərviş
- Dayzəngi
- Dayzeynət
- Daykundi
- Tirələri: dövlətbəy, rövşənbəy, heydərbəy, qauş, barat
- Qavi
- Caquri
- Dayçoban
- Daymirdad
- Çura
- Uruzqan
- Poladi
- Daya
- Zavali
- Mirodina
- Sultanəhməd
| Azərbaycanca adı | adı | Tayfa quruluşu | Kökəni |
|---|---|---|---|
| Alçin | Elcigin? | ||
| Attarvala | |||
| Baça Qulam | |||
| Bəxrin | |||
| Barlas | Barlaslar | ||
| Baymaut | Bayatlar (monqollar) | ||
| Besut | بهسود | ||
| Bolağiçi | Buryatlar | ||
| Borcigay | Borucigin | ||
| Çilciut | ? | ||
| Day-Berkə | Berh (bərk); Berhe:in ; (-khagan of Golden Horde) | ||
| دای چوپان | Çobanilər sülaləsi | ||
| Xitaylar | |||
| دای کندی | |||
| دای میرک | |||
| دای میرداد | |||
| دای زنگی | Zəngilər | ||
| داله | |||
| Qurlat | |||
| جاغوری | |||
| Calair | Cəlayır eli | ||
| Cəmşidi | جمشیدی | ||
| Ciid | Uciid? | ||
| Cirğai | |||
| Kerait | |||
| Xalaut | |||
| Kalugi | |||
| Kirigu | (Monqol dilindən?): Xar Xiruge — Çingiz Xanın oyrat generalı | ||
| Merket | Merkitlər | ||
| Maska | مسکه | ||
| محمد خواجه | |||
| Navi | بابه | ||
| Nayman | Naymanlar | ||
| Nekpay | نیک پای | ||
| نیکوداری | Neguder | ||
| Ongut | Onqutlar | ||
| پولادا | |||
| پشی | |||
| قلندر | |||
| Qarabaği | قرباغی | Əfşarlar dövründə Qarabağdan indiki Əfqanıstana köçürülmüş əhalinin nəticələri | |
| قره باتور | Monqolca: Xar Baatar (qara bahadur) | ||
| Qarluk | Uruzgani | Qarluqlar | |
| قرقین | Xarçin | ||
| قطغن | Xataqin | ||
| Qazak | Qazaxlar | ||
| Qipçak | Qıpçaqlar | ||
| Qirğiz | Qırğızlar | ||
| Qul: monqol/türk sözü; | |||
| تمکی | |||
| Tatar | Tatarlar (orta əsr monqol tayfa birliyi) | ||
| Teleu | Telelər | ||
| Tului | |||
| Tumay | |||
| Türkmənlər, Oğuz türkləri | |||
| اروزگانی | |||
| Uyğur | Uyğurlar | ||
| Uyşun | Usunlar / Vusunlar, uuşin (monqol tayfası), uysın (qazax tayfası) | ||
| Uyrat | Oyratlar | ||
| اوقی | |||
| Yamud | Yamaat (monqol tayfası), yomut (türkmən tayfası) |
İstinadlar
- Islamic Republic of Afghanistan Central Statistics Organization 2010-01-28 at the Wayback Machine Əfqanıstan İslam Respublikasının Mərkəzi Statistika Komitəsinin məlumatlarına əsasən 2009 – cu ildə ölkə əhalisinin cəmi sayı 23993.5 min nəfərdir
- Gordon, Raymond G., Jr. (ed.), 2005. Ethnologue|Ethnologue: Languages of the World, Fifteenth edition. Dallas, Tex.: SIL International. Online version: http://www.ethnologue.com/ 2007-12-27 at the Wayback Machine.
- Census of Afghans in Pakistan 2018-10-03 at the Wayback Machine, United Nations High Commissioner for Refugees Statistical Summary Report (retrieved December 27, 2007)
- "Arxivlənmiş surət". 2021-10-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-06-09.
- Library of Congress Country Studies Arxivləşdirilib 2012-07-14 at Archive.today-"Ethnic Groups of Afghanistan"In 1996, approximately 40 percent of Afghans were Pashtun, 11.4 of whom are of the Durrani tribal group and 13.8 percent of the Ghilzai group. Tajiks make up the second largest ethnic group with 25.3 percent of the population, followed by Hazaras, 18 percent; Uzbeks, 6.3 percent; Turkmen, 2.5 percent; Qizilbash, 1.0 percent; 6.9 percent other .
- Hazara home: Who are the Hazara? 2009-02-21 at the Wayback Machine...The Hazara are of predominantly turkic ethnic stock. They look like turks and East Asians, but they share a cultural heritage with many of the Turkic peoples of Central Asia. Some scholars speculate that the Hazara are descendants of the warriors that flooded into Central Asia under the command of the infamous and brilliant leader, Ghengis Khan.Most Hazara speak Hazaragi, a variant of the more widely used trade langauge, Dari.
- "Joshua Project – Unreached Peoples of the World: Hazara". 2008-10-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-05-07.
- "peoplegroups.org : Hazaragi". 2021-06-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-07-26.
- . 2013-11-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-03-23.
- Ishaq Mohammadi, A Short History of Hazaras in Iran http://www.hazara.net/downloads/docs/hazaras_in_iran.pdf 2022-03-07 at the Wayback Machine
- Elizabeth E. Bacon. . 2011-03-26 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-12-13.
- The Secret History of the Mongols, chapter V
Xarici keçidlər
- Encyclopædia Iranica :HAZĀRA iv. Hazāragi dialect
- Official Web Site of Hazara Union Denmark 2009-04-16 at the Wayback Machine
- Hazara home 2009-02-21 at the Wayback Machine
- Official Web Site of Hazaras
- Hazaralar’ın Tarihi ve Etnolojik Yapısı
- Hazara Türklerinde Karşılaştırmalı Halk İnançları
- Türk xalqları 2010-09-18 at the Wayback Machine
 | Etnik qrup ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Hezaralar fars هزاره Efqanistan ehalisinin 18 9 ni teskil eden farsdilli xalq Efqanistan Islam Respublikasinda kompakt halda az sayda Pakistanda Iranda Tacikistanda ve diger olkelerde yasayirlar Saylari texminen 2 913 milyon neferden 5 828 milyon nefere qederdir Hezaralar fars هزاره Umumi sayi7 8 milyonYasadigi erazilerEfqanistan 4 798 700 2 159 400 2009 Pakistan 545 000Iran 283 000 Qiymetlendirme 1993 DiliFars dili Hezara dialekti DiniIslam Sie coxlugu ve Sunni azligi Dinleri islam mezhebleri islam dininin sie mezhebidir Hezaralarin azligi Sunni dinine etiqad edir dari dilinde danisirlar Kabil Herat Hezaracat bolgelerinde yasayirlar Qismen Qendehar Nengerhar ve Bedexsan bolgelerinde de yayilmislar Kicik hezara qiziTayfalariSeyxeli Tireleri elicam kerimeli qara dovletbey turkmen parsa mensur sadiusagi asxoca pencqavl Besut Tireleri coban abdal pehlevan dovletbay qenbereli xaliqdad poladi mart paxlun dehqan dehmerdeqan sekpa demarda derbeli dervis Dayzengi Dayzeynet Daykundi Tireleri dovletbey rovsenbey heyderbey qaus barat Qavi Caquri Daycoban Daymirdad Cura Uruzqan Poladi Daya Zavali Mirodina SultanehmedAzerbaycanca adi adi Tayfa qurulusu KokeniAlcin Elcigin AttarvalaBaca QulamBexrinBarlas BarlaslarBaymaut Bayatlar monqollar Besut بهسودBolagici BuryatlarBorcigay BoruciginCilciut Day Berke Berh berk Berhe in khagan of Golden Horde دای چوپان Cobaniler sulalesiXitaylarدای کندیدای میرکدای میرداددای زنگی ZengilerدالهQurlatجاغوریCalair Celayir eliCemsidi جمشیدیCiid Uciid CirgaiKeraitXalautKalugiKirigu Monqol dilinden Xar Xiruge Cingiz Xanin oyrat generaliMerket MerkitlerMaska مسکهمحمد خواجهNavi بابهNayman NaymanlarNekpay نیک پاینیکوداری NeguderOngut OnqutlarپولاداپشیقلندرQarabagi قرباغی Efsarlar dovrunde Qarabagdan indiki Efqanistana kocurulmus ehalinin neticeleriقره باتور Monqolca Xar Baatar qara bahadur Qarluk Uruzgani Qarluqlarقرقین Xarcinقطغن XataqinQazak QazaxlarQipcak QipcaqlarQirgiz QirgizlarQul monqol turk sozu Bars leopard monqolca ve turkce تمکیTatar Tatarlar orta esr monqol tayfa birliyi Teleu TelelerTuluiTumayTurkmenler Oguz turkleriاروزگانیUygur UygurlarUysun Usunlar Vusunlar uusin monqol tayfasi uysin qazax tayfasi Uyrat OyratlarاوقیYamud Yamaat monqol tayfasi yomut turkmen tayfasi IstinadlarIslamic Republic of Afghanistan Central Statistics Organization 2010 01 28 at the Wayback Machine Efqanistan Islam Respublikasinin Merkezi Statistika Komitesinin melumatlarina esasen 2009 cu ilde olke ehalisinin cemi sayi 23993 5 min neferdir Gordon Raymond G Jr ed 2005 Ethnologue Ethnologue Languages of the World Fifteenth edition Dallas Tex SIL International Online version http www ethnologue com 2007 12 27 at the Wayback Machine Census of Afghans in Pakistan 2018 10 03 at the Wayback Machine United Nations High Commissioner for Refugees Statistical Summary Report retrieved December 27 2007 Arxivlenmis suret 2021 10 08 tarixinde Istifade tarixi 2022 06 09 Library of Congress Country Studies Arxivlesdirilib 2012 07 14 at Archive today Ethnic Groups of Afghanistan In 1996 approximately 40 percent of Afghans were Pashtun 11 4 of whom are of the Durrani tribal group and 13 8 percent of the Ghilzai group Tajiks make up the second largest ethnic group with 25 3 percent of the population followed by Hazaras 18 percent Uzbeks 6 3 percent Turkmen 2 5 percent Qizilbash 1 0 percent 6 9 percent other Hazara home Who are the Hazara 2009 02 21 at the Wayback Machine The Hazara are of predominantly turkic ethnic stock They look like turks and East Asians but they share a cultural heritage with many of the Turkic peoples of Central Asia Some scholars speculate that the Hazara are descendants of the warriors that flooded into Central Asia under the command of the infamous and brilliant leader Ghengis Khan Most Hazara speak Hazaragi a variant of the more widely used trade langauge Dari Joshua Project Unreached Peoples of the World Hazara 2008 10 11 tarixinde Istifade tarixi 2009 05 07 peoplegroups org Hazaragi 2021 06 25 tarixinde Istifade tarixi 2010 07 26 2013 11 22 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 03 23 Ishaq Mohammadi A Short History of Hazaras in Iran http www hazara net downloads docs hazaras in iran pdf 2022 03 07 at the Wayback Machine Elizabeth E Bacon 2011 03 26 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 12 13 The Secret History of the Mongols chapter VXarici kecidlerEncyclopaedia Iranica HAZARA iv Hazaragi dialect Official Web Site of Hazara Union Denmark 2009 04 16 at the Wayback Machine Hazara home 2009 02 21 at the Wayback Machine Official Web Site of Hazaras Hazaralar in Tarihi ve Etnolojik Yapisi Hazara Turklerinde Karsilastirmali Halk Inanclari Turk xalqlari 2010 09 18 at the Wayback Machine Etnik qrup ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin