fbpx
Wikipedia

Manul

Manul (lat. Otocolobus manul) — Pişiklər fəsiləsinin yırtıcı məməli heyvanıdır.

?Manul
Otocolobus manul
Elmi təsnifat
Aləmi:Heyvanlar
Yarımaləm:Eumetazoylar
Bölmə:İkitərəflisimmetriyalılar
Yarımbölmə:Sonağızlılar
Tip:Xordalılar
Yarımtip:Onurğalılar
İnfratip:Ağızçənəlilər
Sinifüstü:Dördayaqlılar
Sinif:Məməlilər
Yarımsinif:Vəhşi heyvanlar
İnfrasinif:Plasentalılar
Dəstəüstü:Lavrazioterilər
Dəstə:Yırtıcılar
Yarımdəstə:Pişikkimilər
Fəsilə:Pişiklər
Yarımfəsilə:Kiçik pişiklər
Cins:Pişik
Növ: Manul
Elmi adı
Otocolobus manul Pallas, 1776
Areal

Vikinövlərdə
sistematika

Şəkil
axtarışı
ITIS  
NCBI  
EOL  
PBDB  

Ümumi məlumat

Bədənin uzunluğu təxminən 55 sm, quyruğun isə 30 sm çatır. Ölçüləri ev pişiyi boyda olsa da, görkəmcə ondan xeyli fərqlənir. Onun qolları daha qısa, bədəni daha massiv, xəzi isə sıx və uzundur. Enli və yastı başının üzərində kiçik qulaqları bir-birindən aralı şəkildə yerləşmişdir, bəzən tükün içində gizlənmiş olur. Gözlərinin qırağından sifətinin kənarı ilə uzun tüklər (baklar) nəzərə çarpır. Xəzi bəzən tutqun (çirkli-sarı-boz), bəzən isə qırmızımtıl-sarı rəngdə olur.

Yayılması

Orta və Mərkəzi Asiya, cənubi Qafqaz və qərbi İrandan başlayaraq, Baykal ətrafı, Monqolustan və şimal-qərbi Çinə qədər. Azərbaycanda, yalnız Naxçıvanda rast gəlinməsi barədə 3 - 4 fakt vardır.

Yaşayış yerləri və həyat tərzi

Biologiyası Azərbaycanda öyrənilməmişdir. Arealının digər sahələrində aparılan tədqiqatlara əsasən, kəskin kontinental iqlim şəraiti, qışda aşağı temperaturu və nazik qar örtüyü olan ərazilərdə yayılmışdır. Bozqır və yarımsəhra ərazilərdə, hündür dağ qayalıqlarında rast gəlinir. Yuvasını qaya yarıqlarında, kolluqlarda, köhnə porsuq yuvalarında qurur. Qidasını, əsasən siçanabənzər gəmiricilər, quşlar təşkil edir. Hərəkətləri ləngdir, təqib zamanı gizlənməklə və hündür yerlərə dırmaşmaqla canını qurtarır. Fevral-mart aylarında cütləşir, 60 gün boğazlıq dövründən sonra 2-6 gözləri yumulu bala dünyaya gətirir. 10 ayliqda balalar yetkinliyə çatırlar. Nadir fərdləri Naxçıvanda tapılır. Çöllərdə və səhralarda, çox vaxt daşlı yaylalarda, 3000m ucalığa qalxaraq, orada məskan salır. Boş yuvalarda da yaşaya bilər. Əsasən gecə və alaqaranlıq vaxtı ova çıxır. Gəmiricilərlə, quşlarlakərtənkələlərlə qidalanır. Azərbaycan Respublikasının Qırmızı Kitabına daxil edilib.

Sayı

Dəqiq sayı məlum deyildir. Çox nadir hallarda Naxçıvan MR-də rast gəlinir.

Məhdudlaşdırıcı amillər

Öyrənilməyib. Xüsusən, qışı sərt və uzun keçən illərdə tələf olmaları məlumdur.

Tətbiq olunmuş və lazımi mühafizə tədbirləri

Növün yaşayış yerləri Zəngəzur MP, Ordubad və Arazboyu yasaqlıqlarında mühafizə olunur. Ekologiyası öyrənilmədiyindən mühafizə tədbirləri hələ hazırlanmaqdadır.

 
Manul

İstinadlar

  1. Azərbaycanın Qırmızı Kitabı, II Cild, Bakı, 2013
  2. Hacıyev D.V. Azərbaycanın heyvanlar aləmi. Bakı: Elm, 2000, s. 588;

Ədəbiyyat

  1. Azərbaycanın Qırmızı Kitabı, II Cild, Bakı, 2013
  2. Hacıyev D.V. Azərbaycanın heyvanlar aləmi. Bakı: Elm, 2000, s. 588;
  3. Talıbov T.H. Naxçıvan MR Qırmızı Kitabı. Naxçıvan: Əcəmi, 2006. s. 154 - 186.

Xarici keçidlər

Həmçinin bax

manul, otocolobus, manul, pişiklər, fəsiləsinin, yırtıcı, məməli, heyvanıdır, otocolobus, manulelmi, təsnifataləmi, heyvanlaryarımaləm, eumetazoylarbölmə, ikitərəflisimmetriyalılaryarımbölmə, sonağızlılartip, xordalılaryarımtip, onurğalılarinfratip, ağızçənəli. Manul lat Otocolobus manul Pisikler fesilesinin yirtici memeli heyvanidir ManulOtocolobus manulElmi tesnifatAlemi HeyvanlarYarimalem EumetazoylarBolme IkitereflisimmetriyalilarYarimbolme SonagizlilarTip XordalilarYarimtip OnurgalilarInfratip AgizcenelilerSinifustu DordayaqlilarSinif MemelilerYarimsinif Vehsi heyvanlarInfrasinif PlasentalilarDesteustu LavrazioterilerDeste YirticilarYarimdeste PisikkimilerFesile PisiklerYarimfesile Kicik pisiklerCins PisikNov ManulElmi adiOtocolobus manul Pallas 1776ArealVikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 552765NCBI 61408EOL 328665PBDB 224050 Mundericat 1 Umumi melumat 2 Yayilmasi 3 Yasayis yerleri ve heyat terzi 4 Sayi 5 Mehdudlasdirici amiller 6 Tetbiq olunmus ve lazimi muhafize tedbirleri 7 Istinadlar 8 Edebiyyat 9 Xarici kecidler 10 Hemcinin baxUmumi melumat RedakteBedenin uzunlugu texminen 55 sm quyrugun ise 30 sm catir Olculeri ev pisiyi boyda olsa da gorkemce ondan xeyli ferqlenir Onun qollari daha qisa bedeni daha massiv xezi ise six ve uzundur Enli ve yasti basinin uzerinde kicik qulaqlari bir birinden arali sekilde yerlesmisdir bezen tukun icinde gizlenmis olur Gozlerinin qiragindan sifetinin kenari ile uzun tukler baklar nezere carpir Xezi bezen tutqun cirkli sari boz bezen ise qirmizimtil sari rengde olur 1 Yayilmasi RedakteOrta ve Merkezi Asiya cenubi Qafqaz ve qerbi Irandan baslayaraq Baykal etrafi Monqolustan ve simal qerbi Cine qeder Azerbaycanda yalniz Naxcivanda rast gelinmesi barede 3 4 fakt vardir Yasayis yerleri ve heyat terzi RedakteBiologiyasi Azerbaycanda oyrenilmemisdir Arealinin diger sahelerinde aparilan tedqiqatlara esasen keskin kontinental iqlim seraiti qisda asagi temperaturu ve nazik qar ortuyu olan erazilerde yayilmisdir Bozqir ve yarimsehra erazilerde hundur dag qayaliqlarinda rast gelinir Yuvasini qaya yariqlarinda kolluqlarda kohne porsuq yuvalarinda qurur Qidasini esasen sicanabenzer gemiriciler quslar teskil edir Hereketleri lengdir teqib zamani gizlenmekle ve hundur yerlere dirmasmaqla canini qurtarir Fevral mart aylarinda cutlesir 60 gun bogazliq dovrunden sonra 2 6 gozleri yumulu bala dunyaya getirir 10 ayliqda balalar yetkinliye catirlar Nadir ferdleri Naxcivanda tapilir Collerde ve sehralarda cox vaxt dasli yaylalarda 3000m ucaliga qalxaraq orada meskan salir Bos yuvalarda da yasaya biler Esasen gece ve alaqaranliq vaxti ova cixir Gemiricilerle quslarla ve kertenkelelerle qidalanir Azerbaycan Respublikasinin Qirmizi Kitabina daxil edilib 2 Sayi RedakteDeqiq sayi melum deyildir Cox nadir hallarda Naxcivan MR de rast gelinir Mehdudlasdirici amiller RedakteOyrenilmeyib Xususen qisi sert ve uzun kecen illerde telef olmalari melumdur Tetbiq olunmus ve lazimi muhafize tedbirleri RedakteNovun yasayis yerleri Zengezur MP Ordubad ve Arazboyu yasaqliqlarinda muhafize olunur Ekologiyasi oyrenilmediyinden muhafize tedbirleri hele hazirlanmaqdadir Manul Manulun sekli poct markalarinda Azerbaycan 1994 Azerbaycan 1997 Qirgizistan 2008 Qirgizistan 2008 Tacikistan 1996 Tacikistan 1996 Istinadlar Redakte Azerbaycanin Qirmizi Kitabi II Cild Baki 2013 Haciyev D V Azerbaycanin heyvanlar alemi Baki Elm 2000 s 588 Edebiyyat RedakteAzerbaycanin Qirmizi Kitabi II Cild Baki 2013 Haciyev D V Azerbaycanin heyvanlar alemi Baki Elm 2000 s 588 Talibov T H Naxcivan MR Qirmizi Kitabi Naxcivan Ecemi 2006 s 154 186 Xarici kecidler RedakteVehsi heyvanlar Arxivlesdirilib 2012 01 05 at the Wayback Machine Vikianbarda Manul ile elaqeli mediafayllar var Hemcinin bax RedakteVasaq Col pisiyi Qamisliq pisiyiMenbe https az wikipedia org w index php title Manul amp oldid 6092340, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.