Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Areal (lat. area — sahə) – hər hansı bir bitki və ya heyvan növünün yer səthində (akvatoriya) təbii yayıldığı sahə. Növün yarandığı yer onun ilkin arealı sayılır.
İlkin areal növün təbii surətdə və insan tərəfindən yayılması ilə genişlənə və ya onun məhv edilməsi nəticəsində darala bilər. Bütün dünyada yayıla bilən növlər və orqanizm qrupları kosmopolit areala malikdir, hər hansı növ Yerin məhdud ərazisində rast gəlinirsə o, endemik areala malikdir.
Qədimdə yaranıb geniş yayılan növlərin qalıqları relikt areal sayılır. Əgər növ ona müvafiq ərazilərin hamısında yayılarsa ona başdan-başa areal, əgər növ bir-birindən aralı sahələrdə yayılarsa ona kəsilən areal deyilir. Arealı öyrənmək üçün onun xəritəsini tərtib etmək lazımdır. Arealın müqayisəli öyrənilməsi flora və faunanın tədqiqində böyük əhəmiyyətə malikdir.
Növləri
- Törəmə areal – digər sistematik qrupun müəyyən sahədə yaratdığı areal.
- Təbii areal – insan fəaliyyətilə dəyişməyən areal.
- Qışlama arealı – növün soyuq mövsümünü keçirdiyi region.
- Kosmopolit areal – qurunun və ya akvatoriyanın geniş ərazilərində yayılan növ və ya başqa sistematik qruplar.
- Relikt areal – hər hansı bir ərazinin müasir coğrafi şəraitinə yad olan növün arealı. Adətən kiçik ölçülü sahələrdə olur.
- Müasir areal – digər sistematik qrupun növü və ya tipinin hazırkı sərhədləri.
- Qısalan areal – hər hansı bir sistematik qrupun və ya növün təbii və ya antropogen səbəblər nəticəsində azalması.
- Ekoloji areal – regionun harada yerləşməsindən asılı olmayaraq hər hansı bir növ üçün əlverişli olan şəraitdə məskunlaşması.
İstinadlar
- Məmmədov Q.Ş. Xəlilov M.Y. Ekoloqların məlumat kitabı. "Elm" nəşriyyatı. Bakı: 2003. 516 s.
Xarici keçidlər
- Böyük Sovet Ensiklopediyası — Areal
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Areal lat area sahe her hansi bir bitki ve ya heyvan novunun yer sethinde akvatoriya tebii yayildigi sahe Novun yarandigi yer onun ilkin areali sayilir Ilkin areal novun tebii suretde ve insan terefinden yayilmasi ile genislene ve ya onun mehv edilmesi neticesinde darala biler Butun dunyada yayila bilen novler ve orqanizm qruplari kosmopolit areala malikdir her hansi nov Yerin mehdud erazisinde rast gelinirse o endemik areala malikdir Qedimde yaranib genis yayilan novlerin qaliqlari relikt areal sayilir Eger nov ona muvafiq erazilerin hamisinda yayilarsa ona basdan basa areal eger nov bir birinden arali sahelerde yayilarsa ona kesilen areal deyilir Areali oyrenmek ucun onun xeritesini tertib etmek lazimdir Arealin muqayiseli oyrenilmesi flora ve faunanin tedqiqinde boyuk ehemiyyete malikdir NovleriToreme areal diger sistematik qrupun mueyyen sahede yaratdigi areal Tebii areal insan fealiyyetile deyismeyen areal Qislama areali novun soyuq movsumunu kecirdiyi region Kosmopolit areal qurunun ve ya akvatoriyanin genis erazilerinde yayilan nov ve ya basqa sistematik qruplar Relikt areal her hansi bir erazinin muasir cografi seraitine yad olan novun areali Adeten kicik olculu sahelerde olur Muasir areal diger sistematik qrupun novu ve ya tipinin hazirki serhedleri Qisalan areal her hansi bir sistematik qrupun ve ya novun tebii ve ya antropogen sebebler neticesinde azalmasi Ekoloji areal regionun harada yerlesmesinden asili olmayaraq her hansi bir nov ucun elverisli olan seraitde meskunlasmasi IstinadlarMemmedov Q S Xelilov M Y Ekoloqlarin melumat kitabi Elm nesriyyati Baki 2003 516 s Xarici kecidlerBoyuk Sovet Ensiklopediyasi Areal