Vikipediya azad ensiklopediya Haqqında bir sıra məqalələrin bir hissəsiVergitutmaFiskal siyasəti aspektiSiyasətləriqtisa

Vikipediya azad ensiklopediya Haqqinda bir sira meqalelerin bir hissesiVergitutmaFiskal siyaseti aspektiSiyasetlerIqtisadi edalet Dovlet geliri Emlak vergisinin beraberlesdirilmesi Vergi geliri Vergisiz gelirler Vergi qanunu Vergi kateqoriyasi Sabit vergi Kredit Vergi tetili Vergi islahati Vergi reqabeti Vergi tutulmasi Ikiqat vergitutmaIqtisadiyyatUmumi nezeriyyeLaffer eyrisiVergilerin bolusdurulmesiVergi derecesiYigimUygunsuzluqUmumiVergiden yayinma Vergiden yayinma Qara bazarKorporativ BEPS Mekanlar OFC Esas numunelerDolayi EDV Aksiz Gelir Emlak Beynelxalq Avropa Ittifaqinin vahid konsolide edilmis korporativ vergi bazasi CCCTB Tobin vergisi Transfer qiymetleriTicaretGomruk Idxal Ixrac Tarif muharibesi Azad ticaret Azad ticaret zonasiTedqiqatAkademikTebligat qruplari ITEP Boyuk Britaniya ABS TJN ABS DinFiscus Judaicus Cizye Xums ZekatOlkeye goreButun OlkelerFerdi olkeler Iqtisadiyyat portali Pul portalibrIctimai maliyyeSiyasetlerKend teserrufati Iqtisadi Enerji Senaye Investisiya Sosial Ticaret Maliyye Pul Siyaset qarisigiMaliyye siyasetiBudce Siyaset Borclar Maliyye ittifaqi Gelir Xercler VergiPul siyasetiQizil ehtiyatlari Faiz derecesi Pul hakimiyyeti Merkezi bank Valyuta surasi Pul valyuta ittifaqi Pul kutlesiXarici ticaret siyasetiTicaret balansi Azad ticaret Ticaret faydasi Qeyri tarif tenzimlenmesi Proteksionizm Rusum Ticaret bloku Ticaret yaradilmasi Ticaret texribatiGelirXerclerQeyri vergi geliri Vergi geliriOptimalBalanslasdirilmis budce Iqtisadi artim Vaqner qanunuIslahat Pul portalibr Dovlet geliri hokumetin oz fealiyyetini temin etmek ictimai xidmetleri maliyyelesdirmek ve olkenin iqtisadi sosial inkisafini desteklemek meqsedile elde etdiyi maliyye vesaitleri Dovlet gelirleri muxtelif menbelerden formalasir ve bunlar dovlet budcesinin esas terkib hissesini teskil edir Dovlet gelirlerinin esas menbeyi vergilerdir Vergiler fiziki ve huquqi sexslerden mecburi sekilde toplanan vesaitler olub dovletin maliyye ehtiyaclarinin qarsilanmasinda en vacib rol oynayir Vergi gelirleri gelir vergisi elave deyer vergisi emlak vergisi gomruk rusumlari ve diger novlerden ibaret olur Vergiler vasitesile dovlet hem sosial edaleti temin etmeye hem de iqtisadiyyatin tenzimlenmesine yonelik siyaset heyata kecirir Bununla yanasi dovlet gelirlerine qeyri vergi gelirleri de daxildir Bu gelirler dovlet mulkiyyetinin icaresinden dovlet muessiselerinin menfeetinden cerimelerden rusumlardan ve xarici yardimlardan ibaret ola biler Meselen neft qaz kimi tebii resurslarin istismari neticesinde elde olunan gelirler bezi olkeler ucun boyuk ehemiyyet dasiyir Eyni zamanda dovletin xarici donor teskilatlarindan aldigi yardim ve kreditler de qeyri vergi gelirlerine aiddir Dovlet gelirlerinin toplanmasi ve duzgun idare olunmasi olkenin iqtisadi sabitliyini temin etmekde muhum rol oynayir Toplanmis gelirler vasitesile dovlet tehsil sehiyye mudafie infrastruktur ve diger sahelere investisiyalar edir Eyni zamanda dovlet sosial mudafie sistemini maliyyelesdirerek ehalinin sosial rifahini yaxsilasdirir Dovlet gelirlerinin az olmasi ve ya qeyri sabit gelir menbeleri budce kesirinin yaranmasina ve bununla bagli iqtisadi cetinliklere sebeb ola biler Muxtelif olkelerde dovlet gelirlerinin strukturu ferqlidir Inkisaf etmis olkelerde vergiler dovlet gelirlerinin esas hissesini teskil ederken inkisaf etmekde olan olkelerde tebii ehtiyatlardan elde olunan gelirler ve xarici yardimlar daha cox yer tutur Bu ise hemin olkelerin iqtisadi modelinden vergi siyasetinden ve tebii ehtiyatlarin movcudlugundan asilidir Umumiyyetle dovlet gelirleri iqtisadiyyatin idare olunmasi sosial siyasetin heyata kecirilmesi ve olkenin dayaniqli inkisafi ucun vacib maliyye resursudur Bu gelirlerin semereli toplanmasi ve idare edilmesi dovletin fiskal siyasetinin esas prioritetlerinden biridir Tarixi span Dovlet gelirleri anlayisi insan cemiyyetlerinin inkisafi ile yanasi formalasmisdir ve tarixi cox qedim zamanlara gedib cixir Ilk dovletler yaranan zaman onlarin esas meqsedi cemiyyetin tehlukesizliyini temin etmek ictimai nizami qorumaq ve umumi ehtiyaclari odemek idi Bunun ucun dovletler muxtelif qaynaqlardan gelir elde etmeye baslamislar ki bu da dovlet gelirlerinin ilkin formasi olmusdur Qedim dovrlerde dovlet gelirleri esasen torpaqdan ve kend teserrufatindan toplanan mehsul ve resurslardan ibaret olurdu Meselen Misir Mesopotamiya ve Sumer kimi qedim sivilizasiyalarda hokmdarlar kendlilerden mehsulun mueyyen hissesini ve ya basqa resurslari vergi seklinde teleb edirdiler Bu hem vergi odeme hem de dovletin iqtisadi bazasinin formalasmasi baximindan ilkin addim sayilirdi Qedim Yunanistan ve Roma imperiyasinda dovlet gelirleri daha sistemli ve strukturlasdirilmis sekilde toplanmaga baslamisdir Roma Imperiyasinda vergiler resmi qaydada mueyyen edilmis muxtelif vergi novleri tetbiq olunmus ve vergi yigimi dovlet aparatinin funksiyalarindan biri kimi formalasmisdir Habele Roma dovrunde ticaret ve emlak uzerinde vergiler genis yayilmisdi Bu dovrde dovlet gelirlerinin esas meqsedi herbi xercleri inzibati aparatin saxlanmasini ve ictimai isleri maliyyelesdirmek idi Orta esrlerde feodal sistemin hokm surduyu zamanlarda dovlet gelirleri ve vergiler esasen torpaq sahibleri ve feodallar terefinden toplanirdi Dovletler ise daha cox rusumlar ve vergiler vasitesile gelir elde edirdi Bu dovrde vergi sistemi muxtelifliyine ve tebii resurslarin istismarina esaslanirdi Feodal dovrde toplanan vergiler hemcinin kilsenin ve monarxiyanin gucunu temin etmek ucun istifade olunurdu Yeni dovrde xususen XVI XVII esrlerden baslayaraq dovlet gelirlerinin toplanmasi ve idare olunmasi meseleleri inkisaf etmis olkelerde daha da tekmillesmisdir Bu dovrde milli dovletlerin yaranmasi iqtisadiyyatin inkisafi ve ticaretin genislenmesi ile elaqedar olaraq vergi sistemleri daha kompleks ve huquqi esaslara malik olmusdur Meselen Avropa olkelerinde merkezlesmis vergi sistemleri yaradilmis vergi qanunlari tertib edilmis ve dovlet budcesinin formalasmasi ucun zeruri maliyye bazasi qurulmusdur Senaye inqilabi ile elaqedar olaraq dovletlerin iqtisadiyyatdaki rolu artmis ve dovlet gelirlerinin novleri de genislenmisdir Istehsal ve ticaretin inkisafi ile bagli yeni vergi novleri meselen gelir vergisi korporativ vergi tetbiq olunmaga baslamis eyni zamanda sosial rifahin maliyyelesdirilmesi ucun dovlet gelirlerine ehtiyac artmisdir Hemcinin bax span Maliyye NazirliyiIstinadlar span Brautigam Deborah Building Leviathan Revenue State Capacity and Governance IDS Bulletin Institute of Development Studies 33 3 2002 1 17 doi 10 1111 j 1759 5436 2002 tb00034 x olu kecid Definition of Taxes PDF OECD 19 aprel 1996 13 may 2012 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 23 mart 2022 Lye Jenny Hirschberg Joe Gambling with Stimulus Payments Feeding Gaming Machines with Federal Dollars Journal of Gambling Studies ingilis 30 3 1 sentyabr 2014 713 727 doi 10 1007 s10899 013 9377 6 hdl 11343 283027 ISSN 1573 3602 PMID 23526051 Combined Statement of Receipts Expenditures and Balances of the United States Government 1910 Taxes in the Ancient World Almanac Vol 48 No 28 15 noyabr 2022 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 24 iyul 2025 How did ancient and medieval states raise revenue aside taxation What are the sources of revenue for the federal government Lugetler ve ensiklopediyalarBritannica 11 ci Britannica onlayn Muasir UkraynaNormativ yoxlamaMicrosoft 193991484 Kateqoriya Fiskal siyaset