Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
İkiqat vergitutma — bir şəxsin və ya təşkilatın eyni gəlir, mənfəət və ya əmlak üzərində iki fərqli ölkə tərəfindən vergiyə cəlb olunmasını ifadə edir. Bu vəziyyət, beynəlxalq ticarət, sərmayə yatırımları və ya xarici gəlirlər əldə edən şəxslər üçün problem yarada bilər.
Azərbaycanın da bir çox ölkə ilə ikiqat vergitutmanın aradan qaldırılması haqqında müqavilələri mövcuddur. Bu müqavilələr konkret vergiləri və tətbiq edilən şərtləri tənzimləyir.
İkiqat vergitutmanın qarşısını almaq və investorların təşviq edilməsi məqsədilə bir çox ölkə arasında ikiqat vergitutmanın aradan qaldırılması haqqında müqavilələr (Double Taxation Agreements, DTAs) bağlanır. Bu müqavilələrin əsas məqsədi:
- Vergi yükünün azaldılması — şəxslərin və ya şirkətlərin eyni gəlirə iki dəfə vergi ödəməkdən qorunması.
- Vergi öhdəliklərinin aydınlaşdırılması — hər bir ölkənin hansı vergiləri tətbiq edəcəyini müəyyən etmək.
- Vergidən yayınmanın qarşısının alınması — vergi məlumatlarının mübadiləsi vasitəsilə şəffaflığın artırılması.
İkiqat vergitutmanın qarşısını almaq üçün iki əsas metod tətbiq olunur:
- Vergi kreditləri (ing. Tax Credit) — şəxs və ya şirkət, xarici ölkədə ödənilən verginin miqdarını öz ölkəsində ödəməli olduğu vergidən çıxmaq hüququ əldə edir.
- Vergidən azadetmə (ing. Tax Exemption) — xarici ölkədə əldə edilən gəlir və ya mənfəət ümumiyyətlə şəxsin və ya şirkətin vətənində vergiyə cəlb edilmir.
İkiqat vergitutma müqaviləsi
İkiqat vergitutma müqavilələri iqtisadiyyat üçün mühüm rol oynayır.
- Xarici sərmayələrin artırılmasını təşviq edir.
- Xarici şirkətlərin fəaliyyətini asanlaşdırır.
- Vergi hüququ ilə bağlı mübahisələrin azalmasına səbəb olur.
Tarixi
İkiqat vergitutmanın tarixi beynəlxalq ticarət və sərmayə fəaliyyətlərinin artdığı dövrlərə dayanır. Bu konsepsiya, xüsusilə XX əsrin əvvəllərində ölkələrarası iqtisadi əlaqələrin genişləndiyi bir zamanda aktual oldu.
Milli qanunvericiliklə tənzimləmə (XIX əsr sonları – XX əsrin əvvəlləri)
Beynəlxalq iqtisadi əlaqələrin artması nəticəsində bir gəlirə iki fərqli dövlət tərəfindən vergi tətbiq olunması problemi yaranmağa başladı. Bu dövrdə ölkələr arasında xüsusi müqavilələr mövcud deyildi, buna görə də ölkələr öz milli qanunvericilikləri çərçivəsində bu problemi həll etməyə çalışırdılar.
İkiqat vergitutma müqavilələrinin yaranması (XX əsrin əvvəlləri)
İkiqat vergitutmanı sistemli şəkildə həll etmək üçün ilk cəhdlər 1920-ci illərdə edildi. Əsas inkişaf mərhələləri:
1921-1928-ci illər
Millətlər Cəmiyyəti (ing. League of Nations) çərçivəsində ilk beynəlxalq vergitutma məsələləri müzakirə edildi. 1928-ci ildə Millətlər Cəmiyyəti beynəlxalq vergi müqavilələri üçün ilk model müqavilələr hazırladı. Bu modellər sonrakı dövrlərdə beynəlxalq standartların formalaşmasında baza oldu.
Almaniya və İtaliya arasında ilk müqavilə
1899-cu ildə ikiqat vergitutmanın qarşısını almaq üçün Almaniya və İtaliya arasında ilk formal müqavilə imzalandı. Bu, tarixdəki ilk ikiqat vergitutma müqavilələrindən biri kimi tanınır.
İqtisadi əməkdaşlıq və inkişaf dövrü (XX əsrin ortaları)
1945-ci ildən sonra beynəlxalq iqtisadi əməkdaşlığın artması ikiqat vergitutma ilə bağlı müqavilələrin genişlənməsinə səbəb oldu. 1963-cü ildə İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatı (OECD) ilk model vergi konvensiyasını hazırladı. OECD Model Vergi Konvensiyası ölkələr arasında ikiqat vergitutma müqavilələri bağlamaq üçün standartları müəyyən etdi. Birləşmiş Millətlər Təşkilatı (BMT) da inkişaf etməkdə olan ölkələrin maraqlarını nəzərə alaraq öz model konvensiyasını təqdim etdi.
Vergi şəffaflığı və qlobal standartlar (XXI əsr)
Qloballaşma dövründə ikiqat vergitutma problemi daha kompleks hala gəldi. Bunun nəticəsində XXI əsrin əvvəllərindən başlayaraq vergi şəffaflığının artırılması və vergidən yayınmanın qarşısının alınması üçün beynəlxalq əməkdaşlıq gücləndi . Bu, ikiqat vergitutma müqavilələrinə yeni maddələrin əlavə olunmasını şərtləndirdi. OECD və G20-nin irəli sürdüyü Vergi Bazalarının Aşınması və Mənfəətin Köçürülməsi (BEPS) təşəbbüsü ikiqat vergitutma müqavilələrindəki boşluqların aradan qaldırılmasına yönəldi.
İstinadlar
- Мarynchaк, Yеvhеn. The Financial Nexus Between an Individual and a State // PUBLIC FINANCE: LEGAL ASPECTS: Collective monograph. Riga: Baltija Publishing. 2019. 130. ISBN .
- Professor McIntyre. "Model treaties" (PDF). Law School, Michigan. 2019-12-23 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-17.
- "Comments by New Zealand Revenue Minister". Government of New Zealand. 2010-05-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-17.
- Gio Wiederhold (2013). Valuing Intellectual Capital, Multinationals and Taxhavens; Springer Verlag, 2013, Chap. 4.
- Ernest R. Larkins(2001): Double Tax Relief for Foreign Income: A Comparative Study of Advanced Economies; HeinOnline, 2001. Vol:21:233
- Darren Rykers (2009): "A Critical Analysis of how Double Tax Agreements can facilitate Fiscal Avoidance and Evasion"; The Taxpayer and the Lotus, 17 Nov. 2009.
- Hussein Abdali. "International double taxation a serious problem within the EU". . 30 January 2014. 30 July 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 March 2020.
- "Council Directive 2003/48/EC of 3 June 2003 on taxation of savings income in the form of interest payments". European Commission. 30 January 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 May 2016.
- Maarten F. de Wilde & Geert T. W. Janssen(2011): The Netherlands: Key practical issues to eliminate double taxation of business income. Erasmus School of Law, 2011.
- Svoboda, F.; Hruzik, A. (n.d.). "New double taxation treaty with South Korea introducing substantial changes". 2021-04-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-12-04.
- Kft, Wolters Kluwer Hungary. "1995. évi CXVII. törvény – 1.oldal – Hatályos Jogszabályok Gyűjteménye". net.jogtar.hu (ingilis). 2019-06-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-03-21.
- "Double Taxation Avoidance agreement (DTAA) with South Korea". Press Information Bureau. 27 January 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 May 2016.
- "Publication 54 (2015), Tax Guide for U.S. Citizens and Resident Aliens Abroad". 17 May 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 May 2016.
- Robert Carroll (2010) "The Tax Foundation – the Economic Effects of the Lower Tax Rate on Dividends". 2011-07-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-02-19.
- Lanfeng Kao & Anlin Chen (2011): Dividend policy and elimination of double taxation of dividends; Asia-Pacific Journal of Financial Studies. 2011
- "Press Information Bureau". pib.nic.in. 9 April 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 April 2018.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ikiqat vergitutma bir sexsin ve ya teskilatin eyni gelir menfeet ve ya emlak uzerinde iki ferqli olke terefinden vergiye celb olunmasini ifade edir 1 Bu veziyyet beynelxalq ticaret sermaye yatirimlari ve ya xarici gelirler elde eden sexsler ucun problem yarada biler 2 Azerbaycanin da bir cox olke ile ikiqat vergitutmanin aradan qaldirilmasi haqqinda muqavileleri movcuddur Bu muqavileler konkret vergileri ve tetbiq edilen sertleri tenzimleyir Ikiqat vergitutmanin qarsisini almaq ve investorlarin tesviq edilmesi meqsedile bir cox olke arasinda ikiqat vergitutmanin aradan qaldirilmasi haqqinda muqavileler Double Taxation Agreements DTAs baglanir Bu muqavilelerin esas meqsedi 3 Vergi yukunun azaldilmasi sexslerin ve ya sirketlerin eyni gelire iki defe vergi odemekden qorunmasi Vergi ohdeliklerinin aydinlasdirilmasi her bir olkenin hansi vergileri tetbiq edeceyini mueyyen etmek Vergiden yayinmanin qarsisinin alinmasi vergi melumatlarinin mubadilesi vasitesile seffafligin artirilmasi Ikiqat vergitutmanin qarsisini almaq ucun iki esas metod tetbiq olunur 4 Vergi kreditleri ing Tax Credit sexs ve ya sirket xarici olkede odenilen verginin miqdarini oz olkesinde odemeli oldugu vergiden cixmaq huququ elde edir Vergiden azadetme ing Tax Exemption xarici olkede elde edilen gelir ve ya menfeet umumiyyetle sexsin ve ya sirketin veteninde vergiye celb edilmir 5 Mundericat 1 Ikiqat vergitutma muqavilesi 2 Tarixi 2 1 Milli qanunvericilikle tenzimleme XIX esr sonlari XX esrin evvelleri 2 2 Ikiqat vergitutma muqavilelerinin yaranmasi XX esrin evvelleri 2 2 1 1921 1928 ci iller 2 2 2 Almaniya ve Italiya arasinda ilk muqavile 2 3 Iqtisadi emekdasliq ve inkisaf dovru XX esrin ortalari 2 4 Vergi seffafligi ve qlobal standartlar XXI esr 3 IstinadlarIkiqat vergitutma muqavilesiredakteIkiqat vergitutma muqavileleri iqtisadiyyat ucun muhum rol oynayir 6 Xarici sermayelerin artirilmasini tesviq edir Xarici sirketlerin fealiyyetini asanlasdirir Vergi huququ ile bagli mubahiselerin azalmasina sebeb olur TarixiredakteIkiqat vergitutmanin tarixi beynelxalq ticaret ve sermaye fealiyyetlerinin artdigi dovrlere dayanir Bu konsepsiya xususile XX esrin evvellerinde olkelerarasi iqtisadi elaqelerin genislendiyi bir zamanda aktual oldu 7 Milli qanunvericilikle tenzimleme XIX esr sonlari XX esrin evvelleri redakte Beynelxalq iqtisadi elaqelerin artmasi neticesinde bir gelire iki ferqli dovlet terefinden vergi tetbiq olunmasi problemi yaranmaga basladi Bu dovrde olkeler arasinda xususi muqavileler movcud deyildi buna gore de olkeler oz milli qanunvericilikleri cercivesinde bu problemi hell etmeye calisirdilar 8 Ikiqat vergitutma muqavilelerinin yaranmasi XX esrin evvelleri redakte Ikiqat vergitutmani sistemli sekilde hell etmek ucun ilk cehdler 1920 ci illerde edildi Esas inkisaf merheleleri 9 1921 1928 ci illerredakte Milletler Cemiyyeti ing League of Nations cercivesinde ilk beynelxalq vergitutma meseleleri muzakire edildi 1928 ci ilde Milletler Cemiyyeti beynelxalq vergi muqavileleri ucun ilk model muqavileler hazirladi Bu modeller sonraki dovrlerde beynelxalq standartlarin formalasmasinda baza oldu 10 Almaniya ve Italiya arasinda ilk muqavileredakte 1899 cu ilde ikiqat vergitutmanin qarsisini almaq ucun Almaniya ve Italiya arasinda ilk formal muqavile imzalandi Bu tarixdeki ilk ikiqat vergitutma muqavilelerinden biri kimi taninir Iqtisadi emekdasliq ve inkisaf dovru XX esrin ortalari redakte 1945 ci ilden sonra beynelxalq iqtisadi emekdasligin artmasi ikiqat vergitutma ile bagli muqavilelerin genislenmesine sebeb oldu 11 1963 cu ilde Iqtisadi Emekdasliq ve Inkisaf Teskilati OECD ilk model vergi konvensiyasini hazirladi OECD Model Vergi Konvensiyasi olkeler arasinda ikiqat vergitutma muqavileleri baglamaq ucun standartlari mueyyen etdi Birlesmis Milletler Teskilati BMT da inkisaf etmekde olan olkelerin maraqlarini nezere alaraq oz model konvensiyasini teqdim etdi 12 Vergi seffafligi ve qlobal standartlar XXI esr redakte Qloballasma dovrunde ikiqat vergitutma problemi daha kompleks hala geldi 13 Bunun neticesinde XXI esrin evvellerinden baslayaraq vergi seffafliginin artirilmasi ve vergiden yayinmanin qarsisinin alinmasi ucun beynelxalq emekdasliq guclendi 14 15 Bu ikiqat vergitutma muqavilelerine yeni maddelerin elave olunmasini sertlendirdi OECD ve G20 nin ireli surduyu Vergi Bazalarinin Asinmasi ve Menfeetin Kocurulmesi BEPS tesebbusu ikiqat vergitutma muqavilelerindeki bosluqlarin aradan qaldirilmasina yoneldi 16 Istinadlarredakte Marynchak Yevhen The Financial Nexus Between an Individual and a State PUBLIC FINANCE LEGAL ASPECTS Collective monograph Riga Baltija Publishing 2019 130 ISBN nbsp 978 9934 571 82 4 Professor McIntyre Model treaties PDF Wayne State University Law School Michigan 2019 12 23 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 03 17 Comments by New Zealand Revenue Minister Government of New Zealand 2010 05 22 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 03 17 Gio Wiederhold 2013 Valuing Intellectual Capital Multinationals and Taxhavens Springer Verlag 2013 Chap 4 Sablon ISBN Sablon Page Ernest R Larkins 2001 Double Tax Relief for Foreign Income A Comparative Study of Advanced Economies HeinOnline 2001 Vol 21 233 Darren Rykers 2009 A Critical Analysis of how Double Tax Agreements can facilitate Fiscal Avoidance and Evasion The Taxpayer and the Lotus 17 Nov 2009 Hussein Abdali International double taxation a serious problem within the EU Svenskt Naringsliv 30 January 2014 30 July 2020 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 15 March 2020 Council Directive 2003 48 EC of 3 June 2003 on taxation of savings income in the form of interest payments European Commission 30 January 2016 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 31 May 2016 Maarten F de Wilde amp Geert T W Janssen 2011 The Netherlands Key practical issues to eliminate double taxation of business income Erasmus School of Law 2011 Svoboda F Hruzik A n d New double taxation treaty with South Korea introducing substantial changes 2021 04 27 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2024 12 04 Kft Wolters Kluwer Hungary 1995 evi CXVII torveny 1 oldal Hatalyos Jogszabalyok Gyujtemenye net jogtar hu ingilis 2019 06 18 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 03 21 Double Taxation Avoidance agreement DTAA with South Korea Press Information Bureau 27 January 2018 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 31 May 2016 Publication 54 2015 Tax Guide for U S Citizens and Resident Aliens Abroad 17 May 2016 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 31 May 2016 Robert Carroll 2010 The Tax Foundation the Economic Effects of the Lower Tax Rate on Dividends 2011 07 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 02 19 Lanfeng Kao amp Anlin Chen 2011 Dividend policy and elimination of double taxation of dividends Asia Pacific Journal of Financial Studies 2011 Press Information Bureau pib nic in 9 April 2018 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 9 April 2018 Menbe https az wikipedia org w index php title Ikiqat vergitutma amp oldid 7893236