Mənqəbə – Ərəb sözü olan mənqəbə kəlməsinin cəmi mənaqibdir. Bu kəlmə lüğətdə bir insanın fəzilət, məziyyət, hünər kimi öyüləcək vəsflərini ifadə edir. İstilahda isə tarixi şəxsiyyətlər, peyğəmbər, məzhəb imamları və sufilərin tərif ediləcək fəzilət və məziyyətlərini ehtiva edən rəvayətlərdir.
Mənqəbə sufizm cərəyanı ilə birlikdə yaranıb yayılan məfhum olub, sufizm tarixində "sufilərin göstərdikləri fövqəladə hadisə" demək olan kəramətləri nəql edən hekayələr mənasında IX əsrdən etibarən istifadə olunmuşdur. Bu şəkildə mənqəbələrin əsasını kəramətlər təşkil edir. Mənqəbələrin toplandığı əsərlərə Mənaqibnamələr adı verilmişdir.
Mənaqibnamələri araşdıran tarixçi A. Y. Ocaq bu məsələ ilə əlaqədar yazır: "Türk mədəniyyətinin, İslami dövrdə ortaya qoyduğu əhəmiyyətli ədəbi məhsullardan biri olan övliya mənqəbələrinin, bu mədəniyyətin tarixi, psixoloji, sosioloji və folklor baxımından tədqiq edilməsində mənbə rolunu oynaması çox əhəmiyyətlidir. Ancaq övliya mənqəbələri təəsssüf ki, indiyə qədər bu yöndən tədqiqə və təhlilə cəlb edilməmişdir.
Sufizm tarixçisi H. K. Yılmaz da "Bu rəvayətlər bəzən həddən artıq məhəbət və bağlılığın nəticəsi kimi çox qabarıq şəkildə yazılmış olsa da, onlarda çox vaxt etibarlı məlumatlar da görülür. Odur ki, sufi şəxsiyyətlərin həyatları tədqiq edilərkən, kəramətlərlə bəzədilmiş ifadələrlə dolu olan bu əsərlərdən uzaq qalmaq mümkün deyildir" – deyir.
İstinadlar
| ]- A. Y. Ocak-Kültür tarihi kaynağı olan Menakıbnameler, Ankara, 1992
- H. K. Yılmaz-Aziz Mahmud Hüdayi, hayatı, eserleri ve tarikatı, İstanbul, 1999
Həmçinin bax
| ]wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Menqebe Ereb sozu olan menqebe kelmesinin cemi menaqibdir Bu kelme lugetde bir insanin fezilet meziyyet huner kimi oyulecek vesflerini ifade edir Istilahda ise tarixi sexsiyyetler peygember mezheb imamlari ve sufilerin terif edilecek fezilet ve meziyyetlerini ehtiva eden revayetlerdir Menqebe sufizm cereyani ile birlikde yaranib yayilan mefhum olub sufizm tarixinde sufilerin gosterdikleri fovqelade hadise demek olan kerametleri neql eden hekayeler menasinda IX esrden etibaren istifade olunmusdur Bu sekilde menqebelerin esasini kerametler teskil edir Menqebelerin toplandigi eserlere Menaqibnameler adi verilmisdir Menaqibnameleri arasdiran tarixci A Y Ocaq bu mesele ile elaqedar yazir Turk medeniyyetinin Islami dovrde ortaya qoydugu ehemiyyetli edebi mehsullardan biri olan ovliya menqebelerinin bu medeniyyetin tarixi psixoloji sosioloji ve folklor baximindan tedqiq edilmesinde menbe rolunu oynamasi cox ehemiyyetlidir Ancaq ovliya menqebeleri teesssuf ki indiye qeder bu yonden tedqiqe ve tehlile celb edilmemisdir Sufizm tarixcisi H K Yilmaz da Bu revayetler bezen hedden artiq mehebet ve bagliligin neticesi kimi cox qabariq sekilde yazilmis olsa da onlarda cox vaxt etibarli melumatlar da gorulur Odur ki sufi sexsiyyetlerin heyatlari tedqiq edilerken kerametlerle bezedilmis ifadelerle dolu olan bu eserlerden uzaq qalmaq mumkun deyildir deyir Istinadlar span A Y Ocak Kultur tarihi kaynagi olan Menakibnameler Ankara 1992 H K Yilmaz Aziz Mahmud Hudayi hayati eserleri ve tarikati Istanbul 1999 Hemcinin bax span Tesevvuf Sufi anlayislarAbdal Beqee Dervis Feqir Fena Hal Keramet Heqiqet Ehsan Kesf Letaif Menzil Merifet Nefs Nur Qelender Qutb Silsile Sufi kosmologiyasi Sufi metafizikasi Sufi felsefesi Sufi edebiyyati Sufi psixologiyasi Suluk Tezkire Ovliya AndSufi fealiyyetiNesid Zikr Hedra Muraqebe Qevvali Sema ZiyaretTeriqetleriEkberilik Elevilik Esrefilik Ezimilik Belevilik Bayramilik Bektasilik Cistiyye Qalibilik Gulsenilik Hurufilik Idrisiyye Celvetilik Cerrahilik Xalidilik Xelvetilik Kubravilik Medarilik Melametilik Movlevilik Muridilik Neqsibendilik Neqsibendi Uveysilik Nasuhilik Nemetullahiyye Noqtevilik Qadiriyye Qelenderilik Rahmaniyye Rifailik Sefevilik Saziliyye Settarilik Suhreverdiyye Sunbulilik Ticaniyye Ussaqilik Uveysilik ZahidilikTaninmis erken sufi ve mistiklerEbdulxaliq Gucdevani Xace Abdullah Ensari Ebdulqadir Gilani Ebuseid Fezlullah Abdulla Dagistani Afaq Xoca Ehmed Qezali Ehmed Yesevi Ehmed Bedevi el Qezali Elaeddin Eli Exi Emre Exi Mehemmed Xelveti Exi Evren Mensur Hellac Elisir Nevai Ebdulhesen Xerreqani Qasim ibn Mehemmed Davud el Qeyseri Sedreddin Qonevi Seyid Emir Kulal Erdebili Ibn Ata Allah Ferideddin Ettar Balim Sultan Baba Fexreddin Behaiddin Neqsibend Bende Navaz Baba Kuhi Bakuvi Xoca Baqi Billah Beyazid Bistami Sah Ebdulletif Bittai Bull Sah Sah Qulam Dehlevi Ibraim Desuki Eseb Erbili Ibrahim Hakki Erzurumi Ferideddin Gencseker Fudayl ibn Iyad Fuzuli Qalib Muiniddin Cisti Xoca Qulam Ferid Gul Baba Haci Bayram Veli Cahansah Heqiqi Dede Omer Rovseni Haci Bektas Veli Hebib Qaramani Hafiz Sirazi Izzeddin Hesenoglu Xalid Bagdadi Imam el Heddad Hemedani Cemaleddin Ehmed Usman Haruni Ebdulhesen Hacveri Ibrahim ibn Adham ibn Erebi Ibrahim Gilani Fexreddin Iraqi Cabir ibn Heyyan Cami Cuneyd Bagdadi Omer Xeyyam Emir Xosrov Dehlevi Nemetullah Naxcivani Mahmud Urmevi Mahmud Sebusteri Mehdumqulu Mahmud Hudayi Neimi Ebunnecib Suhreverdi Nasimi Nemetulla Veli Omer Xelveti Qutbeddin Ebheri Pir Mehemmed Erzincani Pir Sultan Abdal Qutbeddin Sirazi Rumi Sari Saltuk Sedi Sirazi Sedreddin Xiyavi Selman Farsi Senai Seyid Yehya Bakuvi Silistrevi Sultan Veled Sems Tebrizi Seyx Edebali Seyx Ibrahim Gulseni Seyx Eheri Sihabeddin Omer Suhreverdi Sihabeddin Yehya Suhreverdi Sukrullah Xelveti Veysel Qarani Yusif Muskuri Yunus Emre Taninmis muasir sufi ve mistiklerBaba Rexheb Abdal Hakim Murad Ebdulqdir as Sufi Ehmed Kayhan Dede Abdula ah Neqsibendi Ehmed Elevi Ebdurrehman el Saquri Asfaq Ehmed Qelender Baba Auliye Xoca Semseddin Ezimi Mehemmed Muhaiyeddin Feysel Abdul Rauf Riaz Ehmed Govher Sahi Qalib Hesen Quscuoglu Qulam Mustafa Xan Hafiz Qamaruddin Cisti Sabiri Hisam Kabbani Hezarat Mai Safura Qeiriyye Meher Eli Sah Mehemmed Elevi l Maliki Nazim el Haqqani Seyid Vahid Esref Nuh Ha Mim Keller Nureddin Durki Omer Eli Sah Osman Nuri Topbas Pir Zulfiqar Ehmed Mehemmd Ebdulqedir Siddiqi Qedri Ehmed Rza Xan Berlevi Resad Fild Sahib Qible Fultli Seid Efendi el Cirkasi Qudretullah Sehab Sufi Berkat Eli Seyid Sucaet Eli Qedri Mehemmed Tarhir ul Qedri Tahir Allauddin Taceddin Mehemmed Bedreddin Varis li Sah Vasif Eli Vasif Zahin Sah TaciSufizm tedqiqatcilariIvan Aqueli Kurt Almqvist Titus Burkhardt Uilyam Cittik Karl Ernst Robert Freycer Genon Leks Hikson Teyc Lindbum Linqs Huseyn Nasr Annmari Simmel Maykl Sells Idris Shah Fritof Suon Reynold A Nikolson Zakir MemmedovSufizm movzulariTovhid Seriet Heqiqet Ziyaret Kateqoriya Sufi edebiyyati
