Əbu Abdulla Cabir ibn Həyyan əd-Əzdi əs-Sufi (fars. جابر بن حيان; Tus, təx. 721, — Əl-Kufə, təx. 815) — tanınmış Fars əlkimyaçı, həkim, əczaçı, riyaziyyatçı, astronom. Əczaçı Həyyan əd-Əzdinin ailəsində dünyaya gəlib. Orta əsrlər Avropasında Geber adı ilə tanınıb.
İbn Həyyan ilk dəfə kimyada (əlkimyada) eksperimental metodları tətbiq etmiş və müasir kimya elmində indi də geniş şəkildə istifadə olunan bir sıra mühüm kimyəvi proseslərı kəşf etmişdir. Bunlardan xlorid və nitrat turşularının sintezini, kimyəvi məhlulların distillə edilməsi və kristallizasiya kimi kimyəvi prosesləri misal göstərmək olar. Onun əsərlərinin orijinalı olduqca mürəkkəb və anlaşılmaz qaydada yazılmışdır və çox ehtimal ki şifrələnmişdir. Bu şifrələri açmaq isə müasir günümüzə qədər mümkün olmamışdır. İlk baxışdan İbn Həyyanın əsərləri kimyəvi maddələrin ərəbcə adlarından ibarət düşünülmüş, mürəkkəb kimyəvi numeraloji sistemə əsaslanır. Bundan əlavə ibn Həyyan təkvin- laboratoriya şəraitində canlıların süni yolla yaradılması kimi yüksək, mütərəqqi, o dövr üçün ağlasığmaz ideyanı da irəli sürmüş və üzərində çalışmışdır.
Cabir ibn Həyyanın bir alim kimi formalaşmasında müəllimi Cəfər əl-Sadiqin misilsiz rolu olmuşdur. Onda kimyaya olan sonsuz marağı başlıca olaraq məhz Cəfər əs-Sadiq oyatmışdır.
Elmi əsərləri
Cabir ibn Həyyanın elmi əsərlərini dörd kateqoriyaya bölmək olar:
112 Kitab - xəlifə Harun ər-Rəşidin vəzirlərinə ithaf olunmuşdur. Bu qrup əsərlərinə "Zümrüd lövhə" əsəri aiddir. Bu əsər orta əsrlərdə latın dilinə tərcümə edilmiş (Tabula Smaragdina) və Avropa əlkimyaçılarının masaüstü kitabına çevrilmişdir.
Yetmiş Kitab - bu kateqoriyaya daxil olan əsərlərinin əksəriyyəti latın dilinə tərcümə olunmuşdur. Buraya "Kitab əl-Zöhrə" (Zöhrə ulduzuna dair kitab) və "Kitab əl-Əhcər" (Daşlar haqqında kitab) əsərləri daxildir.
Kimyəvi distilləyə dair on kitab - bu əsərində antik yunan "əlkimyaçıları" - Pifaqor, Sokrat, Platon, Aristotel haqqında məlumat verir.
Tarazlığa dair kitablar - bu qrupa ən məşhur əsəri - "Təbiətdə kimyəvi tarazlıq nəzəriyyəsi" daxildir.
cabir, həyyan, məqalənin, bəzi, məlumatlarının, mənbəsi, göstərilməmişdir, daha, ətraflı, məlumat, üçün, məqalənin, müzakirə, səhifəsinə, baxa, məqaləyə, uyğun, formada, mənbələr, əlavə, edib, vikipediyanı, zənginləşdirə, bilərsiniz, avqust, 2021, məqaləni, vi. Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz avqust 2021 Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Ebu Abdulla Cabir ibn Heyyan ed Ezdi es Sufi fars جابر بن حيان Tus tex 721 El Kufe tex 815 taninmis Fars elkimyaci hekim eczaci riyaziyyatci astronom Eczaci Heyyan ed Ezdinin ailesinde dunyaya gelib Orta esrler Avropasinda Geber adi ile taninib CABIR IBN HEYYANEbu Musa Cabir ibn HeyyanDiger adi GeberDogum tarixi 721 1 Dogum yeri TusVefat tarixi 813 1 Vefat yeri KufeFealiyyeti astronom filosof riyaziyyatci hekim alchemist universal insan tebib Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati RedakteIbn Heyyan ilk defe kimyada elkimyada eksperimental metodlari tetbiq etmis ve muasir kimya elminde indi de genis sekilde istifade olunan bir sira muhum kimyevi prosesleri kesf etmisdir Bunlardan xlorid ve nitrat tursularinin sintezini kimyevi mehlullarin distille edilmesi ve kristallizasiya kimi kimyevi prosesleri misal gostermek olar Onun eserlerinin orijinali olduqca murekkeb ve anlasilmaz qaydada yazilmisdir ve cox ehtimal ki sifrelenmisdir Bu sifreleri acmaq ise muasir gunumuze qeder mumkun olmamisdir Ilk baxisdan Ibn Heyyanin eserleri kimyevi maddelerin erebce adlarindan ibaret dusunulmus murekkeb kimyevi numeraloji sisteme esaslanir Bundan elave ibn Heyyan tekvin laboratoriya seraitinde canlilarin suni yolla yaradilmasi kimi yuksek mutereqqi o dovr ucun aglasigmaz ideyani da ireli surmus ve uzerinde calismisdir Cabir ibn Heyyanin bir alim kimi formalasmasinda muellimi Cefer el Sadiqin misilsiz rolu olmusdur Onda kimyaya olan sonsuz maragi baslica olaraq mehz Cefer es Sadiq oyatmisdir Elmi eserleri RedakteCabir ibn Heyyanin elmi eserlerini dord kateqoriyaya bolmek olar 112 Kitab xelife Harun er Residin vezirlerine ithaf olunmusdur Bu qrup eserlerine Zumrud lovhe eseri aiddir Bu eser orta esrlerde latin diline tercume edilmis Tabula Smaragdina ve Avropa elkimyacilarinin masaustu kitabina cevrilmisdir Yetmis Kitab bu kateqoriyaya daxil olan eserlerinin ekseriyyeti latin diline tercume olunmusdur Buraya Kitab el Zohre Zohre ulduzuna dair kitab ve Kitab el Ehcer Daslar haqqinda kitab eserleri daxildir Kimyevi distilleye dair on kitab bu eserinde antik yunan elkimyacilari Pifaqor Sokrat Platon Aristotel haqqinda melumat verir Tarazliga dair kitablar bu qrupa en meshur eseri Tebietde kimyevi tarazliq nezeriyyesi daxildir Hemcinin bax RedakteMuselman alimlerinin siyahisi 1 2 Trove 2009 lt a href https wikidata org wiki Track P5603 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q18609226 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P1315 gt lt a gt Menbe https az wikipedia org w index php title Cabir ibn Heyyan amp oldid 6081657, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
