fbpx
Wikipedia

Bayrami təriqətı

İslam

İslam Tarixi

İnancın əsasları

AllahQuran
PeyğəmbərHəcc
NamazZəkat
Azan • Zikr
İctihad • Cihad

Etiqad məzhəbləri
Kəlam (ƏşərilərMatüridilər)Qədərilər (Mötəzililər)Cebrilər • Mürcilər • Müşəbbihilər
Siyasət məzhəbləri
Sünnilər:
HənəfilərMalikilərŞafiilərHənbəlilərZahirilər

Şiələr:
İmamilər (Cəfərilər (Əxbarilər • ÜsulilərŞeyxilər)ƏləvilərƏnsarilərQızılbaşlar) • Zeydilər
İsmaililər (QərmətilərXaşxaşilərFəthilər • Xəttabilər)VaqifiyyəRafizilər (Batinilər)QeysanilərXürrəmilərBaziğiyyəQurabiyyə
Xaricilər:
Əcrədilər (Meymunilər • Sə'ləbilər) • Əzrəqilər • Bəyhəsilər • İbadilər • Nəcədat • Süfrilər

Yeni məzhəblər

Sələfilər (Vəhabilər)KadiyanilikBabilik (Bəhailik)

Həmçinin bax

SufilərYəsəvilikNəqşibəndilikSührəvərdilikXəlvətilikSəfəvilikBayramilikBəktaşilikCəlvətilikCərrahilikÇiştiyyəEhqaqiyəGülşənilikHürufilikKübravilikMəlamətilikMeyvazhiMövləvilikNemətullahiyyəNöqtəvilikQələndərilikQadiriyyəRifailikRövşənilərSənusilərŞaziliyyəZahidiyyəNüseyrilərDruzlarİslam fəlsəfəsi

Bayramilik - Sufi İslam təriqətidir.

Yaranması

Təriqətin banisi Hacı Bayram Vəli (vəfatı: 1429-cu il) Ankara şəhərinin yaxınlığındakı Zülfədl kəndində dünyaya gəlmişdir. Dini elmlərlə yiyələndikdən sonra mədrəsədə müəllimlik etmişdir. Lakin sonralar tədrisdən ayrılaraq məşhur sufi Əbu Hamidəd-Din Ağsarayinin (vəfatı: 1412-ci il) başçılığı altında təsəvvüf yoluna qədəm qoymuşdur. Onun ölümündən sonra Hacı Bayram Ankarada təkyə (dərgah) yaradaraq dövrünün ən hörmətli və nüfuzlu sufi şeyxlərindən birinə çevrilmişdir. Sultan II Muradın dəvəti ilə o, Ədirnəyə (Adrianopola) gələrək, burada məşhur dövlət və elm xadimləri ilə tanış olmuş, nüfuzu daha da artmışdır.

Hacı Bayram Vəlinin davamçısı (xəlifəsi) Ağ Şəmsəd-Din İstanbulu fəth etmiş böyük sultan II Mehmət Fatihin müəllimi olmuşdur. Bundan başqa Yazıcıoğlu Məhməd, Əhməd Bican, Ağbıyıq Sultan, Dədə Ömər Sikkini kimi tanınmış sufilər də onun xəlifələrindəndirlər. Tədqiqatçılar hesab edirlər ki, öz mənəvi varisliklərini göstərən silsilələrə və metodologiyalarına görə Bayrami təriqətinin üsulları NəqşibəndiliyinXəlvətiliyin üsullarını təkrarlayır və özündə birləşdirir.

Dünyagörüşləri

Bayramilərin dünyagörüşü bir çox hallarda İbn Ərəbinin dünyagörüşünə yaxındır. Öz mərasimlərində onlar çox vaxt ucadan deyilən cəhri, bəzən isə pıçıltı ilə deyilən xəfi zikrlərdən istifadə edirlər. Bayramilərin əsas doktrinaları "cəzbə, sevgi və ilahi sirr"dir. Bu təriqətin yazılı ədəbiyyatını əsasən Ağ Şəmsəddin qələmə almışdır. Hacı Bayram Vəlidən isə heç bir əsər qalmamışdır.

Bu təriqət AnadoludaBalkan yarımadasında yayılmışdır. Mənsubları çox da hündür olmayan ağ mahuddan tikilmiş altıguşəli papaq geyinirmişlər.

Qolları

Bayramilər təriqətinin üç əsas qolu vardır:

  1. Ağ Şəmsəd-Dinə aid edilən Şəmsiyyə (Dövrümüzdə məhz bu qol klassik bayramilik hesab edilir);
  2. Dədə Ömər Sikkiniyə aid edilən Məlamiyə;
  3. Ağbıyığa aid edilən Cəlvətiyyə.

Cəlvətiyyə daha sonralar müstəqil sufi təriqətinə çevrilmişdir. Osmanlı imperiyasında bu təriqətin inkişafı zəmanəsinin ən savadlı və mömin insanlarından olmuş Əziz Mahmud Hüdainin (vəfatı: 1628-ci il) adı ilə bağlıdır. O, otuzdan artıq əsərin müəllifi olmuş və minlərlə tələbə yetişdirmişdir. Cəlvətiyyənin daha sonrakı inkişafında İsmail Həqqi Bursalı (vəfatı: 1724-cü il) da çox işlər görmüşdür.

Mənbə

  • Müəllif: Aydın Əlizadə - "Cəmiyyət və Din" qəzeti

bayrami, təriqətı, islam, islam, tarixiinancın, əsaslarıallah, quran, peyğəmbər, həcc, namaz, zəkat, azan, zikr, ictihad, cihadetiqad, məzhəblərikəlam, əşərilər, matüridilər, qədərilər, mötəzililər, cebrilər, mürcilər, müşəbbihilərsiyasət, məzhəblərisünnilər, . Islam Islam TarixiInancin esaslariAllah Quran Peygember Hecc Namaz Zekat Azan Zikr Ictihad CihadEtiqad mezhebleriKelam Eseriler Maturidiler Qederiler Motezililer Cebriler Murciler MusebbihilerSiyaset mezhebleriSunniler Henefiler Malikiler Safiiler Henbeliler Zahiriler Sieler Imamiler Ceferiler Exbariler Usuliler Seyxiler Eleviler Ensariler Qizilbaslar Zeydiler Ismaililer Qermetiler Xasxasiler Fethiler Xettabiler Vaqifiyye Rafiziler Batiniler Qeysaniler Xurremiler Bazigiyye Qurabiyye Xariciler Ecrediler Meymuniler Se lebiler Ezreqiler Beyhesiler Ibadiler Necedat SufrilerYeni mezheblerSelefiler Vehabiler Kadiyanilik Babilik Behailik Hemcinin baxSufiler Yesevilik Neqsibendilik Suhreverdilik Xelvetilik Sefevilik Bayramilik Bektasilik Celvetilik Cerrahilik Cistiyye Ehqaqiye Gulsenilik Hurufilik Kubravilik Melametilik Meyvazhi Movlevilik Nemetullahiyye Noqtevilik Qelenderilik Qadiriyye Rifailik Rovseniler Senusiler Saziliyye Zahidiyye Nuseyriler Druzlar Islam felsefesiBayramilik Sufi Islam teriqetidir Mundericat 1 Yaranmasi 2 Dunyagorusleri 3 Qollari 4 MenbeYaranmasi RedakteTeriqetin banisi Haci Bayram Veli vefati 1429 cu il Ankara seherinin yaxinligindaki Zulfedl kendinde dunyaya gelmisdir Dini elmlerle yiyelendikden sonra medresede muellimlik etmisdir Lakin sonralar tedrisden ayrilaraq meshur sufi Ebu Hamided Din Agsarayinin vefati 1412 ci il basciligi altinda tesevvuf yoluna qedem qoymusdur Onun olumunden sonra Haci Bayram Ankarada tekye dergah yaradaraq dovrunun en hormetli ve nufuzlu sufi seyxlerinden birine cevrilmisdir Sultan II Muradin deveti ile o Edirneye Adrianopola gelerek burada meshur dovlet ve elm xadimleri ile tanis olmus nufuzu daha da artmisdir Haci Bayram Velinin davamcisi xelifesi Ag Semsed Din Istanbulu feth etmis boyuk sultan II Mehmet Fatihin muellimi olmusdur Bundan basqa Yazicioglu Mehmed Ehmed Bican Agbiyiq Sultan Dede Omer Sikkini kimi taninmis sufiler de onun xelifelerindendirler Tedqiqatcilar hesab edirler ki oz menevi varisliklerini gosteren silsilelere ve metodologiyalarina gore Bayrami teriqetinin usullari Neqsibendiliyin ve Xelvetiliyin usullarini tekrarlayir ve ozunde birlesdirir Dunyagorusleri RedakteBayramilerin dunyagorusu bir cox hallarda Ibn Erebinin dunyagorusune yaxindir Oz merasimlerinde onlar cox vaxt ucadan deyilen cehri bezen ise picilti ile deyilen xefi zikrlerden istifade edirler Bayramilerin esas doktrinalari cezbe sevgi ve ilahi sirr dir Bu teriqetin yazili edebiyyatini esasen Ag Semseddin qeleme almisdir Haci Bayram Veliden ise hec bir eser qalmamisdir Bu teriqet Anadoluda ve Balkan yarimadasinda yayilmisdir Mensublari cox da hundur olmayan ag mahuddan tikilmis altiguseli papaq geyinirmisler Qollari RedakteBayramiler teriqetinin uc esas qolu vardir Ag Semsed Dine aid edilen Semsiyye Dovrumuzde mehz bu qol klassik bayramilik hesab edilir Dede Omer Sikkiniye aid edilen Melamiye Agbiyiga aid edilen Celvetiyye Celvetiyye daha sonralar musteqil sufi teriqetine cevrilmisdir Osmanli imperiyasinda bu teriqetin inkisafi zemanesinin en savadli ve momin insanlarindan olmus Eziz Mahmud Hudainin vefati 1628 ci il adi ile baglidir O otuzdan artiq eserin muellifi olmus ve minlerle telebe yetisdirmisdir Celvetiyyenin daha sonraki inkisafinda Ismail Heqqi Bursali vefati 1724 cu il da cox isler gormusdur Menbe RedakteMuellif Aydin Elizade Cemiyyet ve Din qezetiMenbe https az wikipedia org w index php title Bayrami teriqeti amp oldid 3778048, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.