Uti, Utik (yunan mənbələrində Otena) — Qafqaz Albaniyasında tarixi vilayət. Antik və orta əsr mənbələrinə görə indiki düzənlik QarabağdanQazax-Tovuz-Şəmkir zonasınadək olan ərazini əhatə edirdi.
Kür çayının sol sahilində yerləşən tarixi Utik vilayəti şərqdən Paytakaran, cənubdan Artsak, şimaldan Kür çayı arasındaydı; vilayətin qərb hüdudları Albaniyanın İberiya ilə sərhədinə qədər uzanırdı. Albaniyanın ikinci və sonuncu paytaxtı olan Bərdə (Partav) şəhəri bu vilayətdə yerləşirdi. 551-ci ildən Bərdə Albaniya katolikosunun (patriarxının), 630-cu ildən isə Mihranilər sülaləsindən olan ilk alban hökmdarı Varaz Qriqorun iqamətgahına çevrilir. Uti əyaləti — qavarı öz növbəsində inzibati vahidlərə bölünürdü; onlardan ən mühümü Sakasena (Şakaşen) və Qardman (Girdiman) idi.
Utidə məskunlaşmış utilər, qarqarlar, savdeylər ənənəyə görə albanların əfsanəvi əcdadı Aranın nəslindən hesab olunurdular. Bu, onların alban ittifaqı tərkibindəki ən qədim yerli tayfalardan olduğunu söyləməyə əsas verir. Avtoxton (yerli) əhali ilə yanaşı, Sakasenada saklar, Girdimanda İran mənşəli Mihranilər məskunlaşmışdılar. Bu tayfaların adları öz əksini toponimlərdə tapır. Qarqarların adları isə Qarqar düzündə (indiki Mil düzü) qalır. Mənbələr V–VI əsrlərdə burada yaşayan kəngərlilər və sabirlər haqqında da məlumat verir.
Albaniya və qonşu ölkələr (VI əsr — VIII əsrin əvvəlləri) — Təerib edəni: İ.S.Süleymanov
Alban tarixçisi M.Kalankatuklu öz dəyərli səlnaməsində xəbər verir ki, 1-ci yüzillikdə yaşamış qarqarlar, girdimanlar və utilər alban çan Aranın nəslindəndirlər. Sonra o, Albaniyada bir neçə Uti əyalətinin adını çəkir. Onlardan biri "Böyük Bərdə" şəhəri yaxınlığında Uti əyalətidir. Bu məlumat "7-ci yüzillikdə erməni coğrafiyası" əsərində də təsdiq olunur. M.Kalankatuklu fikrini davam etdirərək daha sonra qeyd edir ki, digər Uti əyaləti Albaniyanm şimal-şərqində (indiki Şəki-Oğuz-Qəbələ bölgələri) yerləşir.
Antik şəhərlərdən Ayniyana, Xani, Anariaka, Xalxal (lala), Soqarn bu vilayətdə yerləşirdi.
5-ci yüzillikdə irandilli tayfalar (o cümlədən Lahıc tayfasına mənsub çoxsaylı ailələr) buraya köç etmiş, Lahıc kəndini onlar salmışlar.
Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası, cild IX, səh.469, məqalə: Uti
Azərbaycan tarixi, Bakı, Elm, 2007, cild II, səh.14
Qafqaz Albaniyası və Qarabağ
September 05, 2021
yunan, mənbələrində, otena, qafqaz, albaniyasında, tarixi, vilayət, antik, orta, əsr, mənbələrinə, görə, indiki, düzənlik, qarabağdan, qazax, tovuz, şəmkir, zonasınadək, olan, ərazini, əhatə, edirdi, kür, çayının, sahilində, yerləşən, tarixi, vilayəti, şərqdən. Uti Utik yunan menbelerinde Otena Qafqaz Albaniyasinda tarixi vilayet Antik ve orta esr menbelerine gore indiki duzenlik Qarabagdan Qazax Tovuz Semkir zonasinadek olan erazini ehate edirdi 1 Kur cayinin sol sahilinde yerlesen tarixi Utik vilayeti serqden Paytakaran cenubdan Artsak simaldan Kur cayi arasindaydi vilayetin qerb hududlari Albaniyanin Iberiya ile serhedine qeder uzanirdi Albaniyanin ikinci ve sonuncu paytaxti olan Berde Partav seheri bu vilayetde yerlesirdi 551 ci ilden Berde Albaniya katolikosunun patriarxinin 630 cu ilden ise Mihraniler sulalesinden olan ilk alban hokmdari Varaz Qriqorun iqametgahina cevrilir Uti eyaleti qavari oz novbesinde inzibati vahidlere bolunurdu onlardan en muhumu Sakasena Sakasen ve Qardman Girdiman idi Utide meskunlasmis utiler qarqarlar savdeyler eneneye gore albanlarin efsanevi ecdadi Aranin neslinden hesab olunurdular Bu onlarin alban ittifaqi terkibindeki en qedim yerli tayfalardan oldugunu soylemeye esas verir Avtoxton yerli ehali ile yanasi Sakasenada saklar Girdimanda Iran menseli Mihraniler meskunlasmisdilar Bu tayfalarin adlari oz eksini toponimlerde tapir Qarqarlarin adlari ise Qarqar duzunde indiki Mil duzu qalir Menbeler V VI esrlerde burada yasayan kengerliler ve sabirler haqqinda da melumat verir 2 Albaniya ve qonsu olkeler VI esr VIII esrin evvelleri Teerib edeni I S Suleymanov Alban tarixcisi M Kalankatuklu oz deyerli selnamesinde xeber verir ki 1 ci yuzillikde yasamis qarqarlar girdimanlar ve utiler alban can Aranin neslindendirler Sonra o Albaniyada bir nece Uti eyaletinin adini cekir Onlardan biri Boyuk Berde seheri yaxinliginda Uti eyaletidir Bu melumat 7 ci yuzillikde ermeni cografiyasi eserinde de tesdiq olunur M Kalankatuklu fikrini davam etdirerek daha sonra qeyd edir ki diger Uti eyaleti Albaniyanm simal serqinde indiki Seki Oguz Qebele bolgeleri yerlesir Antik seherlerden Ayniyana Xani Anariaka Xalxal lala Soqarn bu vilayetde yerlesirdi 3 5 ci yuzillikde irandilli tayfalar o cumleden Lahic tayfasina mensub coxsayli aileler buraya koc etmis Lahic kendini onlar salmislar Hemcinin bax RedakteUtiler Udiler Udi diliIstinadlar Redakte Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi cild IX seh 469 meqale Uti Azerbaycan tarixi Baki Elm 2007 cild II seh 14 Qafqaz Albaniyasi ve QarabagMenbe https az wikipedia org w index php title Uti amp oldid 5959977, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
.jpg.html){kind=link}