fbpx
Wikipedia

Ani

Avqust 08, 2021


Ani ( erm: Անի, yun: Ανίον, lat: Abnicum) — Türkiyə Cümhuriyyətinin Şərqində, Anadolunun qədim mədəniyyət mərkəzlərindən biri, şəhərlər şəhəri, yalnız şəhər, min bir kilsəli şəhər kimi tanınmış qədim erməni şəhəri. Bu möhtəşəm şəhərin dövrümüzə yalnız xarabalıqları çatmışdır. 961-1045 ilərdə Erməni Ani çarlığının paytaxtı olub. 1064-cü ildə şəhər səlcuqlu türklərinin əlinə keçib. 1072-ci ildən şəhər Şəddadilərin hakimiyyəti altında olub. 1236-cı ildə şəhər monqollar tərəfindən işğal edilib. 1319-cu ildə zəlzələ zamanı şəhərin xeyli hissəsi dağılıb və tədricən şəhər xarabalığa çevrilib.1878-ci ildə Rusiya ərazini işğal etsə də 1914-1918-ci illərdə türklər ərazini yenidən geri qaytarıblar. Şəhərin adını indi Ermənistan Respublikasında bir rayona veriblər. Akademik Nikolay Marr 1892-ci ildən başlayaraq kiçik fasilələrlə 14 il bu ərazidə arxeoloji qazıntılar aparıb.

Qədim şəhər
Ani

Ani şəhər qalasının əsas giriş qapısı olan Aslanlı qapı
40°30′27″ şm. e. 43°34′22″ ş. u.
Ölkə Türkiyə Türkiyə
Vilayət Qars vilayəti
Salınma tarixi e.ə. IV minillik
Dağılma tarixi 1319
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarixi

Şəhərlə bağlı əfsanədə qeyd edilir ki, bir zaman Ani şəhərində Urum baba adlı bir qoca yaşayırmış. Həmin qoca yeddi ildən bir yatağından qalxar, yeddi olmaz işi sayarmış. Yeddinci sual həmişə "Ani şənləndimi?" olarmış. Göyə dirək dayandırıldımı, dənizin üstündən körpü quruldumu, yumurtaya qulp taxıldımı, dəvəyə nal vuruldumu, qatır doğdumu, ölülər dirildimi, Ani şənləndimi. İnanca görə, bu yeddi olmaz iş gerçəkləşdiyi zaman Ani yenidən şənlənəcəkmiş. Əks halda, şəhər qiyamətə qədər insan üzü görməyəcəkmiş.

Türkiyə - Ermənistan sərhəddindən axan Arpaçayın Qərb sahilində yerləşən Ani Anadoludakı qədim orta əsr şəhərlərindən biridir. Ani İpək Yoluyla Anadoluya girişdə ilk yaşayış yeri olduğundan , həm də böyük ticarət məntəqəsi kimi məşhur olub. IV əsrdə Qars şəhərində adı qorunub saxlanmış qarsaqlılar tərəfindən əsası qoyulmuş Ani şəhəri, günümüzə qədər bir neçə dövlətin tərkibində olmuş, bir neçə mədəniyyət dönəmi keçmişdir. X əsrdə artıq yüz min nəfərə qədər əhalisi olan böyük Ani şəhəri mənbələrdə həm də min bir kilsəli şəhər adıyla xatırlanır.

Ani şəhərinin tarixi e.ə. IV minilliyə qədər uzanır. Orta əsrlərin ən zəngin şəhərlərindən olan Ani yüksəliş dövrünü erməni Baqratilər sülaləsi zamanında yaşamışdır. O dövrdə Erməni Krallığına tabe olan ərazinin paytaxtı Ani şəhəri olmuşdur. Şəhər o qədər gözəl, o qədər zəngin olmuşdur ki, bütün qonşu dövlətlər ona sahib olmağa çalışmışlar. Qırx qapılı, min bir kilsəli Ani ermənilərdən sonra Səlcuqlular, Gürcü Krallığı, monqollar, Qaraqoyunlu, Ağqoyunlu, Osmanlı və Çar Rusiyası kimi müxtəlif mədəniyyətlərin daşıyıcıları olan dövlətlərə tabe olub və Anidə hər mədəniyyətdən bir xatirə qalıb. Ona görə də bu gün türkiyədə Aniylə bağlı məşhur bir məsəl var: Ani bir dünyadır, amma bir dünya Ani etməz.

961 – ci ildə erməni kralı III Aşot Baqratuninin paytaxtı Qarsdan Aniyə köçürməsindən sonra bölgənin ən önəmli şəhərinə çevrilən Ani şəhəri elə həmin dövrdə də qala divarları ilə əhatələnmişdir. XVIII əsrin sonlarında isə şəhər tərk edilmişdir.

Orta əsrlər ərəb tarixçisi İbn əl-Əsir XII-XIII əsrlərdə şəhərin Aran şəhəri olduğunu qeyd etmiş, hicri 556-cı ildə gürcülərin şəhərə hücumundan və Əxlat hakimi İbni Sökmənin köməyə gəlməsindən bəhs etmişdir.

4000 kv m sahəyə malik olan Ani minlərlə qədim abidəsiylə həm də tarixin ən böyük şahidlərindəndir. Şəhərə adını üstündəki aslan qabartmalarından alan "Aslanlı qapı"dan girilir. Bu qapı həm də Aninin ən böyük qapısıdır. Bundan başqa şəərə giriş üçün istifadə edilə bilincədək və qala boyunca yerləşən daha altı qapı var.

Abidələri

Ani Kafedralı

 
Ani Kafedralının öndən görünüşü
Əsas məqalə: Ani kafedralı

Müxtəlif tarixi qaynaqların verdiyi məlumata görə kafedralın tikintisi 989 - cu ildə kral II Smbatın (977-989) dövründə başlamış, qısa fasilədən sonra II Smbatın varisi kral Qagik Baqratinin hakimiyyəti dövründə onun arvadı, Qafqaz Albaniyasının Sünik vilayətinin hakimi Vasaqın qızı kraliça Katranidenin əmri ilə tikinti davam etdirilmiş və 1100 - cü ildə tamamlanmışdır.

Ani şəhərinin Cənub tərəfində yerləşən kafedral şəhərin ən iri və mühüm memarlıq abidəsidir. Kafedral orta əsrlərin ən məşhur erməni memarı Trdatın əsəridir. 1064 -cü ildə şəhərin türklər tərəfindən mühasirə edilməsi zamanı kafedral xüsusi simvolik əhəmiyyət daşıyıb. Belə ki, şəhər ələ keçirildikdən sonra Kafedralın üstündəki xaç çıxarılıb və Ani kafedralı Fəthiyyə Camisi adı ilə cami kimi istifadə olunmağa başlayıb. Kafedral 1124 - cü ildə təkrarən xristianların istifadəsinə geri verilib və kitabələr binanın XIII əsrin əvvəllərində bərpa olunmasından bəhs edirlər. 1319 - cu ildə baş verən zəlzələ kafedralın qübbəsinin çökməsi ilə nəticələnmişdir və bu da binanın dini məqsədlə istifadə edilməsinə son verilməsi ilə nəticələnmişdir.

Bazilika planın sahib olmasına rəğmən planlaşdırmada uzunluğun az olması diqqəti cəlb edir. Binanın uzunluğu eni və hündürlüyü ilə müqayisədə olduqca qısadır. Binanı əhatələyən yarımdairəvi kəmərlər abidəyə, bu binanın inşasından bir neçə yüz il sonra Avropada meydana gələn Qotik memarlıq üslubuna xas bir görüntü verir. Lakin erməni memarlığı ilə Qərbi Avropadakı Qotik memarlıq üslubunun inkişafı arasında əlaqələr qura biləcək dəlillər yoxdur.

Xilaskar kilsəsi

  Əsas məqalə: Xilaskar kilsəsi (Ani)
 
Xilaskar kilsəsinin bir hissəsi zəlzələlər və digər təbii təsirlərlə dağılmışdır

Anidə ən çox diqqət çəkən tarixi memarlıq abidələrindən biridir. Bu abidənin inşası 1035-ci ildə tamamlanıb. Kilsənin divarlarındakı yazılar təkcə kilsənin yox, eləcə də ermənilərin tarixini öyrənmək baxımından qiymətli mənbələrdir.

Kitabələrdə kilsənin 1342-ci ildə şahzadə Vahram Zakaridin memar Vasilə kilsənin qübbəsinin təmir edilməsini əmr etməsindən bəhs edilir. Kilsənin uçmamış digər hissəsi isə 1989 - cu ildə baş vermiş bir zəlzələdən sonra ciddi xəsarətlər alıb və uçmaq təhlükəsi var.

1999 - cu ildə kilsənin qapısının uçmuş hissəsi bərpa olunaraq kilsənin uçmasının qarşısının alınması üçün müəyyən addımlar atılıb.

XIX əsrin sonlarında kilsə hələ də ilkin görünüşünü saxlamışdı. Lakin müəyyən qədər qəzalı vəziyyətdə idi. H. F. B. Lynch 1894 - cü ildə Ani xarabalıqlarında gəzdikdən sonra "Bu bina, çökməsinin qarşısını alacaq addımlar atılmasa bir neçə ildən artıq qalmayacaq." demişdi.

1912-ci ildə rus arxeoloqlar qazıntılardan sonra kilsənin Şərq divarlarında bərpa işləri aparmışdılar. Lakin elə həmin hissə, yəni kilsənin Şərq hissəsi 1957-ci ildə baş verən bir fırtınaya davam gətirmədi və uçdu. Bəzi mənbələr kilsənin Şərq hissəsinin uçması tarixini XX əsrin 30 - cu illəri kimi göstərsə də, kilsənin 1957-ci ildə uçması faktı yaxındakı kəndin sakinləri tərəfindən də təsdiq olunub.

1999 - cu ildə kilsənin qalan hissəsinin uçmasının qarşısının alınması üçün giriş qapısının uçmuş hissəsi bərpa olunub.

Kilsə yumru plana malikdir və xaricdən on doqquz üzlü çoxbucaqlı şəklindədir. Çox hündür və çox geniş olan ikinci - üst hissə isə çoxbucaqlı üstündə yerləşdirilmiş dairə formasındadır. Binanın Cənub tərəfindəki "pseudo-antique" oymalı baştağa malik, böyük düzbucaqlı qapı yeganə giriş qapısıdır. Binanın daxilində səkkiz apsisi var. Həmçinin daxildən binanın divarının içinə yerləşdrilmiş iki şapel də olmuşdur. Elə binanın zəif dayanıqlı olmasına da məhz divarın daxilində yerləşdirilmiş bu iki şapelin səbəb olduğu düşünülür.

Həvarilər kilsəsi

Əsas məqalə: Həvarilər kilsəsi

Pahlavuni sülaləsi dövründə inşa etdirilmiş bu abidənin elə həmin dövrdə Ani patriarxları tərəfindən mərkəz kimi istifadə edildiyi güman edilir. Abidənin divarlarında nə zaman inşa olunması haqqında bir qeyd yoxdur. Kilsə divarlarındakı ən qədim yazı 1031-ci il tarixinə aiddir və Abuğamir Pahlavuninin kilsəyə torpaq bağışlamasından bəhs edir.

Akademik N. Y. Marr Həvarilər kilsəsi və ona bitişik olan bidələr ərazisində arxeoloji qazıntıları 1909 - cu ildə tamlamışdır və 1912-ci ildə kilsənin ən zəif hissələri və cənub narteks müəyyən qədər bərpa edilmişdir. Həvarilər kilsəsi ərazisində XX əsrin əvvəllərində aparılan qazıntılar zamanı əldə edilən nəticələrdən dövrümüzə bir şey çatmamışdır. Belə ki, baxımsızlıq üzündən bütün tapıntılar itirilmiş və ya məhv olmuşdur.

Kilsənin zəmin planı memarlıqda "inscribed quatrefoil with corner chambers" olaraq bilinən tərzdə inşa edilmişdir. Başqa sözlə, düzbucaqlı planın içinə oturdulmuş dörd apisli iç quruluşun künclərdə əmələ gətirdiyi boşluqlar dörd şapellə doldurulub. Bu erməni abidələrində VII əsrdən sonra meydana gələn bir layihələşdirmə növüdür, lakin bu binada istifadə edilmiş naxışlar binanı XI əsrin ilk otuz ilinə aid etməyə imkan verir. Kilsəyə Şimal və Cənub apislərdəki qapılardan girilirmiş. Kilsənin üst qismindən çox az şeyin qalmasına rəğmən, 1909 - cu il qazıntıları nəticəsində əldə edilən məmulatlara əsasən kilsəsnin uyğun modelini hazırlamaq mümkün olmuşdur. Mərkəzi qübbənin ağırlığını zəiflətmək üçün boş torpaq qapılardan istifadə edilmişdir. Kilsənin konik damının kirəmitlərinin arası nar və üzüm salxımı oymaları ilə bəzədilibmiş. Dörd künclərdəki şapellərin hər biri ayrıca kiçik kilsələrə bənzəyirmiş və hər birinin özünəməxsus incə dizaynı varmış. Hətta iki şərq şapelinin öz daxili hücrələri belə varmış. Ən qəribə cəhət isə kilsənin dörd küncündəki şapellərin də qübbəylə örtülməsidir ki, bu da Həvarilər kilsəsini bütün erməni kilsələrindən fərqləndirən ən mühüm cəhətdir.

  • widths="1000px"

İstinadlar

  1. "Arxivlənmiş surət". 2011-08-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-09-29.
  2. Большая советская энциклопедия. Анийское царство[ölü keçid]
  3. İbni Əsir əl-Cəziri, "əl-Kamil fit-Tarix", c. 9, səh. 452, hicri 556
  4. Yaşayan tarih - Ani harabeleri
  5. . 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-09-29.

Həmçinin bax

Avqust 08, 2021
Անի, Ανίον, abnicum, türkiyə, cümhuriyyətinin, şərqində, anadolunun, qədim, mədəniyyət, mərkəzlərindən, biri, şəhərlər, şəhəri, yalnız, şəhər, kilsəli, şəhər, kimi, tanınmış, qədim, erməni, şəhəri, möhtəşəm, şəhərin, dövrümüzə, yalnız, xarabalıqları, çatmışdır. Ani erm Անի yun Anion lat Abnicum 1 Turkiye Cumhuriyyetinin Serqinde Anadolunun qedim medeniyyet merkezlerinden biri seherler seheri yalniz seher min bir kilseli seher kimi taninmis qedim ermeni seheri Bu mohtesem seherin dovrumuze yalniz xarabaliqlari catmisdir 961 1045 ilerde Ermeni Ani carliginin paytaxti olub 2 1064 cu ilde seher selcuqlu turklerinin eline kecib 1072 ci ilden seher Seddadilerin hakimiyyeti altinda olub 1236 ci ilde seher monqollar terefinden isgal edilib 1319 cu ilde zelzele zamani seherin xeyli hissesi dagilib ve tedricen seher xarabaliga cevrilib 1878 ci ilde Rusiya erazini isgal etse de 1914 1918 ci illerde turkler erazini yeniden geri qaytariblar Seherin adini indi Ermenistan Respublikasinda bir rayona veribler Akademik Nikolay Marr 1892 ci ilden baslayaraq kicik fasilelerle 14 il bu erazide arxeoloji qazintilar aparib Qedim seherAniAni seher qalasinin esas giris qapisi olan Aslanli qapi40 30 27 sm e 43 34 22 s u Olke Turkiye TurkiyeVilayet Qars vilayetiSalinma tarixi e e IV minillikDagilma tarixi 1319 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Tarixi 2 Abideleri 2 1 Ani Kafedrali 2 2 Xilaskar kilsesi 2 3 Hevariler kilsesi 3 Istinadlar 4 Hemcinin baxTarixi RedakteSeherle bagli efsanede qeyd edilir ki bir zaman Ani seherinde Urum baba adli bir qoca yasayirmis Hemin qoca yeddi ilden bir yatagindan qalxar yeddi olmaz isi sayarmis Yeddinci sual hemise Ani senlendimi olarmis Goye direk dayandirildimi denizin ustunden korpu quruldumu yumurtaya qulp taxildimi deveye nal vuruldumu qatir dogdumu oluler dirildimi Ani senlendimi Inanca gore bu yeddi olmaz is gerceklesdiyi zaman Ani yeniden senlenecekmis Eks halda seher qiyamete qeder insan uzu gormeyecekmis Turkiye Ermenistan serheddinden axan Arpacayin Qerb sahilinde yerlesen Ani Anadoludaki qedim orta esr seherlerinden biridir Ani Ipek Yoluyla Anadoluya girisde ilk yasayis yeri oldugundan hem de boyuk ticaret menteqesi kimi meshur olub IV esrde Qars seherinde adi qorunub saxlanmis qarsaqlilar terefinden esasi qoyulmus Ani seheri gunumuze qeder bir nece dovletin terkibinde olmus bir nece medeniyyet donemi kecmisdir X esrde artiq yuz min nefere qeder ehalisi olan boyuk Ani seheri menbelerde hem de min bir kilseli seher adiyla xatirlanir Ani seherinin tarixi e e IV minilliye qeder uzanir Orta esrlerin en zengin seherlerinden olan Ani yukselis dovrunu ermeni Baqratiler sulalesi zamaninda yasamisdir O dovrde Ermeni Kralligina tabe olan erazinin paytaxti Ani seheri olmusdur Seher o qeder gozel o qeder zengin olmusdur ki butun qonsu dovletler ona sahib olmaga calismislar Qirx qapili min bir kilseli Ani ermenilerden sonra Selcuqlular Gurcu Kralligi monqollar Qaraqoyunlu Agqoyunlu Osmanli ve Car Rusiyasi kimi muxtelif medeniyyetlerin dasiyicilari olan dovletlere tabe olub ve Anide her medeniyyetden bir xatire qalib Ona gore de bu gun turkiyede Aniyle bagli meshur bir mesel var Ani bir dunyadir amma bir dunya Ani etmez 961 ci ilde ermeni krali III Asot Baqratuninin paytaxti Qarsdan Aniye kocurmesinden sonra bolgenin en onemli seherine cevrilen Ani seheri ele hemin dovrde de qala divarlari ile ehatelenmisdir XVIII esrin sonlarinda ise seher terk edilmisdir Orta esrler ereb tarixcisi Ibn el Esir XII XIII esrlerde seherin Aran seheri oldugunu qeyd etmis hicri 556 ci ilde gurculerin sehere hucumundan ve Exlat hakimi Ibni Sokmenin komeye gelmesinden behs etmisdir 3 4000 kv m saheye malik olan Ani minlerle qedim abidesiyle hem de tarixin en boyuk sahidlerindendir Sehere adini ustundeki aslan qabartmalarindan alan Aslanli qapi dan girilir Bu qapi hem de Aninin en boyuk qapisidir Bundan basqa seere giris ucun istifade edile bilincedek ve qala boyunca yerlesen daha alti qapi var Abideleri RedakteAni Kafedrali Redakte Ani Kafedralinin onden gorunusu Esas meqale Ani kafedraliMuxtelif tarixi qaynaqlarin verdiyi melumata gore kafedralin tikintisi 989 cu ilde kral II Smbatin 977 989 dovrunde baslamis qisa fasileden sonra II Smbatin varisi kral Qagik Baqratinin hakimiyyeti dovrunde onun arvadi Qafqaz Albaniyasinin Sunik vilayetinin hakimi Vasaqin qizi kralica Katranidenin emri ile tikinti davam etdirilmis ve 1100 cu ilde tamamlanmisdir Ani seherinin Cenub terefinde yerlesen kafedral seherin en iri ve muhum memarliq abidesidir Kafedral orta esrlerin en meshur ermeni memari Trdatin eseridir 1064 cu ilde seherin turkler terefinden muhasire edilmesi zamani kafedral xususi simvolik ehemiyyet dasiyib Bele ki seher ele kecirildikden sonra Kafedralin ustundeki xac cixarilib ve Ani kafedrali Fethiyye Camisi adi ile cami kimi istifade olunmaga baslayib 4 Kafedral 1124 cu ilde tekraren xristianlarin istifadesine geri verilib ve kitabeler binanin XIII esrin evvellerinde berpa olunmasindan behs edirler 1319 cu ilde bas veren zelzele kafedralin qubbesinin cokmesi ile neticelenmisdir ve bu da binanin dini meqsedle istifade edilmesine son verilmesi ile neticelenmisdir Bazilika planin sahib olmasina regmen planlasdirmada uzunlugun az olmasi diqqeti celb edir Binanin uzunlugu eni ve hundurluyu ile muqayisede olduqca qisadir Binani ehateleyen yarimdairevi kemerler abideye bu binanin insasindan bir nece yuz il sonra Avropada meydana gelen Qotik memarliq uslubuna xas bir goruntu verir Lakin ermeni memarligi ile Qerbi Avropadaki Qotik memarliq uslubunun inkisafi arasinda elaqeler qura bilecek deliller yoxdur 5 Xilaskar kilsesi Redakte Esas meqale Xilaskar kilsesi Ani Xilaskar kilsesinin bir hissesi zelzeleler ve diger tebii tesirlerle dagilmisdir Anide en cox diqqet ceken tarixi memarliq abidelerinden biridir Bu abidenin insasi 1035 ci ilde tamamlanib Kilsenin divarlarindaki yazilar tekce kilsenin yox elece de ermenilerin tarixini oyrenmek baximindan qiymetli menbelerdir Kitabelerde kilsenin 1342 ci ilde sahzade Vahram Zakaridin memar Vasile kilsenin qubbesinin temir edilmesini emr etmesinden behs edilir Kilsenin ucmamis diger hissesi ise 1989 cu ilde bas vermis bir zelzeleden sonra ciddi xesaretler alib ve ucmaq tehlukesi var 1999 cu ilde kilsenin qapisinin ucmus hissesi berpa olunaraq kilsenin ucmasinin qarsisinin alinmasi ucun mueyyen addimlar atilib XIX esrin sonlarinda kilse hele de ilkin gorunusunu saxlamisdi Lakin mueyyen qeder qezali veziyyetde idi H F B Lynch 1894 cu ilde Ani xarabaliqlarinda gezdikden sonra Bu bina cokmesinin qarsisini alacaq addimlar atilmasa bir nece ilden artiq qalmayacaq demisdi 1912 ci ilde rus arxeoloqlar qazintilardan sonra kilsenin Serq divarlarinda berpa isleri aparmisdilar Lakin ele hemin hisse yeni kilsenin Serq hissesi 1957 ci ilde bas veren bir firtinaya davam getirmedi ve ucdu Bezi menbeler kilsenin Serq hissesinin ucmasi tarixini XX esrin 30 cu illeri kimi gosterse de kilsenin 1957 ci ilde ucmasi fakti yaxindaki kendin sakinleri terefinden de tesdiq olunub 1999 cu ilde kilsenin qalan hissesinin ucmasinin qarsisinin alinmasi ucun giris qapisinin ucmus hissesi berpa olunub Kilse yumru plana malikdir ve xaricden on doqquz uzlu coxbucaqli seklindedir Cox hundur ve cox genis olan ikinci ust hisse ise coxbucaqli ustunde yerlesdirilmis daire formasindadir Binanin Cenub terefindeki pseudo antique oymali bastaga malik boyuk duzbucaqli qapi yegane giris qapisidir Binanin daxilinde sekkiz apsisi var Hemcinin daxilden binanin divarinin icine yerlesdrilmis iki sapel de olmusdur Ele binanin zeif dayaniqli olmasina da mehz divarin daxilinde yerlesdirilmis bu iki sapelin sebeb oldugu dusunulur Hevariler kilsesi Redakte Esas meqale Hevariler kilsesiPahlavuni sulalesi dovrunde insa etdirilmis bu abidenin ele hemin dovrde Ani patriarxlari terefinden merkez kimi istifade edildiyi guman edilir Abidenin divarlarinda ne zaman insa olunmasi haqqinda bir qeyd yoxdur Kilse divarlarindaki en qedim yazi 1031 ci il tarixine aiddir ve Abugamir Pahlavuninin kilseye torpaq bagislamasindan behs edir Akademik N Y Marr Hevariler kilsesi ve ona bitisik olan bideler erazisinde arxeoloji qazintilari 1909 cu ilde tamlamisdir ve 1912 ci ilde kilsenin en zeif hisseleri ve cenub narteks mueyyen qeder berpa edilmisdir Hevariler kilsesi erazisinde XX esrin evvellerinde aparilan qazintilar zamani elde edilen neticelerden dovrumuze bir sey catmamisdir Bele ki baximsizliq uzunden butun tapintilar itirilmis ve ya mehv olmusdur Kilsenin zemin plani memarliqda inscribed quatrefoil with corner chambers olaraq bilinen terzde insa edilmisdir Basqa sozle duzbucaqli planin icine oturdulmus dord apisli ic qurulusun kunclerde emele getirdiyi bosluqlar dord sapelle doldurulub Bu ermeni abidelerinde VII esrden sonra meydana gelen bir layihelesdirme novudur lakin bu binada istifade edilmis naxislar binani XI esrin ilk otuz iline aid etmeye imkan verir Kilseye Simal ve Cenub apislerdeki qapilardan girilirmis Kilsenin ust qisminden cox az seyin qalmasina regmen 1909 cu il qazintilari neticesinde elde edilen memulatlara esasen kilsesnin uygun modelini hazirlamaq mumkun olmusdur Merkezi qubbenin agirligini zeifletmek ucun bos torpaq qapilardan istifade edilmisdir Kilsenin konik daminin kiremitlerinin arasi nar ve uzum salximi oymalari ile bezedilibmis Dord kunclerdeki sapellerin her biri ayrica kicik kilselere benzeyirmis ve her birinin ozunemexsus ince dizayni varmis Hetta iki serq sapelinin oz daxili hucreleri bele varmis En qeribe cehet ise kilsenin dord kuncundeki sapellerin de qubbeyle ortulmesidir ki bu da Hevariler kilsesini butun ermeni kilselerinden ferqlendiren en muhum cehetdir widths 160px widths 1000px Istinadlar Redakte Arxivlenmis suret 2011 08 27 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 09 29 Bolshaya sovetskaya enciklopediya Anijskoe carstvo olu kecid Ibni Esir el Ceziri el Kamil fit Tarix c 9 seh 452 hicri 556 Orijinal metn ereb في هذه السنة في شعبان اجتمعت الكرج مع ملكهم وساروا إلى مدينة آني من بلاد أران وملكوها وقتلوا فيها خلقا كثيرا فانتدب لهم شاه أرمن بن إبراهيم بن سكمان صاحب خلاط وجمع العساكر واجتمع معه من المتطوعة خلق كثير وسار إليهم فلقوه وقاتلوه فانهزم المسلمون وقتل أكثرهم وأسر كثير منهم وعاد شاه أرمن مهزوما لم يرجع معه غير أربع مائة فارس من عسكره Orijinal metn azerb Bu ilin hicri 556 saban ayinda gurculer krallarinin emrinde toplanaraq er Ran seherlerinden olan Ani seherine hucum etdiler ve seheri ele kecirdiler Orda bir cox sexsi oldurduler Exlat hakimi ibni Sokmen esger toplayaraq onlarin komeyine getdi Hemcinin bir cox konullu mucahid de ona qosuldu Yasayan tarih Ani harabeleri Armenian Studies program 2016 03 04 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 09 29 Hemcinin bax RedakteBoyuk Ermenistan Ermenistan RespublikasiMenbe https az wikipedia org w index php title Ani amp oldid 6030470, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.