Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Tahir Musa oğlu Pənahov (10 iyun 1936, Soyuqbulaq) — fizika-riyaziyyat üzrə elmlər doktoru.
| Tahir Pənahov | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 10 iyun 1936 (88 yaş) |
| Doğum yeri | |
| Həyat yoldaşı | Natiqə Pənahova |
| Atası | Musa Pənahov |
| Təhsili | Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutu(ADPU), |
| Tanınır | Müəllim |
Həyatı
1955-ci ildə Gürcüstanın Bolnisi rayonunun Faxralı kənd orta məktəbini fərqlənmə ilə bitirdikdən sonra Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunun (indiki Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti - ADPU) fizika-riyaziyyat fakültəsinə qəbul olunmuşdur. T.Pənahov hələ tələbəlik illərindən elmi axtarışlara meyilli idi və Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunun fizika-riyaziyyat fakültəsində oxuduğu illərdə tələbə elmi konfranslarında riyaziyyat və fizika tədrisində tarixi elementlərin öyrədilməsi məsələlərini əks edən məruzələri ilə diqqəti özünə cəlb etmişdi.
Ailəsi
Natiqə Pənahova ilə ailə həyatı qurmuş, 3 uşaqları dünyaya gəlmişdir.
Fəaliyyəti
1960-cı ildə ali məktəbi müvəffəqiyyətlə bitirdikdən sonra təyinatla Azərbaycan Politexnik İnstitutunun fizika kafedrasına baş laborant göndərilmişdir. 1962-ci ildə Respublika MEA-nın Fizika İnstitutunda aspiranturaya qəbul olunmuş və həmin il M.V.Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetinə göndərilmiş, 1962-ci ildə AzPİ-də baş müəllim vəzifəsinə keçmişdir. 1964-cü ildə dəvətnamə ilə Aşqabad şəhərinə, Türkmənistan Dövlət Universitetində fizika fakültəsində ixtisas dərslərində mühazirə oxumaq üçün ezamiyyə olunmuşdur. O, 1966-cı ildə "NizFe ərintisinin qalvonomaqnit və termomaqnit effektinə tantal və molibdenin təsiri" mövzusunda namizədlik dissertasiyası müdafiə etmişdir.
Tahir Pənahov namizədlik müdafiəsindən sonrakı 12 ili axtarışlarda, xarici ölkələrdəki konfranslarda keçib. Müxtəlif illərdə Sverdlovsk, Krasnoyarsk, Xarkov, Perm, Tula, Donetsk, Tomsk, Kiyev, Zveniqorod, Tbilisi, Aşqabad, Mahaçqala şəhərlərində maqnit hadisələri fizikası, atom nizamlılığı və onun ərintilərin xassələrinə təsiri, mikroelektronika üçün yeni maqnit materialları, metallik sistemlərin həll diaqramları, elektrotexnika polad və ərintilərin metalşünaslığı və fizikası və s. mövzularda məruzə və çıxışları ilə həmkarlarının diqqətini cəlb etmişdir. O, araşdırmaları mövzusunda Yaşovets (Polşa) və Budapeşt (Macarıstan) şəhərlərində çalışmışdır.
1975-ci il sentyabr ayının 15-dən Azərbaycan Politexnik İnstitutundan indiki Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universiteti (AzMİU) ayrıldı. Həmin vaxtdan o, AzMİU-da işləyir. 1988-ci ildə "Nikel əsasında ikiqat və üçqat ərintilərin strukturu və fiziki xassələri" mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə edərək fizika-riyaziyyat elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almış və sonra professor vəzifəsinə seçilmişdir. O, 1991-ci ildə dövlət büdcəsindən maliyyələşən "Metal və ərintilər fizikası" ETL-nin AzMİU-da açılmasının təşəbbüskarı olmuşdur. Elmi baza üçün EPR, Universal Optik və maqnito-optik qurğusunu hazırlamış, maqnit və elektrik xassələri ölçmək üçün qurğunu işə salmışdır. Elmi baza yaratdıqdan sonra kadrlar hazırlayıb, ölkənin inkişafı üçün çox vacib olan 1991-ci ildə "Metallar fizikası" istiqamətində mütəxəssis hazırlamaq üçün ixtisas açmış, sonra Materiallar fizikası kafedrasında bakalavr və magistr istiqaməti üzrə kadr hazırlığı aparmışdır.
Elmi fəaliyyəti
Heydər Əliyev adına Ali Hərbi Məktəbdə 2002-ci ildən tədris və elmi işlər bölməsində əvəzçi işləyərək, Azərbaycan Təhsil Nazirliyi və Ədliyyə Nazirliyinin köməyi ilə təhsildə bir sıra məsələlərin yerinə yetirilməsində və elmi əsərlərin çap edilməsinə yaxından köməklik göstərmişdir.
Bakıda Zabrat Oksigen Zavodunda açıq səhmdar cəmiyyəti yaradıldıqda Tahir Pənahov orada böyük laboratoriya işə salmış, laboratoriyanı müasir avadanlıqlarla təchiz etmiş, cihazların işləmə qaydalarını hazırlamış və kadrla təmin etmişdir. Bu cihazlar vasitəsilə sabit gərginliyi, cərəyan şiddətini, aktiv müqaviməti ölçmək mümkündür. Havadan azot, oksigen, arqon və hidrogenin alınma texnologiyası, maye və qaz halında kimyəvi, fiziki xassələri dəqiq təhlil etməklə satışda müsbət nəticə alınmışdır.
Moskva Dövlət Universitetində, Budapeşt Texniki Universitetində, Aşqabad Dövlət Universitetində dəfələrlə təcrübə mübadiləsində olmuş və mühazirələr oxumuşdur. Dünyanın bir çox elm və təhsil mərkəzləri ilə əlaqəli elmi iş aparmışdır.
Moskva Dövlət Universiteti, Yekaterinburq Metallar Fizikası İnstitutu, Ekaterinburq Dövlət Universiteti (ETU), EA Metallar Fizikası İnstitutu, Ukrayna Dövlət Universiteti, Budapeşt Texniki Universiteti, Türkiyədə bir çox universitetlər, İran İslam Respublikasının (Təbriz və Tehran) bir çox universitetlərində təcrübə mübadiləsində olmuşdur.
Keçmiş İttifaqın bərk cisimlər, maqnit hadisələri fizikası üzrə mütəxəssislərindən akademik S.V.Vonsovski, akademik V.Q.Baryaxtar, SSRİ Dövlət mükafatı laureatı E.İ.Kondorski, A.V.Deryaqin, Q.S.Krinçik, N.V.Volqenşteyn, R.P.Ozerov, B.Q.Livşits, V.E.Zinovyev, Azərbaycan SSR EA-nın müxbir üzvü Y.M.Seyidov, akademik E.M.Şaxtaxtinski kimi şəxslər onun doktorluq dissertasiyasına yüksək qiymət vermişlər.
60-dan çox beynəlxalq və respublika elmi konfransında məruzələrlə çıxış etmiş, 20-dən çox müəlliflik şəhadətnaməsi və patentin, ixtiranın, 360-dan çox elmi məqalənin, 15 monoqrafiya, dərs vəsaiti və metodiki vəsaitin müəllifi kimi "Metallar fizikası", "Maqnit hadisələri fizikası" sahəsində ilk dəfə atom və maqnit nizamlı struktura malik dəmir-nikel tərkibli ərintilərə 3d, 4d, 5d və 4f elektron quruluşuna malik keçid və nadir torpaq elementləri ilə leqirləməklə geniş konsentrasiya sahəsində maqnit yumşaq ərintilər sintez etmiş və onların strukturunu, maqnit, elektrik, istilik və digər fiziki xassələrini termik emaldan asılı olaraq tədqiq etmiş və nəticədə yüksək texniki parametrlərə malik olan, istehsalatda geniş tətbiqini tapmış permalloy strukturlu ərintilər almış, tədqiqat praktik cəhətdən əsaslandırılmışdı. Belə ki, alınan elmi nəticələr ölkənin bir çox iri müəssisələrində - Moskva Elektromaqnetizm Zavodunda, Moskva Elektromexanika və Avtomatika İnstitutunda, SSRİ EA-nın Yüksək Temperaturlar İnstitutunun xüsusi konstruktor bürosunda, Bakının Azərelektromaş Birliyində, Bakı Radio Zavodunda və bir çox başqa müəssisələrdə geniş tətbiq edilmiş və istehsalata milyonlarla effekt vermişdir. Amorf maqnit yumşaq ərintiləri tədqiq etmək üçün Budapeşt Texniki Universitetində ezamiyyədə olmuşdur.
Amorf maqnit yumşaq ərintilərin (Fe-Ni-Si-B) tədqiqi nəticəsində yüksək maqnit nüfuzluğu, maqnit induksiyası və xüsusi elektrik müqaviməti böyük olan materiallar alınmış, onların fiziki xassələri öyrənilmiş, müşahidə olunan anomaliyaların, faza keçidlərinin, polimorf çevrilmələrin elmi-nəzəri əsasları işləmiş və istehsalata tətbiqini təmin etmişdir.
İstehsalatla bağlı 18 elmi-tədqiqat işi tövsiyə etmişdir. Həmçinin arqon qazının qarışıq qazlardan ibarət daha keyfiyyətli arqomiks qazı qaynaq istehsalında tətbiq edilmiş, yeni ixtira kimi patent almışdır.
1960-cı ildən indiyədək 15-dən çox aspirantı, dissertantı namizədlik, 20-dən çox yetirməsi magistr dissertasiyası müdafiə etmişdir. Tahir Pənahov metal və ərintilər sahəsində yeni istiqamət yaratmış alimdir.
Həmçinin Bax
İstinadlar
- Azərbaycan müəllimi
Xarici keçidlər
- Tahir Pənahovun 80 illik yubileyi qeyd olundu
- Elmi Şurasına seçilən əməkdaşları 2018-06-27 at the Wayback Machine
- Azərbaycan alimlərinin İtaliyaya səfəri
- Qızıl qaya, qoşa bulaq, dədə palıd...
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tahir Musa oglu Penahov 10 iyun 1936 Soyuqbulaq fizika riyaziyyat uzre elmler doktoru Tahir PenahovDogum tarixi 10 iyun 1936 1936 06 10 88 yas Dogum yeri Soyuqbulaq Vorontsovka rayonuHeyat yoldasi Natiqe PenahovaAtasi Musa PenahovTehsili Azerbaycan Dovlet Pedaqoji Institutu ADPU Taninir MuellimHeyati1955 ci ilde Gurcustanin Bolnisi rayonunun Faxrali kend orta mektebini ferqlenme ile bitirdikden sonra Azerbaycan Dovlet Pedaqoji Institutunun indiki Azerbaycan Dovlet Pedaqoji Universiteti ADPU fizika riyaziyyat fakultesine qebul olunmusdur T Penahov hele telebelik illerinden elmi axtarislara meyilli idi ve Azerbaycan Pedaqoji Institutunun fizika riyaziyyat fakultesinde oxudugu illerde telebe elmi konfranslarinda riyaziyyat ve fizika tedrisinde tarixi elementlerin oyredilmesi meselelerini eks eden meruzeleri ile diqqeti ozune celb etmisdi AilesiNatiqe Penahova ile aile heyati qurmus 3 usaqlari dunyaya gelmisdir Fealiyyeti1960 ci ilde ali mektebi muveffeqiyyetle bitirdikden sonra teyinatla Azerbaycan Politexnik Institutunun fizika kafedrasina bas laborant gonderilmisdir 1962 ci ilde Respublika MEA nin Fizika Institutunda aspiranturaya qebul olunmus ve hemin il M V Lomonosov adina Moskva Dovlet Universitetine gonderilmis 1962 ci ilde AzPI de bas muellim vezifesine kecmisdir 1964 cu ilde devetname ile Asqabad seherine Turkmenistan Dovlet Universitetinde fizika fakultesinde ixtisas derslerinde muhazire oxumaq ucun ezamiyye olunmusdur O 1966 ci ilde NizFe erintisinin qalvonomaqnit ve termomaqnit effektine tantal ve molibdenin tesiri movzusunda namizedlik dissertasiyasi mudafie etmisdir Tahir Penahov namizedlik mudafiesinden sonraki 12 ili axtarislarda xarici olkelerdeki konfranslarda kecib Muxtelif illerde Sverdlovsk Krasnoyarsk Xarkov Perm Tula Donetsk Tomsk Kiyev Zveniqorod Tbilisi Asqabad Mahacqala seherlerinde maqnit hadiseleri fizikasi atom nizamliligi ve onun erintilerin xasselerine tesiri mikroelektronika ucun yeni maqnit materiallari metallik sistemlerin hell diaqramlari elektrotexnika polad ve erintilerin metalsunasligi ve fizikasi ve s movzularda meruze ve cixislari ile hemkarlarinin diqqetini celb etmisdir O arasdirmalari movzusunda Yasovets Polsa ve Budapest Macaristan seherlerinde calismisdir 1975 ci il sentyabr ayinin 15 den Azerbaycan Politexnik Institutundan indiki Azerbaycan Memarliq ve Insaat Universiteti AzMIU ayrildi Hemin vaxtdan o AzMIU da isleyir 1988 ci ilde Nikel esasinda ikiqat ve ucqat erintilerin strukturu ve fiziki xasseleri movzusunda doktorluq dissertasiyasi mudafie ederek fizika riyaziyyat elmleri doktoru alimlik derecesi almis ve sonra professor vezifesine secilmisdir O 1991 ci ilde dovlet budcesinden maliyyelesen Metal ve erintiler fizikasi ETL nin AzMIU da acilmasinin tesebbuskari olmusdur Elmi baza ucun EPR Universal Optik ve maqnito optik qurgusunu hazirlamis maqnit ve elektrik xasseleri olcmek ucun qurgunu ise salmisdir Elmi baza yaratdiqdan sonra kadrlar hazirlayib olkenin inkisafi ucun cox vacib olan 1991 ci ilde Metallar fizikasi istiqametinde mutexessis hazirlamaq ucun ixtisas acmis sonra Materiallar fizikasi kafedrasinda bakalavr ve magistr istiqameti uzre kadr hazirligi aparmisdir Elmi fealiyyeti Heyder Eliyev adina Ali Herbi Mektebde 2002 ci ilden tedris ve elmi isler bolmesinde evezci isleyerek Azerbaycan Tehsil Nazirliyi ve Edliyye Nazirliyinin komeyi ile tehsilde bir sira meselelerin yerine yetirilmesinde ve elmi eserlerin cap edilmesine yaxindan komeklik gostermisdir Bakida Zabrat Oksigen Zavodunda aciq sehmdar cemiyyeti yaradildiqda Tahir Penahov orada boyuk laboratoriya ise salmis laboratoriyani muasir avadanliqlarla techiz etmis cihazlarin isleme qaydalarini hazirlamis ve kadrla temin etmisdir Bu cihazlar vasitesile sabit gerginliyi cereyan siddetini aktiv muqavimeti olcmek mumkundur Havadan azot oksigen arqon ve hidrogenin alinma texnologiyasi maye ve qaz halinda kimyevi fiziki xasseleri deqiq tehlil etmekle satisda musbet netice alinmisdir Moskva Dovlet Universitetinde Budapest Texniki Universitetinde Asqabad Dovlet Universitetinde defelerle tecrube mubadilesinde olmus ve muhazireler oxumusdur Dunyanin bir cox elm ve tehsil merkezleri ile elaqeli elmi is aparmisdir Moskva Dovlet Universiteti Yekaterinburq Metallar Fizikasi Institutu Ekaterinburq Dovlet Universiteti ETU EA Metallar Fizikasi Institutu Ukrayna Dovlet Universiteti Budapest Texniki Universiteti Turkiyede bir cox universitetler Iran Islam Respublikasinin Tebriz ve Tehran bir cox universitetlerinde tecrube mubadilesinde olmusdur Kecmis Ittifaqin berk cisimler maqnit hadiseleri fizikasi uzre mutexessislerinden akademik S V Vonsovski akademik V Q Baryaxtar SSRI Dovlet mukafati laureati E I Kondorski A V Deryaqin Q S Krincik N V Volqensteyn R P Ozerov B Q Livsits V E Zinovyev Azerbaycan SSR EA nin muxbir uzvu Y M Seyidov akademik E M Saxtaxtinski kimi sexsler onun doktorluq dissertasiyasina yuksek qiymet vermisler 60 dan cox beynelxalq ve respublika elmi konfransinda meruzelerle cixis etmis 20 den cox muelliflik sehadetnamesi ve patentin ixtiranin 360 dan cox elmi meqalenin 15 monoqrafiya ders vesaiti ve metodiki vesaitin muellifi kimi Metallar fizikasi Maqnit hadiseleri fizikasi sahesinde ilk defe atom ve maqnit nizamli struktura malik demir nikel terkibli erintilere 3d 4d 5d ve 4f elektron qurulusuna malik kecid ve nadir torpaq elementleri ile leqirlemekle genis konsentrasiya sahesinde maqnit yumsaq erintiler sintez etmis ve onlarin strukturunu maqnit elektrik istilik ve diger fiziki xasselerini termik emaldan asili olaraq tedqiq etmis ve neticede yuksek texniki parametrlere malik olan istehsalatda genis tetbiqini tapmis permalloy strukturlu erintiler almis tedqiqat praktik cehetden esaslandirilmisdi Bele ki alinan elmi neticeler olkenin bir cox iri muessiselerinde Moskva Elektromaqnetizm Zavodunda Moskva Elektromexanika ve Avtomatika Institutunda SSRI EA nin Yuksek Temperaturlar Institutunun xususi konstruktor burosunda Bakinin Azerelektromas Birliyinde Baki Radio Zavodunda ve bir cox basqa muessiselerde genis tetbiq edilmis ve istehsalata milyonlarla effekt vermisdir Amorf maqnit yumsaq erintileri tedqiq etmek ucun Budapest Texniki Universitetinde ezamiyyede olmusdur Amorf maqnit yumsaq erintilerin Fe Ni Si B tedqiqi neticesinde yuksek maqnit nufuzlugu maqnit induksiyasi ve xususi elektrik muqavimeti boyuk olan materiallar alinmis onlarin fiziki xasseleri oyrenilmis musahide olunan anomaliyalarin faza kecidlerinin polimorf cevrilmelerin elmi nezeri esaslari islemis ve istehsalata tetbiqini temin etmisdir Istehsalatla bagli 18 elmi tedqiqat isi tovsiye etmisdir Hemcinin arqon qazinin qarisiq qazlardan ibaret daha keyfiyyetli arqomiks qazi qaynaq istehsalinda tetbiq edilmis yeni ixtira kimi patent almisdir 1960 ci ilden indiyedek 15 den cox aspiranti dissertanti namizedlik 20 den cox yetirmesi magistr dissertasiyasi mudafie etmisdir Tahir Penahov metal ve erintiler sahesinde yeni istiqamet yaratmis alimdir Hemcinin BaxFiziki riyazi tehlil usulu Azerbaycan Politexnik InstitutuIstinadlarAzerbaycan muellimiXarici kecidlerTahir Penahovun 80 illik yubileyi qeyd olundu Elmi Surasina secilen emekdaslari 2018 06 27 at the Wayback Machine Azerbaycan alimlerinin Italiyaya seferi Qizil qaya qosa bulaq dede palid