Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Frans Zaxer alm. (* 16 dekabr 1816, Vyana-Alservorstadt, Avstriya İmperiyasıAvstriya imperiyası; † 11 mart 1907, Vyana yaxınlığında Badendəki Weikersdorf qəsri, Avstriya-Macarıstan) — avstriyalı qənnadçı, aşpaz və sahibkar. Tanınmış "Sacher" tortunun müəllifi.
| Frans Zaxer | |
|---|---|
| Franz Sacher | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Vyana-Alservorstadt |
| Vəfat tarixi | (90 yaşında) |
| Vəfat yeri | Baden yaxınlığındakı Weikersdorf qəsri |
| Vəfat səbəbi | qocalıq |
| Dəfn yeri | Weikersdorfdakı Helenenfriedhof qəbiristanlığı |
| Dini | xristian |
| İxtisası | aşpaz, qənnadçı |
| Təhsili | ali |
| Fəaliyyəti | aşpaz |
| Tanınır | "Sacher" tortu |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Frans Zaxer Avstriya kansleri, Xarici İşlər naziri Metternixin (1773–1859) xidmətində çalışan Anton Zaxer adlı saray qulluqçusunun və Anna adlı qadının (qızlıq soyadı Löv olub) oğlu olub. O, Vyananın Alservorstadt rayonunda № 58 ünvanında anadan olmuşdur.
Deyilənə görə, 1832-ci ildə Metternix tədbirlərin birində qonaqları üçün xüsusi desert hazırlamağı tapşırmışdır. Meterlix ailəsinin baş aşpazı xəstələndiyindən 16 yaşlı şagirdi Frans Zaxer bu işi öz üzərinə götürməli olmuşdur. "Ümid edirəm, bu gecə mənim üzümü qara etməyəcəksiniz!" deyə Metterlix mətbəxi tərk etmişdir. Həmin gecə süfrəyə verilmiş şokoladlı tort qonaqlar tərəfindən yüksək qiymətləndirilmişdir. "Sacher" tortunun tarixi belə başlamışdır, lakin Frans hələ çox cavan aşpaz olduğundan onun hazırladığı tort diqqətdən kənarda qalmışdır…
Sonralar o, qrafinya Esterxazinin sarayında aşpaz köməkçisi işlədikdə belə həmişə baş aşpaz İmperin göstərişlərinə əməl etməli olmuşdur. Müəllimi İmperi Sankt-Peterburq sarayına işə dəvət etdikdən sonra Frans Zaxer qraf Esterxazinin digər nəslindən olan ailəyə işləməyə getmişdir. O, Yuxarı Macarıstan torpağında, Zelis kəndindəki malikanədə işləməyə başlamışdır.
1840-cı ildə Frans Zaxer Vaynfirteldəki Qunterstofdan olan şərab ustasının qızı Rozalin Viningerlə ailə qurmuşdur. Onların nikahı Vyana yaxınlığındakı Müqəddəs İosif Marqarita məhəllə kilsəsində bağlanmışdır. Birinci oğlu Frans 1841-ci ildə Vyanada, ikinci oğlu Eduard 1843-cü ildə Zelisdəki qəsrdə, üçüncü oğlu Karl isə Budapeştdə doğulmuşdur..
Uzun illər peşəkar təcrübə topladıqdan və baş aşpaz diplomuna yiyələndikdən sonra Frans Zaxer əvvəlcə Bratislavada, sonra qısa müddət Vyana və Budapeşt arasında Dunay çayı vasitəsilə hərəkət edən gəmilərdə öz biznesini qurmuşdur. O, həmçinin Peştdəki "İştván Széchenyi" kazinosunun ilk baş aşpazı olmuşdur. 1850-ci illərin əvvəllərində o, Vyanaya qayıtmış və Weiburggasse, 4 ünvanında delikates və şərab mağazası açmışdır. Onun bu mağazada satdığı "Franz Sacher" şokolad tortu bestseller olmuşdur.
Budapeştdə yaxşı tanınan "Gundel" restoranının yaradıcısı İohan Qundel (1844–1915) ilk təlimini Frans Zaxerdən almışdır.
Frans Zaxer 1865-ci ilin 1 dekabr tarixindən etibarən Vyanada Asperngasse, 2 (hazırda Aspernbrückengasse adlanır) ünvanında yerləşən Grand Hôtel de l'Europe- in sahibi olmuşdur, lakin 1871-ci ildə onu satmalı olmuşdur.
1881-ci ildə Frans Zaxer Vyana yaxınlığındakı Baden şəhərinə bitişik Weikersdorf qalasında məskunlaşmışdır və ömrünün sonuna kimi Schlossgasse, 10 ünvanındakı villasında yaşamışdır. Hazırda bu villa fəaliyyət göstərmir. O, Weikersdorf qalasından iki dəqiqəlik, Weilburqdan isə on üç dəqiqəlik piyada məsafədə yerləşən evində bir çox yüksəksəviyyəli yerli və regional aristokratlar üçün dəfələrlə yeməklər hazırlamışdır.
Ölümündən təxminən beş il əvvəl, artıq kifayət qədər qoca sayılan Zaxer böyük ov həvəskarı olmuşdur. O, Ştiriyada ov edərkən ciddi zədə almasına baxmayaraq sağala bilmişdir. Ömrünün sonuncu ili səhhəti çox pisləşmiş və ona uzun müddət evində qulluqçu işləmiş xanım Roza baxmışdır.
Franz Zaxer 11 mart 1907-ci ildə vəfat etmişdir. Onu Weikersdorfdakı Helenenfriedhof qəbiristanlığındakı ailə sərdabəsində dəfn etmişlər.
Ailəsi
Böyük oğlu Frans Zaxer (1841–1889) 1860-cı illərin ortalarında atasının Vayburqassedəki biznesinə nəzarət etmişdir. Sonra Buxarestdə restoran və otel açmışdır. Daha sonra Poledəki hərbi-dəniz kazinosunun meneceri olmuşdur. Müflisləşdikdən sonra evinə qayıtmış və xəstələnmişdir. Vyana yaxınlığındakı Badendə, Helenentalda vəfat etmişdir. Onu Müqəddəs Yelena qəbiristanlığında dəfn etmişlər.Kiçik qardaş Karl Zaxer onun azyaşlı uşaqları — Franz, İohan və Adriennaya baxmalı olmuşdur. Dul qalmış arvadı Adrienna 1894-cü ildə Zalsburqdakı Feste-Hohen kanat yolunun üstündəki restoranı yenidən kirayə götürüb işlətmişdir.
"İmperator və Kral" sarayında işləyən ikinci oğlu Eduard Zaxer (1843–1892) tanınmış "Demel" şirniyyat evində konditer kimi çalışmışdır. Həmin vaxt o, atasının kəşf etdiyi "Sacher" tortunun reseptini bir qədər dəyişmişdir. Sonra, 1876-cı ildə Vyanada "Sacher" hotelini açmışdır.
Karl Zaxer (* 29 sentyabr 1849, Vyanada, † 28 may 1929, Vyana yaxınlığındakı Baden, Helenenstrasse 49), 1881-ci ildə Helenentalda S"acher's Hotel & Curanstalt" hotelini açmışdır.[23] Həmin otel bu gün də çox məşhurdur. Onun restoranında bir sıra mühüm şəxslər, o cümlədən Avstriya-Macarıstan İmperatriçası Yelizaveta yemək yemişdir. 1890-cı illərin əvvəllərində Karl Zaxer Vyanada Taborstrasse, 8 ünvanında yerləşən Hotel "Central"ı da idarə etmişdir.
Ədəbiyyat
- Wolfried Filek-Wittinghausen: Sacher Franz. In: Österreichisches Biographisches Lexikon 1815–1950 (ÖBL). Band 9, Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, Wien 1988, , S. 367.
- Andreas Augustin: Hotel Sacher Wien. Verlag The Most Famous Hotels in the World, London 2008, .
İstinadlar
- "Franz Sacher". de.findagrave.com (German). Foto des Familiengrabs auf dem Helenenfriedhof in Baden mit Geburtsdatum. Das in der Literatur meist genannte Datum "19. Dezember" ist das Taufdatum.
- Wien VIII., Alservorstadtpfarre — Taufbuch 1816–1820 (fol.34) Arxiv surəti 9 dekabr 2024 tarixindən (Wayback Machine) saytında auf Matricula Online Arxiv surəti 28 mart 2024 tarixindən (Wayback Machine) saytında Franz Sacher (1816–1907), Eintrag der Kindstaufe am 19. Dezember 1816.
- Das Sacherhaus von Zelis. In: : Der Onkel aus Preßburg. Auf österreichischen Spuren durch die Slowakei. Buchgemeinschaft Donauland, Wien 2010, OBV, s.p.
- "Trauungsbuch - 02-18 | 08., Alservorstadtpfarre | Wien/Niederösterreich (Osten): Rk. Erzdiözese Wien | Österreich | Matricula Online" (German).
- Baden, Pfarre Sankt Helena — Sterbebuch 1893–1913 (fol.108) auf Matricula Online Arxiv surəti 28 mart 2024 tarixindən (Wayback Machine) saytında
- "ANNO, Neue Freie Presse, 1907-03-12, Seite 8". anno.onb.ac.at. 2021-12-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-12-20.
- Baden, Pfarre Sankt Helena — Sterbebuch 1876–1892 (fol.69) auf Matricula Online Arxiv surəti 28 mart 2024 tarixindən (Wayback Machine) saytında Franz Sacher jun. (1841–1889)
- Baden, Pfarre Sankt Helena — Sterbebuch 1876–1892 (fol.69) auf Matricula Online Arxiv surəti 28 mart 2024 tarixindən (Wayback Machine) saytında Franz Sacher jun. (1841–1889)
- "Taufbuch - 01-11 | 01., St. Augustin | Wien/Niederösterreich (Osten): Rk. Erzdiözese Wien | Österreich | Matricula Online" (German).Arxiv surəti 9 dekabr 2024 tarixindən (Wayback Machine) saytında
- "ANNO, Badener Bezirks-Blatt, 1881-11-19, Seite 6". anno.onb.ac.at. İstifadə tarixi: 2021-12-20.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Frans Zaxer alm 16 dekabr 1816 Vyana Alservorstadt Avstriya ImperiyasiAvstriya imperiyasi 11 mart 1907 Vyana yaxinliginda Badendeki Weikersdorf qesri Avstriya Macaristan avstriyali qennadci aspaz ve sahibkar Taninmis Sacher tortunun muellifi Frans ZaxerFranz SacherDogum tarixi 16 dekabr 1816Dogum yeri Vyana AlservorstadtVefat tarixi 11 mart 1907 90 yasinda Vefat yeri Baden yaxinligindaki Weikersdorf qesriVefat sebebi qocaliqDefn yeri Weikersdorfdaki Helenenfriedhof qebiristanligiDini xristianIxtisasi aspaz qennadciTehsili aliFealiyyeti aspazTaninir Sacher tortu Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiFranz Sacher 1865 Vienna Frans Zaxer Avstriya kansleri Xarici Isler naziri Metternixin 1773 1859 xidmetinde calisan Anton Zaxer adli saray qulluqcusunun ve Anna adli qadinin qizliq soyadi Lov olub oglu olub O Vyananin Alservorstadt rayonunda 58 unvaninda anadan olmusdur Deyilene gore 1832 ci ilde Metternix tedbirlerin birinde qonaqlari ucun xususi desert hazirlamagi tapsirmisdir Meterlix ailesinin bas aspazi xestelendiyinden 16 yasli sagirdi Frans Zaxer bu isi oz uzerine goturmeli olmusdur Umid edirem bu gece menim uzumu qara etmeyeceksiniz deye Metterlix metbexi terk etmisdir Hemin gece sufreye verilmis sokoladli tort qonaqlar terefinden yuksek qiymetlendirilmisdir Sacher tortunun tarixi bele baslamisdir lakin Frans hele cox cavan aspaz oldugundan onun hazirladigi tort diqqetden kenarda qalmisdir Sonralar o qrafinya Esterxazinin sarayinda aspaz komekcisi isledikde bele hemise bas aspaz Imperin gosterislerine emel etmeli olmusdur Muellimi Imperi Sankt Peterburq sarayina ise devet etdikden sonra Frans Zaxer qraf Esterxazinin diger neslinden olan aileye islemeye getmisdir O Yuxari Macaristan torpaginda Zelis kendindeki malikanede islemeye baslamisdir 1840 ci ilde Frans Zaxer Vaynfirteldeki Qunterstofdan olan serab ustasinin qizi Rozalin Viningerle aile qurmusdur Onlarin nikahi Vyana yaxinligindaki Muqeddes Iosif Marqarita mehelle kilsesinde baglanmisdir Birinci oglu Frans 1841 ci ilde Vyanada ikinci oglu Eduard 1843 cu ilde Zelisdeki qesrde ucuncu oglu Karl ise Budapestde dogulmusdur Uzun iller pesekar tecrube topladiqdan ve bas aspaz diplomuna yiyelendikden sonra Frans Zaxer evvelce Bratislavada sonra qisa muddet Vyana ve Budapest arasinda Dunay cayi vasitesile hereket eden gemilerde oz biznesini qurmusdur O hemcinin Pestdeki Istvan Szechenyi kazinosunun ilk bas aspazi olmusdur 1850 ci illerin evvellerinde o Vyanaya qayitmis ve Weiburggasse 4 unvaninda delikates ve serab magazasi acmisdir Onun bu magazada satdigi Franz Sacher sokolad tortu bestseller olmusdur Budapestde yaxsi taninan Gundel restoraninin yaradicisi Iohan Qundel 1844 1915 ilk telimini Frans Zaxerden almisdir Frans Zaxer 1865 ci ilin 1 dekabr tarixinden etibaren Vyanada Asperngasse 2 hazirda Aspernbruckengasse adlanir unvaninda yerlesen Grand Hotel de l Europe in sahibi olmusdur lakin 1871 ci ilde onu satmali olmusdur 1881 ci ilde Frans Zaxer Vyana yaxinligindaki Baden seherine bitisik Weikersdorf qalasinda meskunlasmisdir ve omrunun sonuna kimi Schlossgasse 10 unvanindaki villasinda yasamisdir Hazirda bu villa fealiyyet gostermir O Weikersdorf qalasindan iki deqiqelik Weilburqdan ise on uc deqiqelik piyada mesafede yerlesen evinde bir cox yuksekseviyyeli yerli ve regional aristokratlar ucun defelerle yemekler hazirlamisdir Olumunden texminen bes il evvel artiq kifayet qeder qoca sayilan Zaxer boyuk ov heveskari olmusdur O Stiriyada ov ederken ciddi zede almasina baxmayaraq sagala bilmisdir Omrunun sonuncu ili sehheti cox pislesmis ve ona uzun muddet evinde qulluqcu islemis xanim Roza baxmisdir Franz Zaxer 11 mart 1907 ci ilde vefat etmisdir Onu Weikersdorfdaki Helenenfriedhof qebiristanligindaki aile serdabesinde defn etmisler Baden yaxinligindaki Helenenfriedhof qebiristanliginda yerlesen Zaxerlerin aile mezarligiAilesiFrans Zaxerin icad etdiyi orijinal tort reseptini deyisen oglu Eduard Zaxer Boyuk oglu Frans Zaxer 1841 1889 1860 ci illerin ortalarinda atasinin Vayburqassedeki biznesine nezaret etmisdir Sonra Buxarestde restoran ve otel acmisdir Daha sonra Poledeki herbi deniz kazinosunun meneceri olmusdur Muflislesdikden sonra evine qayitmis ve xestelenmisdir Vyana yaxinligindaki Badende Helenentalda vefat etmisdir Onu Muqeddes Yelena qebiristanliginda defn etmisler Kicik qardas Karl Zaxer onun azyasli usaqlari Franz Iohan ve Adriennaya baxmali olmusdur Dul qalmis arvadi Adrienna 1894 cu ilde Zalsburqdaki Feste Hohen kanat yolunun ustundeki restorani yeniden kiraye goturub isletmisdir Imperator ve Kral sarayinda isleyen ikinci oglu Eduard Zaxer 1843 1892 taninmis Demel sirniyyat evinde konditer kimi calismisdir Hemin vaxt o atasinin kesf etdiyi Sacher tortunun reseptini bir qeder deyismisdir Sonra 1876 ci ilde Vyanada Sacher hotelini acmisdir Vyanadki Sacher hotelinin satdigi orijinal Sacher tortu Karl Zaxer 29 sentyabr 1849 Vyanada 28 may 1929 Vyana yaxinligindaki Baden Helenenstrasse 49 1881 ci ilde Helenentalda S acher s Hotel amp Curanstalt hotelini acmisdir 23 Hemin otel bu gun de cox meshurdur Onun restoraninda bir sira muhum sexsler o cumleden Avstriya Macaristan Imperatricasi Yelizaveta yemek yemisdir 1890 ci illerin evvellerinde Karl Zaxer Vyanada Taborstrasse 8 unvaninda yerlesen Hotel Central i da idare etmisdir EdebiyyatWolfried Filek Wittinghausen Sacher Franz In Osterreichisches Biographisches Lexikon 1815 1950 OBL Band 9 Verlag der Osterreichischen Akademie der Wissenschaften Wien 1988 ISBN 3 7001 1483 4 S 367 Andreas Augustin Hotel Sacher Wien Verlag The Most Famous Hotels in the World London 2008 ISBN 978 3 900692 25 4 Istinadlar Franz Sacher de findagrave com German Foto des Familiengrabs auf dem Helenenfriedhof in Baden mit Geburtsdatum Das in der Literatur meist genannte Datum 19 Dezember ist das Taufdatum Wien VIII Alservorstadtpfarre Taufbuch 1816 1820 fol 34 Arxiv sureti 9 dekabr 2024 tarixinden Wayback Machine saytinda auf Matricula Online Arxiv sureti 28 mart 2024 tarixinden Wayback Machine saytinda Franz Sacher 1816 1907 Eintrag der Kindstaufe am 19 Dezember 1816 Das Sacherhaus von Zelis In Der Onkel aus Pressburg Auf osterreichischen Spuren durch die Slowakei Buchgemeinschaft Donauland Wien 2010 OBV s p Trauungsbuch 02 18 08 Alservorstadtpfarre Wien Niederosterreich Osten Rk Erzdiozese Wien Osterreich Matricula Online German Baden Pfarre Sankt Helena Sterbebuch 1893 1913 fol 108 auf Matricula Online Arxiv sureti 28 mart 2024 tarixinden Wayback Machine saytinda ANNO Neue Freie Presse 1907 03 12 Seite 8 anno onb ac at 2021 12 20 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 12 20 Baden Pfarre Sankt Helena Sterbebuch 1876 1892 fol 69 auf Matricula Online Arxiv sureti 28 mart 2024 tarixinden Wayback Machine saytinda Franz Sacher jun 1841 1889 Baden Pfarre Sankt Helena Sterbebuch 1876 1892 fol 69 auf Matricula Online Arxiv sureti 28 mart 2024 tarixinden Wayback Machine saytinda Franz Sacher jun 1841 1889 Taufbuch 01 11 01 St Augustin Wien Niederosterreich Osten Rk Erzdiozese Wien Osterreich Matricula Online German Arxiv sureti 9 dekabr 2024 tarixinden Wayback Machine saytinda ANNO Badener Bezirks Blatt 1881 11 19 Seite 6 anno onb ac at Istifade tarixi 2021 12 20