Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Tacikistanın dövlət quruluşu - 1994-cü ildə qəbul edilmiş Konstitusiyaya əsasən hüquqi-siyasi, inzibati, iqtisadi və ictimai münasibətlər sistemi.
| Tacikistan | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Ҷумҳурии Тоҷикистон | |||||
| |||||
| Tarixi | |||||
| • Elan olunub | 9 sentyabr 1991 | ||||
| Paytaxt | Düşənbə | ||||
| İdarəetmə forması | Respublika | ||||
| Prezident | Emoməli Rəhmon[6.XI.1994 ~] | ||||
| [ 23.XI.2013 ] | |||||
| Sahəsi | Dünyada 92-ci | ||||
| • Ümumi | 143100 km² | ||||
| • Su sahəsi (%) | 0.3 | ||||
| Əhalisi | |||||
| • Əhali | 8 120 min nəfər (96-cı) | ||||
| • Siyahıyaalma (2010) | 7 564 502 nəf. | ||||
| • Sıxlıq | 56 nəf./km² | ||||
| ÜDM (AQP) | |||||
| • Ümumi | 22,3 milyard dollar (140-cı) | ||||
| • Adambaşına | 2 700 dollar () | ||||
| İİİ (2013) | 0.622 | ||||
Dövlət quruluşu
Tacikistan dualist idarəetmə üsuluna malik respublikadır. Milli bayram günü olan müstəqillik günü (1991) 9 sentyabrda qeyd olunur. Tacikistan Konstitusiyası 1994-ci il 6 noyabrdan (1999 və 2003-cü illərdə edilmiş dəyişikliklərlə) qüvvədədir.
İnzibati bölgüsü
Tacikistan Respublikası inzibati cəhətdən 1 muxtar vilayət (Dağlıq Bədəxşan), 2 vilayət (Sogd və Xatlon), 13-ü respublika tabeli olmaqla 62 rayon, 17 şəhər (Bostan, Boxtar, Gülüstan, Hisar, Xoruğ, Xücənd, İsfərə, İstərövşən, İstiqlal, Kanibadam, Kulab, Levakənd, Narək, Pəncəkənd, Roğun, Tursunzadə, Vəhdət) və paytaxt Düşənbə şəhərindən ibarətdir .
Dövlət başçısı
Konstitusiyaya edilmiş 2006-ci il dəyişikliyinə əsasən Prezident ümumxalq səsverməsi yolu ilə 7 il müddətinə seçilir. Baş nazir və Hökumət üzvləri, habelə dövlətdə təmsil olunan yüksək vəzifəli şəxslərin böyük əksəriyyəti Prezident tərəfindən təyin edilir. Dövlətin idarə edilməsində geniş səlahiyyətlərə malik olan dövlət başçısı, eyni zamanda silahlı qüvvələrin ali baş komandanıdır.
Qanunverici hakimiyyət
3 yerlik Milli Məclisdən (Yuxarı Palata) və 63 yerlik Nümayəndələr Palatasından (Aşağı Palata) ibarət ikipalatalı Ali Məclisdir.
Qanunvericilik təşəbbüsü hüququ Milli Məclisin üzvlərinə, Tacikistan Prezidentinə, Tacikistan Hökumətinə, öz yurisdiksiyaları çərçivəsində Konstitusiyaya, Ali və Ali İqtisad Məhkəmələrinə aiddir.
Aşağı Palata qanunları müzakirə və qəbul etdikdən sonra təsdiq edilməsi üçün Milli Məclisə və daha sonra Prezidentə göndərir. Yuxarı Palata qanunvericilik aktlarını səs çoxluğu ilə qəbul edir, əks təqdirdə, yəni qanun geri qayıtdıqda Aşağı Palata üzvlərinin 2/3 səs çoxluğu ilə bu sənədi yenidən qəbul edir.
İcraedici hakimiyyət
Prezident tərəfindən təyin və Parlament (Ali Məclis) tərəfindən təsdiq edilən Nazirlər Kabinetidir. Bir qayda olaraq, mərasim funksiyalarını yerinə yetirən Baş nazirdən, onun iki müavinindən, 19 nazirdən, 9 komitə sədrindən və daha bir neçə Hökumət üzvlərindən ibarət olan Nazirlər Kabinetinin səlahiyyətləri, mövcud Konstitusiyaya uyğun olaraq dövlət başçısının qərarlarının icra edilməsi və nazirliklərin fəaliyyətlinin əlaqələndirilməsi ilə məhdudlaşır.
Məhkəmə hakimiyyəti
Üzvləri Prezident tərəfindən təyin və Ali Şura tərəfindən təsdiq olunan Ali Məhkəmə, habelə digər ixtisaslaşmış və aşağı instansiya məhkəmələri ölkədə məhkəmə hakimiyyətini həyata keçirir.
Xarici keçid
- Сайт президента Таджикистана
- Сайт парламента Таджикистана
- Министерство иностранных дел Таджикистана
- Государственный комитет статистики Таджикистана
İstinadlar
- Агентии омори назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон корҳои бозҳисокунии аҳолиро оид ба муайян намудани санаи таваллуди 8 миллионаи аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ба анҷом расонид"
- Ведомости Маджлиси Оли Республики Таджикистан 1995 год, 21, ст. 239; 2000 год, 11, ст. 513; 2003 год, 4, ст.153
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tacikistanin dovlet qurulusu 1994 cu ilde qebul edilmis Konstitusiyaya esasen huquqi siyasi inzibati iqtisadi ve ictimai munasibetler sistemi TacikistanҶumҳurii ToҷikistonBayraq GerbHimn Surudi millii Ҷumҳurii ToҷikistonTarixi Elan olunub 9 sentyabr 1991Paytaxt DusenbeIdareetme formasi RespublikaPrezident Emomeli Rehmon 6 XI 1994 23 XI 2013 Sahesi Dunyada 92 ci Umumi 143100 km Su sahesi 0 3Ehalisi Ehali 8 120 min nefer 96 ci Siyahiyaalma 2010 7 564 502 nef Sixliq 56 nef km UDM AQP Umumi 22 3 milyard dollar 140 ci Adambasina 2 700 dollar III 2013 0 622Dovlet qurulusuTacikistan dualist idareetme usuluna malik respublikadir Milli bayram gunu olan musteqillik gunu 1991 9 sentyabrda qeyd olunur Tacikistan Konstitusiyasi 1994 ci il 6 noyabrdan 1999 ve 2003 cu illerde edilmis deyisikliklerle quvvededir Inzibati bolgusuTacikistan Respublikasi inzibati cehetden 1 muxtar vilayet Dagliq Bedexsan 2 vilayet Sogd ve Xatlon 13 u respublika tabeli olmaqla 62 rayon 17 seher Bostan Boxtar Gulustan Hisar Xorug Xucend Isfere Isterovsen Istiqlal Kanibadam Kulab Levakend Narek Pencekend Rogun Tursunzade Vehdet ve paytaxt Dusenbe seherinden ibaretdir Dovlet bascisiKonstitusiyaya edilmis 2006 ci il deyisikliyine esasen Prezident umumxalq sesvermesi yolu ile 7 il muddetine secilir Bas nazir ve Hokumet uzvleri habele dovletde temsil olunan yuksek vezifeli sexslerin boyuk ekseriyyeti Prezident terefinden teyin edilir Dovletin idare edilmesinde genis selahiyyetlere malik olan dovlet bascisi eyni zamanda silahli quvvelerin ali bas komandanidir Qanunverici hakimiyyet3 yerlik Milli Meclisden Yuxari Palata ve 63 yerlik Numayendeler Palatasindan Asagi Palata ibaret ikipalatali Ali Meclisdir Qanunvericilik tesebbusu huququ Milli Meclisin uzvlerine Tacikistan Prezidentine Tacikistan Hokumetine oz yurisdiksiyalari cercivesinde Konstitusiyaya Ali ve Ali Iqtisad Mehkemelerine aiddir Asagi Palata qanunlari muzakire ve qebul etdikden sonra tesdiq edilmesi ucun Milli Meclise ve daha sonra Prezidente gonderir Yuxari Palata qanunvericilik aktlarini ses coxlugu ile qebul edir eks teqdirde yeni qanun geri qayitdiqda Asagi Palata uzvlerinin 2 3 ses coxlugu ile bu senedi yeniden qebul edir Icraedici hakimiyyetPrezident terefinden teyin ve Parlament Ali Meclis terefinden tesdiq edilen Nazirler Kabinetidir Bir qayda olaraq merasim funksiyalarini yerine yetiren Bas nazirden onun iki muavininden 19 nazirden 9 komite sedrinden ve daha bir nece Hokumet uzvlerinden ibaret olan Nazirler Kabinetinin selahiyyetleri movcud Konstitusiyaya uygun olaraq dovlet bascisinin qerarlarinin icra edilmesi ve nazirliklerin fealiyyetlinin elaqelendirilmesi ile mehdudlasir Mehkeme hakimiyyetiUzvleri Prezident terefinden teyin ve Ali Sura terefinden tesdiq olunan Ali Mehkeme habele diger ixtisaslasmis ve asagi instansiya mehkemeleri olkede mehkeme hakimiyyetini heyata kecirir Xarici kecidSajt prezidenta Tadzhikistana Sajt parlamenta Tadzhikistana Ministerstvo inostrannyh del Tadzhikistana Gosudarstvennyj komitet statistiki TadzhikistanaIstinadlarAgentii omori nazdi Prezidenti Ҷumҳurii Toҷikiston korҳoi bozҳisokunii aҳoliro oid ba muajyan namudani sanai tavalludi 8 millionai aҳolii Ҷumҳurii Toҷikiston ba anҷom rasonid Vedomosti Madzhlisi Oli Respubliki Tadzhikistan 1995 god 21 st 239 2000 god 11 st 513 2003 god 4 st 153