1505-ci ildə Bosniya əyalətinin Vişeqrad nahiyəsinin Sokoloviç kəndində dünyaya gəlmişdir. Atasının adının Dmitri olduğu, olduqca uzun boylu olduğu üçün Osmanlı mənbələrində "Tavil" (yəni, uzun) ləqəbiylə anılır. İlk təhsilini Bosniyadakı bir monastrda rahib olan dayısından aldı. Sultan Süleymanın səltənətinin ilk illərində Bosniyadan dəvşirilərək ailəsindən alınmışdır. Mehmed Paşa şəxsən özü 1576-cı ildə Venesiya elçisi Mark Antonio Tiepoloya ailəsindən alındığı vaxt 18 yaşında olduğunu söyləmişdir.
Silahdar olduğu illərdə Bosniya əyalətinin vergilərini toplamaqla vəzifələndirilən Əhməd bəyin vastəsilə atasını, ortancıl qardaşını və əmisi oğlunu İstanbula gətirtmişdir. Atası müsəlman olub Cəmaləddin Sənan adını aldı. Ortancıl qardaşı Mustafa vəfat etmiş, ardından anasını və kiçik qardaşını da yanına gətirtmişdir. Ancaq bu qardaşı da uşaq yaşlarında vəfat etmişdir.
İran səfərinin ardından Ərdəldə yaşanan problemlər səbəbilə Rumeli bəylərbəyi rütbəsilə Mehmed Paşanın rəhbərliyi ilə yeni bir səfər təyin olundu. Osmanlı ordusu7 sentyabr1551 tarixində Dunay çayını keçdi. Burada bir çox qalanı və limanı ələ keçirən Mehmed Paşa Avstriya-Macar ordusunun əsas mərkəzi hesab olunan Timeşvarı mühasirəyə aldı. Ancaq havaların pis keçməsi və qışın yaxınlaşması səbəbilə 16 noyabrda mühasirə qaldırıldı və Osmanlı ordusuBelqrada çəkildi.
Qış boyunca atışmalar davam etdi cə Avstriyalılar irəlilədi. Qış bitdikdə isə səfərin sərdarı ikinci vəzirQara Əhməd Paşa seçildi. 15 may1552 tarixində Əhməd Paşanın ordusu Mehmed Paşa ilə birləşdi. Əhməd Paşa28 iyun-26 iyul müddətində Timeşvar qalasını ələ keçirdi. Qələbənin ardından bir neçə qala da işğal edildi və 9 sentyabrda Əyri qalası mühasirəyə alındı. 19 oktyabradək davam edən mühasirə uğursuz oldu və Mehmed Paşa ordu ilə birlikdə Belqrada çəkildi.
Sokollu Mehmed Paşa bu vəzifəyə gətiriləndə Malta adası hələ də mühasirədə idi. Bundan başqa Avstriya-Macarıstan imperatoru Ferdinandın vəfatı və II Maksimilyanın taxta çıxması ilə 1562 tarixli sülh müqaviləsi yenilənməli, Osmanlılara tabe olan Ərdəlkralı Yanoşun ələ keçirdiyi torpaqların qaytarılması ilə bağlı danışıqlar davam edirdi. Yeni sədrəzəm sələfinin əksinə Avstriya ilə sülh bağlamaq niyətində deyildi. Macarıstandakı bütün Osmanlı qüvvələriƏrdələ göndərildi. İki tərəf arasındakı müzakirələr nəticə almadı və Osmanlı ordusu yeni bir səfərə hazırlaşdı.
Sultan Süleyman1 may1566 tarixində son səfərinə çıxarkən Sədrəzəm Sokollu Mehmed Paşa da yanında idi. Səfərdə ikən 7 avqustda başlayan Zigetvar mühasirəsinə rəhbərlik etmişdir. Padşahın xəstə olması səbəbilə təxminən bir ay davam edən səfərin bütün məsuliyyəti Mehmed Paşaya aid edildi. Nəhayət, 5 sentyabrda Osmanlı ordusu qala divarında açılan bir oyuqdan içəri daxil ola bildi. Qalanın tamamilə ələ keçirilməsindən bir gecə öncə 6 sentyabr gecəsi Sultan Süleyman vəfat etdi. Bu vəziyyətdə padşahın vəfatı xəbərinin orduya elan edilməsi bir aylıq əziyyəti məhv edə bilərdi. Buna görə də bu ölüm Sokollu Mehmed Paşanın əmrilə sirr olaraq saxlanıldı. 7 sentyabr səhər saatlarında qala ələ keçirildi. Mehmed Paşa dərhal fəthnamə ilə birlikdə Sultan Süleymanın ölüm xəbərini Konyadakı Şahzadə Səlimə yolladı. Bundan sonra isə Şahzadə Səlim gələnədək 3 həftə boyunca padşahın yerinə qərarlar alaraq ordunu idarə etdi. Padşahın vəfatını Belqrada çatdıqdan sonra orduya elan edən Mehmed Paşanın belə gərgin vəziyyətdəki hərəkətləri onun olduqca güclü və iradəli bir dövlət adamı olduğunu sübut edir.
Sultan Səlim səltənəti
II Səlimtaxta keçdikdən sonra Mehmed Paşanın dövlət üzərindəki nüfuzundan istifadə edərək bütün dövlət işlərini ona təhvil verdi. Hindistanda daha aktiv siyasət yeritmək istəyən Mehmed Paşanın Süveyş kanalı planı irəli sürülsə də, bu plan həyata keçirilmədi. İndiki İndoneziyaya məxsus Sumatra adasınınşimal-qərbində yerləşən Açe Sultanlığı bölgədəki sərvətlərə göz dikən portuqalların hədəfinə çevrilmişdi. Gündən günə artan portuqal təzyiqinə dözməyən dönəmin Açe sultanı Əlaüddin şah İstanbula yardım üçün elçi heyəti yolladı. 1569 tarixində Osmanlının Qırmızı dəniz admiralı Qurdoğlu Xeyrəddin Xızır rəis idarəsindəki 22 gəmilik Osmanlı DonanmasıHind okeanı üzərindən adaya yardıma gəldi. Rusiyanın1552 tarixində Qazan xanlığını, 1556 tarixində Həştərxan xanlığını işğal etməsilə şimal sərhədləri ilk dəfə təhlükə altına düşdü. Sokullu Mehmed Paşanın hazırladığı plana görə, Don və Volqa çaylarını bir kanalla birləşdirilərək Qara dəniz və Xəzər dənizii arasında əlaqə yaradılmalı, bununla da həm ruslarıncənuba irəliləməsinin qarşısı alınacaq, həm də Səfəvilərlə olan döyüşlərdə donanmadan istifadə edilməsi təmin olunacaqdı. Avqust1569 tarixində Kəfə sancaqbəyi Qasım Paşa tərəfindən başladılan çalışma işləri rusların hücumu, ağır qış şəraiti və Krım xanlığının təxribatları ilə yarım buraxıldı.
Ancaq çox keçmədən padşahınlələsi Mustafa Paşa ilə çəkişmələri gücləndi. Xüsusilə də Kipr səfəri əsnasında səfərə qarşı olan Mehmed Paşanın əksinə Sultan Səlim müsbət cavab verdi. Ancaq nəticədə Mehmed Paşanın dediyi oldu və İnəbaxdı dəniz döyüşündə Osmanlı donanması demək olar ki, məhv edildi. İtaliyada qələbə şənlikləri keçirilən ərəfədə Mehmed Paşa Qılınc Əli ağanı kaptan-ı dəryalığa gətirdi və qısa zamanda donanmanı bərpa etməklə vəzifələndirdi. Osmanlının bütün tərsanələri sürətlə gəmi istehsal etməyə başladı. Doğrudan da, 1571-ci ilin qışında donanma tamamilə bərpa edilmişdi və 1572-ci ilin yayında donanma Aralıq dənizinə buraxıldı. Bu hadisənin ardından Avropa ölkələrinin ittifaqı dağıldı və VenesiyaKipr adasının fəthini qəbul edərək 1573-cü ildə Osmanlılarla sülh müqaviləsi bağladı. 1574-cü ildə bu donanma Qoca Sənan Paşa və Qılınc Əli Paşanın rəhbərliyi ilə Tunisi ispanların əlindən aldı.
Sultan Murad səltənəti
Sokollu Mehmed Paşa II Səlimin vəfatını da gizlətmiş, saraydakı qardaşlarından birinin taxta keçməsini önləmə istəyən Manisa sancaqbəyi Şahzadə Muradıntaxta keçməsinə şərait yaratmışdır. III Murad da taxta keçəndə yaşlı sədrəzəmi vəzifədən almadı. Ancaq Mehmed Paşa Sultan Murad dönəmində öz nüfuzunu qoruya bilmədi. Mehmed Paşanın etirazlarına baxmayaraq sultanın yanındakı Mehmed Paşa əleyhdarları 1578-ci ildə Səfəvilərə müharibə elan etdi. Sokollunun ən yaxın adamlarından Firudin Əhməd bəy 1476-cı ildə nişançılıqdan azad edilmiş, kəndxudası Hüsrəv ağa və qapıçıbaşı Sənan ağa yanından uzaqlaşdırılmışdı. Bundan başqa vaxtilə yanına gətirtdiyi və sonradan Budin bəylərbəyi olan əmisi oğlu Mustafa Paşa 1578-ci ildə edam edilmişdi. Xüsusilə də Lələ Mustafa Paşa ilə Qoca Sənan Paşa arasındakı qızğın mübarizə Mehmed Paşanın nüfuzunu sarsıtdı.
12 oktyabr1579 tarixində toplanan bir divan məclisi əsnasında qəbula gələn dərviş geyimli bir yeniçəri tərəfindən xəncərlə yaralanmış, yaşlı sədrəzəm elə oradaca vəfat etmişdir. Türbəsi Əyyub Sultan məscidi yaxınlığındadır.
Ailəsi
Sokollu Mehmed Paşa iki dəfə ailə qurmuş, ilk evliliyindən 2 oğlu dünyaya gəlmişdir. Bunlar bəylərbəyi olmuş Qurd Qasım Paşa və Həsən Paşadır. Qasım Paşa atasının sağlığında vəfat etmişdir. İkinci evliliyi isə II Səlimin qızı Əsməhan Sultanla baş tutmuşdur. Bu evlilikdən Sultanzadə İbrahim bəy adlı bir oğlu dünyaya gəlmişdir.
G. Veinstein, “Soķollu Meĥmed Paѕћa”, EI² (İng.), IX, 706-711
Bostan Çelebi, Süleymannâme, Süleymaniye Ktp., Ayasofya, nr. 3317, vr. 69b-73a
Âlî Mustafa Efendi, Künhü’l-ahbâr, İÜ Ktp., TY, nr. 5959, tür.yer.
Selânikî, Târih (İpşirli), I, 91-94
A. Nimet Kurat, Türkiye ve İdil Boyu, Ankara 1966, tür.yer.
Feridun Ahmed Bey, Nüzhetü’l-esrâri’l-ahbâr der Sefer-i Sigetvar, TSMK, Hazine, nr. 1339, tür.yer.
Kemal Beydilli, Die Polnischen Königswahlen und Interregnen von 1572 und 1576 im lichte Osmanischer Archivalien, München 1976, tür.yer.
Radovan Samarćić, Dünyayı Avuçlarında Tutan Adam: Sokollu Mehmed Paşa (trc. Meral Gaspıralı), İstanbul 1995
Yavuz Çelenk, Antakya Sokullu Mehmed Paşa Hanı Restorasyonu, İstanbul 1996
Şerafettin Turan, Kanuni Süleyman Dönemi Taht Kavgaları, İstanbul 1998, tür.yer.
Halil İnalcık, Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi: 1300-1600 (trc. Halil Berktay), İstanbul 2000, I, 388-391
a.mlf., “Osmanlı-Rus Rekabetinin Menşei ve Don-Volga Kanalı Teşebbüsü”, TTK Belleten, XII/46 (1948), s. 349-402
İsmail Hakkı Göksoy, “Güneydoğu Asya İslâm Ülkelerinde Türk İzleri”, Türkler (nşr. Hasan Celal Güzel v.dğr.), Ankara 2002, IX, 619-632
Abdurrahman Şeref, “Sokollu Mehmed Paşanın Evâil-i Ahvâli ve Ailesi Hakkında Bazı Mâlûmat-Cevâhirü’l-menâkıb”, TOEM, V/29 (1330), s. 257-265
a.mlf., “Mehmed Paşa”, İA, VII, 595-605
Razaulhak Şah, “Açi Padişahı Sultan Alâeddin’in Kanunî Sultan Süleyman’a Mektubu”, TAD, V/8-9 (1967), s. 373-409
O. Ziroyevic, “Mehmed Pascha Sokolli im Lichte Jugoslawvischer Quellen und Überlieferungen”, Osm.Ar., sy. 4 (1984), s. 56-67
Tülay Artan, “The Kadirga Palace Shrouded by the Mists of Time”, Turcica, XXVI, Paris 1994, s. 124
Lokmân b. Hüseyin, Zübdetü’t-tevârîh, TİEM Ktp., nr. 1973, vr. 71b-95a
Peçuylu İbrâhim, Târih, I, tür.yer.
Târîh-i Âl-i Osmân (haz. Mustafa Karazeybek, yüksek lisans tezi, 1994), İÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, s. 445-446, 458
Hocazade Mehmed Efendi’nin İbtihâcü’t-tevârîh’i (haz. Ahmet Akgün, doktora tezi, 1995), İÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, s. 225-275
Hadîkatü’l-vüzerâ, s. 32-34
S. Schweigger, Sultanlar Kentine Yolculuk: 1578-1581 (nşr. H. Stein, trc. S. Türkis Noyan), İstanbul 2004, tür.yer.
S. Gerlach, Türkiye Günlüğü 1573-1576, 1577-1578 (ed. Kemal Beydilli, trc. T. Noyan), İstanbul 2007, I-II, bk. İndeks
Zinkeisen, Geschichte, II, 914-936
N. Jorga, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi (trc. Nilüfer Epçeli), İstanbul 2005, II, 39-50, 60-64, 219-223
Ahmet Refik Altınay, Sokollu (haz. İbrahim Delioğlu), İstanbul 2001
O. G. de Busbecg, Türkiye’yi Böyle Gördüm (trc. Aysel Kurutluoğlu), İstanbul, ts. (Tercüman 1001 Temel Eser), s. 80-86
Şefik Efendi, Cevâhirü’l-menâkıb, Süleymaniye Ktp., Esad Efendi, nr. 2583, tür.yer.
Danişmend, Kronoloji, II, 202-203, 206-209, 217-218, 263-264, 267-277
Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, II, 393-397, 409-420, 549
Avqust 30, 2021
sokollu, mehmed, paşa, 1505, sokoloviç, sanjak, bosnia, osmanlı, imperiyası, oktyabr, 1579, konstantinopol, rumeli, əyaləti, osmanlı, imperiyası, süleyman, səlim, murad, dönəmlərində, ümumilikdə, gün, müddətinə, sədrəzəm, olmuş, osmanlı, dövlət, adamıdır, صقلل. Sokollu Mehmed Pasa 1505 Sokolovic d Sanjak of Bosnia d Osmanli imperiyasi 11 oktyabr 1579 Konstantinopol Rumeli eyaleti Osmanli imperiyasi 1 I Suleyman II Selim ve III Murad donemlerinde umumilikde 14 il 3 ay 13 gun muddetine sedrezem olmus Osmanli dovlet adamidir 2 3 4 Sokollu Mehmed Pasaosm صقللى محمد پاشا 28 iyun 1565 12 oktyabr 1579Selefi Semiz Eli PasaXelefi Semsi Ehmed PasaSexsi melumatlarTehsili EnderunDogum tarixi 1505Dogum yeri Bosniya eyaletiVefat tarixi 12 oktyabr 1579Vefat yeri Konstantinopol Rumeli eyaleti Osmanli imperiyasi 1 Defn yeri KonstantinopolHeyat yoldasi Esmehan SultanUsaqlari Qurd Qasim PasaHesen PasaSultanzade Ibrahim beyHerbi xidmetRutbesi generalDoyusler Osmanli Venesiya muharibesi 1570 1573 Sefevi Osmanli muharibesiSefevi Osmanli muharibesi Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Heyati 1 1 Ilk illeri ve ailesi 1 2 Sedrezemlik illeri 1 2 1 Sultan Suleyman selteneti 1 2 2 Sultan Selim selteneti 1 2 3 Sultan Murad selteneti 2 Ailesi 3 Xeyriyye isleri 4 IstinadlarHeyati RedakteIlk illeri ve ailesi Redakte 1505 ci ilde Bosniya eyaletinin Viseqrad nahiyesinin Sokolovic kendinde dunyaya gelmisdir Atasinin adinin Dmitri oldugu olduqca uzun boylu oldugu ucun Osmanli menbelerinde Tavil yeni uzun leqebiyle anilir Ilk tehsilini Bosniyadaki bir monastrda rahib olan dayisindan aldi Sultan Suleymanin seltenetinin ilk illerinde Bosniyadan devsirilerek ailesinden alinmisdir Mehmed Pasa sexsen ozu 1576 ci ilde Venesiya elcisi Mark Antonio Tiepoloya ailesinden alindigi vaxt 18 yasinda oldugunu soylemisdir 5 6 7 Silahdar oldugu illerde Bosniya eyaletinin vergilerini toplamaqla vezifelendirilen Ehmed beyin vastesile atasini ortancil qardasini ve emisi oglunu Istanbula getirtmisdir Atasi muselman olub Cemaleddin Senan adini aldi Ortancil qardasi Mustafa vefat etmis ardindan anasini ve kicik qardasini da yanina getirtmisdir Ancaq bu qardasi da usaq yaslarinda vefat etmisdir 8 Ardindan Edirneye getirilmis burada Sultan Suleymana 40 bosnaq usaqla birlikde teqdim edilmisdir Edirne sarayinda tehsil almaga basladi ve burada Mehmed adini aldi Tehsilini bitirdikden sonra Defterdar Isgender Celebinin himayesine girdi Isgender Celebinin Iraqeyn seferindeki edamindan sonra Enderuna alinmis bu iller erzinde riqabdar cuxadar silahdar casnigir ve qapicibasi olaraq padsaha xidmet gostermisdir 9 5 iyul 1546 tarixinde Barbaros Xeyreddin Pasanin vefatinin ardindan kaptan i deryaliga getirildi Sultan Suleymanin ikinci Iran seferi esnasinda 22 aprel 1549 tarixinde Rumeli beylerbeyi teyin olundu Iran seferinin ardindan Erdelde yasanan problemler sebebile Rumeli beylerbeyi rutbesile Mehmed Pasanin rehberliyi ile yeni bir sefer teyin olundu Osmanli ordusu 7 sentyabr 1551 tarixinde Dunay cayini kecdi Burada bir cox qalani ve limani ele keciren Mehmed Pasa Avstriya Macar ordusunun esas merkezi hesab olunan Timesvari muhasireye aldi Ancaq havalarin pis kecmesi ve qisin yaxinlasmasi sebebile 16 noyabrda muhasire qaldirildi ve Osmanli ordusu Belqrada cekildi 10 11 Qis boyunca atismalar davam etdi ce Avstriyalilar ireliledi Qis bitdikde ise seferin serdari ikinci vezir Qara Ehmed Pasa secildi 15 may 1552 tarixinde Ehmed Pasanin ordusu Mehmed Pasa ile birlesdi Ehmed Pasa 28 iyun 26 iyul muddetinde Timesvar qalasini ele kecirdi Qelebenin ardindan bir nece qala da isgal edildi ve 9 sentyabrda Eyri qalasi muhasireye alindi 19 oktyabradek davam eden muhasire ugursuz oldu ve Mehmed Pasa ordu ile birlikde Belqrada cekildi 12 13 14 Osmanli ordusu qerbde iken Sefeviler de serqi ve cenub serqi Anadoluya hucum etmeye ve Bagdada irelilemeye baslamisdi Buna gore de Sultan Suleyman yeni bir serq seferine cixmadan once Rumeli beylerbeyi Mehmed Pasani Tokata yolladi 1553 cu ilin qisini Tokatda keciren Mehmed Pasa 5 iyun 1554 tarixinde padsahin ordusu ile birlesdi ve 30 iyuladek davam eden ve Naxcivan bolgesinin isgalini hedefleyen hucumlara qatildi Osmanli ordusu seferden donerken Sah Tehmasibin yeniden hucum etmesi xeberi geldi Buna gore de Mehmed Pasa Demesq ve Qaraman beylerbeyi ile birlikde Sedrezem Ehmed Pasanin rehberliyi ile 6 sentyabrda geri qayitdi Sahin yeniden qacaraq Merkezi Irana cekilmesi neticesinde birlikler 21 sentyabrda Erzuruma dondu 23 sentyabr 1554 tarixinde Mehmed Pasa dorduncu vezir olaraq divan meclisine qatildi Istanbula dondukden sonra Sedrezem Ehmed Pasanin edami ve ikinci vezir Ibrahim Pasanin yasiyla bagli teqaude cixarilmasi sebebile Mehmed Pasa ucuncu vezirliye yukseldi Bu vezifede iken 1557 ci ilde Serbiya Provaslav Kilsesini yeniden berpa etdi ve emisi oglu Makarijeni patrik olaraq bu kilsenin rehberliyine getirdi 15 16 17 Sahzade Selim ve Sahzade Beyazidin taxt mubarizesi Sokollu Mehmed Pasa ucun donum noqtesi oldu Iki oglu arasindaki bu mubarizeni aradan qaldirmaq ucun Sultan Suleyman Mehmed Pasani Sahzade Selime dorduncu vezir Pertev Pasani da Sahzade Beyazide nesihetci olaraq gonderdi Sahzade Beyazidin 1559 cu ilin aprelinde ordusuyla Amasiyadan ayrilib Ankaraya getmesinin ardindan Sultan Suleyman Mehmed Pasani kicik herbi deste ile Sahzade Selime yardim ucun gonderdi Neticede 29 may 1559 tarixinde sahzadeler arasinda bas tutan Konya duzundeki doyusde Sahzade Selim qalib oldu Meglub olan Sahzade Beyazidi ele kecirmek ucun Sahzade Selimle birlikde Sivasa qeder ireliledi Ancaq Sahzade Beyazidin ovladlari ile birlikde Sefevilere siginmasinin ardindan Mehmed Pasa merkezden gelen emrle 1559 1560 qisini Helebde kecirdi 18 19 Rustem Pasanin 12 iyul 1561 tarixinde vefat etmesi ve yerine Semiz Eli Pasanin getirilmesile Mehmed Pasa ikinci vezirliye yukseldi 1562 ci ilde Sahzade Selimin qizi Esmehan Sultanla evlenmesi Mehmed Pasanin nufuzunu daha da artirdi Nehayet 29 iyun 1565 tarixinde Semiz Eli Pasanin vefati ile Sokollu Mehmed Pasa sedrezemliye yukseldi 20 21 Sedrezemlik illeri Redakte Sultan Suleyman selteneti Redakte Sokollu Mehmed Pasa bu vezifeye getirilende Malta adasi hele de muhasirede idi Bundan basqa Avstriya Macaristan imperatoru Ferdinandin vefati ve II Maksimilyanin taxta cixmasi ile 1562 tarixli sulh muqavilesi yenilenmeli Osmanlilara tabe olan Erdel krali Yanosun ele kecirdiyi torpaqlarin qaytarilmasi ile bagli danisiqlar davam edirdi Yeni sedrezem selefinin eksine Avstriya ile sulh baglamaq niyetinde deyildi Macaristandaki butun Osmanli quvveleri Erdele gonderildi Iki teref arasindaki muzakireler netice almadi ve Osmanli ordusu yeni bir sefere hazirlasdi 22 23 24 Sultan Suleyman 1 may 1566 tarixinde son seferine cixarken Sedrezem Sokollu Mehmed Pasa da yaninda idi Seferde iken 7 avqustda baslayan Zigetvar muhasiresine rehberlik etmisdir Padsahin xeste olmasi sebebile texminen bir ay davam eden seferin butun mesuliyyeti Mehmed Pasaya aid edildi Nehayet 5 sentyabrda Osmanli ordusu qala divarinda acilan bir oyuqdan iceri daxil ola bildi Qalanin tamamile ele kecirilmesinden bir gece once 6 sentyabr gecesi Sultan Suleyman vefat etdi Bu veziyyetde padsahin vefati xeberinin orduya elan edilmesi bir ayliq eziyyeti mehv ede bilerdi Buna gore de bu olum Sokollu Mehmed Pasanin emrile sirr olaraq saxlanildi 7 sentyabr seher saatlarinda qala ele kecirildi Mehmed Pasa derhal fethname ile birlikde Sultan Suleymanin olum xeberini Konyadaki Sahzade Selime yolladi Bundan sonra ise Sahzade Selim gelenedek 3 hefte boyunca padsahin yerine qerarlar alaraq ordunu idare etdi Padsahin vefatini Belqrada catdiqdan sonra orduya elan eden Mehmed Pasanin bele gergin veziyyetdeki hereketleri onun olduqca guclu ve iradeli bir dovlet adami oldugunu subut edir 25 26 Sultan Selim selteneti Redakte II Selim taxta kecdikden sonra Mehmed Pasanin dovlet uzerindeki nufuzundan istifade ederek butun dovlet islerini ona tehvil verdi Hindistanda daha aktiv siyaset yeritmek isteyen Mehmed Pasanin Suveys kanali plani ireli surulse de bu plan heyata kecirilmedi Indiki Indoneziyaya mexsus Sumatra adasinin simal qerbinde yerlesen Ace Sultanligi bolgedeki servetlere goz diken portuqallarin hedefine cevrilmisdi Gunden gune artan portuqal tezyiqine dozmeyen donemin Ace sultani Elauddin sah Istanbula yardim ucun elci heyeti yolladi 1569 tarixinde Osmanlinin Qirmizi deniz admirali Qurdoglu Xeyreddin Xizir reis idaresindeki 22 gemilik Osmanli Donanmasi Hind okeani uzerinden adaya yardima geldi Rusiyanin 1552 tarixinde Qazan xanligini 1556 tarixinde Hesterxan xanligini isgal etmesile simal serhedleri ilk defe tehluke altina dusdu Sokullu Mehmed Pasanin hazirladigi plana gore Don ve Volqa caylarini bir kanalla birlesdirilerek Qara deniz ve Xezer denizii arasinda elaqe yaradilmali bununla da hem ruslarin cenuba irelilemesinin qarsisi alinacaq hem de Sefevilerle olan doyuslerde donanmadan istifade edilmesi temin olunacaqdi Avqust 1569 tarixinde Kefe sancaqbeyi Qasim Pasa terefinden basladilan calisma isleri ruslarin hucumu agir qis seraiti ve Krim xanliginin texribatlari ile yarim buraxildi 27 28 Ancaq cox kecmeden padsahin lelesi Mustafa Pasa ile cekismeleri guclendi Xususile de Kipr seferi esnasinda sefere qarsi olan Mehmed Pasanin eksine Sultan Selim musbet cavab verdi Ancaq neticede Mehmed Pasanin dediyi oldu ve Inebaxdi deniz doyusunde Osmanli donanmasi demek olar ki mehv edildi Italiyada qelebe senlikleri kecirilen erefede Mehmed Pasa Qilinc Eli agani kaptan i deryaliga getirdi ve qisa zamanda donanmani berpa etmekle vezifelendirdi Osmanlinin butun tersaneleri suretle gemi istehsal etmeye basladi Dogrudan da 1571 ci ilin qisinda donanma tamamile berpa edilmisdi ve 1572 ci ilin yayinda donanma Araliq denizine buraxildi Bu hadisenin ardindan Avropa olkelerinin ittifaqi dagildi ve Venesiya Kipr adasinin fethini qebul ederek 1573 cu ilde Osmanlilarla sulh muqavilesi bagladi 1574 cu ilde bu donanma Qoca Senan Pasa ve Qilinc Eli Pasanin rehberliyi ile Tunisi ispanlarin elinden aldi 29 30 31 Sultan Murad selteneti Redakte Sokollu Mehmed Pasa II Selimin vefatini da gizletmis saraydaki qardaslarindan birinin taxta kecmesini onleme isteyen Manisa sancaqbeyi Sahzade Muradin taxta kecmesine serait yaratmisdir III Murad da taxta kecende yasli sedrezemi vezifeden almadi Ancaq Mehmed Pasa Sultan Murad doneminde oz nufuzunu qoruya bilmedi Mehmed Pasanin etirazlarina baxmayaraq sultanin yanindaki Mehmed Pasa eleyhdarlari 1578 ci ilde Sefevilere muharibe elan etdi Sokollunun en yaxin adamlarindan Firudin Ehmed bey 1476 ci ilde nisanciliqdan azad edilmis kendxudasi Husrev aga ve qapicibasi Senan aga yanindan uzaqlasdirilmisdi Bundan basqa vaxtile yanina getirtdiyi ve sonradan Budin beylerbeyi olan emisi oglu Mustafa Pasa 1578 ci ilde edam edilmisdi Xususile de Lele Mustafa Pasa ile Qoca Senan Pasa arasindaki qizgin mubarize Mehmed Pasanin nufuzunu sarsitdi 32 12 oktyabr 1579 tarixinde toplanan bir divan meclisi esnasinda qebula gelen dervis geyimli bir yeniceri terefinden xencerle yaralanmis yasli sedrezem ele oradaca vefat etmisdir Turbesi Eyyub Sultan mescidi yaxinligindadir 33 Ailesi RedakteSokollu Mehmed Pasa iki defe aile qurmus ilk evliliyinden 2 oglu dunyaya gelmisdir Bunlar beylerbeyi olmus Qurd Qasim Pasa ve Hesen Pasadir Qasim Pasa atasinin sagliginda vefat etmisdir Ikinci evliliyi ise II Selimin qizi Esmehan Sultanla bas tutmusdur Bu evlilikden Sultanzade Ibrahim bey adli bir oglu dunyaya gelmisdir 34 35 Xeyriyye isleri RedakteSokollu Mehmed Pasa kulliyesi Edirne Sokollu Mehmed Pasa kulliyesi Kadirga Sokollu Mehmed Pasa kulliyesi Istanbul Sokollu Mehmed Pasa kulliyesi Kirklareli Sokollu Mehmed Pasa kulliyesi Hatay Sokollu Mehmed Pasa mescidi Istanbul Sokollu Mehmed Pasa korpusuIstinadlar Redakte 1 2 Almaniya Milli Kitabxanasi Berlin Dovlet Kitabxanasi Bavariya Dovlet Kitabxanasi Avstriya Milli Kitabxanasi Record 119472449 Umumi tenzimleme nezareti GND 2012 2016 M Tayyib Gokbilgin Kanuni Sultan Suleyman in 1566 Szigetvar Seferi Sebepleri ve Hazirliklari TD sy 21 1966 s 1 14 Feridun Emecen Ilhan Sahin Osmanli Tasra Teskilatinin Kaynaklarindan 957 958 1550 1551 Tarihli Sancak Tevcih Defteri TTK Belgeler sy 23 1998 s 96 G Veinstein Sokollu Meĥmed Paѕћa EI Ing IX 706 711 Bostan Celebi Suleymanname Suleymaniye Ktp Ayasofya nr 3317 vr 69b 73a Ali Mustafa Efendi Kunhu l ahbar IU Ktp TY nr 5959 tur yer Selaniki Tarih Ipsirli I 91 94 A Nimet Kurat Turkiye ve Idil Boyu Ankara 1966 tur yer Feridun Ahmed Bey Nuzhetu l esrari l ahbar der Sefer i Sigetvar TSMK Hazine nr 1339 tur yer Kemal Beydilli Die Polnischen Konigswahlen und Interregnen von 1572 und 1576 im lichte Osmanischer Archivalien Munchen 1976 tur yer Radovan Samarcic Dunyayi Avuclarinda Tutan Adam Sokollu Mehmed Pasa trc Meral Gaspirali Istanbul 1995 Yavuz Celenk Antakya Sokullu Mehmed Pasa Hani Restorasyonu Istanbul 1996 Serafettin Turan Kanuni Suleyman Donemi Taht Kavgalari Istanbul 1998 tur yer Halil Inalcik Osmanli Imparatorlugu nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi 1300 1600 trc Halil Berktay Istanbul 2000 I 388 391 a mlf Osmanli Rus Rekabetinin Mensei ve Don Volga Kanali Tesebbusu TTK Belleten XII 46 1948 s 349 402 Ismail Hakki Goksoy Guneydogu Asya Islam Ulkelerinde Turk Izleri Turkler nsr Hasan Celal Guzel v dgr Ankara 2002 IX 619 632 Abdurrahman Seref Sokollu Mehmed Pasanin Evail i Ahvali ve Ailesi Hakkinda Bazi Malumat Cevahiru l menakib TOEM V 29 1330 s 257 265 a mlf Mehmed Pasa IA VII 595 605 Razaulhak Sah Aci Padisahi Sultan Alaeddin in Kanuni Sultan Suleyman a Mektubu TAD V 8 9 1967 s 373 409 O Ziroyevic Mehmed Pascha Sokolli im Lichte Jugoslawvischer Quellen und Uberlieferungen Osm Ar sy 4 1984 s 56 67 Tulay Artan The Kadirga Palace Shrouded by the Mists of Time Turcica XXVI Paris 1994 s 124 Lokman b Huseyin Zubdetu t tevarih TIEM Ktp nr 1973 vr 71b 95a Pecuylu Ibrahim Tarih I tur yer Tarih i Al i Osman haz Mustafa Karazeybek yuksek lisans tezi 1994 IU Sosyal Bilimler Enstitusu s 445 446 458 Hocazade Mehmed Efendi nin Ibtihacu t tevarih i haz Ahmet Akgun doktora tezi 1995 IU Sosyal Bilimler Enstitusu s 225 275 Hadikatu l vuzera s 32 34 S Schweigger Sultanlar Kentine Yolculuk 1578 1581 nsr H Stein trc S Turkis Noyan Istanbul 2004 tur yer S Gerlach Turkiye Gunlugu 1573 1576 1577 1578 ed Kemal Beydilli trc T Noyan Istanbul 2007 I II bk Indeks Zinkeisen Geschichte II 914 936 N Jorga Osmanli Imparatorlugu Tarihi trc Nilufer Epceli Istanbul 2005 II 39 50 60 64 219 223 Ahmet Refik Altinay Sokollu haz Ibrahim Delioglu Istanbul 2001 O G de Busbecg Turkiye yi Boyle Gordum trc Aysel Kurutluoglu Istanbul ts Tercuman 1001 Temel Eser s 80 86 Sefik Efendi Cevahiru l menakib Suleymaniye Ktp Esad Efendi nr 2583 tur yer Danismend Kronoloji II 202 203 206 209 217 218 263 264 267 277 Uzuncarsili Osmanli Tarihi II 393 397 409 420 549Menbe https az wikipedia org w index php title Sokollu Mehmed Pasa amp oldid 6050495, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
.png.html){kind=link}