Marksizm — sinif münasibətləri və sosial konflikti anlamaq üçün tarixi inkişafın materialist interpretasiyasını istifadə edən sosioiqtisadi analiz metodudur, həmçinin sosial transformasiyanı təhlil etmək üçün dialektik perspektivdir. 19-cu əsr Alman filosofları Karl Marks və Fridrix Engelsin əsərlərindən başlanğıcını götürür. Marksizm zaman keçdikcə müxtəlif qollara və düşüncə məktəblərinə çevrildiyinə görə hazırda qəti bir marksist nəzəriyyə yoxdur.
Bəzi marksist düşüncə məktəbləri klassik marksizmin digər aspektlərini rədd edərkən və ya dəyişdirərkən müəyyən cəhətlərinə daha çox diqqət yetirir. Bəzi məktəblər ziddiyyətli nəticələrə gətirib çıxardan marksist anlayışları və qeyri-marksist anlayışları birləşdirməyə çalışdılar. Tarixi və dialektik materializmin bütün marksist düşüncə məktəblərinin təməl konsepsiyaları kimi tanınmasına doğru bir hərəkətin olduğu iddia edilmişdir. Bu fikir tarixin yalnız istehsal üsulu ilə deyil, həm də şüur və iradə ilə müəyyənləşdiyini iddia edən Ernesto Laklau və Şantal Muf kimi bəzi postmarksistlər tərəfindən rədd edilir.
Marksizm antropologiya, arxeologiya, sənət nəzəriyyəsi, kriminologiya, mədəniyyətşünaslıq, iqtisadiyyat, təhsil, etika, kino nəzəriyyəsi, coğrafiya, tarixşünaslıq, ədəbiyyatşünaslıq, media tədqiqatları, fəlsəfə, siyasi elm, elm, psixologiya, elm araşdırmaları, sosiologiya, şəhərsalma və teatr da daxil olmaqla bir çox sahəyə nüfuz edərək qlobal akademiyalara böyük təsir göstərmişdir.
Marksizm insanın maddi ehtiyaclarını ödəmək üçün tələb olunan maddi şərtləri və iqtisadi fəaliyyətləri təhlil edərək hər hansı bir cəmiyyət daxilindəki sosial fenomeni izah etməyə çalışır. Marksizm görə, iqtisadi təşkilat forması və ya istehsal üsulunu daha geniş ictimai münasibətlər, siyasi qurumlar, hüquq sistemləri, mədəni sistemlər, estetik və ideologiyalar daxil olmaqla bütün digər sosial fenomonlərə təsir göstərir. Bu sosial münasibətlər iqtisadi sistemlə birlikdə altstruktur və üststruktur formalaşdırır. İstehsal qüvvələri inkişaf etdikcə mövcud istehsalın təşkili formaları köhnəlir və daha da irəliləməyə mane olur. Karl Marks müşahidə etdiyi kimi:
İnkişafın müəyyən bir mərhələsində cəmiyyətin maddi istehsal gücləri mövcud istehsal münasibətləri ilə və ya indiyə qədər fəaliyyət göstərdikləri çərçivə daxilindəki mülkiyyət münasibətləri ilə ziddiyyətə girirlər. Məhsuldar qüvvələrin inkişaf formalarından bu münasibətlər onların qandallarına çevrilir. Məhz bundan sonra sosial inqilab dövrü başlayır.
Bu səmərəsizliklər özlərini cəmiyyətdəki sosial ziddiyyətlər kimi göstərir ki, bu da öz növbəsində sinif mübarizəsinə gətirib çıxarır. Kapitalist istehsal üsulu altında bu mübarizə istehsal vasitələrinə sahib olan azlıq (burjuaziya) ilə məhsul və xidmət istehsal edən əhalinin böyük əksəriyyəti (proletariat) arasında reallaşır. Sosialist dəyişikliyin cəmiyyət daxilindəki bir-birinə zidd olan müxtəlif siniflər arasındakı mübarizə nəticəsində meydana gələcəyi fərziyyəsindən irəli gələrək, bir marksist kapitalizmin proletariatı istismar və zülm etdiyi qənaətinə gələcəkdir, bu səbəblə kapitalizmin proletar inqilabına yol açması qaçınılmaz olacaqdır. Sosialist cəmiyyətdə şəxsi mülkiyyət kooperativ mülkiyyətlə əvəz olunacaqdır. Sosialist iqtisadiyyatı istehsalını şəxsi mənfəətlərin yaradılmasına deyil, insan ehtiyaclarını ödəmək meyarlarına, yəni istifadə üçün istehsala söykənəcəkdir. Fridrix Engels belə izah edir:
Sonra, məhsulun əvvəlcə istehsalçını, sonra da sahibini əsarət altına aldığı kapitalist sahiblənmə (mənimsəmə) rejimi müasir istehsal vasitələrinin təbiətinə əsaslanan məhsulların mənimsəmə rejimi ilə əvəz olunur; bir tərəfdən, istehsalın saxlanılması və genişləndirilməsi vasitəsi kimi birbaşa sosial mənimsəmə, digər tərəfdən, dolanışıq və əyləncə vasitəsi olaraq birbaşa fərdi mənimsəmə.
Marksist iqtisadiyyat və onun tərəfdarları kapitalizmi iqtisadi cəhətdən dayanıqsız və hərbi təcavüzlə məşğulkən, işçilərin əmək haqlarını və sosial müavinətləri azaltmaqla düşən mənfəət nisbətini kompensasiya etmək ehtiyacı səbəbiylə əhalinin həyat standartını yüksəltmək baxımından da aciz hesab edirlər. Sosialist istehsal üsulu fəhlələr tərəfindən inqilab yolu ilə bəşəriyyətin istehsal üsulu olaraq kapitalizmin yerini alacaqdır. Marksist böhran nəzəriyyəsinə görə, sosializm qaçınılmaz deyil, iqtisadi zərurətdir.
Etimologiyası
Marksizm termini Marksın ortodoks və revizionist davamçıları arasındakı mübahisə zamanı özünü ortodoksal marksist hesab edən Karl Kautski tərəfindən populyarlaşdırıldı.:18–19 Kautskinin revizionist rəqibi Eduard Berşteyn də sonra bu terminin istifadəsini mənimsədi.:18–19Engels özünün və ya Marksın fikirlərini izah etmək üçün marksizm termininin istifadəsini dəstəkləməmişdir.:12 O, bu terminin özlərini Marksın həqiqi davamçıları kimi qələmə verməyə çalışanlar tərəfindən təhqiranə şəkildə ritorik təyin kimi sui-istifadə edildiyini iddia edirdi.:12 1882-ci ildə Engels iddia etmişdi ki, Marks özünü marksist adlandıran Pol Lafarqı - "əgər Lafarqın görüşləri marksist hesab olunursa, onda bir şey dəqiqdir ki, mən marksist deyiləm" - deyərək tənqid etmişdi.:12
Tarixi materializm
Marksizm Marks və Engels tərəfindən tarixin materialist anlayışı olaraq adlandırılan və daha sonra tarixi materializm olaraq tanınan materialistmetodologiyadan cəmiyyətin inkişafı və dəyişməsinin əsas səbəblərini insanların dolanışıqlarını təmin etdikləri kollektiv yollar perspektivindən təhlil etmək üçün istifadə edir. Marksın bu nəzəriyyə haqqındakı məlumatı onun "Alman İdeologiyası" (1845) əsərində və "Siyasi İqtisadiyyatın Tənqidinə Bir Töhfə" (1859) adlı əsərinin müqəddiməsində verilib. Cəmiyyətin bütün qurucu xüsusiyyətlərinin (sosial siniflər, siyasi piramida və ideologiyalar) altstruktur və üststrukturu formalaşdıran iqtisadi fəaliyyətdən qaynaqlandığı hesab edilir. Altstruktur və üststruktur metaforası insanların öz sosial varlıqlarını istehsal və yenidən istehsal etdikləri ictimai münasibətlərin məcmusunu təsvir edir. Marksa görə, "insanların əldə edə biləcəyi istehsal qüvvələrinin cəmi cəmiyyətin vəziyyətini müəyyənləşdirir" və cəmiyyətin iqtisadi əsasını təşkil edir.
Altsruktura əmək, istehsal vasitələri və istehsalat münasibətləri, yəni istehsal və paylanmanı tənzimləyən ictimai və siyasi tənzimləmələr kimi maddi istehsal qüvvələri daxildir. Bu altstrukturdan həm cəmiyyətin üststrukturunu, həm də hakim ideologiyasını şərtləndirən iqtisadi təməldən törəyən hüquqi və siyasi "ictimai şüur formaları"nın üststrukturu yüksəlir (meydana gəlir). Maddi istehsal qüvvələrinin inkişafı ilə istehsal münasibətləri arasındakı ziddiyyətlər sosial inqilablara səbəb olur və bununla da iqtisadi bazadakı dəyişikliklər üststrukturun sosial transformasiyasına səbəb olur.
Bu münasibət refleksivdir, çünki altstruktur əvvəlcə üststruktura səbəb olur və sosial təşkilat formasının təməli olaraq qalır. Bu yeni yaradılan sosial təşkilatlar statik deyil, dialektik olub, konflikt və ziddiyətlər tərəfindən ifadə və idarə edilən şəklində altstruktur və üststrukturun hər iki hissəsi üzərində təkrar hərəkət edə bilirlər.
İstinadlar
Wolff, Richard, and Stephen Resnick (August 1987). Economics: Marxian versus Neoclassical. The Johns Hopkins University Press. səh. 130. ISBN978-0-8018-3480-6. The German Marxists extended the theory to groups and issues Marx had barely touched. Marxian analyses of the legal system, of the social role of women, of foreign trade, of international rivalries among capitalist nations, and the role of parliamentary democracy in the transition to socialism drew animated debates ... Marxian theory (singular) gave way to Marxian theories (plural).
O'Hara, Phillip (September 2003). Encyclopedia of Political Economy, Volume 2. Routledge. səh. 107. ISBN978-0-415-24187-8. Marxist political economists differ over their definitions of capitalism, socialism and communism. These differences are so fundamental, the arguments among differently persuaded Marxist political economists have sometimes been as intense as their oppositions to political economies that celebrate capitalism.
Ermak, Gennady (2019). Communism: The Great Misunderstanding. ISBN978-1797957388.
Sim, Stuart (2001). Post-marxism: an intellectual history. Routledge. 15. ISBN978-0415218146.
O'Laughlin, B (October 1975). "Marxist Approaches in Anthropology" (PDF). Annual Review of Anthropology. 4 (1): 341–370. doi:10.1146/annurev.an.04.100175.002013. (#parameter_ignored)
Roseberry, William (21 October 1997). "Marx and Anthropology". Annual Review of Anthropology. 26 (1): 25–46. doi:10.1146/annurev.anthro.26.1.25.
Becker, Samuel L. (18 May 2009). "Marxist approaches to media studies: The British experience". Critical Studies in Mass Communication. 1 (1): 66–80. doi:10.1080/15295038409360014.
Manuel Alvarado, Robin Gutch, and Tana Wollen (1987). Learning the Media: Introduction to Media Teaching, Palgrave Macmillan, pp. 62, 76.
Sheehan, Helena (July 2007). "Marxism and Science Studies: A Sweep through the Decades". International Studies in the Philosophy of Science. 21 (2): 197–210. doi:10.1080/02698590701498126. (#parameter_ignored)
Karl Marks. 1859. "Introduction." A Contribution to the Critique of Political Economy.
Gregory, Paul R., and Robert C. Stuart. 2003. "Marx's Theory of Change." In Comparing Economic Systems in the Twenty-First Century (7th ed.). ISBN0-618-26181-8. p. 62.
Fridrix Engels (1882). "Historical Materialism". Part 3 in Socialism: Utopian and Scientific.
The Eighteenth Brumaire of Louis Napoleon (1852). Free will, non-predestination and non-determinism are emphasized in Marx's famous quote "Men make their own history".
↑ Haupt, Georges, Peter Fawcett, and Eric Hobsbawm. 2010. Aspects of International Socialism, 1871–1914: Essays by Georges Haupt (paperback ed.). Cambridge: Cambridge University Press.
Evans, p. 53.
Marx, Karl; Engels, Friedrich (1932) [1845]. The German Ideology. Marx/Engels Collected Works. 5. Moscow: Progress Publisher. Retrieved 11 July 2020 – via Marxists Internet Archive.
Marx, Karl (1993) [1859]. A Contribution to the Critique of Political Economy. Moscow: Progress Publisher. Retrieved 11 July 2020 – via Marxists Internet Archive.
Chambre, Henri; McLellan, David T. (2020) [1998]. "Marxism". "Historical materialism". Encyclopædia Britannica. Retrieved 11 July 2020.
Marx, Karl. [1859] 1977. "Preface." A Contribution to the Critique of Political Economy. Moscow: Progress Publishers.
Engels, Friedrich. [1877] 1947. "Introduction." In Anti-Dühring: Herr Eugen Dühring’s Revolution in Science. Moscow: Progress Publishers.
Xarici keçidlər
VikianbardaMarksizm ilə əlaqəli mediafayllar var.
Avqust 05, 2021
marksizm, sinif, münasibətləri, sosial, konflikti, anlamaq, üçün, tarixi, inkişafın, materialist, interpretasiyasını, istifadə, edən, sosioiqtisadi, analiz, metodudur, həmçinin, sosial, transformasiyanı, təhlil, etmək, üçün, dialektik, perspektivdir, əsr, alma. Marksizm sinif munasibetleri ve sosial konflikti anlamaq ucun tarixi inkisafin materialist interpretasiyasini istifade eden sosioiqtisadi analiz metodudur hemcinin sosial transformasiyani tehlil etmek ucun dialektik perspektivdir 19 cu esr Alman filosoflari Karl Marks ve Fridrix Engelsin eserlerinden baslangicini goturur Marksizm zaman kecdikce muxtelif qollara ve dusunce mekteblerine cevrildiyine gore hazirda qeti bir marksist nezeriyye yoxdur 1 KommunizmKonsepsiyalarMarksizm Leninizm felsefesiSosializmBeynelmilelcilikKollektivcilikSinfi mubarizeIdeologiyaUtopik sosializmMarksizmLeninizmMarksizm LeninizmTrotskizmTitoizmCucxe ideyalariMaoizmEnver Xoca ideyalariGe Cevarizm Ho Si Min ideologiyasiRoza Luksemburq ideyalariPracanda YoluAnarxo kommunizmAvrokommunizmSexsiyyetlerTomas MorHenri Sen SimonSarl FuryeRobert OuenKarl MarksFridrix EngelsRoza LuksemburqVladimir LeninLev TrotskiIosif StalinMao TsedunSimvollarKommunizm herekatinin remzleriBas movzuAnarxizmAntikapitalizmAntikommunizmMuharibe kommunizmiDemokratik merkeziyyetProletariat diktaturasiIbtidai kommunizmSosializmStalinizmBezi marksist dusunce mektebleri klassik marksizmin diger aspektlerini redd ederken ve ya deyisdirerken mueyyen cehetlerine daha cox diqqet yetirir Bezi mektebler ziddiyyetli neticelere getirib cixardan marksist anlayislari ve qeyri marksist anlayislari birlesdirmeye calisdilar 2 Tarixi ve dialektik materializmin butun marksist dusunce mekteblerinin temel konsepsiyalari kimi taninmasina dogru bir hereketin oldugu iddia edilmisdir 3 Bu fikir tarixin yalniz istehsal usulu ile deyil hem de suur ve irade ile mueyyenlesdiyini iddia eden Ernesto Laklau ve Santal Muf kimi bezi postmarksistler terefinden redd edilir 4 Marksizm antropologiya 5 6 arxeologiya senet nezeriyyesi kriminologiya medeniyyetsunasliq iqtisadiyyat tehsil etika kino nezeriyyesi cografiya tarixsunasliq edebiyyatsunasliq media tedqiqatlari 7 8 felsefe siyasi elm elm psixologiya elm arasdirmalari 9 sosiologiya sehersalma ve teatr da daxil olmaqla bir cox saheye nufuz ederek qlobal akademiyalara boyuk tesir gostermisdir Mundericat 1 Icmal 2 Etimologiyasi 3 Tarixi materializm 4 Istinadlar 5 Xarici kecidlerIcmal Redakte Karl Marks Marksizm insanin maddi ehtiyaclarini odemek ucun teleb olunan maddi sertleri ve iqtisadi fealiyyetleri tehlil ederek her hansi bir cemiyyet daxilindeki sosial fenomeni izah etmeye calisir Marksizm gore iqtisadi teskilat formasi ve ya istehsal usulunu daha genis ictimai munasibetler siyasi qurumlar huquq sistemleri medeni sistemler estetik ve ideologiyalar daxil olmaqla butun diger sosial fenomonlere tesir gosterir Bu sosial munasibetler iqtisadi sistemle birlikde altstruktur ve uststruktur formalasdirir Istehsal quvveleri inkisaf etdikce movcud istehsalin teskili formalari kohnelir ve daha da irelilemeye mane olur Karl Marks musahide etdiyi kimi 10 Inkisafin mueyyen bir merhelesinde cemiyyetin maddi istehsal gucleri movcud istehsal munasibetleri ile ve ya indiye qeder fealiyyet gosterdikleri cercive daxilindeki mulkiyyet munasibetleri ile ziddiyyete girirler Mehsuldar quvvelerin inkisaf formalarindan bu munasibetler onlarin qandallarina cevrilir Mehz bundan sonra sosial inqilab dovru baslayir Bu semeresizlikler ozlerini cemiyyetdeki sosial ziddiyyetler kimi gosterir ki bu da oz novbesinde sinif mubarizesine getirib cixarir 11 Kapitalist istehsal usulu altinda bu mubarize istehsal vasitelerine sahib olan azliq burjuaziya ile mehsul ve xidmet istehsal eden ehalinin boyuk ekseriyyeti proletariat arasinda reallasir Sosialist deyisikliyin cemiyyet daxilindeki bir birine zidd olan muxtelif sinifler arasindaki mubarize neticesinde meydana geleceyi ferziyyesinden ireli gelerek bir marksist kapitalizmin proletariati istismar ve zulm etdiyi qenaetine gelecekdir bu sebeble kapitalizmin proletar inqilabina yol acmasi qacinilmaz olacaqdir Sosialist cemiyyetde sexsi mulkiyyet kooperativ mulkiyyetle evez olunacaqdir Sosialist iqtisadiyyati istehsalini sexsi menfeetlerin yaradilmasina deyil insan ehtiyaclarini odemek meyarlarina yeni istifade ucun istehsala soykenecekdir Fridrix Engels bele izah edir 12 Sonra mehsulun evvelce istehsalcini sonra da sahibini esaret altina aldigi kapitalist sahiblenme menimseme rejimi muasir istehsal vasitelerinin tebietine esaslanan mehsullarin menimseme rejimi ile evez olunur bir terefden istehsalin saxlanilmasi ve genislendirilmesi vasitesi kimi birbasa sosial menimseme diger terefden dolanisiq ve eylence vasitesi olaraq birbasa ferdi menimseme Marksist iqtisadiyyat ve onun terefdarlari kapitalizmi iqtisadi cehetden dayaniqsiz ve herbi tecavuzle mesgulken iscilerin emek haqlarini ve sosial muavinetleri azaltmaqla dusen menfeet nisbetini kompensasiya etmek ehtiyaci sebebiyle ehalinin heyat standartini yukseltmek baximindan da aciz hesab edirler Sosialist istehsal usulu fehleler terefinden inqilab yolu ile beseriyyetin istehsal usulu olaraq kapitalizmin yerini alacaqdir Marksist bohran nezeriyyesine gore sosializm qacinilmaz deyil iqtisadi zeruretdir 13 Etimologiyasi RedakteMarksizm termini Marksin ortodoks ve revizionist davamcilari arasindaki mubahise zamani ozunu ortodoksal marksist hesab eden Karl Kautski terefinden populyarlasdirildi 14 18 19 Kautskinin revizionist reqibi Eduard Bersteyn de sonra bu terminin istifadesini menimsedi 14 18 19Engels ozunun ve ya Marksin fikirlerini izah etmek ucun marksizm termininin istifadesini desteklememisdir 14 12 O bu terminin ozlerini Marksin heqiqi davamcilari kimi qeleme vermeye calisanlar terefinden tehqirane sekilde ritorik teyin kimi sui istifade edildiyini iddia edirdi 14 12 1882 ci ilde Engels iddia etmisdi ki Marks ozunu marksist adlandiran Pol Lafarqi eger Lafarqin gorusleri marksist hesab olunursa onda bir sey deqiqdir ki men marksist deyilem deyerek tenqid etmisdi 14 12Tarixi materializm RedakteMarksizm Marks ve Engels terefinden tarixin materialist anlayisi olaraq adlandirilan ve daha sonra tarixi materializm olaraq taninan materialist metodologiyadan cemiyyetin inkisafi ve deyismesinin esas sebeblerini insanlarin dolanisiqlarini temin etdikleri kollektiv yollar perspektivinden tehlil etmek ucun istifade edir 15 Marksin bu nezeriyye haqqindaki melumati onun Alman Ideologiyasi 1845 16 eserinde ve Siyasi Iqtisadiyyatin Tenqidine Bir Tohfe 1859 17 adli eserinin muqeddimesinde verilib Cemiyyetin butun qurucu xususiyyetlerinin sosial sinifler siyasi piramida ve ideologiyalar altstruktur ve uststrukturu formalasdiran iqtisadi fealiyyetden qaynaqlandigi hesab edilir Altstruktur ve uststruktur metaforasi insanlarin oz sosial varliqlarini istehsal ve yeniden istehsal etdikleri ictimai munasibetlerin mecmusunu tesvir edir Marksa gore insanlarin elde ede bileceyi istehsal quvvelerinin cemi cemiyyetin veziyyetini mueyyenlesdirir ve cemiyyetin iqtisadi esasini teskil edir 18 Altsruktura emek istehsal vasiteleri ve istehsalat munasibetleri yeni istehsal ve paylanmani tenzimleyen ictimai ve siyasi tenzimlemeler kimi maddi istehsal quvveleri daxildir Bu altstrukturdan hem cemiyyetin uststrukturunu hem de hakim ideologiyasini sertlendiren iqtisadi temelden toreyen huquqi ve siyasi ictimai suur formalari nin uststrukturu yukselir meydana gelir Maddi istehsal quvvelerinin inkisafi ile istehsal munasibetleri arasindaki ziddiyyetler sosial inqilablara sebeb olur ve bununla da iqtisadi bazadaki deyisiklikler uststrukturun sosial transformasiyasina sebeb olur 19 20 Bu munasibet refleksivdir cunki altstruktur evvelce uststruktura sebeb olur ve sosial teskilat formasinin temeli olaraq qalir Bu yeni yaradilan sosial teskilatlar statik deyil dialektik olub konflikt ve ziddiyetler terefinden ifade ve idare edilen seklinde altstruktur ve uststrukturun her iki hissesi uzerinde tekrar hereket ede bilirler Istinadlar Redakte Wolff Richard and Stephen Resnick August 1987 Economics Marxian versus Neoclassical The Johns Hopkins University Press seh 130 ISBN 978 0 8018 3480 6 The German Marxists extended the theory to groups and issues Marx had barely touched Marxian analyses of the legal system of the social role of women of foreign trade of international rivalries among capitalist nations and the role of parliamentary democracy in the transition to socialism drew animated debates Marxian theory singular gave way to Marxian theories plural O Hara Phillip September 2003 Encyclopedia of Political Economy Volume 2 Routledge seh 107 ISBN 978 0 415 24187 8 Marxist political economists differ over their definitions of capitalism socialism and communism These differences are so fundamental the arguments among differently persuaded Marxist political economists have sometimes been as intense as their oppositions to political economies that celebrate capitalism Ermak Gennady 2019 Communism The Great Misunderstanding ISBN 978 1797957388 Sim Stuart 2001 Post marxism an intellectual history Routledge 15 ISBN 978 0415218146 O Laughlin B October 1975 Marxist Approaches in Anthropology PDF Annual Review of Anthropology 4 1 341 370 doi 10 1146 annurev an 04 100175 002013 parameter ignored Roseberry William 21 October 1997 Marx and Anthropology Annual Review of Anthropology 26 1 25 46 doi 10 1146 annurev anthro 26 1 25 Becker Samuel L 18 May 2009 Marxist approaches to media studies The British experience Critical Studies in Mass Communication 1 1 66 80 doi 10 1080 15295038409360014 Manuel Alvarado Robin Gutch and Tana Wollen 1987 Learning the Media Introduction to Media Teaching Palgrave Macmillan pp 62 76 Sheehan Helena July 2007 Marxism and Science Studies A Sweep through the Decades International Studies in the Philosophy of Science 21 2 197 210 doi 10 1080 02698590701498126 parameter ignored Karl Marks 1859 Introduction A Contribution to the Critique of Political Economy Gregory Paul R and Robert C Stuart 2003 Marx s Theory of Change In Comparing Economic Systems in the Twenty First Century 7th ed ISBN 0 618 26181 8 p 62 Fridrix Engels 1882 Historical Materialism Part 3 in Socialism Utopian and Scientific The Eighteenth Brumaire of Louis Napoleon 1852 Free will non predestination and non determinism are emphasized in Marx s famous quote Men make their own history 1 2 3 4 5 Haupt Georges Peter Fawcett and Eric Hobsbawm 2010 Aspects of International Socialism 1871 1914 Essays by Georges Haupt paperback ed Cambridge Cambridge University Press Evans p 53 Marx Karl Engels Friedrich 1932 1845 The German Ideology Marx Engels Collected Works 5 Moscow Progress Publisher Retrieved 11 July 2020 via Marxists Internet Archive Marx Karl 1993 1859 A Contribution to the Critique of Political Economy Moscow Progress Publisher Retrieved 11 July 2020 via Marxists Internet Archive Chambre Henri McLellan David T 2020 1998 Marxism Historical materialism Encyclopaedia Britannica Retrieved 11 July 2020 Marx Karl 1859 1977 Preface A Contribution to the Critique of Political Economy Moscow Progress Publishers Engels Friedrich 1877 1947 Introduction In Anti Duhring Herr Eugen Duhring s Revolution in Science Moscow Progress Publishers Xarici kecidler Redakte Vikianbarda Marksizm ile elaqeli mediafayllar var Menbe https az wikipedia org w index php title Marksizm amp oldid 6069484, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
