Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Li Fan-Kuey (20 avqust 1902, Quançjou – 21 avqust 1987, San-Mateo qraflığı, Kaliforniya) — Çin linqvisti idi və Çin dillərinin müxtəliflikləri, Qədim Çin və Proto-Tay dillərinin rekonstruksiyası, eləcə də Şimali Amerikada Dene dillərinin sənədləşdirilməsi sahəsindəki tədqiqatları ilə tanınırdı.
| Li Fan-Kuey | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 20 avqust 1902 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 21 avqust 1987(85 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| İş yerləri | |
| Təhsili | |
Bioqrafiyası
Li Fan-Kuey 20 avqust 1902-ci ildə, Sin sülaləsinin son illərində, Quançjou şəhərində anadan olmuşdur. Onun ailəsi, təxminən 50 kilometr (31 mil) cənubda yerləşən Şansinin kiçik şəhəri Xiyanqdan olan, elmi ənənələri olan kiçik bir ailə idi. Linin atası Li Quanyu (李光宇) 1880-ci ildə imperator imtahanından keçərək dərəcə almış və 19-cu əsrin sonu ilə 20-ci əsrin əvvəllərində kiçik rəsmi vəzifələrdə çalışmışdır.
Li Çindən kənarda dilçilik üzrə təhsil alan ilk çinlilərdən biri idi. Əslində tibb üzrə təhsil alırdı, lakin 1924-cü ildə ABŞ-a getdikdən sonra dilçiliyə keçdi. Cəmi iki il ərzində 1926-cı ildə Miçiqan Universitetində dilçilik üzrə bakalavr dərəcəsi aldı. Daha sonra Çikaqo Universitetində Edvard Sapirin rəhbərliyi altında magistratura təhsili aldı və Sapirin ilk magistr tələbəsi oldu. O, Sapirdən fonetika, sahə metodları və Amerika hindu dillərini öyrəndi. Sapir həmçinin onu Şərqi və Cənub-Şərqi Asiya dillərini öyrənməyə təşviq etdi ki, bu da onun Tay və Çin-Tibet dilləri üzrə işlərinə səbəb oldu. Bu dövrdə Leonard Blumfildin də tələbəsi olmuş və ondan german dilçiliyi və mətn təhlili üzrə biliklər əldə etmişdir. Li həmçinin Çikaqoda Karl Darlinq Bakdan Hind-Avropa dilləri, xüsusilə yunan və latın dillərini öyrənmişdir. 1928-ci ildə Bak onun üçün Harvard Universitetində 6 aylıq təqaüd proqramı təşkil etdi və burada Li Sanskrit və Tibet dillərini öyrəndi.
Li Amerika qitəsinin yerli dilləri üzrə sahə tədqiqatları aparmışdır. Onun sahə tədqiqatları ilə ilk tanışlığı Kaliforniyanın şimalında danışılan Mattole dilinin öyrənilməsi olmuşdur. O, 1927-ci ildə magistr dərəcəsi almış və 1928-ci ildə doktorantura təhsilini tamamlamışdır. Onun dissertasiya işi Mattole: An Athabaskan Language (Mattole: Atabaskan Dili) 1930-cu ildə nəşr edilmişdir. Doktorluq dərəcəsini tamamladıqdan sonra, Li 1928–1929-cu illərdə Avropaya səyahət etmiş, Frans Boasın tövsiyə məktubları ilə oradakı dilçilərlə, o cümlədən Valter Simonla görüşmüşdür. 1929-cu ildə Kanadanın Şimal-Qərb ərazilərində 3 ay keçirərək Makkenzi çayının ortasındakı bir adada yaşamış və Hare dili üzərində sahə tədqiqatları aparmışdır.
Hare dili üzərində apardığı sahə tədqiqatlarından sonra, 1929-cu ildə Çinə qayıtmış və Y. R. Çao və Lo Çanpey ilə birlikdə o dövrdə Pekində yerləşən Akademiya Sinisanın Tarix və Filologiya İnstitutunda (歷史語言研究所; Lìshǐ yǔyán yánjiūsuǒ) tədqiqatçı olmuşdur. Bu dövrdən etibarən Li Tay dillərinin, o cümlədən Kuanq xalqı tərəfindən danışılan Lonçjou və Uminq dialektlərinin sahə tədqiqatlarını aparmış, eyni zamanda Qədim Çin və Tibet dilləri üzərində dərin araşdırmalar aparmışdır. Onun Bernhard Karlqrenin Orta Çin və Qədim Çin dillərinin rekonstruksiyalarına etdiyi düzəlişlər 1970-ci illərdə nəşr edildikdən 1990-cı illərin sonlarına qədər qədim Çin dili üzrə tələbələr tərəfindən geniş istifadə olunmuşdur.
Li 1938–1939-cu illərdə Yale Universitetində Çin dili və dilçilik üzrə dərs vermiş, İkinci Dünya müharibəsindən sonra isə 1946–1948-ci illərdə Harvard Universitetində müəllimlik etmişdir. Eyni dövrdə o, Harvard–Yençinq İnstitutunda lüğət üzərində işləyirdi və 1948–1949-cu illərdə Yaledə yenidən bir il dərs verərək tələbələri arasında Nikolas Bodman da vardı.
1949-cu ildə o, Vaşinqton Universitetində Çin dili professoru olub, burada 1949-cu ildən 1969-cu ilədək dərs demiş, bundan sonra isə 1974-cü ilə qədər Havay Universitetində müəllimlik etmişdir. 1977-ci ildə, qırx ildən çox davam edən tədqiqatların nəticəsi olaraq, Tay dillərinin müqayisəli rekonstruksiyasını nəşr etmişdir. O, həmçinin 1973-cü ildə, hazırda Tayvanda yerləşən Akademiya Sinisada da çalışmışdır.
Li, Kaliforniyanın San-Mateo qraflığında vəfat etmiş, arvadı Xu Yinq (徐櫻), antropologiya professoru olan qızı Lindi Li Mark, oğlu Piter Li və qızı Anni Li tərəfindən xatirəsi yaşadılmışdır. Onun məzun olduğu Tsinxua Universiteti 2005-ci ildən etibarən onun tam əsərlərini nəşr etməyə başlamışdır.
Seçilmiş əsərləri
- Li Fang-Kuei. Mattole: An Athabaskan Language. Chicago: University of Chicago Press, 1930. 152 pages.
- ——— (1933). "Certain Phonetic Influences of the Tibetan Prefixes upon the Root Initials". Bulletin of the Institute of History and Philology 6.2: 135–157.
- ——— (1956a). "The Inscriptions of the Sino-Tibetan Treaty of 821–822". T'oung p'ao 44: 1–99.
- ———. 上古音研究 [Studies on Archaic Chinese]. The Tsing Hua Journal of Chinese Studies (çin). IX. 1971: 1–61.
- ——— (1972), "Language and Dialects in China". Free China Review XXII, No. 5.
- ———. . Mattos, Gilbert L. tərəfindən tərcümə olunub. "Studies on Archaic Chinese". Monumenta Serica. 31. 1974–1975: 219–287. doi:10.1080/02549948.1974.11731100. JSTOR 40726172. translation of .
- ———. A handbook of comparative Tai. Manoa: University Press of Hawaii. 1977. ISBN .
- ——— (1979) "The Chinese Transcription of Tibetan Consonant Clusters". Bulletin of the Institute of History and Philology Academia Sinica 50: 231–240.
- ——— and (1987). A study of the old Tibetan inscriptions. (Special publications 91.) Taipei: Academia Sinica.
- ———. Linguistics East and West: American Indian, Sino-Tibetan, and Thai. Berkeley: Bancroft Library, University of California. 1986. Interviews conducted by Ning-Ping Chan and Randy La Polla, with an Introduction by George Taylor.
İstinadlar
- Li Fang-Kuei // SNAC (ing.). 2010.
- "Linguistics east and west: American Indian, Sino-Tibetan, and Thai, Fang-kuei Li". oac.cdlib.org. 26 March 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 March 2022.
- "Linguistics east and west: American Indian, Sino-Tibetan, and Thai, Fang-kuei Li". oac.cdlib.org. İstifadə tarixi: 26 March 2022.
Xarici keçidlər
- Obituary by Ron and Suzanne Scollon, American Anthropologist, 1989, available through JSTOR
- Li Fang-Kuei (1902–1989), by R. J. LaPolla, in Encyclopedia of Language and Linguistics, 2nd Edition, Keith Brown (ed.), London: Elsevier, 2005, pp.514–515. ISBN .
- Fanggui Li Collection, at American Philosophical Society
- "Professor Li Fang-kuei: a Personal Memoir" by Anne Yue-Hashimoto
- Li Fang-Kuei Symposium
- An interview with Li Fang-kuei
- Li Fang-Kuei Society for Chinese Linguistics
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Li Fan Kuey 20 avqust 1902 Quancjou 21 avqust 1987 San Mateo qrafligi Kaliforniya Cin linqvisti idi ve Cin dillerinin muxteliflikleri Qedim Cin ve Proto Tay dillerinin rekonstruksiyasi elece de Simali Amerikada Dene dillerinin senedlesdirilmesi sahesindeki tedqiqatlari ile taninirdi Li Fan KueyDogum tarixi 20 avqust 1902 1902 08 20 Dogum yeri Quancjou CinVefat tarixi 21 avqust 1987 1987 08 21 85 yasinda Vefat yeri San Mateo qrafligi Kaliforniya ABSIs yerleri Vasinqton Universiteti Cikaqo Universiteti Yel Universiteti Havay UniversitetiTehsili Tsinxua Universiteti Miciqan UniversitetiBioqrafiyasiLi Fan Kuey 20 avqust 1902 ci ilde Sin sulalesinin son illerinde Quancjou seherinde anadan olmusdur Onun ailesi texminen 50 kilometr 31 mil cenubda yerlesen Sansinin kicik seheri Xiyanqdan olan elmi eneneleri olan kicik bir aile idi Linin atasi Li Quanyu 李光宇 1880 ci ilde imperator imtahanindan kecerek derece almis ve 19 cu esrin sonu ile 20 ci esrin evvellerinde kicik resmi vezifelerde calismisdir Li Cinden kenarda dilcilik uzre tehsil alan ilk cinlilerden biri idi Eslinde tibb uzre tehsil alirdi lakin 1924 cu ilde ABS a getdikden sonra dilciliye kecdi Cemi iki il erzinde 1926 ci ilde Miciqan Universitetinde dilcilik uzre bakalavr derecesi aldi Daha sonra Cikaqo Universitetinde Edvard Sapirin rehberliyi altinda magistratura tehsili aldi ve Sapirin ilk magistr telebesi oldu O Sapirden fonetika sahe metodlari ve Amerika hindu dillerini oyrendi Sapir hemcinin onu Serqi ve Cenub Serqi Asiya dillerini oyrenmeye tesviq etdi ki bu da onun Tay ve Cin Tibet dilleri uzre islerine sebeb oldu Bu dovrde Leonard Blumfildin de telebesi olmus ve ondan german dilciliyi ve metn tehlili uzre bilikler elde etmisdir Li hemcinin Cikaqoda Karl Darlinq Bakdan Hind Avropa dilleri xususile yunan ve latin dillerini oyrenmisdir 1928 ci ilde Bak onun ucun Harvard Universitetinde 6 ayliq teqaud proqrami teskil etdi ve burada Li Sanskrit ve Tibet dillerini oyrendi Li Amerika qitesinin yerli dilleri uzre sahe tedqiqatlari aparmisdir Onun sahe tedqiqatlari ile ilk tanisligi Kaliforniyanin simalinda danisilan Mattole dilinin oyrenilmesi olmusdur O 1927 ci ilde magistr derecesi almis ve 1928 ci ilde doktorantura tehsilini tamamlamisdir Onun dissertasiya isi Mattole An Athabaskan Language Mattole Atabaskan Dili 1930 cu ilde nesr edilmisdir Doktorluq derecesini tamamladiqdan sonra Li 1928 1929 cu illerde Avropaya seyahet etmis Frans Boasin tovsiye mektublari ile oradaki dilcilerle o cumleden Valter Simonla gorusmusdur 1929 cu ilde Kanadanin Simal Qerb erazilerinde 3 ay kecirerek Makkenzi cayinin ortasindaki bir adada yasamis ve Hare dili uzerinde sahe tedqiqatlari aparmisdir Hare dili uzerinde apardigi sahe tedqiqatlarindan sonra 1929 cu ilde Cine qayitmis ve Y R Cao ve Lo Canpey ile birlikde o dovrde Pekinde yerlesen Akademiya Sinisanin Tarix ve Filologiya Institutunda 歷史語言研究所 Lishǐ yǔyan yanjiusuǒ tedqiqatci olmusdur Bu dovrden etibaren Li Tay dillerinin o cumleden Kuanq xalqi terefinden danisilan Loncjou ve Uminq dialektlerinin sahe tedqiqatlarini aparmis eyni zamanda Qedim Cin ve Tibet dilleri uzerinde derin arasdirmalar aparmisdir Onun Bernhard Karlqrenin Orta Cin ve Qedim Cin dillerinin rekonstruksiyalarina etdiyi duzelisler 1970 ci illerde nesr edildikden 1990 ci illerin sonlarina qeder qedim Cin dili uzre telebeler terefinden genis istifade olunmusdur Li 1938 1939 cu illerde Yale Universitetinde Cin dili ve dilcilik uzre ders vermis Ikinci Dunya muharibesinden sonra ise 1946 1948 ci illerde Harvard Universitetinde muellimlik etmisdir Eyni dovrde o Harvard Yencinq Institutunda luget uzerinde isleyirdi ve 1948 1949 cu illerde Yalede yeniden bir il ders vererek telebeleri arasinda Nikolas Bodman da vardi 1949 cu ilde o Vasinqton Universitetinde Cin dili professoru olub burada 1949 cu ilden 1969 cu iledek ders demis bundan sonra ise 1974 cu ile qeder Havay Universitetinde muellimlik etmisdir 1977 ci ilde qirx ilden cox davam eden tedqiqatlarin neticesi olaraq Tay dillerinin muqayiseli rekonstruksiyasini nesr etmisdir O hemcinin 1973 cu ilde hazirda Tayvanda yerlesen Akademiya Sinisada da calismisdir Li Kaliforniyanin San Mateo qrafliginda vefat etmis arvadi Xu Yinq 徐櫻 antropologiya professoru olan qizi Lindi Li Mark oglu Piter Li ve qizi Anni Li terefinden xatiresi yasadilmisdir Onun mezun oldugu Tsinxua Universiteti 2005 ci ilden etibaren onun tam eserlerini nesr etmeye baslamisdir Secilmis eserleriLi Fang Kuei Mattole An Athabaskan Language Chicago University of Chicago Press 1930 152 pages 1933 Certain Phonetic Influences of the Tibetan Prefixes upon the Root Initials Bulletin of the Institute of History and Philology 6 2 135 157 1956a The Inscriptions of the Sino Tibetan Treaty of 821 822 T oung p ao 44 1 99 上古音研究 Studies on Archaic Chinese The Tsing Hua Journal of Chinese Studies cin IX 1971 1 61 1972 Language and Dialects in China Free China Review XXII No 5 Mattos Gilbert L terefinden tercume olunub Studies on Archaic Chinese Monumenta Serica 31 1974 1975 219 287 doi 10 1080 02549948 1974 11731100 JSTOR 40726172 translation of A handbook of comparative Tai Manoa University Press of Hawaii 1977 ISBN 978 0 8248 0540 1 1979 The Chinese Transcription of Tibetan Consonant Clusters Bulletin of the Institute of History and Philology Academia Sinica 50 231 240 and 1987 A study of the old Tibetan inscriptions Special publications 91 Taipei Academia Sinica Linguistics East and West American Indian Sino Tibetan and Thai Berkeley Bancroft Library University of California 1986 Interviews conducted by Ning Ping Chan and Randy La Polla with an Introduction by George Taylor IstinadlarLi Fang Kuei SNAC ing 2010 Linguistics east and west American Indian Sino Tibetan and Thai Fang kuei Li oac cdlib org 26 March 2022 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 26 March 2022 Linguistics east and west American Indian Sino Tibetan and Thai Fang kuei Li oac cdlib org Istifade tarixi 26 March 2022 Xarici kecidlerObituary by Ron and Suzanne Scollon American Anthropologist 1989 available through JSTOR Li Fang Kuei 1902 1989 by R J LaPolla in Encyclopedia of Language and Linguistics 2nd Edition Keith Brown ed London Elsevier 2005 pp 514 515 ISBN 978 0 08 044299 0 Fanggui Li Collection at American Philosophical Society Professor Li Fang kuei a Personal Memoir by Anne Yue Hashimoto Li Fang Kuei Symposium An interview with Li Fang kuei Li Fang Kuei Society for Chinese Linguistics