fbpx
Wikipedia

Yel Universiteti

Avqust 22, 2021

Yel Universiteti — ABŞ-ın ən məşhur universitetlərindən biri. Amerikanın ən qədim şəhərlərindən biri olan Nyu-Heyvendə yerləşir. Nyu-Heyven 125 min əhalisi olan liman şəhəridir, Nyu-Yorkdan 120 kilometr şimal-şərqdə və Bostondan 200 kilometr cənub-qərbdədir. Yel 1701-ci ildə yaradılıb, bura 12 bölmə daxildir: dörd illik bakalavr dərəcəsi verən Yel Kolleci; dəqiq, təbii və humanitar elmlər, eləcə də hüquqşünaslıq, tibb, biznes, ətraf mühitin mühafizəsi, ilahiyyat, memarlıq, musiqişünaslıq, rəssamlıq, aktyorluq və s. ixtisaslar üzrə aspirantura. Universitetin təməli olan Yel Kollecinin proqramı genişliyi və dərinliyi ilə seçilir. Hər il 65 kafedra tərəfindən 2000-dən çox kurs təklif edilir. Ənənəyə uyğun olaraq universitetin professor-müəllim heyəti tələbələrin təhsilinə xüsusi diqqət yetirir. Giriş fənlərinin çoxu əməkdar alimlər və professorlar tərəfindən aparılır.

Yel Universiteti
ing. Yale University
41°18′40″ şm. e. 72°55′36″ q. u.
Əsası qoyulub 1701
Tip özəl
Rektor Peter Salovey
Tələbə sayı 5300
Ölkə
Ünvan ABŞ, Konnektikut ştatı, Nyu-Heyven şəhəri
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
Yel Universiteti

Tarixi

1640-cı ildə müstəmləkəçi keşişlər Nyu-Heyven kollecinin yaradılması məqsədilə fəaliyyətə başlayıblar. Onlar orta əsrlər Avropa universitetləri, eləcə də qədim Yunanıstan və Roma akademiyalarında olduğu kimi, liberal təhsil (latın dilində liber — azad vətəndaş) prinsiplərini tətbiq etmək niyyətində idilər. Bu cür təhsil tələbədə ümumi intellektual bacarığı, ləyaqət və şərəf hissini intensiv inkişaf etdirməyə yönəldilib. Qədim Roma imperiyası dövründə bu prinsip yeddi sahə — qrammatika, ritorika, məntiq, arifmetika, astronomiya, həndəsə və musiqi sahələri üzrə həyata keçirilirdi.

Universitetin yaradıcıları olan keşişlər sonralar ABŞ-ın ali təhsilinin inkişafında böyük rol oynayan kollegiallıq prinsipini əsas götürdülər. Həmin vaxtlar Avropanın və Şotlandiyanın kollecləri tələbələrin onların ərazilərində yaşamalarını nəzərdə tutmurdular, Yelin yaradıcıları isə tələbələrin bir yerdə qalaraq bir- birlərindən öyrənməsi üçün kollec-yataqxana yaratmaq istəyirdilər. Bu ideyanı ingilislər Oksford və Kembric kolleclərində tətbiq etməyə başlamışdılar. Burada tələbələr müəllimləri ilə bir yerdə qalır, öyrənir və kilsəyə gedirdilər. Bu cür təhsil sistemində müəyyən bir ixtisasa yiyələnməklə bərabər, tələbə böyük təcrübə toplamış olurdu.

İngilislərlə bərabər, oxşar ideyalar Harvardda da həyata keçirilirdi, lakin sonralar müəllim və professorların çoxu universitetin uğuruna şübhə ilə yanaşmağa başladılar. 1703-cü ildə kollecin bazar günü ibadətlərinin birində çıxışı zamanı müqəddəs Solomon Stoddard söyləmişdi: "Harvard Düşmənçilik, Xudpərəstlik və İsrafçılıq məskəninə çevrilib…". 1700-cü ildə on keşiş Brenfordda toplaşaraq Harvardın buraxdığı səhvləri təkrarlamayan bir kollecin yaradılmasını təklif etdilər. Onların əksəriyyəti Harvarddakı təhsildən məyus qalan məzunlar idi. 1701-ci ildə onlar Müstəmləkə General Assambleyasından xartiya alaraq Kollegial Məktəb yaratmağa başladılar.

1717-ci ildə Yelin yaradıcıları o vaxtlar 1000 nəfər əhalisi olan Nyu-Heyven adlı balaca şəhərdə torpaq sahəsi aldılar və 1718-ci ildə burada kollecin binasını ucaltdılar. Elə həmin il universitetə satdığı doqquz tay maldan qalan gəliri, 417 kitab və kral I Georqun portretini bağışlayan Uels taciri Eliaxu Yelin şərəfinə Yel Kolleci adı verildi. Tezliklə bu ərazidə bu gün Yelin ən qədim binalarından hesab edilən kollegial kilsə və Konnektikut Holl tikildi.

Həmin dövrdə kollecin hər kursunda 25–30 nəfər oxuyurdu, ümumilikdə kollecdə 100-ə yaxın tələbə təhsil alırdı. Yalnız oğlanların təhsil almaq hüququ var idi, qəbul şifahi imtahan yolu ilə aparılırdı və imtahanı kollecin prezidentinin özü götürürdü. Latın və yunan dilləri, məntiq, ritorika və arifmetika bilgiləri xüsusi yoxlanılırdı. Bundan əlavə, bütün dərslər latın dilində keçilirdi, tələbələr dərsdən sonra da bir-birləri ilə bu dildə ünsiyyət qurmalı idilər. İngilis dilinin istifadəsi kollecin qaydalarına görə qadağan olunmuşdu. Bu tələb uzun müddət qüvvədə qaldı. 1920-ci ildə müəllimlər bundan imtina etməyi təklif etdilər, ancaq Yel Universitetinin məzunu və Yel Korporasiyasının üzvü olan ABŞ-ın 27-ci prezidenti Uilyam Horvard Taft əsrlərlə qoyulan ənənədən əl çəkməyə imkan vermədi. Müəllimlər bu dəyişikliyə yalnız 1931-ci ildə nail oldular.

Yel və Harvardda tədris olunan fənlər Kembric, Oksford, eləcə də antik akademiyaların: yeddi "liberal incəsənət", klassik ədəbiyyat, "üç fəlsəfə" — təbiətşünaslıq fəlsəfəsi, etika və metafizika proqramlarına əsaslanırdı. Puritanlar bu proqramı Amerikada xaçpərəstlik ideallarının möhkəmlənməsi üçün bünövrə hesab edirdilər.

Universitetin inkişafı

1776–1781-ci ildə Amerikanın azadlığı uğrunda aparılan müharibə Yelə toxunmadı. XIX-XX-ci əsrlərdə aspirantura və peşəkar fakültələr-institutlar yaradıldı, bu da Yeli əsl universitetə çevirdi. Yel Universitetində on iki peşə məktəbi və bir institut fəaliyyət göstərir.İlk illər ali təhsil ocağının 4 professoru və 37 tələbəsi olub. 1810-cu ildə burada rəsmən tibb, 1822-ci ildə ilahiyyat, 1824-cü ildə isə hüquq fakültələri təsis edildi. 1847-ci ildən dəqiq, təbii və humanitar elmlər üzrə aspirantura fəaliyyətə başladı, 1861-ci ildə ABŞ-da ilk dəfə olaraq Yel aspiranturasında elmlər doktoru dərəcəsi təltif edildi. 1869-cu ildə incəsənət, 1894-cü ildə musiqişünaslıq, 1900-cü ildə meşə təsərrüfatı və ətraf mühitin mühafizəsi, 1911-ci ildə Uşaq Tədqiqat Mərkəzi , 1923-cü ildə orta tibbi personalın hazırlığı, 1955-ci ildə teatr, 1972-ci ildə memarlıq, 1974-cü ildə idarəetmə fakültələri yaradılıb. 1879-cu ildən başlayaraq Yel Universitetinin aspiranturasında qadınlar təhsil alır, 1969-cu ildən isə qız tələbələr 4-illik bakalavr pilləsinə qəbul olunurlar.

Büdcəsi

Yel Universitetin illik gəliri 2,57, illik xərcləri isə 2,54 milyard ABŞ dolları təşkil edir.Bundan əlavə, ali məktəbə ildə təxminən 16,5 milyard ABŞ dolları məbləğində yardım edilir.

Təhsil haqqı

Yel Universitetində təhsil alan tələbələrin 60 faizi maliyyə yardımı alır.Universitetdə təhsil haqqı tələbənin oxuduğu məktəb və ixtisasdan aslı olaraq 20800–49900, otaq və yataqxanaların bir tədris ili üzrə qiymətə isə 1200 ABŞ dolları həcmində müəyyənləşib.

Yataqxana-kolleclər

1930-cu ildə Oksford və Kembric universitetlərinə uyğun olaraq Yelin bütün tələbələri hər biri 450 nəfərdən ibarət olan 12 yataqxana-kolleclərə bölündülər. Hər bir yataqxana-kollec geniş, dördkünc, kölgəli ağacları, hovuzları, rahat oturacaqları olan həyətə malik bir neçə binadan ibarətdir. Kitabxanası, yeməkxanası, idman, oxu və tədbir keçirmək üçün zalları olan bu yataqxana-kollec bütöv bir şəhər kvartalını əhatə edir və tələbə həyatının təkrarolunmaz atmosferini yaradır. Hər bir kolleci tələbələrlə bir yerdə qalan master idarə edir. Həmçinin hər kollecin tələbələrin həyatında fəal iştirak edən dekanı və müəllim-rezidentləri mövcuddur.

Universitetin 12 kolleci var. (Berkeley, Branford, Calhoun, Davenport, Timothy Dwight, Jonathan Edwards, Morse, Pierson, Saybrook, Silliman, Ezra Stiles, Trumbull)

Universitet bu gün

Hazırda Yel dünyanın ən yaxşı universitetlərindən birinə çevrilib. 2000 nəfərdən çox olan professor-müəllim heyəti yüksək səviyyədə ixtisaslaşmaları ilə seçilir. 225 Yel binası zəmanələrinin ən məşhur memarları tərəfindən inşa edilib. Binaların memarlıq üslubu müxtəlifdir: Yeni — ingilis müstəmləkə dövründən başlayaraq viktorian qotikasına, mavritan üslubundan tutmuş ultramüasir binalaradək. Yelin binaları, qüllələri, hovuz-fontanları, bağları, parkları ümumi təkrarolunmaz bir tamamlıq yaradır. Buna görə də Yeli "Amerikanın ən gözəl universitet şəhərciyi" adlandırırlar. Universitetə əlavə 243 hektarlıq ərazi məxsusdur ki, burada da müxtəlif idman kompleksləri və meşə-park massivləri yerləşir. Hazırda universitetdə əlavə korpusların, laboratoriyaların, yataqxanaların tikintisi davam etdirilir.

Kitabxana

Yel kitabxanası çox zəngindir. ümumilikdə kitabxananın fondu 11 milyondan artıq kitaba, kolleksiyalara, arxivlərə, musiqi yazılarına, xəritələrə və başqa nadir eksponatlara malikdir. Bu, ABŞ-da üçüncü, dünyada isə ikinci ən böyük universitet kitabxanasıdır. Vahid kompüterləşdirilmiş kataloq 40-dan çox ixtisas kitabxanalarını cəmləşdirir: qeyri-adi gözəlliyə malik olan qotik Sterlinq kitabxanasından başlayaraq 800000-dən çox nadir kitab və sənədlər toplusu olan Bayneke əlyazmalar və nadir kitablar kolleksiyası kitabxanasına qədər.

Dəqiq, tətbiqi və təbiət elmləri

Yel humanitar elmlər sahəsində böyük nailiyyətlər əldə etdiyi üçün çoxları bilmir ki, universitet həmçinin ABŞ-ın ən aparıcı elmi-tədqiqat mərkəzlərindən biridir. Yelin biologiya, kimya, molekulyar biofizika və biokimya, fizika, astronomiya, riyaziyyat, hesablama texnikası, geologiya və geofizika, ətraf mühitin mühafizəsi və s. kafedraları mütəmadi olaraq Amerikanın ən yaxşı proqramları sıralarına daxil olur.

Öz nailiyyətlərini möhkəmləndirərək və inkişaf etdirərək Yel laboratoriyaların, dəqiq elmlər, mühəndislik profilli fakültələrin auditoriyalarının genişləndirilməsi, təkmilləşdirilməsi üçün 500 milyon dollardan çox vəsait ayırır. Yaxın 10 ildə universitet tibb və biotexnologiya sahəsi üzrə tədqiqatların maddi bazasının inkişafı məqsədilə əlavə 500 milyon dollar ayıracaq.

Xarici əlaqələri

Yel Universitetinin beynəlxalq əlaqələr ənənəsi XIX-cu əsrin əvvəllərinə təsadüf edir. Həmin dövrdən professor və müəllimlər xarici ölkələrə elmi səfərlər etməyə başladılar. Yel öz divarlarında xarici tələbə qarşılayan ilk universitetlərdən biridir: ilk Latın amerikalı tələbə buraya 1830-cu, çinli tələbə 1850-ci ildə daxil olmuşdu. Bu gün Yel müxtəlif beynəlxalq proqram və tədqiqatlarda aktiv iştirak edir.

Universitetdə 50-dən çox dil öyrədilir, beynəlxalq münasibətlərə aid 600-dən artıq kurs keçilir. 40 il ərzində bu istiqamət üzrə liderliyini saxlayan Yel beynəlxalq tədqiqatlar mərkəzi hazırda bakalavr dərəcəsində 6, magistr dərəcəsində isə 4 ixtisas təklif edir. Tətbiqi linqvistik tədqiqatlar, mərkəzi qloballaşma problemlərinin tədqiqatı və beynəlxalq maliyyə mərkəzləri beynəlxalq proqramlara artan marağı inkişaf etdirir və Yelin ixtisaslaşmış fakültələrinin fəaliyyətini zənginləşdirir.

Yel ildən-ilə xarici tələbələrin artımı ilə fəxr edir, universitet tələbələrinin 16%-dən çoxu xarici tələbələrdir. Yeni "Dünya liderləri" proqramı çərçivəsində hər tədris ili bütün dünyada gələcəkdə öz ölkələrinin inkişafı üçün mühüm nailiyyət verə biləcək görkəmli elm xadimləri Yel Universitetinə cəlb olunur; dünyanın 100-dən çox ölkələrindən 1500 alim işləmək və yaşamaq üçün Yelə gəlir.

Yel Universitetinin çoxsaylı uğurlu və məşhur məzunları var. 1989-cu ildən başlayaraq ABŞ-ın bütün prezidentləri Yelin məzunları olub. Corc Nerbert Uoiker Buş (ata — Buş), Bill Klinton, eləcə də onun həyat yoldaşı, ABŞ-ın hazırkı Dövlət katibi Hillari Klinton, Corc Uolker Buş (oğul — Buş), onun qızı Barbara Buş, Amerikanın keçmiş vitse-prezidenti Riçard Dik çeyni də üelin məzunlarındandır. Morze əlifbasının ixtiraçısı Samuel Morzeni, məşhur uşaq psixoloqu Benjamin Spoku, yazıçı Sinkler Lyuisi, iqtisadçı Corc Akerlofu, jurnalist və yazıçı Bob Vudvardı, "Pepsi" kamraniyasının prezidenti İndra Krisnamurti Nuyini, CBS telekamraniyasının prezidenti Erik Oberi, "Boinq" kamraniyasının direktorlar şurasının sədri Ceyms Mak Nerni də Yel Universitetinin tanınmış məzunlarındandır.

Yel Universiteti Amerikanın elit universitetləri qrupuna daxildir.

Universitet Beynəlxalq Tədqiqat Universitetləri Alyansına daxildir.

Reytinqi

"Academic Ranking of World Universities"dəki yeri:
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
8 11 11 11 11 11 11 11 11 11 11 11 11
"QS World University Rankings"dəki yeri:
2015/16 2014/15 2013/14 2012/13 2011/12 2010/11
15 10 8 7 4 3
"Times Higher Education World University Rankings"dəki yeri:
2015/16 2014/15 2013/14 2012/13 2011/12 2010/11
12 9 11 11 11 10

Məşhur məzunları

Mənbə

  • Yel Universiteti[ölü keçid]

İstinadlar

  1. Global Research Identifier Database (ing.) — 2015.
  2. Members Arxivləşdirilib 2012-08-11 at WebCite. iaruni.org  (ing.)
  3. "ARWU - Yale University". Shanghai Ranking Consultancy. 2014. İstifadə tarixi: 26 aprel 2015.
  4. . 2015-04-30 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-04-26.
  5. "Academic Ranking of World Universities 2004".[ölü keçid]
  6. . 2015-04-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-04-26.
  7. "Academic Ranking of World Universities 2006".[ölü keçid]
  8. . 2015-04-30 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-04-26.
  9. "Academic Ranking of World Universities 2008".[ölü keçid]
  10. . 2015-04-30 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-04-26.
  11. . 2015-12-10 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-04-26.
  12. "Academic Ranking of World Universities 2011".
  13. "Academic Ranking of World Universities 2012".
  14. "Academic Ranking of World Universities 2013".
  15. "Academic Ranking of World Universities 2014".
  16. "Academic Ranking of World Universities 2015".
  17. "QS World University Rankings (2015)".
  18. "QS World University Rankings (2014)".
  19. "QS World University Rankings (2013)".
  20. "QS World University Rankings (2012)".
  21. . 2014-10-20 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-04-11.
  22. . 2011-04-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-04-11.
  23. "THE World University Rankings (2015-2016)". Times Higher Education. İstifadə tarixi: 11 mart 2016. (#apostrophe_markup)
  24. "THE World University Rankings (2014-2015)". Times Higher Education. İstifadə tarixi: 12 aprel 2015. (#apostrophe_markup)
  25. "THE World University Rankings (2013-2014)". Times Higher Education. İstifadə tarixi: 12 aprel 2015. (#apostrophe_markup)
  26. "THE World University Rankings (2012-2013)". Times Higher Education. İstifadə tarixi: 12 aprel 2015. (#apostrophe_markup)
  27. "THE World University Rankings (2011-2012)". Times Higher Education. İstifadə tarixi: 12 aprel 2015. (#apostrophe_markup)
  28. "THE World University Rankings (2010-2011)". Times Higher Education. İstifadə tarixi: 12 aprel 2015. (#apostrophe_markup)

Avqust 22, 2021
universiteti, məqaləni, vikiləşdirmək, lazımdır, lütfən, məqaləni, ümumvikipediya, redaktə, qaydalarına, uyğun, şəkildə, tərtib, edin, abş, məşhur, universitetlərindən, biri, amerikanın, qədim, şəhərlərindən, biri, olan, heyvendə, yerləşir, heyven, əhalisi, ol. Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Yel Universiteti ABS in en meshur universitetlerinden biri Amerikanin en qedim seherlerinden biri olan Nyu Heyvende yerlesir Nyu Heyven 125 min ehalisi olan liman seheridir Nyu Yorkdan 120 kilometr simal serqde ve Bostondan 200 kilometr cenub qerbdedir Yel 1701 ci ilde yaradilib bura 12 bolme daxildir dord illik bakalavr derecesi veren Yel Kolleci deqiq tebii ve humanitar elmler elece de huquqsunasliq tibb biznes etraf muhitin muhafizesi ilahiyyat memarliq musiqisunasliq ressamliq aktyorluq ve s ixtisaslar uzre aspirantura Universitetin temeli olan Yel Kollecinin proqrami genisliyi ve derinliyi ile secilir Her il 65 kafedra terefinden 2000 den cox kurs teklif edilir Eneneye uygun olaraq universitetin professor muellim heyeti telebelerin tehsiline xususi diqqet yetirir Giris fenlerinin coxu emekdar alimler ve professorlar terefinden aparilir Yel Universitetiing Yale University41 18 40 sm e 72 55 36 q u Esasi qoyulub 1701Tip ozelRektor Peter SaloveyTelebe sayi 5300Olke ABS 1 Unvan ABS Konnektikut stati Nyu Heyven seheri Vikianbarda elaqeli mediafayllarYel Universiteti Mundericat 1 Tarixi 2 Universitetin inkisafi 3 Budcesi 4 Tehsil haqqi 5 Yataqxana kollecler 6 Universitet bu gun 7 Kitabxana 8 Deqiq tetbiqi ve tebiet elmleri 9 Xarici elaqeleri 10 Reytinqi 11 Meshur mezunlari 12 Menbe 13 IstinadlarTarixi Redakte1640 ci ilde mustemlekeci kesisler Nyu Heyven kollecinin yaradilmasi meqsedile fealiyyete baslayiblar Onlar orta esrler Avropa universitetleri elece de qedim Yunanistan ve Roma akademiyalarinda oldugu kimi liberal tehsil latin dilinde liber azad vetendas prinsiplerini tetbiq etmek niyyetinde idiler Bu cur tehsil telebede umumi intellektual bacarigi leyaqet ve seref hissini intensiv inkisaf etdirmeye yoneldilib Qedim Roma imperiyasi dovrunde bu prinsip yeddi sahe qrammatika ritorika mentiq arifmetika astronomiya hendese ve musiqi saheleri uzre heyata kecirilirdi Universitetin yaradicilari olan kesisler sonralar ABS in ali tehsilinin inkisafinda boyuk rol oynayan kollegialliq prinsipini esas goturduler Hemin vaxtlar Avropanin ve Sotlandiyanin kollecleri telebelerin onlarin erazilerinde yasamalarini nezerde tutmurdular Yelin yaradicilari ise telebelerin bir yerde qalaraq bir birlerinden oyrenmesi ucun kollec yataqxana yaratmaq isteyirdiler Bu ideyani ingilisler Oksford ve Kembric kolleclerinde tetbiq etmeye baslamisdilar Burada telebeler muellimleri ile bir yerde qalir oyrenir ve kilseye gedirdiler Bu cur tehsil sisteminde mueyyen bir ixtisasa yiyelenmekle beraber telebe boyuk tecrube toplamis olurdu Ingilislerle beraber oxsar ideyalar Harvardda da heyata kecirilirdi lakin sonralar muellim ve professorlarin coxu universitetin uguruna subhe ile yanasmaga basladilar 1703 cu ilde kollecin bazar gunu ibadetlerinin birinde cixisi zamani muqeddes Solomon Stoddard soylemisdi Harvard Dusmencilik Xudperestlik ve Israfciliq meskenine cevrilib 1700 cu ilde on kesis Brenfordda toplasaraq Harvardin buraxdigi sehvleri tekrarlamayan bir kollecin yaradilmasini teklif etdiler Onlarin ekseriyyeti Harvarddaki tehsilden meyus qalan mezunlar idi 1701 ci ilde onlar Mustemleke General Assambleyasindan xartiya alaraq Kollegial Mekteb yaratmaga basladilar 1717 ci ilde Yelin yaradicilari o vaxtlar 1000 nefer ehalisi olan Nyu Heyven adli balaca seherde torpaq sahesi aldilar ve 1718 ci ilde burada kollecin binasini ucaltdilar Ele hemin il universitete satdigi doqquz tay maldan qalan geliri 417 kitab ve kral I Georqun portretini bagislayan Uels taciri Eliaxu Yelin serefine Yel Kolleci adi verildi Tezlikle bu erazide bu gun Yelin en qedim binalarindan hesab edilen kollegial kilse ve Konnektikut Holl tikildi Hemin dovrde kollecin her kursunda 25 30 nefer oxuyurdu umumilikde kollecde 100 e yaxin telebe tehsil alirdi Yalniz oglanlarin tehsil almaq huququ var idi qebul sifahi imtahan yolu ile aparilirdi ve imtahani kollecin prezidentinin ozu gotururdu Latin ve yunan dilleri mentiq ritorika ve arifmetika bilgileri xususi yoxlanilirdi Bundan elave butun dersler latin dilinde kecilirdi telebeler dersden sonra da bir birleri ile bu dilde unsiyyet qurmali idiler Ingilis dilinin istifadesi kollecin qaydalarina gore qadagan olunmusdu Bu teleb uzun muddet quvvede qaldi 1920 ci ilde muellimler bundan imtina etmeyi teklif etdiler ancaq Yel Universitetinin mezunu ve Yel Korporasiyasinin uzvu olan ABS in 27 ci prezidenti Uilyam Horvard Taft esrlerle qoyulan eneneden el cekmeye imkan vermedi Muellimler bu deyisikliye yalniz 1931 ci ilde nail oldular Yel ve Harvardda tedris olunan fenler Kembric Oksford elece de antik akademiyalarin yeddi liberal incesenet klassik edebiyyat uc felsefe tebietsunasliq felsefesi etika ve metafizika proqramlarina esaslanirdi Puritanlar bu proqrami Amerikada xacperestlik ideallarinin mohkemlenmesi ucun bunovre hesab edirdiler Universitetin inkisafi Redakte1776 1781 ci ilde Amerikanin azadligi ugrunda aparilan muharibe Yele toxunmadi XIX XX ci esrlerde aspirantura ve pesekar fakulteler institutlar yaradildi bu da Yeli esl universitete cevirdi Yel Universitetinde on iki pese mektebi ve bir institut fealiyyet gosterir Ilk iller ali tehsil ocaginin 4 professoru ve 37 telebesi olub 1810 cu ilde burada resmen tibb 1822 ci ilde ilahiyyat 1824 cu ilde ise huquq fakulteleri tesis edildi 1847 ci ilden deqiq tebii ve humanitar elmler uzre aspirantura fealiyyete basladi 1861 ci ilde ABS da ilk defe olaraq Yel aspiranturasinda elmler doktoru derecesi teltif edildi 1869 cu ilde incesenet 1894 cu ilde musiqisunasliq 1900 cu ilde mese teserrufati ve etraf muhitin muhafizesi 1911 ci ilde Usaq Tedqiqat Merkezi 1923 cu ilde orta tibbi personalin hazirligi 1955 ci ilde teatr 1972 ci ilde memarliq 1974 cu ilde idareetme fakulteleri yaradilib 1879 cu ilden baslayaraq Yel Universitetinin aspiranturasinda qadinlar tehsil alir 1969 cu ilden ise qiz telebeler 4 illik bakalavr pillesine qebul olunurlar Budcesi RedakteYel Universitetin illik geliri 2 57 illik xercleri ise 2 54 milyard ABS dollari teskil edir Bundan elave ali mektebe ilde texminen 16 5 milyard ABS dollari mebleginde yardim edilir Tehsil haqqi RedakteYel Universitetinde tehsil alan telebelerin 60 faizi maliyye yardimi alir Universitetde tehsil haqqi telebenin oxudugu mekteb ve ixtisasdan asli olaraq 20800 49900 otaq ve yataqxanalarin bir tedris ili uzre qiymete ise 1200 ABS dollari hecminde mueyyenlesib Yataqxana kollecler Redakte1930 cu ilde Oksford ve Kembric universitetlerine uygun olaraq Yelin butun telebeleri her biri 450 neferden ibaret olan 12 yataqxana kolleclere bolunduler Her bir yataqxana kollec genis dordkunc kolgeli agaclari hovuzlari rahat oturacaqlari olan heyete malik bir nece binadan ibaretdir Kitabxanasi yemekxanasi idman oxu ve tedbir kecirmek ucun zallari olan bu yataqxana kollec butov bir seher kvartalini ehate edir ve telebe heyatinin tekrarolunmaz atmosferini yaradir Her bir kolleci telebelerle bir yerde qalan master idare edir Hemcinin her kollecin telebelerin heyatinda feal istirak eden dekani ve muellim rezidentleri movcuddur Universitetin 12 kolleci var Berkeley Branford Calhoun Davenport Timothy Dwight Jonathan Edwards Morse Pierson Saybrook Silliman Ezra Stiles Trumbull Universitet bu gun RedakteHazirda Yel dunyanin en yaxsi universitetlerinden birine cevrilib 2000 neferden cox olan professor muellim heyeti yuksek seviyyede ixtisaslasmalari ile secilir 225 Yel binasi zemanelerinin en meshur memarlari terefinden insa edilib Binalarin memarliq uslubu muxtelifdir Yeni ingilis mustemleke dovrunden baslayaraq viktorian qotikasina mavritan uslubundan tutmus ultramuasir binalaradek Yelin binalari qulleleri hovuz fontanlari baglari parklari umumi tekrarolunmaz bir tamamliq yaradir Buna gore de Yeli Amerikanin en gozel universitet seherciyi adlandirirlar Universitete elave 243 hektarliq erazi mexsusdur ki burada da muxtelif idman kompleksleri ve mese park massivleri yerlesir Hazirda universitetde elave korpuslarin laboratoriyalarin yataqxanalarin tikintisi davam etdirilir Kitabxana RedakteYel kitabxanasi cox zengindir umumilikde kitabxananin fondu 11 milyondan artiq kitaba kolleksiyalara arxivlere musiqi yazilarina xeritelere ve basqa nadir eksponatlara malikdir Bu ABS da ucuncu dunyada ise ikinci en boyuk universitet kitabxanasidir Vahid komputerlesdirilmis kataloq 40 dan cox ixtisas kitabxanalarini cemlesdirir qeyri adi gozelliye malik olan qotik Sterlinq kitabxanasindan baslayaraq 800000 den cox nadir kitab ve senedler toplusu olan Bayneke elyazmalar ve nadir kitablar kolleksiyasi kitabxanasina qeder Deqiq tetbiqi ve tebiet elmleri RedakteYel humanitar elmler sahesinde boyuk nailiyyetler elde etdiyi ucun coxlari bilmir ki universitet hemcinin ABS in en aparici elmi tedqiqat merkezlerinden biridir Yelin biologiya kimya molekulyar biofizika ve biokimya fizika astronomiya riyaziyyat hesablama texnikasi geologiya ve geofizika etraf muhitin muhafizesi ve s kafedralari mutemadi olaraq Amerikanin en yaxsi proqramlari siralarina daxil olur Oz nailiyyetlerini mohkemlendirerek ve inkisaf etdirerek Yel laboratoriyalarin deqiq elmler muhendislik profilli fakultelerin auditoriyalarinin genislendirilmesi tekmillesdirilmesi ucun 500 milyon dollardan cox vesait ayirir Yaxin 10 ilde universitet tibb ve biotexnologiya sahesi uzre tedqiqatlarin maddi bazasinin inkisafi meqsedile elave 500 milyon dollar ayiracaq Xarici elaqeleri RedakteYel Universitetinin beynelxalq elaqeler enenesi XIX cu esrin evvellerine tesaduf edir Hemin dovrden professor ve muellimler xarici olkelere elmi seferler etmeye basladilar Yel oz divarlarinda xarici telebe qarsilayan ilk universitetlerden biridir ilk Latin amerikali telebe buraya 1830 cu cinli telebe 1850 ci ilde daxil olmusdu Bu gun Yel muxtelif beynelxalq proqram ve tedqiqatlarda aktiv istirak edir Universitetde 50 den cox dil oyredilir beynelxalq munasibetlere aid 600 den artiq kurs kecilir 40 il erzinde bu istiqamet uzre liderliyini saxlayan Yel beynelxalq tedqiqatlar merkezi hazirda bakalavr derecesinde 6 magistr derecesinde ise 4 ixtisas teklif edir Tetbiqi linqvistik tedqiqatlar merkezi qloballasma problemlerinin tedqiqati ve beynelxalq maliyye merkezleri beynelxalq proqramlara artan maragi inkisaf etdirir ve Yelin ixtisaslasmis fakultelerinin fealiyyetini zenginlesdirir Yel ilden ile xarici telebelerin artimi ile fexr edir universitet telebelerinin 16 den coxu xarici telebelerdir Yeni Dunya liderleri proqrami cercivesinde her tedris ili butun dunyada gelecekde oz olkelerinin inkisafi ucun muhum nailiyyet vere bilecek gorkemli elm xadimleri Yel Universitetine celb olunur dunyanin 100 den cox olkelerinden 1500 alim islemek ve yasamaq ucun Yele gelir Yel Universitetinin coxsayli ugurlu ve meshur mezunlari var 1989 cu ilden baslayaraq ABS in butun prezidentleri Yelin mezunlari olub Corc Nerbert Uoiker Bus ata Bus Bill Klinton elece de onun heyat yoldasi ABS in hazirki Dovlet katibi Hillari Klinton Corc Uolker Bus ogul Bus onun qizi Barbara Bus Amerikanin kecmis vitse prezidenti Ricard Dik ceyni de uelin mezunlarindandir Morze elifbasinin ixtiracisi Samuel Morzeni meshur usaq psixoloqu Benjamin Spoku yazici Sinkler Lyuisi iqtisadci Corc Akerlofu jurnalist ve yazici Bob Vudvardi Pepsi kamraniyasinin prezidenti Indra Krisnamurti Nuyini CBS telekamraniyasinin prezidenti Erik Oberi Boinq kamraniyasinin direktorlar surasinin sedri Ceyms Mak Nerni de Yel Universitetinin taninmis mezunlarindandir Yel Universiteti Amerikanin elit universitetleri qrupuna daxildir Universitet Beynelxalq Tedqiqat Universitetleri Alyansina daxildir 2 Reytinqi Redakte Academic Ranking of World Universities deki yeri 3 2003 4 2004 5 2005 6 2006 7 2007 8 2008 9 2009 10 2010 11 2011 12 2012 13 2013 14 2014 15 2015 16 8 11 11 11 11 11 11 11 11 11 11 11 11 QS World University Rankings deki yeri 2015 16 17 2014 15 18 2013 14 19 2012 13 20 2011 12 21 2010 11 22 15 10 8 7 4 3 Times Higher Education World University Rankings deki yeri 2015 16 23 2014 15 24 2013 14 25 2012 13 26 2011 12 27 2010 11 28 12 9 11 11 11 10Meshur mezunlari RedakteCon Satak Con Kerri Corc BusMenbe RedakteYel Universiteti olu kecid Istinadlar Redakte Global Research Identifier Database ing 2015 Members Arxivlesdirilib 2012 08 11 at WebCite iaruni org ing ARWU Yale University Shanghai Ranking Consultancy 2014 Istifade tarixi 26 aprel 2015 Academic Ranking of World Universities 2003 2015 04 30 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 04 26 Academic Ranking of World Universities 2004 olu kecid Academic Ranking of World Universities 2005 2015 04 24 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 04 26 Academic Ranking of World Universities 2006 olu kecid Academic Ranking of World Universities 2007 2015 04 30 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 04 26 Academic Ranking of World Universities 2008 olu kecid Academic Ranking of World Universities 2009 2015 04 30 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 04 26 Academic Ranking of World Universities 2010 2015 12 10 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 04 26 Academic Ranking of World Universities 2011 Academic Ranking of World Universities 2012 Academic Ranking of World Universities 2013 Academic Ranking of World Universities 2014 Academic Ranking of World Universities 2015 QS World University Rankings 2015 QS World University Rankings 2014 QS World University Rankings 2013 QS World University Rankings 2012 QS World University Rankings 2011 2014 10 20 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 04 11 QS World University Rankings 2010 2011 04 03 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 04 11 THE World University Rankings 2015 2016 Times Higher Education Istifade tarixi 11 mart 2016 apostrophe markup THE World University Rankings 2014 2015 Times Higher Education Istifade tarixi 12 aprel 2015 apostrophe markup THE World University Rankings 2013 2014 Times Higher Education Istifade tarixi 12 aprel 2015 apostrophe markup THE World University Rankings 2012 2013 Times Higher Education Istifade tarixi 12 aprel 2015 apostrophe markup THE World University Rankings 2011 2012 Times Higher Education Istifade tarixi 12 aprel 2015 apostrophe markup THE World University Rankings 2010 2011 Times Higher Education Istifade tarixi 12 aprel 2015 apostrophe markup Menbe https az wikipedia org w index php title Yel Universiteti amp oldid 6106679, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.