Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Kürd Sarıcası (lat. Colias chlorocoma) — Pulcuqqanadlılar dəstəsinə, Ağ kəpənəklər fəsiləsinə aid növ. Cənubi Qafqazın subendemikidir.
| Kürd sarıcası | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||
| Elmi təsnifat | ||||||
| Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Ranqsız: Tipüstü: Ranqsız: Ranqsız: Tip: Klad: Yarımtip: Sinif: Ranqsız: Yarımsinif: Budaq: İnfrasinif: Ranqsız: Dəstəüstü: Ranqsız: Dəstə: Yarımdəstə: Klad: Klad: Klad: İnfradəstə: Klad: Klad: Klad: Klad: Fəsiləüstü: Fəsilə: ???: Kürd sarıcası | ||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||
| ||||||
| ||||||
Təsviri
Ön qanadın uzunluğu 27–28 mm, bəzən 33 mm olur. Qanadlar üzərindəki naxış Qafqaz sarıcasında olduğu kimidir. Arxa qanadın kənarındakı haşiyə enlidir. Hər iki qanadın fonu yaşılımtıl – sarıdır. Arxa qanadın ortasında açıq yaşılımtıl – sarı rəngli ləkə vardır. Dişi fərddə qanadların kənarındakı haşiyə enli olub, içəri kənarı açıq rəngli ləkələrlədir.
Yayılması
Şimal – Şərqi Türkiyə, Ermənistan, Gürcüstan, Azərbaycan (Naxçıvan MR dağları, dəniz səv. 1500 – 1800 m yüksəklikdə).
Həyat tərzi
Friqanoid bitkilərlə örtülmüş quru yamaclar. Mayın ikinci yarısında iyulun əvvəlinə qədər uçuşur, səhər çağı və axşama yaxın isə çiçəkli gəvən və çaşır bitkisi üzərində qidalanırlar. Dişilər üzərinə qonur və nadir hallarda kiçik məsafəyə uçurlar. Tırtıllar iyulda və avqustun əvvəlllərində tikanlı xaşanın (Onodrychis cornuta Dsv.) yarpaqları ilə qidalanır, gizli həyat tərzi keçirirlər, xaşanın gövdələri üzərində qışlayır, ildə bir nəsil verir. Qida rəqibi alaca kəpənəyin tırtılları (Zygena carniolica Sc.) hesab edilir ki, onlar da həmçinin tikanlı xaşa (Onobrychis sp.) üzərində kütləvi surətdə inkişaf edirlər. Təbii düşməni və xəstəlikləri məlum deyil.
Sayı
R.Əffəndi tərəfindən 4 kəpənəyi qeydə alınmışdır. Naxçıvanda 1976-cı ildə P.İ.Bedı tərəfindən 1 fərd, O.Q.Qorbunov tərəfindən 1 fərd və M.L.Danilevski tərəfindən 1 fərd qeydə alınmışdır.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Dar qida ixtisaslaşması (Onodrychis cornuta Dsv.), qida rəqibinin olması, xaşa bitkisinin insanlar tərəfindən toplanaraq yanacaq kimi istifadə edilməsi, kəpənəyin yayıldığı ərazilərin otlaqlara çevrilməsi, ot örtüyünün müntəzəm surətdə biçilməsi əsas məhdudlaşdırıcı amillərdəndir.
Qorunması üçün qəbul edilmiş tədbirlər
Azərbaycanın Qırmızı kitabının I nəşrinə daxildir.
Qorunması üçün məsləhət görülmüş tədbirlər
Kəpənəyin yayıldığı ərazilərin qorunması, bu ərazilərdə tikanlı xaşanın yanacaq materialı kimi istifadə edilməsinin qadağan edilməsi.
Ədəbiyyat
- Azərbaycan Qırmızı Kitabı, Bakı, II cild, 2013.
- Миллер Е.Э. Чешуекрылые Кагызманского округа Карской области. М., 1923, 118 с.;
- Эффенди Р.М. Высшие чешуекрылые Азербайджана. Автореф.дис.канд.биол.наук, Баку, 1971, 24 с.;
- Коршунов Ю.П. Каталог булавоусых чешуекрылых (Lepidoptera, Rhopalocera) фауны СССР. Энтомологич.обозрение, т. LI, вып. 1 - 2, 1972,с. 136 - 154, 352 - 368;
- Дидманидзе Э.А. Чешуекрылые аридных районов Закавказья (Lepidoptera, Rhopalocera). Некоторые группы животных аридных районов Закавказья. Тбилиси: Мецниереба, 1979, с. 43 - 114.
Xarici keçidlər
- Colias chlorocoma Christoph, 1888 — Kürd sarıcası
İstinadlar
- Azərbaycan Qırmızı Kitabı, Bakı, II cild, 2013.
- Миллер Е.Э. Чешуекрылые Кагызманского округа Карской области. М., 1923, 118 с.;
- Коршунов Ю.П. Каталог булавоусых чешуекрылых (Lepidoptera, Rhopalocera) фауны СССР. Энтомологич.обозрение, т. LI, вып. 1 - 2, 1972,с. 136 - 154, 352 - 368;
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kurd Saricasi lat Colias chlorocoma Pulcuqqanadlilar destesine Ag kepenekler fesilesine aid nov Cenubi Qafqazin subendemikidir Kurd saricasiElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz Ranqsiz Ranqsiz Ranqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Klad IkitereflisimmetriyalilarKlad Ranqsiz IlkagizlilarTipustu TuleyenlerRanqsiz PanarthropodaRanqsiz Tip BugumayaqlilarKlad Yarimtip AltiayaqlilarSinif HeseratlarRanqsiz Yarimsinif QanadlilarBudaq Infrasinif YeniqanadlilarRanqsiz Ranqsiz Tam cevrilme ile inkisaf eden heseratlarDesteustu Ranqsiz Deste PulcuqluqanadlilarYarimdeste XortumcuqlularKlad Klad Klad Infradeste Klad Klad Klad Klad Fesileustu Fesile Ag kepenekler Kurd saricasiBeynelxalq elmi adiColias chlorocoma Hugo Theodor Christoph 1888Sekil axtarisiEOL 172406TesviriOn qanadin uzunlugu 27 28 mm bezen 33 mm olur Qanadlar uzerindeki naxis Qafqaz saricasinda oldugu kimidir Arxa qanadin kenarindaki hasiye enlidir Her iki qanadin fonu yasilimtil saridir Arxa qanadin ortasinda aciq yasilimtil sari rengli leke vardir Disi ferdde qanadlarin kenarindaki hasiye enli olub iceri kenari aciq rengli lekelerledir YayilmasiSimal Serqi Turkiye Ermenistan Gurcustan Azerbaycan Naxcivan MR daglari deniz sev 1500 1800 m yukseklikde Heyat terziFriqanoid bitkilerle ortulmus quru yamaclar Mayin ikinci yarisinda iyulun evveline qeder ucusur seher cagi ve axsama yaxin ise cicekli geven ve casir bitkisi uzerinde qidalanirlar Disiler uzerine qonur ve nadir hallarda kicik mesafeye ucurlar Tirtillar iyulda ve avqustun evvelllerinde tikanli xasanin Onodrychis cornuta Dsv yarpaqlari ile qidalanir gizli heyat terzi kecirirler xasanin govdeleri uzerinde qislayir ilde bir nesil verir Qida reqibi alaca kepeneyin tirtillari Zygena carniolica Sc hesab edilir ki onlar da hemcinin tikanli xasa Onobrychis sp uzerinde kutlevi suretde inkisaf edirler Tebii dusmeni ve xestelikleri melum deyil SayiR Effendi terefinden 4 kepeneyi qeyde alinmisdir Naxcivanda 1976 ci ilde P I Bedi terefinden 1 ferd O Q Qorbunov terefinden 1 ferd ve M L Danilevski terefinden 1 ferd qeyde alinmisdir Mehdudlasdirici amillerDar qida ixtisaslasmasi Onodrychis cornuta Dsv qida reqibinin olmasi xasa bitkisinin insanlar terefinden toplanaraq yanacaq kimi istifade edilmesi kepeneyin yayildigi erazilerin otlaqlara cevrilmesi ot ortuyunun muntezem suretde bicilmesi esas mehdudlasdirici amillerdendir Qorunmasi ucun qebul edilmis tedbirlerAzerbaycanin Qirmizi kitabinin I nesrine daxildir Qorunmasi ucun meslehet gorulmus tedbirlerKepeneyin yayildigi erazilerin qorunmasi bu erazilerde tikanli xasanin yanacaq materiali kimi istifade edilmesinin qadagan edilmesi EdebiyyatAzerbaycan Qirmizi Kitabi Baki II cild 2013 Miller E E Cheshuekrylye Kagyzmanskogo okruga Karskoj oblasti M 1923 118 s Effendi R M Vysshie cheshuekrylye Azerbajdzhana Avtoref dis kand biol nauk Baku 1971 24 s Korshunov Yu P Katalog bulavousyh cheshuekrylyh Lepidoptera Rhopalocera fauny SSSR Entomologich obozrenie t LI vyp 1 2 1972 s 136 154 352 368 Didmanidze E A Cheshuekrylye aridnyh rajonov Zakavkazya Lepidoptera Rhopalocera Nekotorye gruppy zhivotnyh aridnyh rajonov Zakavkazya Tbilisi Mecniereba 1979 s 43 114 Xarici kecidlerColias chlorocoma Christoph 1888 Kurd saricasiIstinadlarAzerbaycan Qirmizi Kitabi Baki II cild 2013 Miller E E Cheshuekrylye Kagyzmanskogo okruga Karskoj oblasti M 1923 118 s Korshunov Yu P Katalog bulavousyh cheshuekrylyh Lepidoptera Rhopalocera fauny SSSR Entomologich obozrenie t LI vyp 1 2 1972 s 136 154 352 368 Hemcinin bax