Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Material — hər hansı bir əşyanın hazırlanmasında tətbiq olunan və ya hər hansı bir prosesə təsir edə biləcək maddə və ya maddələr birləşməsidir. Sonuncu halda material köməkçi və ya israf olunan materiallara bölünürlər. Qida, yanacaq və dərmanlar material sayılmırlar, çünki istismar prosesində onlar kimyəvi reaksiyaya girirlər və qismən və ya tamamilə yox olurlar. Qazları da çox vaxt materiallardan çıxarırlar.
Materialın sürüncəkliyi
Materialın sürüncəkliyi — bərk cismin sabit yük və ya sabit mexaniki gərginlik altında zamandan asılı baş verən deformasiyasıdır. Bütün bərk cisimlər bu və ya digər şəkildə sürüncəklik xassəsinə malikdir.
Metalların və digər materialların sürüncəkliyinin sistematik tədqiqi XX əsrin əvvəllərinə, əsasən də 40-cı illərinə təsadüf edir. Bu vaxtlar texnikanın inkişafı ilə əlaqədar buxar və qaz turbinləri pərlərinin, reaktiv mühərrik və raketlərin, müxtəlif konstruksiyaların disk elementlərinin sürüncəklik məsələlərinin həlli çox vacib idi. Detalların uzun müddət yüksək temperatur şəraitində yükə davamlı olmaları üçün yeni materiallar tələb olunurdu. Hesab edilirdi ki, sürüncəklik yalnız yüksək temperaturda baş verə bilər. Lakin sürüncəklik aşagı temperaturda da baş verir. Məsələn, kadmiumda −269 °С, dəmirdə isə −169 °С temperaturlarda kifayət qədər sürüncəklik müşahidə olunur.
Səbəbləri və xassələri
Materialların sürüncəkliyini təcrübi olaraq əsasən sadə gərginlik vəziyyətlərində — biroxlu darılma, sıxılma, və saf sürüşmə deformasiyalarında, mürəkkəb gərginlik vəziyyətlərində isə adətən nazik divarlı boru təcrübə nümunələri üzərində öyrənirlər.
Sürüncəklik əyrisi
Materialların sürüncəklik xassəsi sabit gərginlik və sabit temperaturda deformasiyanın zamandan asılılığını göstərən sürüncəklik əyrisi deyilən əyri ilə ifadə olunur. Sürüncəklik əyrisi şərti olaraq üç hissəyə və ya mərhələyə bölünür:
•АВ — qərarlaşmamış sürüncəklik sahəsi (I mərhələ),
•BC — qərarlaşmış sürüncəklik sahəsi – sabit sürətlə baş verən deformasiya (II mərhələ),
•CD — təcili sürüncəklik sahəsi (III mərhələ),
•E0 — yükün tədbiq anındakı deformasiya (IV mərhələ),
•D nöqtəsi — dağılma anı.
Ədəbiyyat
- Работнов Ю. Н. Ползучесть элементов конструкций. М.: Наука, 1966. 753 c.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Material her hansi bir esyanin hazirlanmasinda tetbiq olunan ve ya her hansi bir prosese tesir ede bilecek madde ve ya maddeler birlesmesidir Sonuncu halda material komekci ve ya israf olunan materiallara bolunurler Qida yanacaq ve dermanlar material sayilmirlar cunki istismar prosesinde onlar kimyevi reaksiyaya girirler ve qismen ve ya tamamile yox olurlar Qazlari da cox vaxt materiallardan cixarirlar Materialin suruncekliyiMaterialin suruncekliyi berk cismin sabit yuk ve ya sabit mexaniki gerginlik altinda zamandan asili bas veren deformasiyasidir Butun berk cisimler bu ve ya diger sekilde surunceklik xassesine malikdir Metallarin ve diger materiallarin suruncekliyinin sistematik tedqiqi XX esrin evvellerine esasen de 40 ci illerine tesaduf edir Bu vaxtlar texnikanin inkisafi ile elaqedar buxar ve qaz turbinleri perlerinin reaktiv muherrik ve raketlerin muxtelif konstruksiyalarin disk elementlerinin surunceklik meselelerinin helli cox vacib idi Detallarin uzun muddet yuksek temperatur seraitinde yuke davamli olmalari ucun yeni materiallar teleb olunurdu Hesab edilirdi ki surunceklik yalniz yuksek temperaturda bas vere biler Lakin surunceklik asagi temperaturda da bas verir Meselen kadmiumda 269 S demirde ise 169 S temperaturlarda kifayet qeder surunceklik musahide olunur Sebebleri ve xasseleri Materiallarin suruncekliyini tecrubi olaraq esasen sade gerginlik veziyyetlerinde biroxlu darilma sixilma ve saf surusme deformasiyalarinda murekkeb gerginlik veziyyetlerinde ise adeten nazik divarli boru tecrube numuneleri uzerinde oyrenirler Surunceklik eyrisi Materiallarin surunceklik xassesi sabit gerginlik ve sabit temperaturda deformasiyanin zamandan asililigini gosteren surunceklik eyrisi deyilen eyri ile ifade olunur Surunceklik eyrisi serti olaraq uc hisseye ve ya merheleye bolunur AV qerarlasmamis surunceklik sahesi I merhele BC qerarlasmis surunceklik sahesi sabit suretle bas veren deformasiya II merhele CD tecili surunceklik sahesi III merhele E0 yukun tedbiq anindaki deformasiya IV merhele D noqtesi dagilma ani EdebiyyatRabotnov Yu N Polzuchest elementov konstrukcij M Nauka 1966 753 c Xarici kecidler