Bu məqalənin sonunda mənbə siyahısı var, ancaq mətndaxili mənbələr heç və ya kifayət qədər istifadə edilmədiyi üçün bəzi məlumatların mənbəsi bilinmir. Lütfən mənbələri uyğun şəkildə mətnin daxilində yerləşdirərək məqalənin təkmilləşdirilməsinə kömək edin.
İndiki Albaniyanın Rudnik kəndində 1578-ci ildə dünyaya gəlmişdir. Dəvşirilərək İstanbula gətirildi və Əndərundakı təhsili bitdikdən sonra saray mətbəxində vəzifələndirildi. IV Murad dövründə has odabaşı oldu və ardından xəzinədarın qulluğuna verildi. Çox keçmədən buradan ayrıldı və Amasiyaya göndərildi. Burada Vəzirkörpü qəsəbəsinə yerləşdi və yerlilərdən birinin qızı olan Ayşə xanımla evləndi. Bu səbəblə də Körpülü ləqəbi ilə tanınır. Köhnə dostu olan Hüsrəv Paşasədrəzəm olduqdan sonra onun xəzinədarı olaraq paytaxta qayıtdı. Hüsrəv Paşanın edamından sonra bir müddət Amasiya sancaqbəyi olsa da, daha sonra geri döndü. Bir çox vəzifələrə gətirildi. IV Muradın1638 tarixli Bağdad səfərinə Çorum sancaqbəyi olaraq qatıldı. Qara Mustafa Paşanın sədarəti dövründə qapıçılar kəndxudası və miraxur təyin olundu. Çox keçmədən yenidən Amasiya sancaqbəyi olan Mehmed Paşa sədrəzəmSultanzadə Mehmed Paşa dövründə vəzirlik aldı və Trabzon hakimi, ardından 1647-ci ildə Şam hakimi seçildi. Varvar Əli Paşanın üsyanını yatırmaq üçün Qaraman bəylərbəyi olaraq göndərildi. Ancaq döyüşdə məğlub olaraq əsir düşdü. Ancaq İbşir Mustafa Paşanın köməyilə xilas edildi. Ertəsi il Cəlali Qatırçıoğlu Mehmedin üzərinə getsə də, döyüş olmadan onu özünə tabe etdi.
Körpülü Mehmed Paşa bir müddət Vəzirkörpü qəsəbəsində qaldı və İbşir Mustafa Paşanın sədarətə gəlişi ilə Trablusşam əyaləti ona verildi. Ancaq hələ yola çıxmadan bu təyinat ləğv edildi. Bu əsnada Validə Turhan Sultanın kəndxudası memar Qasım ağa Mehmed Paşanı sədrəzəm namizədi olaraq göstərməkdə idi. Bu səylərin nəticəsində Mehmed Paşa paytaxta çağırıldı və qübbə vəzirliyinə gətirildi. 5 sentyabr1657-də Boynuyaralı Mehmed Paşanın yerinə sədarətə gətirildi. Ancaq bu vəzifəyə gəlmədən Mehmed Paşa həm IV Mehmedə, həm də Validə Turhan Sultana bəzi şərtlər irəli sürdü. Körpülü Mehmed Paşanın şərtləri qısaca belə idi:
Padşaha təqdim olunan bütün qərar və fərmanlar müzakirə edilmədən qəbul edilməli idi.
Ən kiçik rütbədən ən böyüyünə qədər bütün təyinatlar sədrəzəm tərəfindən edilməli idi.
Dövlət adamlarının təşhriki ilə vəzifələri və səlahiyyətləri məhdudlaşdırılmamalı idi.
Dövlət işlərində sədrəzəmə düşmən olanların fikirləri alınmamalı idi.
Padşah və validə sultan bu şərtləri and içərək qəbul etdilər. Əvvəllər gözdən düşmüş yaşlı bir paşanın sədarətə gətirilməsi sarayda təəccüblə qarşılandı. Ancaq Mehmed Paşanın gördüyü ilk iş onun haqqında hər şeyi izah etdi. Belə ki, IV Murad dövründən bu yana davam edən Qazızadə-Sivasi münaqişəsinə son qoyuldu və məsuliyyət daşıyan hər kəs Kipr adasına sürgün edildi. Ardından Bozcaada mühafizəçisi ikən adanı Venesiyalılara tərk edən Abxaz Əhməd Paşanı və yalançı vədlərlə insanları qarət edən Şeyx Səlimi cəzalandırdı. Valaxiya hakiminə məktub yazaraq Osmanlı dövləti əleyhinə fəaliyyət göstərən Keşiş III Parteniusu edam etdirdi. İstanbulda ixtişaş törədən sipahi ağaları mərkəzdən uzaqlaşdırıldı. Daha sonra Venesiyalıların əlinə keçən Bozcaada və Limni adaları geri qaytarıldı və Çanaqqala boğazının təhlükəsizliyi təmin olundu.
Bir müddətdir İsveç kralı ilə ittifaq quran Ərdəl hakimi II Rakoçi Reç Pospolitaya hücumlar planlayırdı. Göndərilən 3 fərmanla bu fəaliyyətindən əl çəkməsi əmr edilsə də, ordu toplayaraq Reç Pospolitaya hücum edən Ərdəl ordusu Krım qoşunları tərəfindən məğlub edilərək geri çəkildi. Nəhayət 1658-ci ilin iyununda Mehmed Paşa Ərdəl üzərinə səfərə çıxdı. Osmanlı ordusuna Krım və kazak dəstələri də qoşuldular. Eyni zamanda Reç Pospolitakralı da 12 minlik ordu göndərdi. Osmanlı ordusuBelqradı ötərək Yanovaya gəldi və şəhəri ələ keçirdi. Ancaq üsyançı Ərdəl kralı ələ keçmədi. Cəlali Abxaz Həsən Paşa üsyanı başlamış, bu səbəblə Mehmed Paşa dərhal səfəri bitirərək geri dönmüşdür.
Körpülü Mehmed Paşa Abxaz Həsən Paşanın Anadoluda yaratdığı ixtişaşlardan xəbərdar idi. Əvvəlcə onu Anadoludan uzaqlaşdırmaq üçün Hələb bəylərbəyi təyin etdi. Ancq Həsən Paşa bu təklifi rədd etdi. Ardından onu və ətrafındakıları səfərə qatılmaq üçün Ərdələ çağırdı. Ancaq burada öldürüləcəyini başa düşən Həsən Paşa səfərə qatılmadı. Körpülü Mehmed Paşanın sərt siyasətindən narazı olan bəzi paşalar və bəylər də Həsən Paşanın ətrafında toplaşdılar. Müttəfiqləri artan Həsən Paşa birləşərək Mehmed Paşanı vəzifədən aldırmaq istədi. Ancaq bu niyyəti baş tutmadı.
Ədirnəyə dönən Mehmed Paşa burada padşah və şeyxülislamla müzakirələr apardı. Şeyxülislamdan aldğı fətva ilə Diyarbəkir bəylərbəyi Murtuz Paşanı üsyanı yatırmaqla vəzifələndirdi. Ancaq Murtuz Paşa 11 dekabr1658-də baş verən toqquşmada məğlub olaraq geri döndü. Abxaz Həsən Paşa bu zəfərdən sonra Antepə getdi ancaq burada çox qalmadan Hələbə çəkildi. Nəhayət 16 fevral1659 tarixində gecə yarısı ələ keçirilən Abxaz Həsən Paşa gizlicə öldürüldü. Beləliklə, Körpülü Mehmed Paşa ən böyük rəqibini məğlub etmiş oldu. Bundan sonra Anadoluda tüfəng təftişi başlatdı. Təftişdə minlərlə insan qətlə yetirildi. Əhalidən 80 minə yaxın tüfəng toplandı. Bu təftiş əsnasında hərbi zümrə ilə yanaşı, üləmadan da bəzi şəxslər cəzalandırıldı. Bu qətliam səbəbilə dövrün tarixçiləri onu kəskin tənqid edir.
Anadoluda sabitliyi təmin etdikdən sonra Mehmed Paşa padşahla birlikdə Bursa səyahətinə çıxdı (iyul1659). II Rakoçinin yenidən Ərdəl hakimi seçilməsi üçün Avstriyanın göndərdiyi elçilərin istəkləri qəbul edilmədi. Əksinə, Silistrə bəylərbəyi Can Arslan Paşa və Budin bəylərbəyi Seyid Əhməd Paşa kaptan-ı dərya Biko Əli Paşa ilə birlikdə düşmən üzərinə irəliləyirdi.
Körpülü Mehmed Paşa isə artıq qocalmışdı və xəstə düşmüşdü. Bu səbəblə padşaha, özündən sonra Hələb bəylərbəyi olan oğlu Fazil Əhməd Paşanı məsləhət gördü. IV Mehmed bu təklifi qəbul etdi. Fazil Əhməd Paşa dərhal çağırılaraq sədarət naibi təyin olundu. Körpülü Mehmed Paşa Ədirnədə ikən 31 oktyabr1661 tarixində vəfat etdi. Cənazəsi İstanbula gətirildi və Çəmbərlidaşdakı külliyəsinə dəfn olundu.
a.mlf., Kapukulu Ocakları, I, 511-512; II, 55, 171, 180, 185, 187, 208-209;
a.mlf., Osmanlı Tarihi, III/1, bk. İndeks; a.mlf., “Barcsay Akos’un Erdel Krallığına Ait Bazı Orijinal Vesikalar”, TD, sy. 7 (1953), s. 51-68;
Mücteba İlgürel, Abaza Hasan Paşa İsyanı (doçentlik tezi, 1976), İÜ Ed. Fak., Genel Kitaplık, nr. TE 34, tür.yer.;
Mustafa Ali Mehmet, “Romen Vekayinâmelerine Göre Köprülü Sadrıazamlar ve Bazı Olaylar”, Beşinci Milletlerarası Türkoloji Kongresi: Tebliğler, İstanbul 1985, II, 449-458;
M. Münir Aktepe, “İpşir Mustafa Paşa ve Kendisiyle İlgili Bazı Belgeler”, TD, sy. 24 (1970), s. 45-58;
Cengiz Orhonlu, “1657 Tarihli Bozcaada Tahriri ve Adadaki Türk Eserlerine Ait Bazı Notlar”, a.e., sy. 26 (1972), s. 67-74;
Yasemin Demircan - Hamza Keleş, “Köprülü Mehmed Paşa’nın 1068 (1658) Tarihli Bozcaada Vakfiyesi”, Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, VII/2, Kastamonu 1999, s. 127-142;
M. Tayyib Gökbilgin, “Köprülüler”, İA, VI, 892-897; a.mlf. - R. C. Repp, “Köprülü Mehmed Paşa”, EI² (İng.), V, 256-259.
Avqust 12, 2021
körpülü, mehmed, paşa, məqalənin, sonunda, mənbə, siyahısı, ancaq, mətndaxili, mənbələr, heç, kifayət, qədər, istifadə, edilmədiyi, üçün, bəzi, məlumatların, mənbəsi, bilinmir, lütfən, mənbələri, uyğun, şəkildə, mətnin, daxilində, yerləşdirərək, məqalənin, tək. Bu meqalenin sonunda menbe siyahisi var ancaq metndaxili menbeler hec ve ya kifayet qeder istifade edilmediyi ucun bezi melumatlarin menbesi bilinmir Lutfen menbeleri uygun sekilde metnin daxilinde yerlesdirerek meqalenin tekmillesdirilmesine komek edin Koprulu Mehmed Pasa 1580 Berat Berat vilayeti d 31 oktyabr 1661 1661 10 31 2 3 Edirne 1 IV Mehmed doneminde 15 sentyabr 1656 31 oktyabr 1661 tarixlerinde umumilikde 5 il 1 ay 16 gun Osmanli imperiyasinin sedrezemi olmus dovlet adamidir Eyni zamanda Korpululer ailesinin banisidir 4 Korpulu Mehmed Pasaجسر محمد باشاOsmanli sedrezemi15 sentyabr 1656 31 oktyabr 1661Selefi Boynuyarali Mehmed PasaXelefi Korpulu Fazil Ehmed PasaSexsi melumatlarDogum tarixi 1578Dogum yeri Berat Berat Municipality d Berat vilayeti d AlbaniyaVefat tarixi 31 oktyabr 1661Vefat yeri Edirne Osmanli imperiyasi 1 Defn yeri IstanbulHeyat yoldasi Ayse xanimUsaqlari Korpulu Fazil Ehmed PasaKorpulu Fazil Mustafa Pasa Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati RedakteIndiki Albaniyanin Rudnik kendinde 1578 ci ilde dunyaya gelmisdir Devsirilerek Istanbula getirildi ve Enderundaki tehsili bitdikden sonra saray metbexinde vezifelendirildi IV Murad dovrunde has odabasi oldu ve ardindan xezinedarin qulluguna verildi Cox kecmeden buradan ayrildi ve Amasiyaya gonderildi Burada Vezirkorpu qesebesine yerlesdi ve yerlilerden birinin qizi olan Ayse xanimla evlendi Bu sebeble de Korpulu leqebi ile taninir Kohne dostu olan Husrev Pasa sedrezem olduqdan sonra onun xezinedari olaraq paytaxta qayitdi Husrev Pasanin edamindan sonra bir muddet Amasiya sancaqbeyi olsa da daha sonra geri dondu Bir cox vezifelere getirildi IV Muradin 1638 tarixli Bagdad seferine Corum sancaqbeyi olaraq qatildi Qara Mustafa Pasanin sedareti dovrunde qapicilar kendxudasi ve miraxur teyin olundu Cox kecmeden yeniden Amasiya sancaqbeyi olan Mehmed Pasa sedrezem Sultanzade Mehmed Pasa dovrunde vezirlik aldi ve Trabzon hakimi ardindan 1647 ci ilde Sam hakimi secildi Varvar Eli Pasanin usyanini yatirmaq ucun Qaraman beylerbeyi olaraq gonderildi Ancaq doyusde meglub olaraq esir dusdu Ancaq Ibsir Mustafa Pasanin komeyile xilas edildi Ertesi il Celali Qatircioglu Mehmedin uzerine getse de doyus olmadan onu ozune tabe etdi Korpulu Mehmed Pasa bir muddet Vezirkorpu qesebesinde qaldi ve Ibsir Mustafa Pasanin sedarete gelisi ile Trablussam eyaleti ona verildi Ancaq hele yola cixmadan bu teyinat legv edildi Bu esnada Valide Turhan Sultanin kendxudasi memar Qasim aga Mehmed Pasani sedrezem namizedi olaraq gostermekde idi Bu seylerin neticesinde Mehmed Pasa paytaxta cagirildi ve qubbe vezirliyine getirildi 5 sentyabr 1657 de Boynuyarali Mehmed Pasanin yerine sedarete getirildi Ancaq bu vezifeye gelmeden Mehmed Pasa hem IV Mehmede hem de Valide Turhan Sultana bezi sertler ireli surdu Korpulu Mehmed Pasanin sertleri qisaca bele idi Padsaha teqdim olunan butun qerar ve fermanlar muzakire edilmeden qebul edilmeli idi En kicik rutbeden en boyuyune qeder butun teyinatlar sedrezem terefinden edilmeli idi Dovlet adamlarinin teshriki ile vezifeleri ve selahiyyetleri mehdudlasdirilmamali idi Dovlet islerinde sedrezeme dusmen olanlarin fikirleri alinmamali idi Padsah ve valide sultan bu sertleri and icerek qebul etdiler Evveller gozden dusmus yasli bir pasanin sedarete getirilmesi sarayda teeccuble qarsilandi Ancaq Mehmed Pasanin gorduyu ilk is onun haqqinda her seyi izah etdi Bele ki IV Murad dovrunden bu yana davam eden Qazizade Sivasi munaqisesine son qoyuldu ve mesuliyyet dasiyan her kes Kipr adasina surgun edildi Ardindan Bozcaada muhafizecisi iken adani Venesiyalilara terk eden Abxaz Ehmed Pasani ve yalanci vedlerle insanlari qaret eden Seyx Selimi cezalandirdi Valaxiya hakimine mektub yazaraq Osmanli dovleti eleyhine fealiyyet gosteren Kesis III Parteniusu edam etdirdi Istanbulda ixtisas toreden sipahi agalari merkezden uzaqlasdirildi Daha sonra Venesiyalilarin eline kecen Bozcaada ve Limni adalari geri qaytarildi ve Canaqqala bogazinin tehlukesizliyi temin olundu Bir muddetdir Isvec krali ile ittifaq quran Erdel hakimi II Rakoci Rec Pospolitaya hucumlar planlayirdi Gonderilen 3 fermanla bu fealiyyetinden el cekmesi emr edilse de ordu toplayaraq Rec Pospolitaya hucum eden Erdel ordusu Krim qosunlari terefinden meglub edilerek geri cekildi Nehayet 1658 ci ilin iyununda Mehmed Pasa Erdel uzerine sefere cixdi Osmanli ordusuna Krim ve kazak desteleri de qosuldular Eyni zamanda Rec Pospolita krali da 12 minlik ordu gonderdi Osmanli ordusu Belqradi oterek Yanovaya geldi ve seheri ele kecirdi Ancaq usyanci Erdel krali ele kecmedi Celali Abxaz Hesen Pasa usyani baslamis bu sebeble Mehmed Pasa derhal seferi bitirerek geri donmusdur Korpulu Mehmed Pasa Abxaz Hesen Pasanin Anadoluda yaratdigi ixtisaslardan xeberdar idi Evvelce onu Anadoludan uzaqlasdirmaq ucun Heleb beylerbeyi teyin etdi Ancq Hesen Pasa bu teklifi redd etdi Ardindan onu ve etrafindakilari sefere qatilmaq ucun Erdele cagirdi Ancaq burada olduruleceyini basa dusen Hesen Pasa sefere qatilmadi Korpulu Mehmed Pasanin sert siyasetinden narazi olan bezi pasalar ve beyler de Hesen Pasanin etrafinda toplasdilar Muttefiqleri artan Hesen Pasa birleserek Mehmed Pasani vezifeden aldirmaq istedi Ancaq bu niyyeti bas tutmadi Edirneye donen Mehmed Pasa burada padsah ve seyxulislamla muzakireler apardi Seyxulislamdan aldgi fetva ile Diyarbekir beylerbeyi Murtuz Pasani usyani yatirmaqla vezifelendirdi Ancaq Murtuz Pasa 11 dekabr 1658 de bas veren toqqusmada meglub olaraq geri dondu Abxaz Hesen Pasa bu zeferden sonra Antepe getdi ancaq burada cox qalmadan Helebe cekildi Nehayet 16 fevral 1659 tarixinde gece yarisi ele kecirilen Abxaz Hesen Pasa gizlice olduruldu Belelikle Korpulu Mehmed Pasa en boyuk reqibini meglub etmis oldu Bundan sonra Anadoluda tufeng teftisi baslatdi Teftisde minlerle insan qetle yetirildi Ehaliden 80 mine yaxin tufeng toplandi Bu teftis esnasinda herbi zumre ile yanasi ulemadan da bezi sexsler cezalandirildi Bu qetliam sebebile dovrun tarixcileri onu keskin tenqid edir Anadoluda sabitliyi temin etdikden sonra Mehmed Pasa padsahla birlikde Bursa seyahetine cixdi iyul 1659 II Rakocinin yeniden Erdel hakimi secilmesi ucun Avstriyanin gonderdiyi elcilerin istekleri qebul edilmedi Eksine Silistre beylerbeyi Can Arslan Pasa ve Budin beylerbeyi Seyid Ehmed Pasa kaptan i derya Biko Eli Pasa ile birlikde dusmen uzerine irelileyirdi Korpulu Mehmed Pasa ise artiq qocalmisdi ve xeste dusmusdu Bu sebeble padsaha ozunden sonra Heleb beylerbeyi olan oglu Fazil Ehmed Pasani meslehet gordu IV Mehmed bu teklifi qebul etdi Fazil Ehmed Pasa derhal cagirilaraq sedaret naibi teyin olundu Korpulu Mehmed Pasa Edirnede iken 31 oktyabr 1661 tarixinde vefat etdi Cenazesi Istanbula getirildi ve Cemberlidasdaki kulliyesine defn olundu Istinadlar Redakte 1 2 Almaniya Milli Kitabxanasi Berlin Dovlet Kitabxanasi Bavariya Dovlet Kitabxanasi ve b Record 1018688803 Umumi tenzimleme nezareti GND 2012 2016 lt a href https wikidata org wiki Track Q27302 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q304037 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q256507 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q170109 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q36578 gt lt a gt 1 2 Encyclopaedia Britannica lt a href https wikidata org wiki Track Q5375741 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P1417 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P2450 gt lt a gt 1 2 AlKindi lt a href https wikidata org wiki Track Q101207543 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q104244355 gt lt a gt 100 boyuk turk Baki 1991 seh 58 Menbe RedakteNevzat Kaya Karacelebizade Abdulaziz Efendi nin Zeyl i Ravzatu l ebrar i doktora tezi 1990 IU Ed Fak Genel Kitaplik nr TE 81 s 397 400 408 416 417 423 425 Mehmed Halife Tarih i Gilmani haz Ahmed Refik Istanbul 1340 TOEM ilavesi s 44 47 51 52 53 55 Nihadi Tarih TSMK Bagdat Kosku nr 219 vr 189b 190a 191b 192a 193a Vecihi Hasan Tarih Suleymaniye Ktp Hamidiye nr 917 vr 59b 60a b 62b 63a 66a b 67a 69b 70a Behceti Tarih i Sulale i Koprulu Koprulu Ktp Ahmed Pasa nr 212 Fahri Cetin Derin Abdurrahman Abdi Pasa Vekayi name si doktora tezi 1993 IU Sosyal Bilimler Enstitusu s 83 102 103 104 117 123 124 130 Anonim Osmanli Tarihi 1099 1116 1688 1704 haz Abdulkadir Ozcan Ankara 2000 s 28 133 263 Naima Tarih IV 453 454 Defterdar Sari Mehmed Pasa Zubde i Vekayiat haz Abdulkadir Ozcan Ankara 1995 s 3 4 6 7 34 110 256 364 554 Silahdar Tarih I 12 57 59 64 67 69 72 145 147 148 220 221 225 226 228 Hadikatu l vuzera s 104 106 Seyhi Vekayiu l fuzala I 339 347 464 518 588 590 603 604 659 711 Rasid Tarih I 6 11 13 14 16 19 Isazade Tarihi haz Ziya Yilmazer Istanbul 1996 s 34 43 44 47 52 56 69 71 87 Hammer Ata Bey X 98 99 102 155 160 195 196 201 211 237 251 265 266 267 Tayyarzade Ata Bey Tarih Istanbul 1292 II 68 71 Huseyin Husameddin Yasar Amasya Tarihi Istanbul 1928 s 81 88 89 98 99 100 101 102 106 109 110 120 121 124 125 127 130 135 140 141 142 Sicill i Osmani IV 173 174 Ahmed Refik Altinay Koprululer Istanbul 1331 I Uzuncarsili Merkez Bahriye s 48 116 121 129 130 131 140 160 191 250 496 a mlf Kapukulu Ocaklari I 511 512 II 55 171 180 185 187 208 209 a mlf Osmanli Tarihi III 1 bk Indeks a mlf Barcsay Akos un Erdel Kralligina Ait Bazi Orijinal Vesikalar TD sy 7 1953 s 51 68 Mucteba Ilgurel Abaza Hasan Pasa Isyani docentlik tezi 1976 IU Ed Fak Genel Kitaplik nr TE 34 tur yer Mustafa Ali Mehmet Romen Vekayinamelerine Gore Koprulu Sadriazamlar ve Bazi Olaylar Besinci Milletlerarasi Turkoloji Kongresi Tebligler Istanbul 1985 II 449 458 M Munir Aktepe Ipsir Mustafa Pasa ve Kendisiyle Ilgili Bazi Belgeler TD sy 24 1970 s 45 58 Cengiz Orhonlu 1657 Tarihli Bozcaada Tahriri ve Adadaki Turk Eserlerine Ait Bazi Notlar a e sy 26 1972 s 67 74 Yasemin Demircan Hamza Keles Koprulu Mehmed Pasa nin 1068 1658 Tarihli Bozcaada Vakfiyesi Gazi Universitesi Kastamonu Egitim Dergisi VII 2 Kastamonu 1999 s 127 142 M Tayyib Gokbilgin Koprululer IA VI 892 897 a mlf R C Repp Koprulu Mehmed Pasa EI Ing V 256 259 Menbe https az wikipedia org w index php title Korpulu Mehmed Pasa amp oldid 6052926, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
