Rastlaşma (qarşılaşma) metodu - biosenozdanövfərdlərinin tapılması (rast gəlinməsi) tezliyinin təyin olunması. Çoxlu miqdarda təsadüfi təcrübə sahələrində növlərin hesaba alınması.
Dama (kletka) metodu - mal-qara otarılan otlaqlarda məhsuldarlığın təyini. Bu, bir-birinə ağac və ya metalla bərkidilmiş və üzərində torlar çəkilmiş çərçivələrlə müvəqqəti və ya daimi kiçik sahələrin çəpərlənməsi ilə yerinə yetirilir. Məhsuldarlığın (ot) hesablanması həm otlaqda, həm də damalarda (kletkalarda) aparılır.
Klinsekt metodu - yerüstü fiotkütlənin quruluşu, kütləsi və həmçinin, yarpaqlarının səthinin, ən çox rast gəlinən populyasiyaların sayının, növlərinin rastlaşma dərəcəsinin xüsusi çərçivənin (Bıkov, 1970) köməyi ilə maili (45) səthdə (Klinsektdə) ölçmə, kəsişmə yolu ilə öyrənilməsi.
Tipik sahə (“açar”, test sahəsi) seçmə metodu - hər hansı bir ərazidə xüsusi seçilmiş tipik (açar) sahədə bitki örtüyünün xüsusiyyətlərinin tədqiq olunması, adətən, belə sahələr xəritələşdirilir.
Xətti kəsişmə metodu - dartılmış ip və ya məftil boyu düz xətt üzrə müntəzəm (ardıcıl) ölçmə işi apararaq bitkilərin və onların proyektiv örtmə dərəcəsinin təyini.
Nişanlanmış atomlar metodu - ekologiyada və geobotanikada qruplaşmaların quruluşunun tədqiqi üçün istifadə olunur: kök sisteminin yerləşməsi, ayrı-ayrı klonların yerləşməsi, alaqlarla mübarizədə fıtofaqlarm axtarılması, fitokütlənin hesablanması və s. tədqiqatlarda bu metoddan istifadə edilir.
Vegetasiya qabları metodu - ciddi nəzarət altında torpaq və su şəraitində (borulu metal və ya şüşə qablarda) bitkinin yetişdirilməsi.
Geobotaniki stasionar tədqiqat metodları- eyni nöqtələrdə bitki örtüyünün eyni əlamətlərinin hesablanması dəfələrlə təkrar olunma yolu ilə aparılır. Stasionar tədqiqatlar vaxtına görə müxtəlif ola bilər (bir neçə gündən 10 illərə qədər). Bu tədqiqatlar bitkilər üzərində vizual müşahidələr aparmaqla və ya bir sıra mürəkkəb cihazlarla yerinə yetirilir.
Goebotaniki marşrut tədqiqat metodu-marşrut yolu ilə tədqiqat bir dəfə yerinə yetirilir. Marşrut tədqiqatlar müxtəlif miqyasda (kiçik sahəni və geniş əyaləti əhatə edə bilər) və müxtəlif dəqiqliklə aparıla bilər. Bu zaman tədqiqat bitki qruplaşmasında növün roluna vizual qiymət vermək yolu ilə və ya dəqiq metodlarla aparılır. Marşrut tədqiqatı vaxtı xüsusi cihazlarla mühit şəraitini və bitkinin vəziyyətinin ekoloji-fizioloji parametrlərini bir dəfə və ya qısa müddət ərzində ölçülməsi işi də aparıla bilər. Marşrut tədqiqatları nəticəsində bitki örtüyünün təsnifatı, geobotaniki indiqasiya, geobotaniki xəritələşdirmə, fitosenozların quruluşunun təsviri və s. haqqında məlumatlar toplana bilər.
Geobotaniki eksperimental tədqiqat metodları- müşahidə apanlan bitki örtüyü və mühitə aktiv təsir göstərmək yolu ilə yerinə yetirilir. Eksperimental tədqiqatlar sırasında gübrələrin və digər mühit amillərinin bitki örtüyünə təsirini öyrənmək, süni fitosenozlar yaratmaq, təbii bitki qruplaşmasına yeni komponentlər daxil etmək (və ya kənar etmək), rəqabəti zəiflətmək məqsədilə ağacların köklərini kəsmək və s. daxildir. Eksperimental metodlara həmçinin metodiki eksperimental və fitosenotik sistemlərin modelləşdirməsini də aid etmək olar.
Model metodu (ekologiyada)-populyasiya, biogeosenoz, biosenozun seçilmiş tipik nümunələrində öyrənilməsi. Model olaraq ayrıca fərd (model ağacı), populyasiya, onun qrupu, biosenoz və ya onun ayrıca (model) sahəsi, bütünlüklə biogeosenoz (ekosistem) götürülə bilər. Bioloji modelləri laboratoriyada süni yetişdirilən canlı orqanizmlərlə də yaratmaq olar. Bir çox hadisələr riyazi modellərlə, yəni təbiətdə tapılan proseslər və qanunauyğunluqlar düsturlar sisteminin köməyi ilə də tədqiq edilir.
Ovlama metodu - müxtəlif tələlərlə ovlama yolu ilə heyvanların sayım müəyyənləşdirmək. Bəzən ovlama bir neçə müddətdə aparıldıqdan sonra heyvanların sayı müəyyənləşdirilir.
Plansekt metodu - bitki örtüyünün yerüstü və yeraltı yaruslarınm və biohorizontlarm qatlarının quruluşu, onların sıxlığı və biokütləsinin öyrənilməsi horizontal (hava və torpaq) həcmə görə - plansektlərlə yerinə yetirilir. Proyeksiyaların cəminə əsasən ümumi (yerüstü və yeraltı) örtmə dərəcəsi (sıxlıq) təyin olunur. Bu metod əlverişli və əyani olub yaxşı müqayisəli nəticələr verir.
Ardıcıllıq (sıralar) metodu - rastlaşma (qarşılaşma) metodunun təkmilləşdirilmişi olub onun köməyi ilə növün dominantlığının rastlaşma dərəcəsi nəzərə almır. Bu zaman kiçik sahələrdən istifadə edilir, müəyyən növün rastlaşması (%-lə, RF) həmçinin onun sahədə fıtokütləyə görə (və ya örtmə dərəcəsinə görə - DF) dominantlıq etməklə rastlaşması qeydə alınır. Sonra dominantlıq ardıcıllığı (sırası) təyin olunur: D=100. Hər bir sahə üçün ardıcıllıq təyin edildikdə dominantlıq edən növlər müəyyənləşdirilir (fitosenozda), bununla da bitki qruplaşmasının ümumi məhsuldarlığından onun müxtəlif qiymətlərinin sıxlıq dərəcəsi təyin olunur. Beləliklə, bu metod ən məhsuldar növlərin ardıcıllığını tədqiq etməyə imkan yaradır.
Torpaq modeli və monoliti metodu - torpaq kəsimindən strukturu pozulmamış şəkildə düzbucaqlı (şaquli) paralepiped formalı torpağın kəsilib götürülməsi və onun laboratoriyada tədqiq edilməsi.
Torpaq profili metodu - torpağın açılmış profilində (xəndəkdə) tədqiq edilməsi. Bu zaman torpaq genetik qatlara ayrılır və təsvir olunur, hər qatdan laboratoriyadaanaliz etmək üçün nümunələr götürülür.
Ölçü metodu - fitosenozda bitkinin rastlaşma və paylanmasını öyrənən üsul. Bir neçə modifıkasiyası vardır. Onlardan əsasları aşağıdakılardır: A-bir-birinə yaxın yerləşən iki bitkinin arasındakı məsafə ölçülür, bu bitkilərdən biri həmişə təsadüfi seçilir, digəri isə ondan 180 bucaqdan kənarda qalmalıdır (təsadüfi seçilən cüt bitki metodu). B-həmçinin, lakin məsafələr yaxınlıqdakı dörd bitkiyə qədər ölçülür, hər bitki ayrı kvadratda yerləşir (kvadrantlar kompasla müəyyən edilir); C- həmçinin təsadüfi seçilən nöqtədən (mərkəz qəbul edilən nöqtə); Ç-l kvadrantda (təsadüfi seçilən nöqtədən yaxınlıqdakı bitkiyə qədər məsafə ölçülür) yenə də 1 kvadrantda və i.a. (azan nöqtələr metodu). Əldə edilən rəqəmlər riyazi hesablanır. Bir növdən olan bitkilərin orta məsafəsinə görə yalnız onun yayılma xarakterini deyil, həm də vahid sahədə fərdlərin sayını (miqdarını) müəyyənləşdirmək olar.
Qazıntı (qazma) metodu -torpaqda yaşayan və adi gözlə yaxşı seçilən (görünən) onurğasız heyvanların uçota alınması üsulu.
Başdan-başa hesablama metodu - biosenozun böyük bir sahədə tərkibi, quruluşu və məhsuldarlığının tədqiq olunması. Əsasən meşə biosenologiyasında tətbiq olunur.
Transekt metodu - bitki qruplaşmasını, onun kompleksini və sərhədini transektin - uzun düzbucaqlı sahələrin (məs: 1x250 və ya 0,1–100 m) köməyi ilə öyrənilməsi. Belə sahələrdə bitkinin sayı, yerləşməsi, proyektiv örtüyü, populyasiyanın məhsuldarlığı, bioloji kütləsi və hər senozun sərhədində bu parametrlərin dəyişilməsi tədqiq edilir. Bəzən transektlər bir- birindən aralı yerləşdirilir.
Biçmə metodu (bitkini) - ot və ya yarımkol bitki qruplaşmasının məhsuldarlığının təyin edilməsi. Statistik yolla təyin olunması üçün lazım olan təkrarda qoyulmuş təcrübə sahələrində ot örtüyü biçilir, təsnifata ayrılır və orta bioloji kütlə hesablanır.
Fitometr metodu - kompleks bitmə şəraiti amillərinin bitki və ya bitki qruplaşmasının köməyi ilə (böyüməsi ilə) öyrənilməsi. Bu zaman bitki digər yerdə və ya vegetativ qablarda basdırılır, yaxud fitosenozun kiçicik sahəsi (çox vaxt bitki örtüyü çim və torpaqla qarışıq) digər ekotop şəraitində köçürülür.
Ekoloji cərgələr (sıralar) metodu - dar uzun transektlərdə (bəzən bir neçə kilometr uzunluğunda) bitki qruplaşmasının mühit qradiyentləri üzrə tədricən dəyişilməsi öyrənilir və ya müxtəlif növlərin fərdlərinin miqdarının dəyişilməsi və yerləşmə xarakteri tədqiq edilir:bitmə şəraitinin hər hansı bir qradiyentinin (torpağın mexaniki və kimyəvi tərkibi, xüsusən onun duzluluğu, humusluluq dərəcəsi, rütubətliyi, həmçinin dəniz səthindən hündürlük) dəyişilməsi ilə əlaqədar fitosenozların dəyişilməsi öyrənilir.
Bitki mühafizə metodları - aşağıdakı metodlardan istifadə olunur: - bioloji metodlar- ziyanverici və xəstəlik törədiciləri, həmçinin alaq otlarını təmizləyən (yaxud məhv edən) bioloji nizamlayıcılardan istifadə edilir. Bu məqsədlə digər orqanizmlərdən (entomofaqlardan, antoqonistlərdən, xəstəlik törədənlərdən) və ya onların hasil etdiyi bioloji aktiv maddələrdən (antibiotiklər, hormonlar, attraktantlar) istifadə olunur:
Genetik metodlar - ziyanverici növlərin trofik xassələrinin süni seçmə yolu ilə dəyişdirilməsi və ya onların erkəklərinin dölsüzləşdirilməsi;
Kimyəvi metodlar - ziyanlı orqanizmlərə qarşı toksik (zəhərli) maddələrdən, müxtəlif kimyəvi tərkibli pestisid və gerbisidlərdən istifadə olunması. Bu metoddan istifadə edildikdə ətraf mühitin çirklənməsi müşahidə olunur, odur ki, ona ciddi nəzarət olunmalıdır;
Aqrotexniki metodlar- məsələn, becərilən bitkinin sayının optimallaşdırılması, toxumun təmizlənməsi və s.;
İnteqral metodlar- bütün mübarizə arsenalından istifadə olunması: yırtıcı və parazitlərin, həmçinin, ziyanvericilərin özlərində xəstəlik törədən virus və bakteriyaların tətbiqi, toxumaların kimyəvi və radiasiya sterilizasiyası, feromonlarm, az davamlı kimyəvi insektisidlərin (üzvi və bitki mənşəli fosfor), həmçinin davamlı bitkilərinseleksiyası, müxtəlif səpin dövriyyəsi, gətirilən ziyanvericilərin karantininin tətbiqi.
Heyvanların qidasının tərkibini öyrənmə metodu — bu məqsədlə birbaşa müşahidə, heyvanların mədələrini yoxlamaqla, nişanlanmış atomlar metodu və seroloji metoddan istifadə olunur.
Təcrübə sahəsi metodu - biosenozun miqdarı, rastlaşma dərəcəsi, yerləşməsi, proyektiv örtüyü, boyu, bitki və heyvanat aləminin kütləsi bir neçə çoxlu təsadüfi və ya müəyyən sistemlə qoyulmuş təcrübə sahələrində tədqiq edilir. Təcrübə sahələri əvvəlcədən müəyyən edilmiş formada (kvadrat, düzbucaqlı, dairəvi) və böyüklükdə (1 dm 2-dan 100 m²-a qədər) ola bilər.
Bitki örtüyü dinamikasının öyrənilməsi metodları - bilavasitəli və vasitəli metodlara bölünür.
Bilavasitəli metodlar- daimi kvadratlarda aparılan müşahidələr, müxtəlif illərdə çəkilən geobotaniki xəritələrin və aerofotoşəkillərin müqayisəsi, arxiv materiallarının öyrənilməsi, spor-toz analizi, qazıntı qalıqlarının öyrənilməsi;
Vasitəli (dolayı) metodlar- fitosenotik reliktlər və inisial növlər metodu, populyasiyanın yaş tərkibinin öyrənilməsi, kəsilmş ağacın oduncağının artım gedişinin öyrənilməsi, torpaq profilinin öyrənilməsi, mikrorelyefdə reliktlik hadisəsinin öyrənilməsi, riyazi modelləşdirmə, vasitəli metodun əsas hissəsini təşkil edir. Vasitəli metodların əlverişli olmasına baxmayaraq, onlar bilavasitəli metodlara nisbətən az məlumatlıdır. Həm bilavasitəli, həm də vasitəli metodlar bitki örtüyünün suksessiya mərhələlərinin təsnifatına əsaslanır.
Bitki örtüyünün torpaq altı hissəsini öyrənmə metodları - kök sisteminin biokütləsinin keyfiyyətcə uçotu və torpaqda kökün yayılması xarakterinin öyrənilməsi metodları. Bu metodlar olduqca çoxdur, lakin təbii və süni bitki örtüyünün öyrənilməsində ən çox tranşey metodu (tranşeyin şaquli divarında kök sisteminin paylanmasının şəklini çəkmək), horizontal qazma metodu (torpağın üst qatlarını götürmək yolu ilə kök sistemini tədricən açmaq) və monolit metodundan (ayrı-ayrı torpaq qatlarında kök sisteminin suda yuyulması) istifadə olunur.
Həmçinin ən mürəkkəb eksperimental metodlardan da istifadə edilir: nişanlanmış atomlar metodu, şüşə divarların yanında hava və su mühitində və s. bitkinin becərilməsi.
Dendroxronometrik metod - suksessiya vaxtlarının ağacların yaşına görə təyin edilməsi.
ekoloji, tədqiqat, metodları, redaktərastlaşma, qarşılaşma, metodu, biosenozda, növ, fərdlərinin, tapılması, rast, gəlinməsi, tezliyinin, təyin, olunması, çoxlu, miqdarda, təsadüfi, təcrübə, sahələrində, növlərin, hesaba, alınması, dama, kletka, metodu, qara, . Ekoloji tedqiqat metodlari RedakteRastlasma qarsilasma metodu biosenozda nov ferdlerinin tapilmasi rast gelinmesi tezliyinin teyin olunmasi Coxlu miqdarda tesadufi tecrube sahelerinde novlerin hesaba alinmasi Dama kletka metodu mal qara otarilan otlaqlarda mehsuldarligin teyini Bu bir birine agac ve ya metalla berkidilmis ve uzerinde torlar cekilmis cercivelerle muveqqeti ve ya daimi kicik sahelerin ceperlenmesi ile yerine yetirilir Mehsuldarligin ot hesablanmasi hem otlaqda hem de damalarda kletkalarda aparilir Klinsekt metodu yerustu fiotkutlenin qurulusu kutlesi ve hemcinin yarpaqlarinin sethinin en cox rast gelinen populyasiyalarin sayinin novlerinin rastlasma derecesinin xususi cercivenin Bikov 1970 komeyi ile maili 45 sethde Klinsektde olcme kesisme yolu ile oyrenilmesi Tipik sahe acar test sahesi secme metodu her hansi bir erazide xususi secilmis tipik acar sahede bitki ortuyunun xususiyyetlerinin tedqiq olunmasi adeten bele saheler xeritelesdirilir Xetti kesisme metodu dartilmis ip ve ya meftil boyu duz xett uzre muntezem ardicil olcme isi apararaq bitkilerin ve onlarin proyektiv ortme derecesinin teyini Nisanlanmis atomlar metodu ekologiyada ve geobotanikada qruplasmalarin qurulusunun tedqiqi ucun istifade olunur kok sisteminin yerlesmesi ayri ayri klonlarin yerlesmesi alaqlarla mubarizede fitofaqlarm axtarilmasi fitokutlenin hesablanmasi ve s tedqiqatlarda bu metoddan istifade edilir Vegetasiya qablari metodu ciddi nezaret altinda torpaq ve su seraitinde borulu metal ve ya suse qablarda bitkinin yetisdirilmesi Geobotaniki stasionar tedqiqat metodlari eyni noqtelerde bitki ortuyunun eyni elametlerinin hesablanmasi defelerle tekrar olunma yolu ile aparilir Stasionar tedqiqatlar vaxtina gore muxtelif ola biler bir nece gunden 10 illere qeder Bu tedqiqatlar bitkiler uzerinde vizual musahideler aparmaqla ve ya bir sira murekkeb cihazlarla yerine yetirilir Goebotaniki marsrut tedqiqat metodu marsrut yolu ile tedqiqat bir defe yerine yetirilir Marsrut tedqiqatlar muxtelif miqyasda kicik saheni ve genis eyaleti ehate ede biler ve muxtelif deqiqlikle aparila biler Bu zaman tedqiqat bitki qruplasmasinda novun roluna vizual qiymet vermek yolu ile ve ya deqiq metodlarla aparilir Marsrut tedqiqati vaxti xususi cihazlarla muhit seraitini ve bitkinin veziyyetinin ekoloji fizioloji parametrlerini bir defe ve ya qisa muddet erzinde olculmesi isi de aparila biler Marsrut tedqiqatlari neticesinde bitki ortuyunun tesnifati geobotaniki indiqasiya geobotaniki xeritelesdirme fitosenozlarin qurulusunun tesviri ve s haqqinda melumatlar toplana biler Geobotaniki eksperimental tedqiqat metodlari musahide apanlan bitki ortuyu ve muhite aktiv tesir gostermek yolu ile yerine yetirilir Eksperimental tedqiqatlar sirasinda gubrelerin ve diger muhit amillerinin bitki ortuyune tesirini oyrenmek suni fitosenozlar yaratmaq tebii bitki qruplasmasina yeni komponentler daxil etmek ve ya kenar etmek reqabeti zeifletmek meqsedile agaclarin koklerini kesmek ve s daxildir Eksperimental metodlara hemcinin metodiki eksperimental ve fitosenotik sistemlerin modellesdirmesini de aid etmek olar Model metodu ekologiyada populyasiya biogeosenoz biosenozun secilmis tipik numunelerinde oyrenilmesi Model olaraq ayrica ferd model agaci populyasiya onun qrupu biosenoz ve ya onun ayrica model sahesi butunlukle biogeosenoz ekosistem goturule biler Bioloji modelleri laboratoriyada suni yetisdirilen canli orqanizmlerle de yaratmaq olar Bir cox hadiseler riyazi modellerle yeni tebietde tapilan prosesler ve qanunauygunluqlar dusturlar sisteminin komeyi ile de tedqiq edilir Ovlama metodu muxtelif telelerle ovlama yolu ile heyvanlarin sayim mueyyenlesdirmek Bezen ovlama bir nece muddetde aparildiqdan sonra heyvanlarin sayi mueyyenlesdirilir Plansekt metodu bitki ortuyunun yerustu ve yeralti yaruslarinm ve biohorizontlarm qatlarinin qurulusu onlarin sixligi ve biokutlesinin oyrenilmesi horizontal hava ve torpaq hecme gore plansektlerle yerine yetirilir Proyeksiyalarin cemine esasen umumi yerustu ve yeralti ortme derecesi sixliq teyin olunur Bu metod elverisli ve eyani olub yaxsi muqayiseli neticeler verir Ardicilliq siralar metodu rastlasma qarsilasma metodunun tekmillesdirilmisi olub onun komeyi ile novun dominantliginin rastlasma derecesi nezere almir Bu zaman kicik sahelerden istifade edilir mueyyen novun rastlasmasi le RF hemcinin onun sahede fitokutleye gore ve ya ortme derecesine gore DF dominantliq etmekle rastlasmasi qeyde alinir Sonra dominantliq ardicilligi sirasi teyin olunur D 100 Her bir sahe ucun ardicilliq teyin edildikde dominantliq eden novler mueyyenlesdirilir fitosenozda bununla da bitki qruplasmasinin umumi mehsuldarligindan onun muxtelif qiymetlerinin sixliq derecesi teyin olunur Belelikle bu metod en mehsuldar novlerin ardicilligini tedqiq etmeye imkan yaradir Torpaq modeli ve monoliti metodu torpaq kesiminden strukturu pozulmamis sekilde duzbucaqli saquli paralepiped formali torpagin kesilib goturulmesi ve onun laboratoriyada tedqiq edilmesi Torpaq profili metodu torpagin acilmis profilinde xendekde tedqiq edilmesi Bu zaman torpaq genetik qatlara ayrilir ve tesvir olunur her qatdan laboratoriyada analiz etmek ucun numuneler goturulur Olcu metodu fitosenozda bitkinin rastlasma ve paylanmasini oyrenen usul Bir nece modifikasiyasi vardir Onlardan esaslari asagidakilardir A bir birine yaxin yerlesen iki bitkinin arasindaki mesafe olculur bu bitkilerden biri hemise tesadufi secilir digeri ise ondan 180 bucaqdan kenarda qalmalidir tesadufi secilen cut bitki metodu B hemcinin lakin mesafeler yaxinliqdaki dord bitkiye qeder olculur her bitki ayri kvadratda yerlesir kvadrantlar kompasla mueyyen edilir C hemcinin tesadufi secilen noqteden merkez qebul edilen noqte C l kvadrantda tesadufi secilen noqteden yaxinliqdaki bitkiye qeder mesafe olculur yene de 1 kvadrantda ve i a azan noqteler metodu Elde edilen reqemler riyazi hesablanir Bir novden olan bitkilerin orta mesafesine gore yalniz onun yayilma xarakterini deyil hem de vahid sahede ferdlerin sayini miqdarini mueyyenlesdirmek olar Qazinti qazma metodu torpaqda yasayan ve adi gozle yaxsi secilen gorunen onurgasiz heyvanlarin ucota alinmasi usulu Basdan basa hesablama metodu biosenozun boyuk bir sahede terkibi qurulusu ve mehsuldarliginin tedqiq olunmasi Esasen mese biosenologiyasinda tetbiq olunur Transekt metodu bitki qruplasmasini onun kompleksini ve serhedini transektin uzun duzbucaqli sahelerin mes 1x250 ve ya 0 1 100 m komeyi ile oyrenilmesi Bele sahelerde bitkinin sayi yerlesmesi proyektiv ortuyu populyasiyanin mehsuldarligi bioloji kutlesi ve her senozun serhedinde bu parametrlerin deyisilmesi tedqiq edilir Bezen transektler bir birinden arali yerlesdirilir Bicme metodu bitkini ot ve ya yarimkol bitki qruplasmasinin mehsuldarliginin teyin edilmesi Statistik yolla teyin olunmasi ucun lazim olan tekrarda qoyulmus tecrube sahelerinde ot ortuyu bicilir tesnifata ayrilir ve orta bioloji kutle hesablanir Fitometr metodu kompleks bitme seraiti amillerinin bitki ve ya bitki qruplasmasinin komeyi ile boyumesi ile oyrenilmesi Bu zaman bitki diger yerde ve ya vegetativ qablarda basdirilir yaxud fitosenozun kicicik sahesi cox vaxt bitki ortuyu cim ve torpaqla qarisiq diger ekotop seraitinde kocurulur Ekoloji cergeler siralar metodu dar uzun transektlerde bezen bir nece kilometr uzunlugunda bitki qruplasmasinin muhit qradiyentleri uzre tedricen deyisilmesi oyrenilir ve ya muxtelif novlerin ferdlerinin miqdarinin deyisilmesi ve yerlesme xarakteri tedqiq edilir bitme seraitinin her hansi bir qradiyentinin torpagin mexaniki ve kimyevi terkibi xususen onun duzlulugu humusluluq derecesi rutubetliyi hemcinin deniz sethinden hundurluk deyisilmesi ile elaqedar fitosenozlarin deyisilmesi oyrenilir Bitki muhafize metodlari asagidaki metodlardan istifade olunur bioloji metodlar ziyanverici ve xestelik toredicileri hemcinin alaq otlarini temizleyen yaxud mehv eden bioloji nizamlayicilardan istifade edilir Bu meqsedle diger orqanizmlerden entomofaqlardan antoqonistlerden xestelik toredenlerden ve ya onlarin hasil etdiyi bioloji aktiv maddelerden antibiotikler hormonlar attraktantlar istifade olunur Genetik metodlar ziyanverici novlerin trofik xasselerinin suni secme yolu ile deyisdirilmesi ve ya onlarin erkeklerinin dolsuzlesdirilmesi Kimyevi metodlar ziyanli orqanizmlere qarsi toksik zeherli maddelerden muxtelif kimyevi terkibli pestisid ve gerbisidlerden istifade olunmasi Bu metoddan istifade edildikde etraf muhitin cirklenmesi musahide olunur odur ki ona ciddi nezaret olunmalidir Aqrotexniki metodlar meselen becerilen bitkinin sayinin optimallasdirilmasi toxumun temizlenmesi ve s Inteqral metodlar butun mubarize arsenalindan istifade olunmasi yirtici ve parazitlerin hemcinin ziyanvericilerin ozlerinde xestelik toreden virus ve bakteriyalarin tetbiqi toxumalarin kimyevi ve radiasiya sterilizasiyasi feromonlarm az davamli kimyevi insektisidlerin uzvi ve bitki menseli fosfor hemcinin davamli bitkilerin seleksiyasi muxtelif sepin dovriyyesi getirilen ziyanvericilerin karantininin tetbiqi Heyvanlarin qidasinin terkibini oyrenme metodu bu meqsedle birbasa musahide heyvanlarin medelerini yoxlamaqla nisanlanmis atomlar metodu ve seroloji metoddan istifade olunur Tecrube sahesi metodu biosenozun miqdari rastlasma derecesi yerlesmesi proyektiv ortuyu boyu bitki ve heyvanat aleminin kutlesi bir nece coxlu tesadufi ve ya mueyyen sistemle qoyulmus tecrube sahelerinde tedqiq edilir Tecrube saheleri evvelceden mueyyen edilmis formada kvadrat duzbucaqli dairevi ve boyuklukde 1 dm 2 dan 100 m a qeder ola biler Bitki ortuyu dinamikasinin oyrenilmesi metodlari bilavasiteli ve vasiteli metodlara bolunur Bilavasiteli metodlar daimi kvadratlarda aparilan musahideler muxtelif illerde cekilen geobotaniki xeritelerin ve aerofotosekillerin muqayisesi arxiv materiallarinin oyrenilmesi spor toz analizi qazinti qaliqlarinin oyrenilmesi Vasiteli dolayi metodlar fitosenotik reliktler ve inisial novler metodu populyasiyanin yas terkibinin oyrenilmesi kesilms agacin oduncaginin artim gedisinin oyrenilmesi torpaq profilinin oyrenilmesi mikrorelyefde reliktlik hadisesinin oyrenilmesi riyazi modellesdirme vasiteli metodun esas hissesini teskil edir Vasiteli metodlarin elverisli olmasina baxmayaraq onlar bilavasiteli metodlara nisbeten az melumatlidir Hem bilavasiteli hem de vasiteli metodlar bitki ortuyunun suksessiya merhelelerinin tesnifatina esaslanir Bitki ortuyunun torpaq alti hissesini oyrenme metodlari kok sisteminin biokutlesinin keyfiyyetce ucotu ve torpaqda kokun yayilmasi xarakterinin oyrenilmesi metodlari Bu metodlar olduqca coxdur lakin tebii ve suni bitki ortuyunun oyrenilmesinde en cox transey metodu transeyin saquli divarinda kok sisteminin paylanmasinin seklini cekmek horizontal qazma metodu torpagin ust qatlarini goturmek yolu ile kok sistemini tedricen acmaq ve monolit metodundan ayri ayri torpaq qatlarinda kok sisteminin suda yuyulmasi istifade olunur Hemcinin en murekkeb eksperimental metodlardan da istifade edilir nisanlanmis atomlar metodu suse divarlarin yaninda hava ve su muhitinde ve s bitkinin becerilmesi Dendroxronometrik metod suksessiya vaxtlarinin agaclarin yasina gore teyin edilmesi Hemcinin bax RedakteEkologiyaIstinadlar RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Ekoloji tedqiqat metodlari amp oldid 6077364, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
