fbpx
Wikipedia

Leonardo da Vinçi

September 13, 2021

Leonardo di ser Pyero da Vinçi (it. Leonardo di ser Pyero da Vinçi; 15 aprel, 1452–2 may, 1519) — Avropa İntibah dövründə yaşamış ensiklopedik alim, riyaziyyatçı, mühəndis, ixtiraçı, rəssam, heykəltəraş, memar, musiqiçi və yazıçı. İtaliya İntibahının rəmzi sayılan "Universal insan" (ing. Homo Universale) tipinin ən parlaq nümayəndəsi. İkinci minilliyin adamı seçilmişdir.

Leonardo da Vinçi
it. Leonardo di ser Pyero da Vinçi
Doğum adı Leonardo di ser Piero da Vinci
Doğum tarixi
Doğum yeri Vinçi, Florensiya Respublikası
Vəfat tarixi (67 yaşında)
Vəfat yeri Ambuaz, Fransa Krallığı
Vəfat səbəbi beyin qansızması[d]
Vətəndaşlığı
Fəaliyyəti rəssam, mühəndis, astronom, filosof, anatomiyaçı, riyaziyyatçı, heykəltəraş, universal insan, memar, inşaat mühəndisi[d], diplomat, ixtiraçı, bəstəkar, şair, musiqiçi, fizik, fizioloq, botanik, kimyaçı, zooloq, karikaturaçı, alim
Təhsili
Janrı portret, portret rəssamlığı[d], dini rəssamlıq[d]
Stili Renessans
Tanınmış işləri Mona Liza
Sonuncu şam yeməyi
Vəftizçi İohann
Müjdə
Dionis
Dünyanın xilaskarı
Tələbəsi Andrea Solario
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Adı tarixdə 100 ən çox öyrənilmiş şəxsiyyətlər siyahısına daxil edilib.

Uşaqlığı (1452–1466)

 
Leonardo da Vinçinin uşaqlıqda yaşadığı ev

Leonardo 15 aprel 1452-ci ildə (köhnə stillə) Mediçilərin rəhbərlik etdiyi Florensiya Respublikasının ərazisində, Arno çayı vadisindəki Vinçi şəhəri yaxınlığında Ankiano kəndində Messer Pyero (1427–1504) adlı notariusun və Katerina adlı sadə kəndlinin övladı olaraq dünyaya göz açmışdır. Leonardonun babası Antonio da Vinçinin (1372–1468) öz gündəliyində bu barədə etdiyi qeyd belə səslənir: "Şənbə günü, 15 apreldə gecə saat 3-də nəvəm — oğlum Pyeronun oğlu anadan oldu. Uşağa Leonardo adı verildi. Onu Pyero di Bartolomeo xaç suyuna çəkdi".

Müasir baxımdan Leonardonun soyadı olmamışdır, belə ki, "da Vinçi" sadəcə "Vinçidən olan" mənasına gəlir. Onun tam adı "Lionardo di ser Pyero da Vinçi", yəni Vinçidən olan ser Pyeronun oğlu Leonardo kimi səslənirdi.

Leonardo doğulduğu ildə — 1452-ci ildə atası öz çevrəsindən olan Albiera Amadori ilə evlənmiş, Katerina isə Akkatabriqu di Pyero dell Vakka adlı şəxsə ərə getmişdi. Uşaq erkən yaşlarını anası ilə birgə Ankianoda keçirmişdir. Pyeronun ilk evliliyi uşaqsız olduğu üçün bir müddətdən sonra o, 3 yaşlı Leonardonu öz yanına aparmışdır. Həmin dövrdə nikahdan kənar dünyaya gəlmiş uşaqlar da qanuni varislər sayıldığından, cəmiyyət Leonardonu normal qəbul etmişdir. Analığı — 16 yaşlı Albiera, Leonardonu sevsə də, gənc yaşlarında vəfat etmişdi. Leonardo özü 16 yaşına çatdıqda atası yenidən evlənmiş, bu dəfə seçimi 22 yaşlı Françeska Lanfredini olmuşdur. İkinci dəfə evləndikdən sonra Pyero öz ailəsi ilə birgə Florensiyaya köçmüşdür. Pyeronun qanuni övladları isə onun üçüncü və dördüncü evlilikləri nəticəsində dünyaya gəlmişdi.

Meduza qalxanı haqqında əfsanə

İntibah rəssamlarının bioqrafı Vazari tərəfindən nəql olunmuş əfsanəyə görə, bir dəfə tanış kəndli dairəvi qalxan düzəldərək Pyeroya gətirmiş və içinə rəsm çəkdirmək üçün rəssam tapmağı xahiş etmişdir. Pyero qalxanı öz oğluna ötürmüşdür. Leonardo qalxan üzərində Meduza qorqonanın başını təsvir etmək qərarına gəlmiş, bunun üçün kərtənkələ, ilan, çəyirtkə, tırtıl, yarasa və digər heyvanlardan istifadə edərək, qorxunc və iyrənc bədheybət şəkli yaratmışdır. Nəticə Leonardonun gözlədiyindən də artıq olmuş, ilk dəfə təsviri görən atası qorxuya düşmüşdü. Pyero kəndliyə üzərində oxla dəlinmiş ürək təsviri olan bir qalxan vermiş, Leonardonun yaratdığı Meduza qalxanını isə Florensiyada 100 dukata satmışdı. Rəvayətə görə, qalxan Mediçi ailəsinin əlinə keçmiş, ailə şəhərdə baş vermiş bir üsyan nəticəsində qovulduğu zaman itmişdi. İllər sonra kardinal del Monte, rəssam Karavacoya Meduzanın rəsmini sifariş vermişdi.

Verokkionun emalatxanasında (1466–1472)

1466-cı ildə, 14 yaşında ikən Leonardo Verokkio adı ilə tanınan rəssam Andrea di Çionenin "Florensiyada ən yaxşı sayılan" emalatxanasında şagirdliyə başlamışdır. Emalatxananın İtaliyanın həmin dövrdəki intellektual mərkəzi Florensiyada yerləşməsi Leonardonun inkişafında böyük rol oynamışdır: o, təkcə humanitar biliklərə yiyələnməmiş, həmçinin rəsmxət, kimya, metallurgiya, metalla, gipslə və dəri ilə işləmə, mexanika və dülgərlik kimi bəzi texniki bacarıqlar əldə etmiş, rəsm və heykəltəraşlıqla məşğul olmuşdur. Emalatxanada Leonardodan başqa Perucino, Lorenso di Kredi, Anyolo di Polo da təhsil alır, Bottiçelli işləyir, oraya tez-tez Girlandayo kimi məşhurlar gəlirdi.

1472-cü ildə 20 yaşlı Leonardo da Vinçi rəssam və həkimlərin gildiyası sayılan Müqəddəs Luka gildiyasında usta təsnifatını əldə etmişdir. Atasının Leonardo üçün emalatxana açmasına baxmayaraq, onun Verokkio ilə bağlılığı bitməmiş və öz müəllimi ilə əməkdaşlığa davam etmişdir.

Leonardonun məlum olan ən erkən işi Arno vadisinin qələm və mürəkkəblə yaradılmış təsviridir. İş 5 avqust 1473-cü ilə aiddir.

Məğlub olmuş müəllim

Verokkionun emalatxanasındakı rəsm işlərinin bir çoxu onun tələbələri tərəfindən görülürdü. Vazarinin yazdığına görə, Verokkionun "Məsihin vəftizi" rəsminin yaradılmasında Leonardo da iştirak etmişdir: gənc rəssama İsa peyğəmbərin geyimini saxlayan mələyi çəkmək tapşırılmışdı. Beləliklə, rəsmdəki 2 mələkdən birini Verokkio, digərini Leonardo yaratmışdı. Vazarinin iddiasına görə, şagirdinin özündən daha güclü olduğunu görən Verokkio fırçasını yerə qoymuş və bir daha rəssamlıqla məşğul olmamışdır.

Peşəkar fəaliyyəti (1472–1513)

Ömrünün ilkin illərində Florensiyada yaşayıb yaradan da Vinçi sonralar ayrı-ayrı hökmdarların saraylarında yaşayaraq möhtəşəm ixtiralar irəli sürür. Lakin heç kimin onun bu ixtiralarını başa düşmədiyini anlayıb bir müddət dərin məyusluğa qapılır. 1516-cl ildə Fransa kralı I Fransiskdən dəvət alır və Fransaya köçərək ömürünün sonuna qədər burada yaşayıb yaradır. "İntibah insan"ın prototipi kimi hamının yaxşı tanıdığı Leonardo da Vinçinin elmə olan sonsuz həvəsi və heyrətamiz ixtiraçılıq-yaradıcılıq istedadı Avropa İntibahının əsas hərəkətverici qövvəsinə çevrilir. Bir qayda olaraq bütün dövrlərin ən böyük rəssamı və çoxçeşidli qabiliyyətlərə malik ən istedadlı şəxsiyyəti kimi qəbul olunur.

Leonardo da Vinçinin rəsm əsərlərindən ən məşhurları təkrarolunmaz Mona Liza portreti və Sonuncu Şam yeməyi əsəridir. Yalnız və yalnız Mikelancelonun yaratdığı Adəmin Yaradılışı əsəri bu iki əsərə bərabər tutulur. Leonardo da Vinçinin yaratdığı Vitruvian İnsan əsəri də bu kateqoriyalı rəsm əsərlərinə daxil edilir.

Təəsüflər olsun ki, müasir günümüzə qədər dahi rəssamın yalnız 15 rəsm əsəri gəlib çıxmışdır. Lakin bu azsaylı rəsm əsərləri onun elmi diaqramlar, cizgilər və rəssamlığın nəzəri əsaslarına aid fikrilərinin əks olunduğu şəxsi əlyazmaları sonrakı nəsillər üçün misilsiz elmi mənbə rolunu oynamışdır.

Mühəndis kimi isə o dövr insanlarının qavraya bilməyəcəyi, yalnız bir neçə əsr sonra bəşəriyyətin tam yiyələnəcəyi, olduqca mürəkkəb ixtiralar etmişdir. Onun vertolyot, tank, konsentrə edilmiş günəş enerjisi, kalkulyator, ikikorpuslu gəmi və s. mürrəkkəb texnologiyaları hələ XVI əsrdə konsepyalaşdırması və Plitələrin Tektonikası haqqında irəli sürdüyü ibtidai fikirlər onun sonsuz dühasından xəbər verir. Adlarını sadaladığımız konsepsiyaların əksəriyyəti sağlığında nəinki həyata keçirilmiş, hətta müasirləri tərəfindən qavranıla belə bilinməmişdir.

Leonardo da Vinçi anatomiya, mühəndislik, optika və hidrodinamika elmlərini də mükəmməl səviyyədə bilmiş və bu elmlərin inkişafına böyük töhfələr vermişdir.

Deyilənə görə, rəssamın müsəlman anasının vətəni Cənubi Qafqaz dağları və Xəzər dənizi arasında yerləşən Azərbaycandır. Bu barədə Kanadanın "National Library and Archives"-də Azərbaycan və Türkiyə səfirliklərinin birgə təşkil etdikləri mühazirə zamanı məlumat verilib.

Leonardo da Vinçini tədqiqatı ilə məşğul olan tədqiqatçı Louis Buff Parry mühazirə zamanı olduqca maraqlı faktların üstünü açıb. Onun sözlərinə görə, rəssamın barmaq izi üzərində aparılan tədqiqat zamanı onun anasının İtaliyaya qul kimi aparıldığı məlum olub.

Leonardo da Vinçinin anası "Katerina" adlı sadə kəndli qadın olub. Bu ad həmin dövrdə Asiyadan gətirilən və Konstantinopolda (indiki İstanbul) satılan qullara verilən ümumi ad olub. Atası Piero Fruosina isə notariusda çalışıb.

Hazırda tədqiqatçılar onun anasının satış vərəqəsini axtarırlar, çünki məhz bunun sayəsində qadının həqiqətən Şərqi Avropa və Qərbi Asiyanı birləşdirən Azərbaycandan olduğu sübut ediləcək.

Parry mühazirdə "Leonardo Da Vinçi və onun anası Katerinanın Şərqi sirləri" başlıqlı olduqca mühüm materiallar təqdim edib.

Qeyd edək ki, Leanardo da Vinçinin tədqiqatları hələ də davam etdirilir.

Bir neçə il əvvəl dünyanın bir çox ölkələrinin vətəndaşlarının qatıldığı geniş rəy sorğusunda belə qənaətə gəlinmişdi ki, ikinci minilliyin ən böyük şəxsiyyəti italiyalı Leonardo da Vinçi olmuşdur. Təsadüfi deyil. Əsasən rəssam və "Mona Liza" əsərinin müəllifi kimi tanınan Leonardo da Vinçi zamanı qabaqlayan unikal bir zəka sahibi olaraq bu gün də milyonları heyrətə gətirir.

Leonardo da Vinçi Florensiya

Oğlunun xüsusi istedadını görən ata Florensiyaya köçür. Nəhayət, günlərin birində Pyero da Vinçi oğlunun rəsmlərini özünün köhnə dostu, Florensiyada ən məşhur heykəltəraş, rəssam və zərgər kimi tanınan Andrea Verokkoya göstərir. Verokko onlara baxanda heyrətə gəlir və deyir ki, bu uşaq özünü bütünlükdə rəssamlığa həsr etməlidir. 1466-cı ildə Leonardo şagird kimi Verokkonun emalatxanasında fəaliyyətə başlayır. Çox keçmədən gənc Leonardoya öz müəllimini ötmək müyəssər olur. Bu, o dövr idi ki, artıq elm və incəsənətdə İntibah yetişirdi. Nəhayət, Renessans gəlib Verokkonun emalatxanasına da çatdı. Burada əl-ələ verib çoxlu rəssam, heykəltəraş, dəmirçi işləyirdi. Elementar mexaniki işlər də görülürdü. Leonardo rəssamlıq və heykəltəraşlıqla yanaşı, qazıntı və yük qaldırmaq üçün olan alətlərin mexanizmini də öyrənirdi. Sonralar bunlar müxtəlif ideya və kəşflər üçün işinə yarayacaqdı.

Qəribəlikləri

İnsan kimi qəribəlikləri də çox idi. O, bazarı gəzir, qazancı çox olmasa da, quş satılan yerlərdə quşları qəfəsdən çıxarar, pulunu ödəyib azad edərdi. Gündə hər saatda on beş dəqiqə olmaqla yatarmış. Yazı tərzi də fərqli imiş. Solaxay olan Leonardo sağdan sola, çox vaxt tərsinə yazırmış və yazdıqlarını yalnız güzgüdə oxumaq mümkün imiş. Bəziləri bunu mürtədlikdə ittiham olunmaqdan qorunmaq, bəziləri ixtiralarının sirrini saxlamaq üçün etdiyini yazır. Sonralar bu manuskriptləri oxumağa müxtəlif alimlər on illər sərf ediblər.

İudanın "prototipini" harada axtarmalı

Tezliklə istedadlı bir rəssam kimi tanınan Leonardo 1482–1499-cu illərdə Milanda hərbi mühəndis, arxitektor, heykəltəraş və rəssam işləyir — hersoq Lüdovik Sfortsanın yanında. Sforsa İtaliyada tiran kimi tanınırdı. Onu heç kəs sevmirdi, amma qorxudan hesablaşırdılar. Burdakı iş Leonardonu təmin etmirdi. Maaşı çox az idi. Hətta deyirlər ki, saray liliputu da ondan çox qazanırmış. Da Vinçi Milanda Sfortsanın sifarişi ilə "Sonuncu şam yeməyi" əsəri üzərində işləməyə başlayır. Rəsmdə İsa peyğəmbərlə həvarilərin son söhbəti təsvir olunur. Peyğəmbər orada bildirir ki, həvarilərin biri satqındır. Və təbii ki, bu sözlər ayrı-ayrı sifətlərdə fərqli emosiyalar oyadır. Da Vinçi burada öz unikal bacarığını göstərib. Rəsmdə satqın İuda da yer alır. Deyirlər ki, İudanın sifətinin təsviri üçün Leonardo cinayətkarların toplaşdığı pritonları gəzib axtarırdı. Amma istədiyini tapa bilmirmiş. Nəhayət, o cinayətkar yuvalarında axtardığını… monastırda tapır. Özündən son dərəcədə razı və zəhlətökən priorun (monastır başçısı) başını çəkir. Bunu eşidən Sfortsa gülməkdən qəşş eləyir: "Sən tamamilə düzgün seçim etmisən". Da Vinçi Sfortsanın at üzərində 80 metrlik bürünc heykəlini hazırlamağa başlayır. Amma 1499-cu ildə Fransa kralı XII Lüdovikin qoşunları Milanı ələ keçirir və orada əsl vandalizm nümayiş etdirir. Françesko Sfortsanın tamamlanmamış heykəli də məhv edilir. Leonrado yenidən Florensiyaya qayıtmalı olur.

"At rəssamı"

Florensiya respublikasının dekreti ilə iki böyük rəssama — da Vinçi və Mikelanceloya (Rafael hələ çox gənc idi) Şura sarayında freska çəkmək sifariş verilir. Süjet kimi Piza döyüşü nəzərdə tutlurdu. Da Vinçidən otuz yaş kiçik olan Mikelancelo çox ciddi və təhlükəli rəqib idi. 1503-cü ildə onun əsəri artıq hazır idi. Da Vinçi isə 1504-də işə başladı. Nəhayət, 1505-ci ildə karton üzərinə çəkilmiş əsərlər Şura sarayında yanaşı qoyulmuşdu. Amma Florensiya hökuməti onlardan heç birinə üstünlük verməmək üçün freska çəkiləsi olmayıb. Bu şəkillərin hər ikisi itib. Mikelancelo ilə da Vinçinin araları sərin olub. Hətta rəvayətə görə, bir dəfə rastlaşanda (Da Vinçi ondan otuz yaş böyük olub) Mikelancelo ona deyib: "At rəssamı! Bürüncdən bir heykəli belə tökə bilməyib biabır oldun".

Sfumato

Leonardo sənətdə sfumato (italyanca tüstü kimi yox olan) prinsipinin yaradıcısıdır. Bu üsulla çəkilən şəkillərdə rənglər sanki bir-birində həll olunur, dəqiq sərhəd yaranmır. Həyatda olduğu kimi hər şey yayılır, biri digərinə nüfuz edir. Eyni zamanda nəfəs alır, yaşayır, fantaziyaları hərəkətə təhrik edir. O, şəkil çəkərkən qəsdən işlədiyi otağı tüstü ilə doldurardı ki, tüstü burumlarında, topalarda obrazlar tapsın. Məhz sfumato prinsipi nəticəsində Cokondanın parlaq təbəssümü öz təcəssümünü tapdı. O, elə çəkilib ki, şəklə baxanda fokus nöqtəsindən asılı olaraq, Mona Liza bəzən nəvaziş və şəfqətlə gülür, bəzənsə qəzəblə dişlərini qıcırdadır. Əsərin ikinci möcüzəsi odur ki, Mona Liza sanki diridir. Əsrlər keçdikcə onun təbəssümü dəyişir — dodaqlarının qıraqları yuxarı qalxır.

Cokonda kim olub

Da Vinçinin bioqrafı Vazari yazır ki, bu əsər konkret sifarişlə çəkilib: "Leonardo fırçaya sarılıb Françesko del Cokonde üçün onun arvadı monna Lizanın portretini çəkməyə başladı. Amma üzərində dörd il işləyib rəsmi yarımçıq qoydu. Bu portret hazırda Fransa kralının kolleksiyasındadır. Yeri gəlmişkən, Leonardo bu üsula əl atdı: madonna Liza çox gözəl idi. Da Vinçi xeyli adam toplamışdı. Onlar lirada çalır, mahnı oxuyurdular. Burada həmişə təlxəklər olurdu. Onlar melanxoliyanı qovmaq və şən ovqat yaratmaq üçün çalışırdılar". Ziqmund Freyd yazır ki, bu versiya özünü doğrultmur. Əgər belə idisə, Françesko del Cokondonun arvadının rəsmi necə olub ki, Leonardoda qalıb və Fransaya aparılıb? Cokonda üçün 1-ci Fransisk maliyyə problemləri olsa da, ona 45 000 frank ödəmişdi.

Gülümsə bir az

Nədənsə da Vinçinin bütün rəsmlərində, freskalarında qadınlar sirli bir tərzdə gülümsəyirlər. Bu təbəssüm və yarımtəbəssümləri kişi rəsmlərində də görmək olar. "İsa peyğəmbərin xaç suyuna çəkilməsi" rəsmində Yəhya peyğəmbər xaçı — gələcək çarmıxın simvolunu göstərərək gülür. Madonna Lita qıvrımsaçlı, gələcəyin peyğəmbəri olacaq körpənin üzərinə əyilib gülümsəyir. Mona ("madonna" sözünün qısaldılmış variantı) Liza gülür. Onun gülüşü haqqında cildlərlə kitablar yazılıb. Araşdırıcılar bir məsələdə həmrəydirlər: bunlar adi gülüş deyil. Böyük sirləri bilənlərin gülüşüdür.

Sultan II Bəyazidə məktub

Çox da uzaq olmayan keçmişdə İstanbulda Topqapı sarayında bir vərəq tapılıb. Burada Leonardo da Vinçinin türk sultanı II Bəyazidə məktubu və onun tərcüməsi var. Məktubun 1502–1503-cü ildə yazıldığı güman edilir. Burada Leonardo sultana bir neçə ixtirasını təqdim edir. Bunların sırasında böyük bir körpü layihəsi də var. O vaxt florensiyalılarla türklər arasında gözəl münasibətlər vardı. Da Vinçi sultana yazır: "Eşitmişəm, İstambulla Qalatanı birləşdirən körpü tikdirmək istəyirsən, amma bacarıqlı usta tapmırsan". Da Vinçi altından yelkənli gəmilərin rahatlıqla keçəcəyi böyük bir körpünün layihəsini yaratmışdı. Leonardo körpünün ölçülərini qeyd kitabçasında belə verib: eni 40 dirsək, sudan hündürlüyü 70 dirsək, uzunluğu 600 dirsək — bunun 400-ü su üzərindən, iki yüzü quruda. Körpünün cızmaqarası da var. O vaxt bir Florensiya dirsəyi 0,586 metr olub. Beləliklə, körpünün ölçüləri belə olmalı idi: eni 23,75 metr, sudan hündürlüyü 40,852 metr, uzunluğu 350 metr. Bu layihə o vaxt həyata keçməyib. Amma beş yüz il sonra — cəmi bir neçə il bundan əvvəl Norveçdə bu layihə ilə möhtəşəm bir körpü tikilib. Körpünün təşəbbüskarı olan Vebyürn Sand yazır ki, öz gözəllliyinə görə da Vinçinin layihəsi çox cazibədardır. Onun yanında 20-ci əsrin yetmişinci illərinin layihələri köhnə dəbli görünür.

Azərbaycanlı olması ilə bağlı iddialar

İngilis tarixçi Simon Hevitt italyan rəssam Leonardo Da Vinçinin əslən Xəzər dənizi hövzəsində yaşamış türklərdən olduğunu iddia edib. Tarixçi "Leonardo da Vinçi və Qiyamət" kitabında yer alıb. "The Guardin" qəzetində yer alan xəbərdə qeyd olunub:

"XV əsrdə Milanda qızılı saçlı qadınlara nadir hallarda rast gəlinirdi, bunu hər kəs bilirdi, amma qəribə qarşılanırdı. Hevitt Leonardonun, Asiyadan Qara dəniz və Avropaya yayılan qızılı saçlı insanların — Xəzər türklərinin nəslindən gəlməsindən şübhələnir".

Hevittin kitabı 1495-ci ildə çəkilən və Almaniyada tapılan bir karikatura əsasında hazırlanıb. Kitab sabah İngiltərədə satışa çıxarılacaq.

Əlavə edək ki, italyan rəssamın Azərbaycan kökənli olması bir neçə ilə əvvəl də gündəmə gəlmişdi. Tarixçi Robin Maksvellin "Xanım Da Vinçi" adlı əsərində Da Vinçinin soy-kökündən bəhs olunur. Kitabda rəssamın anasının Xəzər bölgəsindən olduğu iddia edilir.

Çeti Universiteitinin Antropoliji Tədqiqatlar İnstitutunun direktoru Luici Kapassonun dediyinə görə, Leonardo Da Vinçinin 52 əsərində onun 200-ə yaxın barmaq izlərinin qalıqlarını araşdırıblar. Rəssamın barmaq izlərinin 60 faizində ərəblərə, habelə Cənubi Qafqaz və ya Ön Asiyada yaşayan müsəlmanlara məxsus səciyyəvi ünsürlər aşkarlanıb.

Kanadalı alim Luis Baff Perri isə qətiyyətlə vurğulayır ki, Leonardo Da Vinçinin anası Katerina müsəlman, hətta azərbaycanlı olub: "O vaxt Asiyadan İtaliyaya gətirilən bütün qadın kölələrə Katerina adı verilirdi. Uzun illər boyu apardığım araşdırmalar nəticəsində qəti qənaətim budur ki, Leonardo Da Vinçinin anası Katerina müsəlman olub, indiki Türkiyənin Anadolu bölgəsinə yaxın yerdə doğulub. Bir qədər dəqiq olsaq, həmin yer Azərbaycandır. Bunu dəqiqləşdirmək üçün Azərbaycana səfər də etmişdim və orada qənaətimin doğruluğuna bir daha əmin oldum".

İxtiraçı da Vinçi

Da Vinçinin maraq dairəsi universal idi. Buraya rəssamlıq, heykəltəraşlıq, arixitektura, pirotexnika, hərbi və mülki mühəndislik, riyaziyyat və təbii elmlər, tibb və musiqi daxil idi. Quşların necə uçmasını araşdıran Leonardo hətta uçmaq qərarına gəlmişdi. Bunun üçün qanadlar da düzəltmişdi. Uçuş Qu dağı adlanan yerdə baş tutmalı idi. Yəqin, Qərb Renessansının dahisi ondan hardasa beş yüz ilə əvvəl — düz 1003-ci ildə Nişapurda məscidin günbəzinə çıxıb düzəltdiyi cihazla quş kimi uçmağa cəhd edən və yıxılıb ölən dilşünas və ixtiraçı əl-Cövhəri haqqında eşidibmiş… Yeri gəlmişkən, 15-ci əsrdə anonim fransız rəssamının çəkdiyi bir rəsmdə İsa peyğəmbərin çağa vaxtı fırfıra ilə oynaması təsvir olunur. Oyuncağın oxuna propellerə bənzər nəsə bərkidilib. Görünür, o vaxt belə oyuncaqlar var imiş.

Da Vinçinin maraqlı ixtiralarından biri otuz altı lüləli topdur. Üç yarusda yerləşən lülələrdən biri atanda o biri soyumalı, üçüncü cərgə isə doldurulmalı idi. Bu, avtomatik silahların və raket qurğularının sələfi idi. Bundan başqa o, vertolyotun, sualtı qayığın, skafandrın, deltaplanın, hətta velosipedin çertyojunu çəkib.

Leonardo Fransada

Leonardo ömrünün qürub çağlarını Fransada keçirib. 1516-cı ildə böyük rəssam kral 1-ci Fransisk tərəfindən Fransaya dəvət olunur. Ona kralın baş rəssamı, arxitektoru və mexaniki vəzifəsi təklif olunur. Şahidlərin dediklərinə əsəasən, o, sarayda müşavir və məsləhətçi kimi fəaliyyət göstərir. İxtiralarını yenə davam etdirirmiş. Rəvayətə görə, sarayda olanda Leonardo yayla hərəkət edən mexaniki şir düzəldibmiş. Bir dəfə msiteriya zamanı şir krala doğru hərəkət edir — sanki üstünə cumacaq. Fransisk əsa ilə şiri vuranda onun sinəsi açılır və oradan kralın ayağının altına zanbaq tökülür. Vazari yazır ki, da Vinçi xəstə olanda kral onu yoluxurmuş. Bir dəfə o bayılır və Fransisik onu qaldırıb başını dizinin üstünə qoyur. Elə həmin anda da böyük rəssam canını tapşırır. Bu, 2 may 1519-cu ildə Fransanın Turen şəhərindəki Klu qəsrində baş verib.

İxtiraları

Aşağıdakıların Leonardo da Vinçi tərəfindən ixtira edildiyi hesab edilir:

Aforizmləri

  • Elm sərkərdə, təcrübə əsgərdir.
  • Dəmir istifadə olunmayanda paslanır. Su duranda iylənir, soyuqda donur. İnsan ağlı da istifadə olunmayanda vərəmləyir.
  • Orda ki rəssamın əlini ruh idarə etmir, orda sənət olmur. Orda ki fikir əllə birgə işləmir, orada rəssam yoxdur.
  • Kasıblara əvvəlcə yaltaqlanmaq,sonra onları aldatmaq,sonra oğurlamaq və sonda öldürmək 'İqtisadiyyat' adlanır.
  • Səhvlərnizi aşkar edən düşmən,onları ört-basdır edən düşməndən yaxşıdır.

Əsərləri

İstinadlar

  1. http://mini-site.louvre.fr/trimestriel/2019/léonard_de_vinci/6/
  2. Mathematics Genealogy Project (ing.) — 1997.
  3. ↑ https://www.britannica.com/biography/Leonardo-da-Vinci
  4. Leonardo Da Vinçinin anası azərbaycanlıdır? 2016-03-04 at the Wayback Machine Anspress. tarixi:2009.10.22
  5. Leonardo Da Vinçi azərbaycanlı olub — İngilis tarixçidən sensasion iddia
  6. Italians laughed at Leonardo da Vinci, the ginger genius

September 13, 2021
leonardo, vinçi, leonardo, pyero, vinçi, leonardo, pyero, vinçi, aprel, 1452, 1519, avropa, intibah, dövründə, yaşamış, ensiklopedik, alim, riyaziyyatçı, mühəndis, ixtiraçı, rəssam, heykəltəraş, memar, musiqiçi, yazıçı, italiya, intibahının, rəmzi, sayılan, un. Leonardo di ser Pyero da Vinci it Leonardo di ser Pyero da Vinci 15 aprel 1452 2 may 1519 Avropa Intibah dovrunde yasamis ensiklopedik alim riyaziyyatci muhendis ixtiraci ressam heykelteras memar musiqici ve yazici Italiya Intibahinin remzi sayilan Universal insan ing Homo Universale tipinin en parlaq numayendesi Ikinci minilliyin adami secilmisdir Leonardo da Vinciit Leonardo di ser Pyero da VinciDogum adi Leonardo di ser Piero da Vinci 1 Dogum tarixi 15 aprel 1452Dogum yeri Vinci Florensiya RespublikasiVefat tarixi 2 may 1519 67 yasinda Vefat yeri Ambuaz Fransa KralligiVefat sebebi beyin qansizmasi d Vetendasligi Florensiya RespublikasiFealiyyeti ressam muhendis astronom filosof anatomiyaci riyaziyyatci heykelteras universal insan memar insaat muhendisi d diplomat ixtiraci bestekar sair musiqici fizik fizioloq botanik kimyaci zooloq karikaturaci alimTehsili Florensiya Universiteti 2 Janri portret portret ressamligi d 3 dini ressamliq d 3 Stili RenessansTaninmis isleri Mona LizaSonuncu sam yemeyiVeftizci IohannMujdeDionisDunyanin xilaskariTelebesi Andrea Solario Vikianbarda elaqeli mediafayllarAdi tarixde 100 en cox oyrenilmis sexsiyyetler siyahisina daxil edilib Mundericat 1 Usaqligi 1452 1466 1 1 Meduza qalxani haqqinda efsane 2 Verokkionun emalatxanasinda 1466 1472 2 1 Meglub olmus muellim 3 Pesekar fealiyyeti 1472 1513 4 Leonardo da Vinci Florensiya 5 Qeribelikleri 6 Iudanin prototipini harada axtarmali 7 At ressami 8 Sfumato 9 Cokonda kim olub 10 Gulumse bir az 11 Sultan II Beyazide mektub 12 Azerbaycanli olmasi ile bagli iddialar 13 Ixtiraci da Vinci 14 Leonardo Fransada 14 1 Ixtiralari 15 Aforizmleri 16 Eserleri 17 IstinadlarUsaqligi 1452 1466 Redakte Leonardo da Vincinin usaqliqda yasadigi ev Leonardo 15 aprel 1452 ci ilde kohne stille Medicilerin rehberlik etdiyi Florensiya Respublikasinin erazisinde Arno cayi vadisindeki Vinci seheri yaxinliginda Ankiano kendinde Messer Pyero 1427 1504 adli notariusun ve Katerina adli sade kendlinin ovladi olaraq dunyaya goz acmisdir Leonardonun babasi Antonio da Vincinin 1372 1468 oz gundeliyinde bu barede etdiyi qeyd bele seslenir Senbe gunu 15 aprelde gece saat 3 de nevem oglum Pyeronun oglu anadan oldu Usaga Leonardo adi verildi Onu Pyero di Bartolomeo xac suyuna cekdi Muasir baximdan Leonardonun soyadi olmamisdir bele ki da Vinci sadece Vinciden olan menasina gelir Onun tam adi Lionardo di ser Pyero da Vinci yeni Vinciden olan ser Pyeronun oglu Leonardo kimi seslenirdi Leonardo doguldugu ilde 1452 ci ilde atasi oz cevresinden olan Albiera Amadori ile evlenmis Katerina ise Akkatabriqu di Pyero dell Vakka adli sexse ere getmisdi Usaq erken yaslarini anasi ile birge Ankianoda kecirmisdir Pyeronun ilk evliliyi usaqsiz oldugu ucun bir muddetden sonra o 3 yasli Leonardonu oz yanina aparmisdir Hemin dovrde nikahdan kenar dunyaya gelmis usaqlar da qanuni varisler sayildigindan cemiyyet Leonardonu normal qebul etmisdir Analigi 16 yasli Albiera Leonardonu sevse de genc yaslarinda vefat etmisdi Leonardo ozu 16 yasina catdiqda atasi yeniden evlenmis bu defe secimi 22 yasli Franceska Lanfredini olmusdur Ikinci defe evlendikden sonra Pyero oz ailesi ile birge Florensiyaya kocmusdur Pyeronun qanuni ovladlari ise onun ucuncu ve dorduncu evlilikleri neticesinde dunyaya gelmisdi Meduza qalxani haqqinda efsane Redakte Intibah ressamlarinin bioqrafi Vazari terefinden neql olunmus efsaneye gore bir defe tanis kendli dairevi qalxan duzelderek Pyeroya getirmis ve icine resm cekdirmek ucun ressam tapmagi xahis etmisdir Pyero qalxani oz ogluna oturmusdur Leonardo qalxan uzerinde Meduza qorqonanin basini tesvir etmek qerarina gelmis bunun ucun kertenkele ilan ceyirtke tirtil yarasa ve diger heyvanlardan istifade ederek qorxunc ve iyrenc bedheybet sekli yaratmisdir Netice Leonardonun gozlediyinden de artiq olmus ilk defe tesviri goren atasi qorxuya dusmusdu Pyero kendliye uzerinde oxla delinmis urek tesviri olan bir qalxan vermis Leonardonun yaratdigi Meduza qalxanini ise Florensiyada 100 dukata satmisdi Revayete gore qalxan Medici ailesinin eline kecmis aile seherde bas vermis bir usyan neticesinde qovuldugu zaman itmisdi Iller sonra kardinal del Monte ressam Karavacoya Meduzanin resmini sifaris vermisdi Verokkionun emalatxanasinda 1466 1472 Redakte1466 ci ilde 14 yasinda iken Leonardo Verokkio adi ile taninan ressam Andrea di Cionenin Florensiyada en yaxsi sayilan emalatxanasinda sagirdliye baslamisdir Emalatxananin Italiyanin hemin dovrdeki intellektual merkezi Florensiyada yerlesmesi Leonardonun inkisafinda boyuk rol oynamisdir o tekce humanitar biliklere yiyelenmemis hemcinin resmxet kimya metallurgiya metalla gipsle ve deri ile isleme mexanika ve dulgerlik kimi bezi texniki bacariqlar elde etmis resm ve heykelterasliqla mesgul olmusdur Emalatxanada Leonardodan basqa Perucino Lorenso di Kredi Anyolo di Polo da tehsil alir Botticelli isleyir oraya tez tez Girlandayo kimi meshurlar gelirdi 1472 cu ilde 20 yasli Leonardo da Vinci ressam ve hekimlerin gildiyasi sayilan Muqeddes Luka gildiyasinda usta tesnifatini elde etmisdir Atasinin Leonardo ucun emalatxana acmasina baxmayaraq onun Verokkio ile bagliligi bitmemis ve oz muellimi ile emekdasliga davam etmisdir Leonardonun melum olan en erken isi Arno vadisinin qelem ve murekkeble yaradilmis tesviridir Is 5 avqust 1473 cu ile aiddir Meglub olmus muellim Redakte Verokkionun emalatxanasindaki resm islerinin bir coxu onun telebeleri terefinden gorulurdu Vazarinin yazdigina gore Verokkionun Mesihin veftizi resminin yaradilmasinda Leonardo da istirak etmisdir genc ressama Isa peygemberin geyimini saxlayan meleyi cekmek tapsirilmisdi Belelikle resmdeki 2 melekden birini Verokkio digerini Leonardo yaratmisdi Vazarinin iddiasina gore sagirdinin ozunden daha guclu oldugunu goren Verokkio fircasini yere qoymus ve bir daha ressamliqla mesgul olmamisdir Pesekar fealiyyeti 1472 1513 RedakteOmrunun ilkin illerinde Florensiyada yasayib yaradan da Vinci sonralar ayri ayri hokmdarlarin saraylarinda yasayaraq mohtesem ixtiralar ireli surur Lakin hec kimin onun bu ixtiralarini basa dusmediyini anlayib bir muddet derin meyusluga qapilir 1516 cl ilde Fransa krali I Fransiskden devet alir ve Fransaya kocerek omurunun sonuna qeder burada yasayib yaradir Intibah insan in prototipi kimi haminin yaxsi tanidigi Leonardo da Vincinin elme olan sonsuz hevesi ve heyretamiz ixtiraciliq yaradiciliq istedadi Avropa Intibahinin esas hereketverici qovvesine cevrilir Bir qayda olaraq butun dovrlerin en boyuk ressami ve coxcesidli qabiliyyetlere malik en istedadli sexsiyyeti kimi qebul olunur Leonardo da Vincinin resm eserlerinden en meshurlari tekrarolunmaz Mona Liza portreti ve Sonuncu Sam yemeyi eseridir Yalniz ve yalniz Mikelancelonun yaratdigi Ademin Yaradilisi eseri bu iki esere beraber tutulur Leonardo da Vincinin yaratdigi Vitruvian Insan eseri de bu kateqoriyali resm eserlerine daxil edilir Teesufler olsun ki muasir gunumuze qeder dahi ressamin yalniz 15 resm eseri gelib cixmisdir Lakin bu azsayli resm eserleri onun elmi diaqramlar cizgiler ve ressamligin nezeri esaslarina aid fikrilerinin eks olundugu sexsi elyazmalari sonraki nesiller ucun misilsiz elmi menbe rolunu oynamisdir Muhendis kimi ise o dovr insanlarinin qavraya bilmeyeceyi yalniz bir nece esr sonra beseriyyetin tam yiyeleneceyi olduqca murekkeb ixtiralar etmisdir Onun vertolyot tank konsentre edilmis gunes enerjisi kalkulyator ikikorpuslu gemi ve s murrekkeb texnologiyalari hele XVI esrde konsepyalasdirmasi ve Plitelerin Tektonikasi haqqinda ireli surduyu ibtidai fikirler onun sonsuz duhasindan xeber verir Adlarini sadaladigimiz konsepsiyalarin ekseriyyeti sagliginda neinki heyata kecirilmis hetta muasirleri terefinden qavranila bele bilinmemisdir Leonardo da Vinci anatomiya muhendislik optika ve hidrodinamika elmlerini de mukemmel seviyyede bilmis ve bu elmlerin inkisafina boyuk tohfeler vermisdir Deyilene gore ressamin muselman anasinin veteni Cenubi Qafqaz daglari ve Xezer denizi arasinda yerlesen Azerbaycandir Bu barede Kanadanin National Library and Archives de Azerbaycan ve Turkiye sefirliklerinin birge teskil etdikleri muhazire zamani melumat verilib Leonardo da Vincini tedqiqati ile mesgul olan tedqiqatci Louis Buff Parry muhazire zamani olduqca maraqli faktlarin ustunu acib Onun sozlerine gore ressamin barmaq izi uzerinde aparilan tedqiqat zamani onun anasinin Italiyaya qul kimi aparildigi melum olub Leonardo da Vincinin anasi Katerina adli sade kendli qadin olub Bu ad hemin dovrde Asiyadan getirilen ve Konstantinopolda indiki Istanbul satilan qullara verilen umumi ad olub Atasi Piero Fruosina ise notariusda calisib Hazirda tedqiqatcilar onun anasinin satis vereqesini axtarirlar cunki mehz bunun sayesinde qadinin heqiqeten Serqi Avropa ve Qerbi Asiyani birlesdiren Azerbaycandan oldugu subut edilecek Parry muhazirde Leonardo Da Vinci ve onun anasi Katerinanin Serqi sirleri basliqli olduqca muhum materiallar teqdim edib Qeyd edek ki Leanardo da Vincinin tedqiqatlari hele de davam etdirilir 4 Bir nece il evvel dunyanin bir cox olkelerinin vetendaslarinin qatildigi genis rey sorgusunda bele qenaete gelinmisdi ki ikinci minilliyin en boyuk sexsiyyeti italiyali Leonardo da Vinci olmusdur Tesadufi deyil Esasen ressam ve Mona Liza eserinin muellifi kimi taninan Leonardo da Vinci zamani qabaqlayan unikal bir zeka sahibi olaraq bu gun de milyonlari heyrete getirir Leonardo da Vinci Florensiya RedakteOglunun xususi istedadini goren ata Florensiyaya kocur Nehayet gunlerin birinde Pyero da Vinci oglunun resmlerini ozunun kohne dostu Florensiyada en meshur heykelteras ressam ve zerger kimi taninan Andrea Verokkoya gosterir Verokko onlara baxanda heyrete gelir ve deyir ki bu usaq ozunu butunlukde ressamliga hesr etmelidir 1466 ci ilde Leonardo sagird kimi Verokkonun emalatxanasinda fealiyyete baslayir Cox kecmeden genc Leonardoya oz muellimini otmek muyesser olur Bu o dovr idi ki artiq elm ve incesenetde Intibah yetisirdi Nehayet Renessans gelib Verokkonun emalatxanasina da catdi Burada el ele verib coxlu ressam heykelteras demirci isleyirdi Elementar mexaniki isler de gorulurdu Leonardo ressamliq ve heykelterasliqla yanasi qazinti ve yuk qaldirmaq ucun olan aletlerin mexanizmini de oyrenirdi Sonralar bunlar muxtelif ideya ve kesfler ucun isine yarayacaqdi Qeribelikleri RedakteInsan kimi qeribelikleri de cox idi O bazari gezir qazanci cox olmasa da qus satilan yerlerde quslari qefesden cixarar pulunu odeyib azad ederdi Gunde her saatda on bes deqiqe olmaqla yatarmis Yazi terzi de ferqli imis Solaxay olan Leonardo sagdan sola cox vaxt tersine yazirmis ve yazdiqlarini yalniz guzgude oxumaq mumkun imis Bezileri bunu murtedlikde ittiham olunmaqdan qorunmaq bezileri ixtiralarinin sirrini saxlamaq ucun etdiyini yazir Sonralar bu manuskriptleri oxumaga muxtelif alimler on iller serf edibler Iudanin prototipini harada axtarmali RedakteTezlikle istedadli bir ressam kimi taninan Leonardo 1482 1499 cu illerde Milanda herbi muhendis arxitektor heykelteras ve ressam isleyir hersoq Ludovik Sfortsanin yaninda Sforsa Italiyada tiran kimi taninirdi Onu hec kes sevmirdi amma qorxudan hesablasirdilar Burdaki is Leonardonu temin etmirdi Maasi cox az idi Hetta deyirler ki saray liliputu da ondan cox qazanirmis Da Vinci Milanda Sfortsanin sifarisi ile Sonuncu sam yemeyi eseri uzerinde islemeye baslayir Resmde Isa peygemberle hevarilerin son sohbeti tesvir olunur Peygember orada bildirir ki hevarilerin biri satqindir Ve tebii ki bu sozler ayri ayri sifetlerde ferqli emosiyalar oyadir Da Vinci burada oz unikal bacarigini gosterib Resmde satqin Iuda da yer alir Deyirler ki Iudanin sifetinin tesviri ucun Leonardo cinayetkarlarin toplasdigi pritonlari gezib axtarirdi Amma istediyini tapa bilmirmis Nehayet o cinayetkar yuvalarinda axtardigini monastirda tapir Ozunden son derecede razi ve zehletoken priorun monastir bascisi basini cekir Bunu esiden Sfortsa gulmekden qess eleyir Sen tamamile duzgun secim etmisen Da Vinci Sfortsanin at uzerinde 80 metrlik burunc heykelini hazirlamaga baslayir Amma 1499 cu ilde Fransa krali XII Ludovikin qosunlari Milani ele kecirir ve orada esl vandalizm numayis etdirir Francesko Sfortsanin tamamlanmamis heykeli de mehv edilir Leonrado yeniden Florensiyaya qayitmali olur At ressami RedakteFlorensiya respublikasinin dekreti ile iki boyuk ressama da Vinci ve Mikelanceloya Rafael hele cox genc idi Sura sarayinda freska cekmek sifaris verilir Sujet kimi Piza doyusu nezerde tutlurdu Da Vinciden otuz yas kicik olan Mikelancelo cox ciddi ve tehlukeli reqib idi 1503 cu ilde onun eseri artiq hazir idi Da Vinci ise 1504 de ise basladi Nehayet 1505 ci ilde karton uzerine cekilmis eserler Sura sarayinda yanasi qoyulmusdu Amma Florensiya hokumeti onlardan hec birine ustunluk vermemek ucun freska cekilesi olmayib Bu sekillerin her ikisi itib Mikelancelo ile da Vincinin aralari serin olub Hetta revayete gore bir defe rastlasanda Da Vinci ondan otuz yas boyuk olub Mikelancelo ona deyib At ressami Buruncden bir heykeli bele toke bilmeyib biabir oldun Sfumato RedakteLeonardo senetde sfumato italyanca tustu kimi yox olan prinsipinin yaradicisidir Bu usulla cekilen sekillerde rengler sanki bir birinde hell olunur deqiq serhed yaranmir Heyatda oldugu kimi her sey yayilir biri digerine nufuz edir Eyni zamanda nefes alir yasayir fantaziyalari herekete tehrik edir O sekil cekerken qesden islediyi otagi tustu ile doldurardi ki tustu burumlarinda topalarda obrazlar tapsin Mehz sfumato prinsipi neticesinde Cokondanin parlaq tebessumu oz tecessumunu tapdi O ele cekilib ki sekle baxanda fokus noqtesinden asili olaraq Mona Liza bezen nevazis ve sefqetle gulur bezense qezeble dislerini qicirdadir Eserin ikinci mocuzesi odur ki Mona Liza sanki diridir Esrler kecdikce onun tebessumu deyisir dodaqlarinin qiraqlari yuxari qalxir Cokonda kim olub RedakteDa Vincinin bioqrafi Vazari yazir ki bu eser konkret sifarisle cekilib Leonardo fircaya sarilib Francesko del Cokonde ucun onun arvadi monna Lizanin portretini cekmeye basladi Amma uzerinde dord il isleyib resmi yarimciq qoydu Bu portret hazirda Fransa kralinin kolleksiyasindadir Yeri gelmisken Leonardo bu usula el atdi madonna Liza cox gozel idi Da Vinci xeyli adam toplamisdi Onlar lirada calir mahni oxuyurdular Burada hemise telxekler olurdu Onlar melanxoliyani qovmaq ve sen ovqat yaratmaq ucun calisirdilar Ziqmund Freyd yazir ki bu versiya ozunu dogrultmur Eger bele idise Francesko del Cokondonun arvadinin resmi nece olub ki Leonardoda qalib ve Fransaya aparilib Cokonda ucun 1 ci Fransisk maliyye problemleri olsa da ona 45 000 frank odemisdi Gulumse bir az RedakteNedense da Vincinin butun resmlerinde freskalarinda qadinlar sirli bir terzde gulumseyirler Bu tebessum ve yarimtebessumleri kisi resmlerinde de gormek olar Isa peygemberin xac suyuna cekilmesi resminde Yehya peygember xaci gelecek carmixin simvolunu gostererek gulur Madonna Lita qivrimsacli geleceyin peygemberi olacaq korpenin uzerine eyilib gulumseyir Mona madonna sozunun qisaldilmis varianti Liza gulur Onun gulusu haqqinda cildlerle kitablar yazilib Arasdiricilar bir meselede hemreydirler bunlar adi gulus deyil Boyuk sirleri bilenlerin gulusudur Sultan II Beyazide mektub RedakteCox da uzaq olmayan kecmisde Istanbulda Topqapi sarayinda bir vereq tapilib Burada Leonardo da Vincinin turk sultani II Beyazide mektubu ve onun tercumesi var Mektubun 1502 1503 cu ilde yazildigi guman edilir Burada Leonardo sultana bir nece ixtirasini teqdim edir Bunlarin sirasinda boyuk bir korpu layihesi de var O vaxt florensiyalilarla turkler arasinda gozel munasibetler vardi Da Vinci sultana yazir Esitmisem Istambulla Qalatani birlesdiren korpu tikdirmek isteyirsen amma bacariqli usta tapmirsan Da Vinci altindan yelkenli gemilerin rahatliqla kececeyi boyuk bir korpunun layihesini yaratmisdi Leonardo korpunun olculerini qeyd kitabcasinda bele verib eni 40 dirsek sudan hundurluyu 70 dirsek uzunlugu 600 dirsek bunun 400 u su uzerinden iki yuzu quruda Korpunun cizmaqarasi da var O vaxt bir Florensiya dirseyi 0 586 metr olub Belelikle korpunun olculeri bele olmali idi eni 23 75 metr sudan hundurluyu 40 852 metr uzunlugu 350 metr Bu layihe o vaxt heyata kecmeyib Amma bes yuz il sonra cemi bir nece il bundan evvel Norvecde bu layihe ile mohtesem bir korpu tikilib Korpunun tesebbuskari olan Vebyurn Sand yazir ki oz gozellliyine gore da Vincinin layihesi cox cazibedardir Onun yaninda 20 ci esrin yetmisinci illerinin layiheleri kohne debli gorunur Azerbaycanli olmasi ile bagli iddialar RedakteIngilis tarixci Simon Hevitt italyan ressam Leonardo Da Vincinin eslen Xezer denizi hovzesinde yasamis turklerden oldugunu iddia edib 5 Tarixci Leonardo da Vinci ve Qiyamet kitabinda yer alib The Guardin qezetinde yer alan xeberde qeyd olunub 6 XV esrde Milanda qizili sacli qadinlara nadir hallarda rast gelinirdi bunu her kes bilirdi amma qeribe qarsilanirdi Hevitt Leonardonun Asiyadan Qara deniz ve Avropaya yayilan qizili sacli insanlarin Xezer turklerinin neslinden gelmesinden subhelenir Hevittin kitabi 1495 ci ilde cekilen ve Almaniyada tapilan bir karikatura esasinda hazirlanib Kitab sabah Ingilterede satisa cixarilacaq Elave edek ki italyan ressamin Azerbaycan kokenli olmasi bir nece ile evvel de gundeme gelmisdi Tarixci Robin Maksvellin Xanim Da Vinci adli eserinde Da Vincinin soy kokunden behs olunur Kitabda ressamin anasinin Xezer bolgesinden oldugu iddia edilir Ceti Universiteitinin Antropoliji Tedqiqatlar Institutunun direktoru Luici Kapassonun dediyine gore Leonardo Da Vincinin 52 eserinde onun 200 e yaxin barmaq izlerinin qaliqlarini arasdiriblar Ressamin barmaq izlerinin 60 faizinde ereblere habele Cenubi Qafqaz ve ya On Asiyada yasayan muselmanlara mexsus seciyyevi unsurler askarlanib Kanadali alim Luis Baff Perri ise qetiyyetle vurgulayir ki Leonardo Da Vincinin anasi Katerina muselman hetta azerbaycanli olub O vaxt Asiyadan Italiyaya getirilen butun qadin kolelere Katerina adi verilirdi Uzun iller boyu apardigim arasdirmalar neticesinde qeti qenaetim budur ki Leonardo Da Vincinin anasi Katerina muselman olub indiki Turkiyenin Anadolu bolgesine yaxin yerde dogulub Bir qeder deqiq olsaq hemin yer Azerbaycandir Bunu deqiqlesdirmek ucun Azerbaycana sefer de etmisdim ve orada qenaetimin dogruluguna bir daha emin oldum Ixtiraci da Vinci RedakteDa Vincinin maraq dairesi universal idi Buraya ressamliq heykelterasliq arixitektura pirotexnika herbi ve mulki muhendislik riyaziyyat ve tebii elmler tibb ve musiqi daxil idi Quslarin nece ucmasini arasdiran Leonardo hetta ucmaq qerarina gelmisdi Bunun ucun qanadlar da duzeltmisdi Ucus Qu dagi adlanan yerde bas tutmali idi Yeqin Qerb Renessansinin dahisi ondan hardasa bes yuz ile evvel duz 1003 ci ilde Nisapurda mescidin gunbezine cixib duzeltdiyi cihazla qus kimi ucmaga cehd eden ve yixilib olen dilsunas ve ixtiraci el Covheri haqqinda esidibmis Yeri gelmisken 15 ci esrde anonim fransiz ressaminin cekdiyi bir resmde Isa peygemberin caga vaxti firfira ile oynamasi tesvir olunur Oyuncagin oxuna propellere benzer nese berkidilib Gorunur o vaxt bele oyuncaqlar var imis Da Vincinin maraqli ixtiralarindan biri otuz alti luleli topdur Uc yarusda yerlesen lulelerden biri atanda o biri soyumali ucuncu cerge ise doldurulmali idi Bu avtomatik silahlarin ve raket qurgularinin selefi idi Bundan basqa o vertolyotun sualti qayigin skafandrin deltaplanin hetta velosipedin certyojunu cekib Leonardo Fransada RedakteLeonardo omrunun qurub caglarini Fransada kecirib 1516 ci ilde boyuk ressam kral 1 ci Fransisk terefinden Fransaya devet olunur Ona kralin bas ressami arxitektoru ve mexaniki vezifesi teklif olunur Sahidlerin dediklerine eseasen o sarayda musavir ve meslehetci kimi fealiyyet gosterir Ixtiralarini yene davam etdirirmis Revayete gore sarayda olanda Leonardo yayla hereket eden mexaniki sir duzeldibmis Bir defe msiteriya zamani sir krala dogru hereket edir sanki ustune cumacaq Fransisk esa ile siri vuranda onun sinesi acilir ve oradan kralin ayaginin altina zanbaq tokulur Vazari yazir ki da Vinci xeste olanda kral onu yoluxurmus Bir defe o bayilir ve Fransisik onu qaldirib basini dizinin ustune qoyur Ele hemin anda da boyuk ressam canini tapsirir Bu 2 may 1519 cu ilde Fransanin Turen seherindeki Klu qesrinde bas verib Ixtiralari Redakte Asagidakilarin Leonardo da Vinci terefinden ixtira edildiyi hesab edilir Parasut Velosiped Tank Ordu ucun tez qurulan korpu Projektor Katapult Robot Ikilinzali teleskopAforizmleri RedakteElm serkerde tecrube esgerdir Demir istifade olunmayanda paslanir Su duranda iylenir soyuqda donur Insan agli da istifade olunmayanda veremleyir Orda ki ressamin elini ruh idare etmir orda senet olmur Orda ki fikir elle birge islemir orada ressam yoxdur Kasiblara evvelce yaltaqlanmaq sonra onlari aldatmaq sonra ogurlamaq ve sonda oldurmek Iqtisadiyyat adlanir Sehvlernizi askar eden dusmen onlari ort basdir eden dusmenden yaxsidir Eserleri Redakte Mona Liza Mona Liza yaxindan Meryem ve Isa Muqeddes Anna ile birlikde Veftizci Iohann Mujde Sehrbaza perestis Xanim sincab ile Dionis Sonuncu sam yemeyi Sonuncu sam yemeyi eserinde Isanin basinin tesvirinin qaralamasi Vitruvi adami Embrion Qadin anatomiyasi Helikopter layihesi Teyyare layihesi Tank layihesi Arbalet layihesiIstinadlar Redakte http mini site louvre fr trimestriel 2019 leonard de vinci 6 Mathematics Genealogy Project ing 1997 1 2 https www britannica com biography Leonardo da Vinci Leonardo Da Vincinin anasi azerbaycanlidir Arxivlesdirilib 2016 03 04 at the Wayback Machine Anspress tarixi 2009 10 22 Leonardo Da Vinci azerbaycanli olub Ingilis tarixciden sensasion iddia Italians laughed at Leonardo da Vinci the ginger geniusMenbe https az wikipedia org w index php title Leonardo da Vinci amp oldid 6036255, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.