fbpx
Wikipedia

Elm

Elm ya bilim obyektiv, sistemli və əsaslandırılmış biliklərin əldə edilməsinə, dəqiqləşdirilməsinə və yayılmasına yönəlmiş insan fəaliyyəti növüdür. Bu fəaliyyətin əsasını elmi faktların toplanması, onların daima yenilənməsi və sistemləşdirilməsi, tənqidi analizi və bu əsasda elmi biliklərin toplanması təşkil edir. Elm təkcə müşahidə edilən təbiət və ictimai halları təsvir etmir, həm də onların əlaqələrini tapır və nəticəni müəyyən edə bilir.

Elm – 1) təbiət və cəmiyyətin inkişaf qanunauyğunluqlarını və obyektiv aləmə təsiri üsullarını öyrənən (meydana çıxaran) biliklər sistemi və bu biliklərin ayrıca sahəsi. İnsan biliklərinin müəyyən bir sahəsi. Məsələn, elmlə məşğul olmaq, həyatını elmə sərf etmək, oxumaqla əldə edilən bilik, məlumat. Bəzən savad, məlumat mənasında. Elmilik – elmi olma, elmə əsaslanma, elmi mahiyyət daşıma. Məsələn, nəticələrin elmiliyi, sübatların elmiliyi. Elmli – təhsil görmüş, təhsil almış, təhsilli, oxumuş, ziyalı; 2) insanın əməli və nəzəri fəaliyyətinin spesifik sahəsi; ictimai şüur formalarından biri. Elmin cəmiyyətin məhsuldar qüvvələrinin inkişafına və ictimai həyatın müxtəlif sahələrinə təsirinin sosial nəticələri mühümdür. Elm həmçinin təbiət, cəmiyyət və təfəkkürün inkişaf qanunları haqqında biliklər sistemidir.

Ümumi məlumat

Hər hansı bir elm haqqında təsəvvür bu elmin obyektini, predmetini, metod və prinsipini öyrənməkdən başlayır.

Elm aşağıdakı şərt və dərketmə komponentlərini özündə birləşdirir:

  • elmi əməyin bölünməsi və birliklərinin yaranması;
  • elmi müəssisələr, sınaq və laborator avadanlıqları;
  • elmi-tədqiqat işlərinin metodları;
  • dərketmə və kateqoriya aparatı;
  • elmi informasiya sistemi;
  • əvvəldən toplanmış bütün biliklər məcmusu.

Elm yarandığı gündən insanların əmək məhsuldarlığının artırılması və bunun sayəsində onun rifahının yaxşılaşdırılmasına xidmət etmişdir. Elmlə məşğul olan şəxslərə "alim" deyilir. Onlar insanların arasından öz bacarığı, savadı və düşüncəsi ilə fərqlənirlər.

Elm tarixi

Elm müasir halda XVI–XVII əsrlərdən formalaşmağa başlayıb. Tarixi inkişafında o, texnikatexnologiya çərçivəsindən çıxaraq cəmiyyətin inkişafına ciddi təsir edən faktora çevrildi. XVII əsrdən başlayaraq elmi fəaliyyət hər 10–15 ilə iki dəfə artır (kəşflərin sayı, elmi informasiyalar, elmi işçilərin sayı).

Alimlər

Alimlərin məqsədi mövcud iş şəraitində birbaşa və ya dolayı yolla insanların həyat tərzinin yaxşılaşdırılmasından ibarətdir. Ona görə də, tarix boyu alimlərin işləri dövlətlərdə söz sahibi olan şəxslər və qurumlar tərəfindən dəstəklənmiş və nəzarət edilmişdir. İlk təşkil olunmuş şəkildə aparılan elmi işlərə Qədim Yunanıstanda, Platon akademiyasında rast gəlinir. Əvvəllər elmlə məşğul olan şəxslər saray əyanları kimi xüsusi imtiyazlara malik olsalar da, sonradan onlara verilən elmi dərəcələrlə cəmiyyətdə elitar bir təbəqə yaranmışdır.

Beynəlxalq elmi mükafatlar

Elmi nailiyyətlərə görə alimlərə aşağıdakı nüfuzlu beynəlxalq mükafatlar verilir:

  • Nobel mükafatı — dünyada ən nüfuzlu elmi mükafat. İldə bir dəfə dörd elm sahəsi üzrə verilir.
  • Fildsov mükafatı — riyaziyyat sahəsində böyük nailiyyələrə görə, İspaniya kralı tərəfindən təqdim edilir.
  • Rolf Nevanlinni mükafatı — informatikanın riyazı aspektlərində böyük uğurlara görə.
  • Karl Fridrix Qauss mükafatı — digər elmlərdə kəşflər vasitəsi ilə riyaziyyata böyük töhfələrə görə.
  • Kraufurd mükafatı — mükafat astronomiya, riyaziyyat, bioloji elmlər və Yer haqqında elmlər üzrə verilir.
  • Abel mükafatı — riyaziyyatın inkişafına töhfəyə görə.
  • Şao İfu mükafatı — astronomiya, riyaziyyat, tibb və həyat haqqında elmlərə verilən böyük töhfələrə görə.
  • Türinq mükafatı — hesablama texnikası assosiasiyası tərəfindən informatika sahəsində verilən mükafat.
  • Mixail Lomonosov adına böyük qızıl medalRusiya Elmlər Akademiyasının ali mükafatı.
  • Dmitri Mendeleyev adına böyük qızıl medal — Rusiya Elmlər Akademiyasının kimya elmi sahəsində böyuk nailiyyətlərə görə mükafatı.

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. "Наука"[ölü keçid]

bilim, obyektiv, sistemli, əsaslandırılmış, biliklərin, əldə, edilməsinə, dəqiqləşdirilməsinə, yayılmasına, yönəlmiş, insan, fəaliyyəti, növüdür, fəaliyyətin, əsasını, elmi, faktların, toplanması, onların, daima, yenilənməsi, sistemləşdirilməsi, tənqidi, anali. Elm ya bilim obyektiv sistemli ve esaslandirilmis biliklerin elde edilmesine deqiqlesdirilmesine ve yayilmasina yonelmis insan fealiyyeti novudur Bu fealiyyetin esasini elmi faktlarin toplanmasi onlarin daima yenilenmesi ve sistemlesdirilmesi tenqidi analizi ve bu esasda elmi biliklerin toplanmasi teskil edir Elm tekce musahide edilen tebiet ve ictimai hallari tesvir etmir hem de onlarin elaqelerini tapir ve neticeni mueyyen ede bilir Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu adin diger istifade formalari ucun bax Elm deqiqlesdirme Elm 1 tebiet ve cemiyyetin inkisaf qanunauygunluqlarini ve obyektiv aleme tesiri usullarini oyrenen meydana cixaran bilikler sistemi ve bu biliklerin ayrica sahesi Insan biliklerinin mueyyen bir sahesi Meselen elmle mesgul olmaq heyatini elme serf etmek oxumaqla elde edilen bilik melumat Bezen savad melumat menasinda Elmilik elmi olma elme esaslanma elmi mahiyyet dasima Meselen neticelerin elmiliyi subatlarin elmiliyi Elmli tehsil gormus tehsil almis tehsilli oxumus ziyali 2 insanin emeli ve nezeri fealiyyetinin spesifik sahesi ictimai suur formalarindan biri Elmin cemiyyetin mehsuldar quvvelerinin inkisafina ve ictimai heyatin muxtelif sahelerine tesirinin sosial neticeleri muhumdur Elm hemcinin tebiet cemiyyet ve tefekkurun inkisaf qanunlari haqqinda bilikler sistemidir Mundericat 1 Umumi melumat 2 Elm tarixi 3 Alimler 4 Beynelxalq elmi mukafatlar 5 Hemcinin bax 6 IstinadlarUmumi melumat RedakteHer hansi bir elm haqqinda tesevvur bu elmin obyektini predmetini metod ve prinsipini oyrenmekden baslayir Elm asagidaki sert ve derketme komponentlerini ozunde birlesdirir elmi emeyin bolunmesi ve birliklerinin yaranmasi elmi muessiseler sinaq ve laborator avadanliqlari elmi tedqiqat islerinin metodlari derketme ve kateqoriya aparati elmi informasiya sistemi evvelden toplanmis butun bilikler mecmusu Elm yarandigi gunden insanlarin emek mehsuldarliginin artirilmasi ve bunun sayesinde onun rifahinin yaxsilasdirilmasina xidmet etmisdir Elmle mesgul olan sexslere alim deyilir Onlar insanlarin arasindan oz bacarigi savadi ve dusuncesi ile ferqlenirler Elm tarixi RedakteElm muasir halda XVI XVII esrlerden formalasmaga baslayib Tarixi inkisafinda o texnika ve texnologiya cercivesinden cixaraq cemiyyetin inkisafina ciddi tesir eden faktora cevrildi XVII esrden baslayaraq elmi fealiyyet her 10 15 ile iki defe artir kesflerin sayi elmi informasiyalar elmi iscilerin sayi 1 Alimler RedakteAlimlerin meqsedi movcud is seraitinde birbasa ve ya dolayi yolla insanlarin heyat terzinin yaxsilasdirilmasindan ibaretdir Ona gore de tarix boyu alimlerin isleri dovletlerde soz sahibi olan sexsler ve qurumlar terefinden desteklenmis ve nezaret edilmisdir Ilk teskil olunmus sekilde aparilan elmi islere Qedim Yunanistanda Platon akademiyasinda rast gelinir Evveller elmle mesgul olan sexsler saray eyanlari kimi xususi imtiyazlara malik olsalar da sonradan onlara verilen elmi derecelerle cemiyyetde elitar bir tebeqe yaranmisdir Beynelxalq elmi mukafatlar RedakteElmi nailiyyetlere gore alimlere asagidaki nufuzlu beynelxalq mukafatlar verilir Nobel mukafati dunyada en nufuzlu elmi mukafat Ilde bir defe dord elm sahesi uzre verilir Fildsov mukafati riyaziyyat sahesinde boyuk nailiyyelere gore Ispaniya krali terefinden teqdim edilir Rolf Nevanlinni mukafati informatikanin riyazi aspektlerinde boyuk ugurlara gore Karl Fridrix Qauss mukafati diger elmlerde kesfler vasitesi ile riyaziyyata boyuk tohfelere gore Kraufurd mukafati mukafat astronomiya riyaziyyat bioloji elmler ve Yer haqqinda elmler uzre verilir Abel mukafati riyaziyyatin inkisafina tohfeye gore Sao Ifu mukafati astronomiya riyaziyyat tibb ve heyat haqqinda elmlere verilen boyuk tohfelere gore Turinq mukafati hesablama texnikasi assosiasiyasi terefinden informatika sahesinde verilen mukafat Mixail Lomonosov adina boyuk qizil medal Rusiya Elmler Akademiyasinin ali mukafati Dmitri Mendeleyev adina boyuk qizil medal Rusiya Elmler Akademiyasinin kimya elmi sahesinde boyuk nailiyyetlere gore mukafati Hemcinin bax RedakteAlim Aspirantura AMEAIstinadlar Redakte Nauka olu kecid Menbe https az wikipedia org w index php title Elm amp oldid 5975515, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.