Azərbaycanca AzərbaycancaБеларускі БеларускіDansk DanskDeutsch DeutschEspañola EspañolaFrançais FrançaisIndonesia IndonesiaItaliana Italiana日本語 日本語Қазақ ҚазақLietuvos LietuvosNederlands NederlandsPortuguês PortuguêsРусский Русскийසිංහල සිංහලแบบไทย แบบไทยTürkçe TürkçeУкраїнська Українська中國人 中國人United State United StateAfrikaans Afrikaans
Dəstək
www.wikimedia.az-az.nina.az
  • Vikipediya

Yapon dili yap 日本語 Yaponiyanın rəsmi dövlət dilidir hesab olunur Bu dildə 125 milyon insan danışır əlifbası çin dilinin

Yapon dili

Yapon dili
www.wikimedia.az-az.nina.azhttps://www.wikimedia.az-az.nina.az

Yapon dili (yap. 日本語 ) — Yaponiyanın rəsmi dövlət dilidir. hesab olunur. Bu dildə 125 milyon insan danışır. Əlifbası çin dilinin "kanci" xəttindən formalaşmışdır. Kanci hiraqana və katakanada istifadə olunur. Bundan başqa "imatokana" deyilən və sadəcə imperator sarayında istifadə edilən bir xətt növü də var. 2000-dən çox kanci istifadə olunur, lakin hiraqana və kataqana hərəsi 47 hərfdir. Bu xətlərə bəzi əlamətləri artırdıqda başqa səslər əmələ gəlir. Müasir yapon dilində, xüsusən şirkət adları, reklamlar və yapon dilinin kompüterə keçirilməsində romaci adı verilən latın əlifbası da işlənir.

Yapon dili
Orijinal adı 日本語
Ölkələr Yaponiya, Quam, Tayvan, Şimali Koreya, Cənubi Koreya, Filippin, Peru, Avstraliya
Danışanların ümumi sayı 125 milyon
Təsnifatı
Kateqoriya Avrasiya dilləri
Yazı kanci, katakana
Dil kodları
QOST 7.75–97 япо 870
ISO 639-1 ja
ISO 639-2 jpn
ISO 639-3 jpn
ISO 639-5 jpx
Dilin strukturlarının dünya atlası jpn
jpn
Linguasphere 45-CAA
ABS ASCL 72, 7201
IETF ja
Glottolog nucl1643
image Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Türk dilləri kimi iltisaqi dildir. Yapon dili Ural-Altay dillərindən olduğuna görə türk dillərinə müəyyən yaxınlığı var.

Dilin adı

Yaponca yapon dilini iki cür adlanırlar. Başqa dillərin kontekstində "nihonqo" (日本語) sözü işlədilir. Bu, hərfi tərcümədə "yapon dili" deməkdir. Lakin, milli mədəniyyətin bir hissəsi, Yaponiyada tədris olunan fənn kimi, doğma dövlət dili olaraq o, adətən "kokuqo" (國語 və ya 国語), yəni "ölkə dili" və ya "milli dil" adlandırılır. Bu söz başqa dillər üçün də istifadə edilə bilər, amma əsasən məhz yapon dili üçün istifadə edilir.

Tarixi

Yapon dili yazıda Yayoy dövründən başlayaraq istifadə olunur.

Hiraqana əlifbası

Hiraqana
a i u e o (ya) (yu) (yo)
ka ki ku ke ko きゃ kya きゅ kyu きょ kyo
sa shi su se so しゃ sha しゅ shu しょ sho
ta chi tsu te to ちゃ cha ちゅ chu ちょ cho
na ni nu ne no にゃ nya にゅ nyu にょ nyo
ha hi fu he ho ひゃ hya ひゅ hyu ひょ hyo
ma mi mu me mo みゃ mya みゅ myu みょ myo
ya yu yo
ra ri ru re ro りゃ rya りゅ ryu りょ ryo
 va  vi  ve  vo
n
が ga ぎ gi ぐ gu げ ge ご go ぎゃ gya ぎゅ gyu ぎょ gyo
ざ za じ ji ず zu ぜ ze ぞ zo じゃ ja じゅ ju じょ jo
だ da ぢ (ji) づ (zu) で de ど do ぢゃ (ja) ぢゅ (ju) ぢょ (jo)
ば ba び bi ぶ bu べ be ぼ bo びゃ bya びゅ byu びょ byo
ぱ pa ぴ pi ぷ pu ぺ pe ぽ po ぴゃ pya ぴゅ pyu ぴょ pyo

Katakana əlifbası

image
Üfiqi yapon qrafikasından nümunə

ア (a) イ (i) ウ (u) エ (e) オ (o)

K カ (ka) キ (ki) ク (ku) ケ (ke) コ (ko)

S サ (sa) シ (şi) ス (su) セ (se) ソ (so)

T タ (ta) チ (çi) ツ (tsu) テ (te) ト (to)

N ナ (na) ニ (ni) ヌ (nu) ネ (ne) ノ (no)

H ハ (ha) ヒ (hi) フ (fu) ヘ (he) ホ (ho)

M マ (ma) ミ (mi) ム (mu) メ (me) モ (mo)

Y ヤ (ya) ユ (yu) ヨ (yo)

R ラ (ra) リ (ri) ル (ru) レ (re) ロ (ro)

V ワ (va) ヰ (vi) ヱ (ve) ヲ (vo / o)

N ン (n)

Kanci

Eramızın V əsrində Çindən Yaponiyaya gəlmiş xəttdır. Katakana və hiraqana da kancidən tutulmuş xəttdir. Hazırda kanci Çin, Yaponiya və Koreyada işlənilir.

Misal

Kanci Tələffüz Məna
土 tsuçi Torpaq
天 ten Göy, səma
水 mizu Su
火災 Kasai Od, atəş
風 kaze Yel, külək
男 otoko Kişi
女 onna Qadın
食べる taberu yemək
飲む nomu içmək
大きい ōkii böyük
小さい çīsai balaca
夜 yoru Gecə
日 hi Gündüz

Qrammatikası

Sifətin ismi təyin etməsi və onun isimdən öncə gəlməsi türk diliylə eynidir.

Məsələn:

  • 赤いリンゴ akai rinqo
  • qırmızı alma
  • 私の赤いリンゴ vataşi no akai rinqo 
  • mənim qırmızı almam

Subyekt cümlənin əvvəlində gəlir. Cümlənin tərtibi belədir: Subyekt Obyekt Fel. Misal:

  • 私はリンゴを食べました。 vataşi va rinqo o tabemaşta. (mən almanı yedim).
  • リンゴを私は食べました。rinqo o vataşi va tabemaşta. (almanı mən yedim).

Sadə söz və ifadələr

  • おはようございます。Ohayo →  Sabahınız xeyir
  • こんにちは Konniçiva  → Salam
  • こんばんは Konbanva → Axşamınız xeyir
  • さようなら Sayonara → Gülə gülə
  • おやすみなさい Oyasuminasay → Gecəniz xeyir
  • お元気ですか Ogenki desu ka? → Necəsiniz?
  • はい hai → Bəli
  • いいえ ie → Xeyr
  • ありがとうございます Arigato → Sağ olun (təşəkkür edirəm)

Fonetika

Yapon dilində 5 sait var. (あ (a), い (i), う (u), え (e), お (o)). Bütün samitlər bu 5 saitlə işlənilir. Ona görə yapon dilində samit səs tək işlənilmir (ん (N) hərfindən başqa). Məsələn, Ka, Ha, Ma, Sa, Ta, Ra, Ya.

Tarixi mənbələrə görə yapon dilində 8 sait varmış. Bu səslərdən 3-ü Heyan dövründə ixtisar olunub. Azərbaycan dilində olub yapon dilində olmayan səslər bunlardır: X, Ğ, J, Ö, Ü, V, G. Yapon dilində olub Azərbaycan dilində mövcud olmayan səslər isə bunlarddır: つ (Tsu) və わ (Ua). Yapon dilində qəliz səslər (X, Ğ, J) olmadığına görə sadə səslənir. Səslənmə baxımından ispan, yunan və italyan dillərinə yaxındır.

Mənbə

  • ASE, V cild, Bakı, 1981, səh. 69

Xarici keçidlər

  • Yapon dili əlifba tapşırıq (PDF)
  • AKSER Brasil – Video 2009-02-02 at the Wayback Machine
image  Dil ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.


  1. "The Japanese were exposed to written matter as early as the late Yayoi period (c. ?1000 BC- 300 AD)." A History of the Japanese Language, Cambrige University Press, 2011, page 11.

wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer

Yapon dili yap 日本語 Yaponiyanin resmi dovlet dilidir hesab olunur Bu dilde 125 milyon insan danisir Elifbasi cin dilinin kanci xettinden formalasmisdir Kanci hiraqana ve katakanada istifade olunur Bundan basqa imatokana deyilen ve sadece imperator sarayinda istifade edilen bir xett novu de var 2000 den cox kanci istifade olunur lakin hiraqana ve kataqana heresi 47 herfdir Bu xetlere bezi elametleri artirdiqda basqa sesler emele gelir Muasir yapon dilinde xususen sirket adlari reklamlar ve yapon dilinin komputere kecirilmesinde romaci adi verilen latin elifbasi da islenir Yapon diliOrijinal adi 日本語Olkeler Yaponiya Quam Tayvan Simali Koreya Cenubi Koreya Filippin Peru AvstraliyaDanisanlarin umumi sayi 125 milyonTesnifatiKateqoriya Avrasiya dilleriYazi kanci katakanaDil kodlariQOST 7 75 97 yapo 870ISO 639 1 jaISO 639 2 jpnISO 639 3 jpnISO 639 5 jpxDilin strukturlarinin dunya atlasi jpnjpnLinguasphere 45 CAAABS ASCL 72 7201IETF jaGlottolog nucl1643 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Turk dilleri kimi iltisaqi dildir Yapon dili Ural Altay dillerinden olduguna gore turk dillerine mueyyen yaxinligi var Dilin adiYaponca yapon dilini iki cur adlanirlar Basqa dillerin kontekstinde nihonqo 日本語 sozu isledilir Bu herfi tercumede yapon dili demekdir Lakin milli medeniyyetin bir hissesi Yaponiyada tedris olunan fenn kimi dogma dovlet dili olaraq o adeten kokuqo 國語 ve ya 国語 yeni olke dili ve ya milli dil adlandirilir Bu soz basqa diller ucun de istifade edile biler amma esasen mehz yapon dili ucun istifade edilir TarixiYapon dili yazida Yayoy dovrunden baslayaraq istifade olunur Hiraqana elifbasiHiraqanaa i u e o ya yu yo ka ki ku ke ko きゃ kya きゅ kyu きょ kyosa shi su se so しゃ sha しゅ shu しょ shota chi tsu te to ちゃ cha ちゅ chu ちょ chona ni nu ne no にゃ nya にゅ nyu にょ nyoha hi fu he ho ひゃ hya ひゅ hyu ひょ hyoma mi mu me mo みゃ mya みゅ myu みょ myoya yu yora ri ru re ro りゃ rya りゅ ryu りょ ryo va vi ve vonが ga ぎ gi ぐ gu げ ge ご go ぎゃ gya ぎゅ gyu ぎょ gyoざ za じ ji ず zu ぜ ze ぞ zo じゃ ja じゅ ju じょ joだ da ぢ ji づ zu で de ど do ぢゃ ja ぢゅ ju ぢょ jo ば ba び bi ぶ bu べ be ぼ bo びゃ bya びゅ byu びょ byoぱ pa ぴ pi ぷ pu ぺ pe ぽ po ぴゃ pya ぴゅ pyu ぴょ pyoKatakana elifbasiUfiqi yapon qrafikasindan numune ア a イ i ウ u エ e オ o K カ ka キ ki ク ku ケ ke コ ko S サ sa シ si ス su セ se ソ so T タ ta チ ci ツ tsu テ te ト to N ナ na ニ ni ヌ nu ネ ne ノ no H ハ ha ヒ hi フ fu ヘ he ホ ho M マ ma ミ mi ム mu メ me モ mo Y ヤ ya ユ yu ヨ yo R ラ ra リ ri ル ru レ re ロ ro V ワ va ヰ vi ヱ ve ヲ vo o N ン n KanciEramizin V esrinde Cinden Yaponiyaya gelmis xettdir Katakana ve hiraqana da kanciden tutulmus xettdir Hazirda kanci Cin Yaponiya ve Koreyada islenilir MisalKanci Teleffuz Mena土 tsuci Torpaq天 ten Goy sema水 mizu Su火災 Kasai Od ates風 kaze Yel kulek男 otoko Kisi女 onna Qadin食べる taberu yemek飲む nomu icmek大きい ōkii boyuk小さい cisai balaca夜 yoru Gece日 hi GunduzQrammatikasiSifetin ismi teyin etmesi ve onun isimden once gelmesi turk diliyle eynidir Meselen 赤いリンゴ akai rinqo qirmizi alma 私の赤いリンゴ vatasi no akai rinqo menim qirmizi almam Subyekt cumlenin evvelinde gelir Cumlenin tertibi beledir Subyekt Obyekt Fel Misal 私はリンゴを食べました vatasi va rinqo o tabemasta men almani yedim リンゴを私は食べました rinqo o vatasi va tabemasta almani men yedim Sade soz ve ifadelerおはようございます Ohayo Sabahiniz xeyir こんにちは Konniciva Salam こんばんは Konbanva Axsaminiz xeyir さようなら Sayonara Gule gule おやすみなさい Oyasuminasay Geceniz xeyir お元気ですか Ogenki desu ka Necesiniz はい hai Beli いいえ ie Xeyr ありがとうございます Arigato Sag olun tesekkur edirem FonetikaYapon dilinde 5 sait var あ a い i う u え e お o Butun samitler bu 5 saitle islenilir Ona gore yapon dilinde samit ses tek islenilmir ん N herfinden basqa Meselen Ka Ha Ma Sa Ta Ra Ya Tarixi menbelere gore yapon dilinde 8 sait varmis Bu seslerden 3 u Heyan dovrunde ixtisar olunub Azerbaycan dilinde olub yapon dilinde olmayan sesler bunlardir X G J O U V G Yapon dilinde olub Azerbaycan dilinde movcud olmayan sesler ise bunlarddir つ Tsu ve わ Ua Yapon dilinde qeliz sesler X G J olmadigina gore sade seslenir Seslenme baximindan ispan yunan ve italyan dillerine yaxindir MenbeASE V cild Baki 1981 seh 69Xarici kecidlerYapon dili elifba tapsiriq PDF AKSER Brasil Video 2009 02 02 at the Wayback Machine Dil ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin The Japanese were exposed to written matter as early as the late Yayoi period c 1000 BC 300 AD A History of the Japanese Language Cambrige University Press 2011 page 11

Nəşr tarixi: İyun 13, 2024, 05:51 am
Ən çox oxunan
  • Aprel 04, 2025

    Toşimitsu Motegi

  • Mart 02, 2025

    Toşiki Kayfu

  • Mart 23, 2025

    TKP

  • Aprel 19, 2025

    Wine

  • Mart 14, 2025

    Wightia

Gündəlik
  • Mirzə Rəbi Kəbiri

  • Cənubi Koreyada hərbi vəziyyət (2024)

  • Dart Veyder

  • 6 (ədəd)

  • Ginnesin Rekordlar Kitabı

  • 330

  • 1858

  • 12 may

  • İlin günləri

  • Ümumdünya vaxt

NiNa.Az - Studiya

  • Vikipediya

Bülletendə Qeydiyyat

E-poçt siyahımıza abunə olmaqla siz həmişə bizdən ən son xəbərləri alacaqsınız.
Əlaqədə olmaq
Bizimlə əlaqə
DMCA Sitemap Feeds
© 2019 nina.az - Bütün hüquqlar qorunur.
Müəllif hüququ: Dadaş Mammedov
Yuxarı