Yapon dili (yap. 日本語nihonqo) — Yaponiyanın rəsmi dövlət dilidir. Şərq dillərindən hesab olunur. Bu dildə 125 milyon insan danışır. Əlifbası çin dilinin "kanci" xəttindən dönmüş xəttdir. Kanci hiraqana və katakanada istifadə olunur. Bundan başqa "imatokana" deyilən və sadəcə imperator sarayında istifadə edilən bir xətt növü də var. 2000-dən çox kanci hiraqana və kataqana hərəsi 47 hərfdir. Bu xətlərə bəzi əlamətləri artırdıqda başqa səslər əmələ gəlir. Müasir yapon dilində, xüsusən şirkət adları, reklamlar və yapon dilinin kompüterə keçirilməsində romaci adı verilən latın əlifbası da işlənir.
Yaponca yapon dilini iki cür adlanırlar. Başqa dillərin kontekstində "nihonqo" (日本語) sözü işlədilir. Bu, hərfi tərcümədə "yapon dili" deməkdir. Lakin, milli mədəniyyətin bir hissəsi, Yaponiyada tədris olunan fənn kimi, doğma dövlət dili olaraq o, adətən "kokuqo" (國語 və ya 国語), yəni "ölkə dili" və ya "milli dil" adlandırılır. Bu söz başqa dillər üçün də istifadə edilə bilər, amma əsasən məhz yapon dili üçün istifadə edilir.
Tarixi
Yapon dili yazıda Yayoy dövründən başlayaraq istifadə olunur.
Eramızın V əsrində ÇindənYaponiyaya gəlmiş xəttdır. Katakana və hiraqana da kancidən tutulmuş xəttdır. Hazırda kanci Çin, Yaponiya və Koreyada işlənilir.
Sifətin ismə izafə olması və onun isimdən öncə gəlməsi türk diliylə eynidir.
Məsələn:
赤いリンゴ akai rinqo
qırmızı alma
私の赤いリンゴ vataşi no akai rinqo
mənim qırmızı almam
Fail cümlənin əvvəlində gəlir. Cümlənin tərtibi belədir: Fail Məful Fel. Misal:
私はリンゴを食べました。 vataşi va rinqo o tabemaşta. (mən almanı yedim).
リンゴを私は食べました。rinqo o vataşi va tabemaşta. (almanı mən yedim).
Təaruf
おはようございます。Ohayo → Sabahınız xeyir
こんにちは Konniçiva → Salam
こんばんは Konbanva → Axşamınız xeyir
さようなら Sayonara → Gülə gülə
おやすみなさい Oyasuminasay → Gecəniz xeyir
お元気ですか Ogenki desu ka? → Necəsiniz?
はい hai → Bəli
いいえ ie → Xeyr
ありがとうございます Arigato → Sağ olun (təşəkkür edirəm)
Fonetika
Yapon dilində 5 sait var. (あ (a), い (i), う (u), え (e), お (o)). Bütün samitlər bu 5 saitlə işlənilir. Ona görə yapon dilində samit səs tək işlənilmir (ん (N) hərfindən başqa). Məsələn, Ka, Ha, Ma, Sa, Ta, Ra, Ya.
Tarixi mənbələrə görə Nara dövründə yapon dilində 8 sait varmış. Bu səslərdən 3-ü Heyan dövründə ixtisar olunub. Azərbaycan dilində olub yapon dilində olmayan səslər bunlardır: X, Ğ, J, Ö, Ü, V, G. Yapon dilində olub Azərbaycan dilində mövcud olmayan səslər isə bunlarddır: つ (Tsu) və わ (Ua). Yapon dilində qəliz səslər (X, Ğ, J) olmadığına görə sadə səslənir. Səslənmə baxımından ispan, yunan və italyan dillərinə yaxındır.
Dil ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
"The Japanese were exposed to written matter as early as the late Yayoi period (c. ?1000 BC- 300 AD)." A History of the Japanese Language, Cambrige University Press, 2011, page 11.
Avqust 06, 2021
yapon, dili, 日本語, nihonqo, yaponiyanın, rəsmi, dövlət, dilidir, şərq, dillərindən, hesab, olunur, dildə, milyon, insan, danışır, əlifbası, çin, dilinin, kanci, xəttindən, dönmüş, xəttdir, kanci, hiraqana, katakanada, istifadə, olunur, bundan, başqa, imatokana,. Yapon dili yap 日本語 nihonqo Yaponiyanin resmi dovlet dilidir Serq dillerinden hesab olunur Bu dilde 125 milyon insan danisir Elifbasi cin dilinin kanci xettinden donmus xettdir Kanci hiraqana ve katakanada istifade olunur Bundan basqa imatokana deyilen ve sadece imperator sarayinda istifade edilen bir xett novu de var 2000 den cox kanci hiraqana ve kataqana heresi 47 herfdir Bu xetlere bezi elametleri artirdiqda basqa sesler emele gelir Muasir yapon dilinde xususen sirket adlari reklamlar ve yapon dilinin komputere kecirilmesinde romaci adi verilen latin elifbasi da islenir Yapon diliOrijinal adi 日本語Olkeler Yaponiya Quam Tayvan Simali Koreya Cenubi Koreya Peru AvstraliyaResmi status YaponiyaDanisanlarin umumi sayi 125 milyonTesnifatiKateqoriya Avrasiya dilleriYapon ryukyu dilleriYazi kanci katakanaDil kodlariQOST 7 75 97 yapo 870ISO 639 1 jaISO 639 2 jpnISO 639 3 jpnISO 639 5 jpxDilin strukturlarinin dunya atlasi jpnEthnologue jpnLinguasphere 45 CAAABS ASCL 72 7201IETF jaGlottolog nucl1643 Vikianbarda elaqeli mediafayllarTurk dilleri kimi iltisaqi dildir Yapon dili Ural Altay dillerinden olduguna gore turk dillerine mueyyen yaxinligi var Mundericat 1 Dilin adi 2 Tarixi 3 Hiraqana elifbasi 4 Katakana elifbasi 5 Kanci 6 Misal 7 Qrammatikasi 8 Tearuf 9 Fonetika 10 Menbe 11 Xarici kecidlerDilin adi RedakteYaponca yapon dilini iki cur adlanirlar Basqa dillerin kontekstinde nihonqo 日本語 sozu isledilir Bu herfi tercumede yapon dili demekdir Lakin milli medeniyyetin bir hissesi Yaponiyada tedris olunan fenn kimi dogma dovlet dili olaraq o adeten kokuqo 國語 ve ya 国語 yeni olke dili ve ya milli dil adlandirilir Bu soz basqa diller ucun de istifade edile biler amma esasen mehz yapon dili ucun istifade edilir Tarixi RedakteYapon dili yazida Yayoy dovrunden baslayaraq istifade olunur 1 Hiraqana elifbasi RedakteHiraqanaあ a い i う u え e お o ya yu yo か ka き ki く ku け ke こ ko きゃ kya きゅ kyu きょ kyoさ sa し shi す su せ se そ so しゃ sha しゅ shu しょ shoた ta ち chi つ tsu て te と to ちゃ cha ちゅ chu ちょ choな na に ni ぬ nu ね ne の no にゃ nya にゅ nyu にょ nyoは ha ひ hi ふ fu へ he ほ ho ひゃ hya ひゅ hyu ひょ hyoま ma み mi む mu め me も mo みゃ mya みゅ myu みょ myoや ya ゆ yu よ yoら ra り ri る ru れ re ろ ro りゃ rya りゅ ryu りょ ryoわ va ゐ vi ゑ ve を voん nが ga ぎ gi ぐ gu げ ge ご go ぎゃ gya ぎゅ gyu ぎょ gyoざ za じ ji ず zu ぜ ze ぞ zo じゃ ja じゅ ju じょ joだ da ぢ ji づ zu で de ど do ぢゃ ja ぢゅ ju ぢょ jo ば ba び bi ぶ bu べ be ぼ bo びゃ bya びゅ byu びょ byoぱ pa ぴ pi ぷ pu ぺ pe ぽ po ぴゃ pya ぴゅ pyu ぴょ pyoKatakana elifbasi Redakte Ufiqi yapon qrafikasindan numune ア a イ i ウ u エ e オ o K カ ka キ ki ク ku ケ ke コ ko S サ sa シ si ス su セ se ソ so T タ ta チ ci ツ tsu テ te ト to N ナ na ニ ni ヌ nu ネ ne ノ no H ハ ha ヒ hi フ fu ヘ he ホ ho M マ ma ミ mi ム mu メ me モ mo Y ヤ ya ユ yu ヨ yo R ラ ra リ ri ル ru レ re ロ ro V ワ va ヰ vi ヱ ve ヲ vo o N ン n Kanci RedakteEramizin V esrinde Cinden Yaponiyaya gelmis xettdir Katakana ve hiraqana da kanciden tutulmus xettdir Hazirda kanci Cin Yaponiya ve Koreyada islenilir Misal RedakteKanci Teleffuz Mena土 tsuci Torpaq天 ten Goy sema水 mizu Su火災 Kasai Od ates風 kaze Yel kulek男 otoko Kisi女 onna Qadin食べる taberu yemek飲む nomu icmek大きい ōkii boyuk小さい cisai balaca夜 yoru Gece日 hi GunduzQrammatikasi RedakteSifetin isme izafe olmasi ve onun isimden once gelmesi turk diliyle eynidir Meselen 赤いリンゴ akai rinqo qirmizi alma 私の赤いリンゴ vatasi no akai rinqo menim qirmizi almamFail cumlenin evvelinde gelir Cumlenin tertibi beledir Fail Meful Fel Misal 私はリンゴを食べました vatasi va rinqo o tabemasta men almani yedim リンゴを私は食べました rinqo o vatasi va tabemasta almani men yedim Tearuf Redakteおはようございます Ohayo Sabahiniz xeyir こんにちは Konniciva Salam こんばんは Konbanva Axsaminiz xeyir さようなら Sayonara Gule gule おやすみなさい Oyasuminasay Geceniz xeyir お元気ですか Ogenki desu ka Necesiniz はい hai Beli いいえ ie Xeyr ありがとうございます Arigato Sag olun tesekkur edirem Fonetika RedakteYapon dilinde 5 sait var あ a い i う u え e お o Butun samitler bu 5 saitle islenilir Ona gore yapon dilinde samit ses tek islenilmir ん N herfinden basqa Meselen Ka Ha Ma Sa Ta Ra Ya Tarixi menbelere gore Nara dovrunde yapon dilinde 8 sait varmis Bu seslerden 3 u Heyan dovrunde ixtisar olunub Azerbaycan dilinde olub yapon dilinde olmayan sesler bunlardir X G J O U V G Yapon dilinde olub Azerbaycan dilinde movcud olmayan sesler ise bunlarddir つ Tsu ve わ Ua Yapon dilinde qeliz sesler X G J olmadigina gore sade seslenir Seslenme baximindan ispan yunan ve italyan dillerine yaxindir Menbe RedakteASE V cild Baki 1981 seh 69Xarici kecidler RedakteYapon dili elifba tapsiriq PDF AKSER Brasil Video Arxivlesdirilib 2009 02 02 at the Wayback Machine Dil ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin The Japanese were exposed to written matter as early as the late Yayoi period c 1000 BC 300 AD A History of the Japanese Language Cambrige University Press 2011 page 11 Menbe https az wikipedia org w index php title Yapon dili amp oldid 5975975, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
