fbpx
Wikipedia

Azərbaycan (qəzet, 1918)

İyun 05, 2023

"Azərbaycan" (azərb-ərəb. آذربایجان‎) — Azərbaycanın rəsmi dövlət qəzeti. AXC hökuməti 1918-ci il iyulun 3-də "Azərbaycan Cümhuriyyəti hökumətinin əxbarı" adı altında öz rəsmi orqanının dərcinə başlamaq haqqında qərar verdi. "Azərbaycan" qəzetinin parlament orqanı kimi ilk nömrəsi 15 sentyabr 1918-ci il tarixində — Qafqaz İslam Ordusunun Bakını erməni-bolşevik işğalından azad etdiyi gün Gəncədə işıq üzü gördü. İlk redaktorlarından biri Üzeyir Hacıbəyli olub. Qəzet 1919-cu il dekabrın 28-nə qədər Üzeyir bəyin qardaşı Ceyhun bəy Hacıbəyli imzası ilə çıxıb. O dövrdə nəşrin ərsəyə gəlməsində Ceyhun bəy Hacıbəylinin əməyi və xidmətləri şəksizdir. Aprel işğalından [Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin süqutundan] sonra ölkədən köçmək məcburiyyətində qalan Ceyhun bəy Hacıbəyli öz mühacirlik həyatında da eyni adlı qəzet buraxmağa çalışmış və 1951-ci ildə buna Münxendə nail olmuşdu.

Azərbaycan
Növ Rəsmi dövlət qəzeti
Format A2
Sahibi Azərbaycan Demokratik Respublikası parlamenti
Baş redaktor Üzeyir Hacıbəyli
Redaktor
Yaranma tarixi 15 sentyabr 1918
Dil Azərbaycan dili
Nəşrini dayandırıb 1920
Səhifə 8-16
Baş ofis
Ölkə
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarixi

"Azərbaycan" qəzeti ondan əvvəl təxminən yarım əsrə yaxın bir müddət ərzində milli ziyalıların ölkənin adını daşıyan mətbuat orqanı yaratmaq, qəzet çıxarmaq təşəbbüslərinin də davamı, məntiqi nəticəsi idi. 1891-ci ildə tanınmış Azərbaycan ziyalısı Cəlal Ünsizadənin baş redaktoru olduğu "Kəşkül" qəzeti bağlandıqdan sonra "Azərbaycan" adlı qəzet çıxarmaq üçün rəsmi olaraq Tiflisdə Baş Mətbuat İşləri İdarəsinə müraciət etmək arzusu da baş tutmamışdı. Təbrizdə Məşrutə hərəkatı dövründə nəşr edilən "Azərbaycan" jurnalının da ömrü uzun sürə bilməmişdi. Bununla belə, XX əsrin əvvəllərinin milli mətbuatında necə adlandırılmasından asılı olmayaraq, azərbaycançı düşüncə üstün mövqeyə çıxmışdı. XX əsrin əvvəllərində "Azərbaycan" adlanacaq mətbuat orqanını da zəmanə artıq hazırlamışdı. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranması ilə "Azərbaycan" adlı qəzetin nəşrə başlamasının reallaşması milli mətbuatımızın tarixində təkcə ərazi olaraq ölkənin deyil, milli dövlətin adını ifadə edən mətbuat orqanının fəaliyyətə başlaması ilə əlamətdardır. Bu mənada, "Azərbaycan" qəzetinin rəsmi dövlət qəzeti kimi meydana çıxması Azərbaycan tarixinin mühüm hadisəsidir. Qəzetin baş redaktoru Üzeyir bəy Hacıbəyli "Azərbaycan" qəzeti haqqında yazırdı:

  Danışırlar ki, "Azərbaycan" qəzeti guya "Müsavat" partiyasına məxsus firqəvi bir qəzet imiş. Bu fəqərə barəsində bunu bəyan etməyi lazım bilirəm ki, qəzetimiz partiya qəzeti deyildir. Azərbaycan qəzetinin məsləki Vətən istiqlalı yolunda çalışmaqdan ibarətdir.  

"Azərbaycan"ın ilk sayında Bakının azad olunması, Qafqaz İslam Ordusunun qardaş köməyi barəsində yazılar, informasiyalar kifayət qədər maraq doğurur. Bu haqda xəbərlərdə deyilirdi ki, Azərbaycan Cümhuriyyəti adına Qafqaz İslam Ordusunun komandanı Nuru Paşa həzrətləri tərəfindən belə bir teleqram gəlmişdir:

  Bismillahir-rəhmanir-rəhim. Bakı şəhəri 15.09, saat 9-a işləmiş igid ordu hissələrimiz tərəfindən zəbt olundu. Qafqaz İslam Ordusu komandanı Fəriq Nuru.  

Qəzetin ilk sayında "Bakının süqutu" başlığı altında yazı və bir neçə təbrik teleqramları dərc edilib. Belə təbriklərin birini Nuru Paşaya Fətəli xan Xoyski göndərmişdir:

  Qafqaz İslam Ordusu komandanı səadətli Nuru Paşa həzrətlərinə, təhti komandanıza olan cəsur türk əsgərləriniz tərəfindən Azərbaycanın paytaxtı olan Bakının düşməndən azad edildiyi münasibətilə millətin zati ali həmiyyətpərvərənlərinizi dünyanın ən nəcib əsgəri olan türk oğullarına minnətdar olduğunu ərz etməklə ixtiyar edirəm, əfəndim. Heyəti vüsəla rəisi Fətəli xan.  

"Azərbaycan"ın ilk sayında Nuru Paşanın sentyabrın 15-də Gəncəyə göndərdiyi teleqram da dərc olunub:

  Gəncədə Azərbaycan Cümhuriyyəti Rəyasəti-Alisinə. Azərbaycan Cümhuriyyətinin paytaxtı olan Bakı şəhərini ziyarət etmək üzrə Heyəti-Vükəlanın yarın Bakıya təşriflərinə müntəzirəm, əfəndim. 15.9.34. Yavərani-həzrəti-şəhriyaridən Fərik-Nuru.  

"Azərbaycan"qəzetinin verdiyi məlumata əsasən, hökumət üzvləri həqiqətən "yarın", yəni sentyabrın 17-də qatarla Bakıya yola düşmüş, şəhərin azad olunması münasibətilə keçirilən hərbi paradda iştirak etmişlər''.

Səfi bəy Rüstəmbəylinin 1933-cü ildə İstanbulda qələmə aldığı və hazırda Salman Mümtaz adına Ədəbiyyat və İncəsənət Arxivində saxlanılan "27 aprel 1920-ci il xatirələri" adlı yazısı AXC Hökumətinin süqutunun səbəbini gerçək surətdə əks etdirən qiymətli mənbədir. Səfi bəy Rüstəmbəyli xatirələrində yazırdı:

  Nəhayət, 27 aprel gecəsi saat 12-də Bakıda bütün idarə, məhəllə bolşeviklərin əlinə keçdi. Bununla aşağı-yuxarı ikillik Milli Azərbaycan istiqlal tarixi qapandı. milli azəri türkünün istiqlal ruhunu əlindən ala bilmədilər. İşğal zəfərləri yarımçıq qaldı. Məmləkətin həqiqi övladlarının istiqlal uğrundakı qan ilə boyanmış və müttəhid bir kütlə halındakı gənc övladlarının hürriyyət və istiqlaliyyət ruhu ilə istiqlal hələ yürüyür. İmanın qüvvəsi, istiqlalın təbcili bizdə Bakı və Azərbaycan yaşadıqca yaşayacaq və bütün türk ellərini istiqlal ilə sevindirəcəkdir.  

Dövrün görkəmli ziyalıları rəsmi dövlət orqanının ətrafında birləşərək Azərbaycançıların möhkəm cəbhəsini yaratmışdılar. Azərbaycançıların fikrinə görə, Azərbaycan məfhumu coğrafi bir mənadan ziyadə fikir və əməl şəklində təcəssüm edir. İstiqlal xaricində onun üçün bir Azərbaycan yoxdur. Beləliklə, "Azərbaycan" qəzeti azərbaycançı fikirlərin və əməllərin, istiqlal idealının qəzeti idi. Tədqiqatçıların fikrincə, "Azərbaycan" qəzeti Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin fəaliyyətinin mətbu salnaməsidir. Azərbaycan qəzetinin Gəncə və Bakı nəşrlərində Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin həyatında baş vermiş bütün hadisələr və proseslər özünün layiqli əksini tapıb. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin istiqlal bəyannaməsi, Bakının Qafqaz İslam Ordusu tərəfindən azad olunması, AXC parlamentinin işə başlaması və fəaliyyəti, Bakı Dövlət Universitetinin yaradılması, dövlət müstəqilliyinin ildönümünün qeyd edilməsi, hətta hakimiyyətin bolşeviklərə təhvil verilməsi zərurəti və s. kimi tarixi hadisələri bütün təfərrüatı ilə öyrənmək üçün "Azərbaycan" qəzeti mötəbər mənbədir. Azərbaycançılar mövzusundan asılı olmayaraq, haqqında söz açılan məsələlərə müstəqil dövlətin formalaşdırılması və möhkəmləndirilməsi mövqeyindən yanaşır, yeni qurulmuş milli hökumətin ideyalarını və əməli addımlarını xalqa çatdırırdılar. Görkəmli publisist Məhəmmədağa Şahtaxtlının "Azərbaycanda darülfünun" məqaləsində ölkədə universitet açılması hadisəsi müstəqil dövləti qurmağın, inkişaf etdirməyin və qorumağın mühüm vasitələrindən biri olaraq dəyərləndirilir. Məhəmmədağa Şahtaxtlıya görə:

  Darülfünun olmazsa… ümumi maarifə aid orta məktəblərimizdə dərs verəcək müəllimlərimiz olmaz. Naxoşlarımızı müalicə edəcək təbiblər yetişməz. Hüquqşünas alimlər bulamayız ki, mal və mülk üçün münaqişə edən vətəndaşlarımızı… mühakimə etsin… Mədəni həyatın şəraitinə və amillərinə təhdid nəzərilə baxıldıqda o dəqiqə görünür ki, bu həyatın mənbəyi, sərçeşməsi mabədəl qəvalül-darülfünundur. Darülfünundan əl çəkmək mədəni həyatdan rugərdan olmaqdır.  
 
"Azərbaycan" qəzetinin redaksiya heyəti (1919): Soldan sağa. Öndə oturanlar: Piri Mürsəlzadə, Rəhim ağa Vəkilov. Orta cərgədə: Hənəfi Zeynallı, Rübabə Tağızadə, Şəfiqə Əfəndizadə, Məhəmmədəmin Rəsulzadə, Səhra Paşazadə, Üzeyir bəy Hacıbəyov, Mustafa bəy Vəkilov. Ayaq üstə duranlar: Əbdül Əbdülzadə, Mirzə Hadi (Atlasov), Hacıibrahim Qasımov, Məmmədəli Sidqi Səfərov, Şəfi bəy Rüstəmbəyli, Seyid Hüseyn Sadiq, Xəlil İbrahimov, Qədir Heydərov, Əli Yusifzadə, Məhəmməd Hadi Əbdüssəlimzadə.

1991-ci ildə Azərbaycanda rəsmi parlament qəzeti təsis edilərkən Qarabağa Xalq Yardımı Komitəsinin bu adda qəzeti çıxdığından onu "Azərbaycan" adlandırmaq mümkün olmadı. Nəşrə ilk "Azərbaycan"la eyni dövrdə çıxan, onun redaktor və müəlliflərinin əməkdaşlıq etdiyi "Həyat" qəzetinin adı verildi. 444 nömrədən sonra isə (23 sentyabr 1992-ci ildə) Azərbaycan Respublikasının parlament orqanına öz adı — "Azərbaycan" qaytarıldı.

Redaktorları

Qəzetin baş redaktoru Üzeyir Hacıbəyli "Azərbaycan" qəzeti haqqında yazırdı:

  Azərbaycan qəzeti guya Müsavat partiyasına məxsus firqəvi bir qəzet imiş. Bu fəqərə barəsində bunu bəyan etməyi lazım bilirəm ki, qəzetimiz partiya qəzeti deyildir. "Azərbaycan" qəzetlərinin məsləki Vətən istiqlalı yolunda çalışmaqdan ibarətdir.  

Qəzet 1918-ci il 15 sentyabr tarixdə Gəncə şəhərində nəşrə başlamış, altıncı saydan etibarən qəzetin nəşri Bakıda davam etmişdi. İki dildə çıxan "Azərbaycan" qəzetinin Azərbaycan dilində 443, rus dilində isə 438 sayı çap olunub. İlk sayları "Heyəti-idarə", "Heyəti-təhririyyə" kimi "redaksiya heyəti" mənasını ifadə edən məsul şəxslər qrupu tərəfindən çap edilən "Azərbaycan qəzetinə" müxtəlif vaxtlarda Üzeyir bəy Hacıbəyli, Ceyhun bəy Hacıbəyli, Xəlil İbrahimov, qəzetin rus variantına isə Səfi bəy Rüstəmbəyli baş redaktorluq edib. "Azərbaycan" qəzetinin redaktorları arasında onlardan hər birinin xidmətini yüksək qiymətləndirməklə yanaşı, Üzeyir bəy Hacıbəylinin fəaliyyəti xüsusi fərqlənib. Üzeyir bəy Hacıbəylinin "Azərbaycan" qəzetinə redaktorluq etdiyi vaxt digərləri ilə müqasiyədə daha çoxdur. Bundan başqa, mətbuat sahəsində daha böyük təcrübəyə malik olan Üzeyir bəy Hacıbəylinin "Azərbaycan" qəzetinin ideya-siyasi səviyyəsinin yüksəldilməsindəki xidmətləri yüksək qiymətə layiqdir. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Məclisi-Məbusanın açılması münasibətilə Üzeyir bəy Hacıbəylinin "Azərbaycan" qəzetinin 1918-ci il 7 dekabr tarixli 58-ci sayında çap edilmiş "Tarixi günümüz" məqaləsində yazır:

  Bu o gündür ki, Azərbaycan türklərinin Milli Məclisi, Milli Şurası açılıb. Azərbaycan təkmil bir hökumət şəklinə girir. Yüz-yüz əlli sənə bundan əvvəl müxtəlif xanlıqlardan ibarət olan Azərbaycan torpağının rus istilasından qazandığı bir mənfəət o oldu ki, bu torpaq üzərində qurulmuş olan saxta və əməli hüquqları silinib-süpürülmüş müttəhid və vəsi bir ərazi şəklinə girdi və bu gün xilas olub da iki milyon mütəcavüz nüfus ilə Azərbaycan Cümhuriyyəti namını daşımağa kəsbi-ləyaqət etdi. Bəs bu gün haman bu Azərbaycan Cümhuriyyətinin milli parlamanı, Milli Məclisi açılmaqla təşkilat və tərtibati-siyasiyyəsi artıq itmama yetir. Belə olan surətdə, deməli, qəlbimizdə bəslədiyimiz ümid — parlamanımızdır. Və ümidvarıq ki, cavan parlamanımız bu ümidimizin hüsuli yolunda var qüvvəsilə çalışacaq və Vətənimizin istiqlal və azadlığına birinci səbəb olacaqdır.  

Üzeyir bəy 1919-cu il yanvarın 16-dan 1920-ci il aprelin 27-nə kimi "Azərbaycan" qəzetinin baş redaktoru olub. Qəzetdə onun çoxsayda baş məqaləsi, Azərbaycan parlamanenti haqqında reportajları, teatr və musiqiyə həsr olunmuş tənqidi yazıları çap edilmişdir. "İçimizdəki Denikinlər", "İstiqlal və istiqbal ümidi", "İstefa münasibətilə", "Azərbaycan istiqbalı", "Azərbaycan parlamanı", "Qarabağ hadisatı", "Ermənistan və Azərbaycan münasibatı", "Nə istəyirlər", "Qara təhlükə" və s. məqalələr bu gün də öz aktuallığını itirməyib. Üzeyir bəy Hacıbəyli "Eyni müamilə gözləyirik" məqaləsində yazır:

  Qarabağ ermənilərinin Azərbaycan hökumətinə tabe olmamaq qəsdilə göstərməkdə olduqları inad artıq həyasızlıq dərəcəsinə varmışdır ("Azərbaycan" qəzeti, 5 may 1919-cu il).  

Nə istəyirlər məqaləsində yazırdı:

  Mart hadisatında bizi, yəni müsəlman burjuyundan tutmuş müsəlman fəqirləri, kasibəsini və baxüsus müsəlman əlsiz-ayaqsızlarını erməni-daşnak soldatlarının süngü, güllə və xəncərlərlə arvad və uşağına kimi qırdıran bolşeviklərə biz nətövr etibar edə bilərik? Bolşeviklik naminə erməni-müsəlman qırğını salanların hansı "gözəl" sözünə və "insaniyyəti-pərvəranə" sözlərinə inana bilərik? Bolşevikləri dursun, menşeviklərinə nasıl bel bağlaya bilərik? İstiqlalımızı qəbul etmədiklərinə görəmi? Və bu gün hər bir vəsilə ilə olur-olsun istiqlalımızı əlimizdən almaq yolunda çalışdıqlarına görəmi? ("Azərbaycan" qəzeti, 7 may 1919-cu il).  

AXC-nin dövlət bayrağı qəbul olunarkən Üzeyir bəy "Azərbaycan" qəzetinin 2 may 1919-cu il tarixli 175-ci sayında "Bayrağımız saralmaz" məqaləsində yazırdı:

  …Bayrağımız haqq bayrağıdır. O, bir millətin bəşəri hüquqlarının parçasıdır. Bir millətin ki, onun insan kimi yaşamağa haqqı vardır. Bir millətinki, daha əsir olmaq istəmir….  

Müstəqillik dövründə Üzeyir bəy həm publisistika, həm də musiqi sahəsində çalışırdı. O, 1919-cu ildə Əhməd Cavadın sözlərinə bəstələdiyi "Azərbaycan marşı" hazırda müstəqil Azərbaycan Respublikasının himnidir. "Azərbaycan" qəzetinin 1919-cu il 27 fevral tarixli 124-cü sayında göstərilirdi:

  ...Üzeyir Hacıbəyov tərəfindən "Azərbaycan" adlı bir balet rəqsi yazılmışdır ki, bu baletdə tərəkəmə səbukundədir və səhnə üçün hazırlanmaqdadır....  

Həmçinin bax

Mənbə

  • "Azərbaycan"ın həyatı
  • 100 il əvvəlin təbrikləri: Cümhuriyyətin əsas qəzeti nə yazırdı? — ARXİV
  • 100 il əvvəlki reportaj: Cümhuriyyətin tanınması necə bayram edilmişdi — TARİXİ ARAŞDIRMA
  • "Azərbaycan" — 90. "Oskar" NRM, Bakı, Ön söz: "Azərbaycan"ın varisi "Azərbaycan", səh 7–11.
  • İki "AZƏRBAYCAN" arasındakı körpü

İstinadlar

  1. Ülviyyə Tahirqızı Xalq Cəbhəsi.-2014.-28 iyun.-113.-S.11.

Xarici keçidlər

İyun 05, 2023
azərbaycan, qəzet, 1918, məqalənin, sonunda, mənbə, siyahısı, ancaq, mətndaxili, mənbələr, heç, kifayət, qədər, istifadə, edilmədiyi, üçün, bəzi, məlumatların, mənbəsi, bilinmir, lütfən, mənbələri, uyğun, şəkildə, mətnin, daxilində, yerləşdirərək, məqalənin, t. Bu meqalenin sonunda menbe siyahisi var ancaq metndaxili menbeler hec ve ya kifayet qeder istifade edilmediyi ucun bezi melumatlarin menbesi bilinmir Lutfen menbeleri uygun sekilde metnin daxilinde yerlesdirerek meqalenin tekmillesdirilmesine komek edin Azerbaycan azerb ereb آذربایجان Azerbaycanin resmi dovlet qezeti AXC hokumeti 1918 ci il iyulun 3 de Azerbaycan Cumhuriyyeti hokumetinin exbari adi altinda oz resmi orqaninin dercine baslamaq haqqinda qerar verdi Azerbaycan qezetinin parlament orqani kimi ilk nomresi 15 sentyabr 1918 ci il tarixinde Qafqaz Islam Ordusunun Bakini ermeni bolsevik isgalindan azad etdiyi gun Gencede isiq uzu gordu Ilk redaktorlarindan biri Uzeyir Hacibeyli olub Qezet 1919 cu il dekabrin 28 ne qeder Uzeyir beyin qardasi Ceyhun bey Hacibeyli imzasi ile cixib O dovrde nesrin erseye gelmesinde Ceyhun bey Hacibeylinin emeyi ve xidmetleri seksizdir Aprel isgalindan Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin suqutundan sonra olkeden kocmek mecburiyyetinde qalan Ceyhun bey Hacibeyli oz muhacirlik heyatinda da eyni adli qezet buraxmaga calismis ve 1951 ci ilde buna Munxende nail olmusdu AzerbaycanNov Resmi dovlet qezetiFormat A2Sahibi Azerbaycan Demokratik Respublikasi parlamentiBas redaktor Uzeyir HacibeyliRedaktor Uzeyir Hacibeyov Ceyhun HacibeyliYaranma tarixi 15 sentyabr 1918Dil Azerbaycan diliNesrini dayandirib 1920Sehife 8 16Bas ofis BakiOlke AXC Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Tarixi 2 Redaktorlari 3 Hemcinin bax 4 Menbe 5 Istinadlar 6 Xarici kecidlerTarixi Redakte Azerbaycan qezeti ondan evvel texminen yarim esre yaxin bir muddet erzinde milli ziyalilarin olkenin adini dasiyan metbuat orqani yaratmaq qezet cixarmaq tesebbuslerinin de davami mentiqi neticesi idi 1891 ci ilde taninmis Azerbaycan ziyalisi Celal Unsizadenin bas redaktoru oldugu Keskul qezeti baglandiqdan sonra Azerbaycan adli qezet cixarmaq ucun resmi olaraq Tiflisde Bas Metbuat Isleri Idaresine muraciet etmek arzusu da bas tutmamisdi Tebrizde Mesrute herekati dovrunde nesr edilen Azerbaycan jurnalinin da omru uzun sure bilmemisdi Bununla bele XX esrin evvellerinin milli metbuatinda nece adlandirilmasindan asili olmayaraq azerbaycanci dusunce ustun movqeye cixmisdi XX esrin evvellerinde Azerbaycan adlanacaq metbuat orqanini da zemane artiq hazirlamisdi Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin yaranmasi ile Azerbaycan adli qezetin nesre baslamasinin reallasmasi milli metbuatimizin tarixinde tekce erazi olaraq olkenin deyil milli dovletin adini ifade eden metbuat orqaninin fealiyyete baslamasi ile elametdardir Bu menada Azerbaycan qezetinin resmi dovlet qezeti kimi meydana cixmasi Azerbaycan tarixinin muhum hadisesidir Qezetin bas redaktoru Uzeyir bey Hacibeyli Azerbaycan qezeti haqqinda yazirdi Danisirlar ki Azerbaycan qezeti guya Musavat partiyasina mexsus firqevi bir qezet imis Bu feqere baresinde bunu beyan etmeyi lazim bilirem ki qezetimiz partiya qezeti deyildir Azerbaycan qezetinin mesleki Veten istiqlali yolunda calismaqdan ibaretdir Azerbaycan in ilk sayinda Bakinin azad olunmasi Qafqaz Islam Ordusunun qardas komeyi baresinde yazilar informasiyalar kifayet qeder maraq dogurur Bu haqda xeberlerde deyilirdi ki Azerbaycan Cumhuriyyeti adina Qafqaz Islam Ordusunun komandani Nuru Pasa hezretleri terefinden bele bir teleqram gelmisdir Bismillahir rehmanir rehim Baki seheri 15 09 saat 9 a islemis igid ordu hisselerimiz terefinden zebt olundu Qafqaz Islam Ordusu komandani Feriq Nuru Qezetin ilk sayinda Bakinin suqutu basligi altinda yazi ve bir nece tebrik teleqramlari derc edilib Bele tebriklerin birini Nuru Pasaya Feteli xan Xoyski gondermisdir Qafqaz Islam Ordusu komandani seadetli Nuru Pasa hezretlerine tehti komandaniza olan cesur turk esgerleriniz terefinden Azerbaycanin paytaxti olan Bakinin dusmenden azad edildiyi munasibetile milletin zati ali hemiyyetperverenlerinizi dunyanin en necib esgeri olan turk ogullarina minnetdar oldugunu erz etmekle ixtiyar edirem efendim Heyeti vusela reisi Feteli xan Azerbaycan in ilk sayinda Nuru Pasanin sentyabrin 15 de Genceye gonderdiyi teleqram da derc olunub Gencede Azerbaycan Cumhuriyyeti Reyaseti Alisine Azerbaycan Cumhuriyyetinin paytaxti olan Baki seherini ziyaret etmek uzre Heyeti Vukelanin yarin Bakiya tesriflerine muntezirem efendim 15 9 34 Yaverani hezreti sehriyariden Ferik Nuru Azerbaycan qezetinin verdiyi melumata esasen hokumet uzvleri heqiqeten yarin yeni sentyabrin 17 de qatarla Bakiya yola dusmus seherin azad olunmasi munasibetile kecirilen herbi paradda istirak etmisler Sefi bey Rustembeylinin 1933 cu ilde Istanbulda qeleme aldigi ve hazirda Salman Mumtaz adina Edebiyyat ve Incesenet Arxivinde saxlanilan 27 aprel 1920 ci il xatireleri adli yazisi AXC Hokumetinin suqutunun sebebini gercek suretde eks etdiren qiymetli menbedir Sefi bey Rustembeyli xatirelerinde yazirdi Nehayet 27 aprel gecesi saat 12 de Bakida butun idare mehelle bolseviklerin eline kecdi Bununla asagi yuxari ikillik Milli Azerbaycan istiqlal tarixi qapandi milli azeri turkunun istiqlal ruhunu elinden ala bilmediler Isgal zeferleri yarimciq qaldi Memleketin heqiqi ovladlarinin istiqlal ugrundaki qan ile boyanmis ve muttehid bir kutle halindaki genc ovladlarinin hurriyyet ve istiqlaliyyet ruhu ile istiqlal hele yuruyur Imanin quvvesi istiqlalin tebcili bizde Baki ve Azerbaycan yasadiqca yasayacaq ve butun turk ellerini istiqlal ile sevindirecekdir Dovrun gorkemli ziyalilari resmi dovlet orqaninin etrafinda birleserek Azerbaycancilarin mohkem cebhesini yaratmisdilar Azerbaycancilarin fikrine gore Azerbaycan mefhumu cografi bir menadan ziyade fikir ve emel seklinde tecessum edir Istiqlal xaricinde onun ucun bir Azerbaycan yoxdur Belelikle Azerbaycan qezeti azerbaycanci fikirlerin ve emellerin istiqlal idealinin qezeti idi Tedqiqatcilarin fikrince Azerbaycan qezeti Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin fealiyyetinin metbu salnamesidir Azerbaycan qezetinin Gence ve Baki nesrlerinde Xalq Cumhuriyyeti hokumetinin heyatinda bas vermis butun hadiseler ve prosesler ozunun layiqli eksini tapib Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin istiqlal beyannamesi Bakinin Qafqaz Islam Ordusu terefinden azad olunmasi AXC parlamentinin ise baslamasi ve fealiyyeti Baki Dovlet Universitetinin yaradilmasi dovlet musteqilliyinin ildonumunun qeyd edilmesi hetta hakimiyyetin bolseviklere tehvil verilmesi zerureti ve s kimi tarixi hadiseleri butun teferruati ile oyrenmek ucun Azerbaycan qezeti moteber menbedir Azerbaycancilar movzusundan asili olmayaraq haqqinda soz acilan meselelere musteqil dovletin formalasdirilmasi ve mohkemlendirilmesi movqeyinden yanasir yeni qurulmus milli hokumetin ideyalarini ve emeli addimlarini xalqa catdirirdilar Gorkemli publisist Mehemmedaga Sahtaxtlinin Azerbaycanda darulfunun meqalesinde olkede universitet acilmasi hadisesi musteqil dovleti qurmagin inkisaf etdirmeyin ve qorumagin muhum vasitelerinden biri olaraq deyerlendirilir Mehemmedaga Sahtaxtliya gore 1 Darulfunun olmazsa umumi maarife aid orta mekteblerimizde ders verecek muellimlerimiz olmaz Naxoslarimizi mualice edecek tebibler yetismez Huquqsunas alimler bulamayiz ki mal ve mulk ucun munaqise eden vetendaslarimizi muhakime etsin Medeni heyatin seraitine ve amillerine tehdid nezerile baxildiqda o deqiqe gorunur ki bu heyatin menbeyi sercesmesi mabedel qevalul darulfunundur Darulfunundan el cekmek medeni heyatdan rugerdan olmaqdir Azerbaycan qezetinin redaksiya heyeti 1919 Soldan saga Onde oturanlar Piri Murselzade Rehim aga Vekilov Orta cergede Henefi Zeynalli Rubabe Tagizade Sefiqe Efendizade Mehemmedemin Resulzade Sehra Pasazade Uzeyir bey Hacibeyov Mustafa bey Vekilov Ayaq uste duranlar Ebdul Ebdulzade Mirze Hadi Atlasov Haciibrahim Qasimov Memmedeli Sidqi Seferov Sefi bey Rustembeyli Seyid Huseyn Sadiq Xelil Ibrahimov Qedir Heyderov Eli Yusifzade Mehemmed Hadi Ebdusselimzade 1991 ci ilde Azerbaycanda resmi parlament qezeti tesis edilerken Qarabaga Xalq Yardimi Komitesinin bu adda qezeti cixdigindan onu Azerbaycan adlandirmaq mumkun olmadi Nesre ilk Azerbaycan la eyni dovrde cixan onun redaktor ve muelliflerinin emekdasliq etdiyi Heyat qezetinin adi verildi 444 nomreden sonra ise 23 sentyabr 1992 ci ilde Azerbaycan Respublikasinin parlament orqanina oz adi Azerbaycan qaytarildi Redaktorlari RedakteQezetin bas redaktoru Uzeyir Hacibeyli Azerbaycan qezeti haqqinda yazirdi Azerbaycan qezeti guya Musavat partiyasina mexsus firqevi bir qezet imis Bu feqere baresinde bunu beyan etmeyi lazim bilirem ki qezetimiz partiya qezeti deyildir Azerbaycan qezetlerinin mesleki Veten istiqlali yolunda calismaqdan ibaretdir Qezet 1918 ci il 15 sentyabr tarixde Gence seherinde nesre baslamis altinci saydan etibaren qezetin nesri Bakida davam etmisdi Iki dilde cixan Azerbaycan qezetinin Azerbaycan dilinde 443 rus dilinde ise 438 sayi cap olunub Ilk saylari Heyeti idare Heyeti tehririyye kimi redaksiya heyeti menasini ifade eden mesul sexsler qrupu terefinden cap edilen Azerbaycan qezetine muxtelif vaxtlarda Uzeyir bey Hacibeyli Ceyhun bey Hacibeyli Xelil Ibrahimov qezetin rus variantina ise Sefi bey Rustembeyli bas redaktorluq edib Azerbaycan qezetinin redaktorlari arasinda onlardan her birinin xidmetini yuksek qiymetlendirmekle yanasi Uzeyir bey Hacibeylinin fealiyyeti xususi ferqlenib Uzeyir bey Hacibeylinin Azerbaycan qezetine redaktorluq etdiyi vaxt digerleri ile muqasiyede daha coxdur Bundan basqa metbuat sahesinde daha boyuk tecrubeye malik olan Uzeyir bey Hacibeylinin Azerbaycan qezetinin ideya siyasi seviyyesinin yukseldilmesindeki xidmetleri yuksek qiymete layiqdir Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Meclisi Mebusanin acilmasi munasibetile Uzeyir bey Hacibeylinin Azerbaycan qezetinin 1918 ci il 7 dekabr tarixli 58 ci sayinda cap edilmis Tarixi gunumuz meqalesinde yazir Bu o gundur ki Azerbaycan turklerinin Milli Meclisi Milli Surasi acilib Azerbaycan tekmil bir hokumet sekline girir Yuz yuz elli sene bundan evvel muxtelif xanliqlardan ibaret olan Azerbaycan torpaginin rus istilasindan qazandigi bir menfeet o oldu ki bu torpaq uzerinde qurulmus olan saxta ve emeli huquqlari silinib supurulmus muttehid ve vesi bir erazi sekline girdi ve bu gun xilas olub da iki milyon mutecavuz nufus ile Azerbaycan Cumhuriyyeti namini dasimaga kesbi leyaqet etdi Bes bu gun haman bu Azerbaycan Cumhuriyyetinin milli parlamani Milli Meclisi acilmaqla teskilat ve tertibati siyasiyyesi artiq itmama yetir Bele olan suretde demeli qelbimizde beslediyimiz umid parlamanimizdir Ve umidvariq ki cavan parlamanimiz bu umidimizin husuli yolunda var quvvesile calisacaq ve Vetenimizin istiqlal ve azadligina birinci sebeb olacaqdir Uzeyir bey 1919 cu il yanvarin 16 dan 1920 ci il aprelin 27 ne kimi Azerbaycan qezetinin bas redaktoru olub Qezetde onun coxsayda bas meqalesi Azerbaycan parlamanenti haqqinda reportajlari teatr ve musiqiye hesr olunmus tenqidi yazilari cap edilmisdir Icimizdeki Denikinler Istiqlal ve istiqbal umidi Istefa munasibetile Azerbaycan istiqbali Azerbaycan parlamani Qarabag hadisati Ermenistan ve Azerbaycan munasibati Ne isteyirler Qara tehluke ve s meqaleler bu gun de oz aktualligini itirmeyib Uzeyir bey Hacibeyli Eyni muamile gozleyirik meqalesinde yazir Qarabag ermenilerinin Azerbaycan hokumetine tabe olmamaq qesdile gostermekde olduqlari inad artiq heyasizliq derecesine varmisdir Azerbaycan qezeti 5 may 1919 cu il Ne isteyirler meqalesinde yazirdi Mart hadisatinda bizi yeni muselman burjuyundan tutmus muselman feqirleri kasibesini ve baxusus muselman elsiz ayaqsizlarini ermeni dasnak soldatlarinin sungu gulle ve xencerlerle arvad ve usagina kimi qirdiran bolseviklere biz netovr etibar ede bilerik Bolseviklik namine ermeni muselman qirgini salanlarin hansi gozel sozune ve insaniyyeti perverane sozlerine inana bilerik Bolsevikleri dursun menseviklerine nasil bel baglaya bilerik Istiqlalimizi qebul etmediklerine goremi Ve bu gun her bir vesile ile olur olsun istiqlalimizi elimizden almaq yolunda calisdiqlarina goremi Azerbaycan qezeti 7 may 1919 cu il AXC nin dovlet bayragi qebul olunarken Uzeyir bey Azerbaycan qezetinin 2 may 1919 cu il tarixli 175 ci sayinda Bayragimiz saralmaz meqalesinde yazirdi Bayragimiz haqq bayragidir O bir milletin beseri huquqlarinin parcasidir Bir milletin ki onun insan kimi yasamaga haqqi vardir Bir milletinki daha esir olmaq istemir Musteqillik dovrunde Uzeyir bey hem publisistika hem de musiqi sahesinde calisirdi O 1919 cu ilde Ehmed Cavadin sozlerine bestelediyi Azerbaycan marsi hazirda musteqil Azerbaycan Respublikasinin himnidir Azerbaycan qezetinin 1919 cu il 27 fevral tarixli 124 cu sayinda gosterilirdi Uzeyir Hacibeyov terefinden Azerbaycan adli bir balet reqsi yazilmisdir ki bu baletde terekeme sebukundedir ve sehne ucun hazirlanmaqdadir Hemcinin bax RedakteKommunist qezetiMenbe Redakte Azerbaycan in heyati 100 il evvelin tebrikleri Cumhuriyyetin esas qezeti ne yazirdi ARXIV 100 il evvelki reportaj Cumhuriyyetin taninmasi nece bayram edilmisdi TARIXI ARASDIRMA Azerbaycan 90 Oskar NRM Baki On soz Azerbaycan in varisi Azerbaycan seh 7 11 Iki AZERBAYCAN arasindaki korpuIstinadlar RedakteBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Ulviyye Tahirqizi Xalq Cebhesi 2014 28 iyun 113 S 11 Xarici kecidler Redakte Menbe https az wikipedia org w index php title Azerbaycan qezet 1918 amp oldid 6964406, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.