fbpx
Wikipedia

Əli Yusif

Avqust 16, 2021

Əli Yusifzadə, Əli Yusif (tam adı: Yusifzadə Əli Cəlal oğlu; d.1.1.1900, Şuşa şəhəri, Azərbaycan - 18.08.1937, Daşkənd, Özbəkistan) — Cümhuriyyət hökumətinin xaricə göndərdiyi tələbələrdən biri, şair, 8 dildə danışmağı və yazmağı bacaran görkəmli mütəfəkkir, repressiya qurbanı.

Əli Yusifzadə
Əli Cəlal oğlu Yusifzadə
Doğum tarixi
Doğum yeri Şuşa şəhəri, Azərbaycan
Vəfat tarixi (37 yaşında)
Vəfat yeri Daşkənd, Özbəkistan
Elm sahəsi Ədəbiyyat

Həyatı

Əli Cəlal oğlu Yusifzadə 1900-cü ilin yanvarın 1-də Şuşa şəhərində doğulub. Yusifzadələr ailəsi Şuşanın sayılıb-seçilən nəsilindən olub. Soyadlarını da İbrahim xanın sarayında işləmiş Mirzə Yusifin adıdan alıblar. Mirzə Yusifin oğlu Mirzə Əliqulu, Mirzə Əliqulunun oğlanları Mirzə Ələkbər və Mirzə Abbas da şair və alim kimi tanınıb. Mirzə Ələkbərin Cavad, Cəlal, Camal, Cabbar, Səttar, Münəvvər və Sitarə adlı övladları olub. Onlardan Cəlal, Camal, Səttar müəllimlik edib. Ağaəlinin atası Cəlal qadaşlarından bədii, elmi yaradacılıqda, pedaqoji və ictimai-siyasi işlərdə fəallığı ilə seçilib.

Əli Yusifin ziyası Azərbaycan Cümhuriyyəti qurulduqdan sonra daha da parlayır. Atası - hamının hörmət etdiyi maarifçi-ziyalı Mirzə Cəlal onu uşaqlıqdan çox savadlı şəxs kimi yetişdirmişdi. 18 yaşında çatana qədər artıq bir neçə dildə sərbəst yazıb-oxuya bilirdi. Amma yenə də Qərb təhsilini əsas görürdü.

Əli Yusif Rai 1917-ci ildə Şuşa Milli Komitəsinin üzvü olmuş, yerli əhalinin erməni millətçilərinin təxribatlarından qorunmasında da fəal iştirak etmişdir.

Azərbaycan Cümhuriyyəti qurulduqdan sonra ailələri Bakıya köçüb. Əli Yusif  “Yaşıl qələm”in, “Ədəbiyyat cəmiyyəti”nin işində fəal iştirak edib, “Azərbaycan”, “İstiqlal”, “Bəsirət”, “Qurtuluş yolu” qəzet və jurnallarında  müstəqillik, azadlıq ideyalarını tərənnüm edən məqalələr və şeirlər nəşr etdirib. 1918-ci il dekabrın 7-də Azərbaycan Cümhuriyyəti Parlamentinin açılış günü münasibətilə “Azərbaycan” qəzetinin xüsusu buraxılış nömrəsində Əli Yusifin “Prometey” məqaləsi dərc olunur. Məqalədə bu qədim yunan mifi Apollon mənzuməsindən əsatiri bir ilahə olan Prometeyin cəsarətlə ilk dəfə alovu göydən yer üzünə alıb gətirdiyi üçün çarmıxa çəkilməsi, qartallar tərəfindən cigərinin parа-parа qoparılıb yeyilməsi salnaməçi tərəfindən həm masal, həm də bir millətin, bir ölkənin tarixinə yazılan bir tale kimi göstərilir. Əli Yusif Prometeyin yenidən dirildiyini, Azərbaycanın qayalarında parə-parə cigərindən həqiqət alovu saçdığını, o atəşgədədən nur doğduğunu yeni istiqlaliyyət qazanmış, türk xalqları arasında, həmçinin, bütün islam şərqi aləmində ilk müstəqil dövlət olan Azərbaycanın taleyi ilə bağlayır:

  Bir zamanlar Şərqin atəşpərəstləri ziyarət üçün Azərbaycanın “Suraxana” atəşgədələrinə gəlir, onu təvaf edirdisə, imdi də yenə həman Şərqin bütün əsir, zəlil millətləri Azərbaycanın hürriyyət və istiqlalını, cümhuriyyətini təqdisə gələcəkdir. İştə bu gün o cümhuriyyət bütün mənasilə başlıyor.  

Əli Yusif milli istiqlal ideyalarının bütün çətinliklərə baxmayaraq parlayacağı, böyüyəcəyi, yüksələcəyi, həmçinin müstəqil olmağın bütün kiçik millətlərin şüar və arzusu olduğunu əzmkarlıqla vurğulayir. Ədib “Milli qayəmiz” məqaləsində yazır:

  Qafqasiya millətləri də xətt-hərəkətlərini bu bina üzərində qurmaq istiyorlar; hələ Gürcüstan bu xüsusda bəzi müvəffəqiyyətlər də qazanaraq müstəqil yaşamaq istədiyini hər an sübuta qalxışıyor. İstiqlal dedikdə artıq bütün mənsubiyyətlər, siyasi məsləklər ortadan qalxaraq yalnız müstəqil Azərbaycan qalırkən onu yaşatmağa həpimiz namusumuzla borcluyuz... Bir millətin səsini kəsmək, onu susdurmaq əsla qəbul degil. Istiqlal fikri bu gün bir neçə nəfərə məxsus olmayıb, ümummillətin tələb etdiyi, çalışdığı bir amaldır.... Vətənimizi Balkan xarabalarına müşabe etməmək, onu yabançı ayaqlara tapdağ etməmək üçün mütləqa müstəqil olmalıyız. İdealsız bir millət, bir hökumət yaşamaz diyorlar. İştə yeni doğmuş Azərbaycanımızın idealı: istiqlaliyyət və bunun hüsulu yolunda səbat!  

Bakıda yaşadığı dövrdə Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Nəsib bəy Yusifbəyli, Əhməd Cavad, Mirzə Bala Məmmədzadə, Cəfər Cabbarlı, Dadaş Həsənov və b. ilə tanış olub.

Əli Yusifzadənin adı Azərbaycan parlamentinin 1919-cu il 1 sentyabr qərarı ilə xarici ölkələrə oxumağa göndərilən tələbələrin siyahısına salınıb.  Lakin texniki səbəbdən tələbələrin göndərilməsi gecikdirilib. 1920-ci il yanvarın 12-də “İstiqlal” qəzetində Əli Yusifzadənin “Əlvida” şeiri dərc olunub. Yanvarın 14-də isə cümhuriyyət rəhbərlərinin, tanınmış xeyriyyəçilərin, din xadimlərinin və valideynlərin iştirakı ilə tələbələrin təntənəli yola salma mərasimi təşkil edilib. Fevralın 11-də Parisə çatan tələbələri Sülh Konfransında iştirak edən Əlimərdan bəy Topçubaşovun rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyəti qarşılayıb. Əlimərdan bəy Topçubaşov tələbələr qarşısında çıxış edərək onlara nəsihətlər edib və uğurlar arzulayıb. Sonra tələbələr təhsil almaq üçün Avropanın müxtəlif şəhərlərinə yola salınıb.  Əli Yusifzadə  Parisdəki Ali Siyasi Elmlər Akademiyasınının Diplomatiya fakültəsinə daxil olub.

1926-cı ilin fevral-mart aylarında Bakıda keçirilən Ümumittifaq Birinci Türkoloji Qurultayda Əli Yusifzadə katib, atası  Mirzə Cəlal tərcüməçi kimi iştirak edib. Qurulyat başa çatandan üç gün sonra, yəni martın 8-də Azərbaycan Fovqəladə Komissiyasının (KQB) əməkdaşı Vasinin əmri ilə Əhməd Hacınski, Dadaş Həsənov və Əli Yusifzadə evlərində axtarış aparılmaqla həbs ediliblər.

Əli Yusifzadənin evindən bir qovluq sənəd götürülüb. Həmin dövrdə Azərbaycanda rəhbər vəzifədə işləyənlərin bir qismi onların həbs olunmasının qarşısını almaq istəsələr də bacara bilməyiblər. Azərbaycan Dövlət Siyası İdarəsinin qərarı dəyişməz olub.

İstintaqı aparan Vasini Əli Yusifzadənin  “Türkoloji Qurultay keçirilən salona daxil olmları üçün neçə nəfərə və hansı əsasla sənəd veriməsi,  xaricdən dəvət olunmuş alimlərin siyahısını haradan alması” maraqlandırıb. Qurultayın katibi, 8 dildə danışmağı və yazmağı bacaran Əli Yusifzadənin istintaqını 1927-ci il fevralın 28-də başa çatdırılıb. AzərbaycanDövlət Siyası İdarəsinin  istintaqına görə Dadaş Həsənov, Mövsüm İbrahimov, Cavad Axundov, Mir Bağır Seyidrzayev, Əli Yusifzadə, ümumiyyətlə 14 nəfərə güllələnməli olub. Onlara güllələnmə hökmü oxunur da. Lakin sonradan Əli Yusifzadənin və bəzi məhbusların güllələmə hökmü 10 il həbs cəzası ilə əvəzlənib.

Repressiya illəri

1927-ci il martın əvvəllərində Əli Yusifzadənin, İsfəndiyar Vəkillinin, Niyazi Muinin, Mehdi Sultanzadənin, Sadıq İmanənin, Nəsrulla İsrafilzadənin, Muhsin bəy Bəkdəmirzadənin və b. daxil olduğu Azərbaycanlı məhbuslar qrupu Solovkiyə, Şimal Buzlu okeandakı Ağ dənizin Oneqa körfəzindəki adalardakı həbs düşərgələrinə gətiriblər. Bu qrupda əsasən zabit və maarifçi ziyalılar olub. Onları Baltik-Amur kanalının çəkilişində işlətməyə başlayırlar. Əli Yusifzadə onlardan əvvəl gətirilmiş araşdırıcı, şair Əbdürrəhman Dai, Cabbar Kələntərli, B.Səfizadə, Muradxan Naxçıvani, Abbasqulu, B.Həmid Kəngərli, Səlimzadə və başqaları görüşüb. İlik donduran şaxtada işləməkdən, qurd düşmüş balıqdan hazırlanmış xörəkləri yeməkdən çox onları cinayətkarlarla bir yerədə saxlanması rahatsız edib. Buna görə də Əli Yusifzadə həbs düşərgəsinə gəldikdən sonra siyasi dustaqlar arasında təbliğat işi aparmağa başlayıb. Bolşeviklərin qəddarlıqlarına qarşı duran, canilərlə bir həbsxanada qalmaq istəməyən, onlara siyasi məhbus statusu verilməsini tələb edən azərbaycanlı məhbuslar ilk dəfə siyasi tələblərlə kütləvi ölüm aclığı elan edib. Əli Yusifzadə Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqında ilk dəfə siyasi məhbuslarının aclıq aksiyasının təşkil edənlərdən olub. 1927-ci ildə keçirilən aclığın 53-cü günü hərbiçi, gəncəli İbrahim Axundzadə, Qori Müəllimlər Seminariyasının məzunu, şəkili Əlövsər (Əfsər) Nəcəfov aclıq zamanı, hərbiçi Xasay Kərimzadə, həkim Cahangir Ağayev aclığın doğurduğu  xəstəlikdən dünyasını dəyişib. Şəhid olan dustaqların vəsiyyəti ilə aclıq aksiyası 56-cı gün dayandırılıb. Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqının həbsxanalarındakı ilk siyasi aclıq aksiyasının xəbəri Bakıya da gəlib çatıb. Aclıq aksiyasının təşkilatçılarından olan Əli Yusifzadənin atası Mirzə Cəlal Yusifzadə 1931-ci ildə, 72 yaşında Bakıda oğul həsrətilə dünyasını dəyişib. Solovki adalarındakı həbs düşərgələrindəki vəziyyətlə tanış olmağa getmiş Maksim Qorki (Peşkov) və xanımına siyasi məhbuslar həbsxana nəzarətçilərindən gizli məktub ötürə bilib. Onlar bu məktubu Sovet İttifaqı Kommunst Partiyasının rəhbərlərinə, Stalinə çatdırıb. Bundan sonra həbsxanadakı siyasi məhkumlara qarşı sərt rejim nisbətən yumşaldılıb. 1935-ci ilin yanvarında Əli Yusifzadə həbsdən azad edilib. Lakin onun Azərbaycana dönməsinə icazə verilməyib. O, Özbəkistana sürgün edilib. 1937-ci ildə Əli Yusifzadə Daşkənddə yenidən həbs edilib. Uzun və işgəncəli istintaqdan sonra, yəni 1937-ci ilin avqustun 18-də həbsxanada güllələnib və cəsədi də gizlədilib. Əli Yusifə bəraət ölümündən 54 il sonra –1992-ci ilin mayında verilir.

Bədii yaradıcılığı

Əli Yusifzadə dərslərini yaxşı oxumaqla yanaşı bədi yaradıcılıqla da məşğul olub. “Balıq və pişik” təmsili, “Anaların təfavütü” hekayəsi, “Vətənim” şeiri nəşr olunub. Yazdıqlarını qəzet və jurnallarda çap etdirməklə yanaşı müsabiqələrdə də güçünü sınayıb. 1915-ci ildə Bakıdakı “Qurtuluş”  jurnalı “Qürub çağı bir yetimin məhkumluğu” mövzusunda müsabiqə elan edib. Əli Yusif də müsabiqəyə yazı göndərib.  Qaliblər  sırasında Cəfər Cabbarlı, Ümmgülsümlə yanaşı Əli Yusifzadə də olub.

Yaradıcılığında azadlığını, müstəqilliyini əldə etmiş xalqına, millətinə, yenicə qurulan azad, müstəqil, suveren dövlətinə məhəbbət ana xətt kimi keçir. Onun «Azərbaycan», «Qurtuluş», “İstiqlal” kimi mətbuat orqanlarında dərc olunan şeir və publisistik məqalələrində ürəyində vətənin bugünkü azadlığından doğan hiss və duyğuları, gələcəyə inamlı baxışları, yüksək əzmkarlıq, mübarizlik qabarıq şəkildə öz əksini tapır. Şair «Vətənim» şeirində Vətənə «valideyi-möhtərəməm» deyə müraciət edir, vətənə olan məhəbbətini ana-oğul arasında olan sevgiyə bənzədir:

  Uca dağlar, dərələr səd oluyor,
Kim bənimlə sənə sərhəd oluyor?!
Bilmirəm kimdi bizə fərq qoyan.
Ana ilə oğulu ayrı salan?! 		 

Vətəndən, torpaqdan ötrü ölümə hazır olduğunu bildirən şair:

  Sən gedərsən, gedərəm əvvəl bən,
Ölərəm getsə bu namus, vətən!
Vətəni mən sevərim artığaraq
Necə öz validəsin sevən uşaq!
Vətənim, valideyi-möhtərəməm!
Səni artıq. Yenə artıq sevərəm! 		 

Əli Yusifin Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin süqutundan bir ay əvvəl, aprel ayında yazdığı “Qarabağ xəyanətlərinə” (“Qurtuluş” jurnalı, 1920, №2 ) şeiri o xəyanətlərin qurbanı olan doğma Qarabağımızın bu günü ilə səsləşir. Azərbaycanın baş tacının qiymətli qaşı olan Qarabağ diyarını - qəhrəmanlıq, şeir, sənət ocağını, musiqi beşiyini, dahilərin son məskənini özünəməxsus şəkildə şeir dili ilə təqdim edir və bir rəssam fırçası kimi oxucunun gözləri qarşısında “Qarabağ” tablosunu canlandırır.

Mənbə

  • Sürgündə qurdlu yeməklə sağ qalan, dünya tarixinə düşən Cümhuriyyət fədaisi
  • “Qürbətin doğma məzarları” - Dünya siyasi tarixində aclıq aksiyası keçirən ilk şəxs - Azərbaycanlı Əli Yusif
  • Əzimova A.Q. Cümhuriyyət dövrünün şair publisisti/Bakı Universitetinin xəbərləri. Humanitar elmlər seriyası, 2014, №4, s.170-176
  • Teyyub Qurban. Cümhuriyyət tələbələri III fəsil. Tale sorağında. Ekspress .-2015. 10-12 yanvar.- S.15.
  • Abdullayev A., Əli Yusif, "Ədəbiyyat və İncəsənət" qəzeti, 1989, 28 iyul.
  • Абуталыбов Р. Азербайджанские студенты в Западной Европе / “Панорама” qəzeti, 1996, 15 mart.
  • Bayramoğlu Alxan. İstiqlalçı şair Əli Yusif. “Ədəbiyyat” qəzeti, 09 sentyabr 2005
  • Qəhrəmanlı Nazif. Vətən və istiqlal aşiqi Əli Yusif. Bakı, Avropa nəşriyyatı, 2010, 283 s.
  Vikimənbədə Müəllif:Əli Yusif ilə əlaqəli məlumatlar var.

İstinadlar

  1. ↑ Əli Yusif (Yusifzadə)
  2. Anar (1999). Min beş yüz ilin oğuz şeri. Antologiya, I kitab (azərb.). Bakı: "Azərbaycan". 2017-07-08 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2017-07-08.
  3. ↑ Əzimova A.Q. Cümhuriyyət dövrünün şair publisisti, s.170-176
  4. “Azərbaycan” qəzeti. 1918, 10 dekabr
  5. “İşıq” jurnalı, 1911, sayı 15, s. 7
  6. “İşıq” jurnalı, 1911, sayı 26, 27 avqust, səh. 6
  7. “Məktəb” jurnalı, 1913, fevral
  8. Əzimova A.Q. Cümhuriyyət dövrünün şair publisisti/Bakı Universitetinin xəbərləri. Humanitar elmlər seriyası, 2014, №4, s.170-176
  9. Əzimova A.Q. Cümhuriyyət dövrünün şair publisisti, s.170-176

Həmçinin bax

Avqust 16, 2021
əli, yusif, zadə, adı, yusifzadə, əli, cəlal, oğlu, 1900, şuşa, şəhəri, azərbaycan, 1937, daşkənd, özbəkistan, cümhuriyyət, hökumətinin, xaricə, göndərdiyi, tələbələrdən, biri, şair, dildə, danışmağı, yazmağı, bacaran, görkəmli, mütəfəkkir, repressiya, qurbanı. Eli Yusifzade Eli Yusif tam adi Yusifzade Eli Celal oglu d 1 1 1900 Susa seheri Azerbaycan 18 08 1937 Daskend Ozbekistan Cumhuriyyet hokumetinin xarice gonderdiyi telebelerden biri sair 8 dilde danismagi ve yazmagi bacaran gorkemli mutefekkir repressiya qurbani 1 2 Eli YusifzadeEli Celal oglu YusifzadeDogum tarixi 1 yanvar 1900Dogum yeri Susa seheri AzerbaycanVefat tarixi 18 avqust 1937 37 yasinda Vefat yeri Daskend OzbekistanElm sahesi Edebiyyat Mundericat 1 Heyati 2 Repressiya illeri 3 Bedii yaradiciligi 4 Menbe 4 1 Istinadlar 5 Hemcinin baxHeyati RedakteEli Celal oglu Yusifzade 1900 cu ilin yanvarin 1 de Susa seherinde dogulub Yusifzadeler ailesi Susanin sayilib secilen nesilinden olub Soyadlarini da Ibrahim xanin sarayinda islemis Mirze Yusifin adidan aliblar Mirze Yusifin oglu Mirze Eliqulu Mirze Eliqulunun oglanlari Mirze Elekber ve Mirze Abbas da sair ve alim kimi taninib Mirze Elekberin Cavad Celal Camal Cabbar Settar Munevver ve Sitare adli ovladlari olub Onlardan Celal Camal Settar muellimlik edib Agaelinin atasi Celal qadaslarindan bedii elmi yaradaciliqda pedaqoji ve ictimai siyasi islerde fealligi ile secilib Eli Yusifin ziyasi Azerbaycan Cumhuriyyeti qurulduqdan sonra daha da parlayir Atasi haminin hormet etdiyi maarifci ziyali Mirze Celal onu usaqliqdan cox savadli sexs kimi yetisdirmisdi 18 yasinda catana qeder artiq bir nece dilde serbest yazib oxuya bilirdi Amma yene de Qerb tehsilini esas gorurdu Eli Yusif Rai 1917 ci ilde Susa Milli Komitesinin uzvu olmus yerli ehalinin ermeni milletcilerinin texribatlarindan qorunmasinda da feal istirak etmisdir 3 Azerbaycan Cumhuriyyeti qurulduqdan sonra aileleri Bakiya kocub Eli Yusif Yasil qelem in Edebiyyat cemiyyeti nin isinde feal istirak edib Azerbaycan Istiqlal Besiret Qurtulus yolu qezet ve jurnallarinda musteqillik azadliq ideyalarini terennum eden meqaleler ve seirler nesr etdirib 1918 ci il dekabrin 7 de Azerbaycan Cumhuriyyeti Parlamentinin acilis gunu munasibetile Azerbaycan qezetinin xususu buraxilis nomresinde Eli Yusifin Prometey meqalesi derc olunur Meqalede bu qedim yunan mifi Apollon menzumesinden esatiri bir ilahe olan Prometeyin cesaretle ilk defe alovu goyden yer uzune alib getirdiyi ucun carmixa cekilmesi qartallar terefinden cigerinin para para qoparilib yeyilmesi salnameci terefinden hem masal hem de bir milletin bir olkenin tarixine yazilan bir tale kimi gosterilir Eli Yusif Prometeyin yeniden dirildiyini Azerbaycanin qayalarinda pare pare cigerinden heqiqet alovu sacdigini o atesgededen nur dogdugunu yeni istiqlaliyyet qazanmis turk xalqlari arasinda hemcinin butun islam serqi aleminde ilk musteqil dovlet olan Azerbaycanin taleyi ile baglayir 3 Bir zamanlar Serqin atesperestleri ziyaret ucun Azerbaycanin Suraxana atesgedelerine gelir onu tevaf edirdise imdi de yene heman Serqin butun esir zelil milletleri Azerbaycanin hurriyyet ve istiqlalini cumhuriyyetini teqdise gelecekdir Iste bu gun o cumhuriyyet butun menasile basliyor Eli Yusif milli istiqlal ideyalarinin butun cetinliklere baxmayaraq parlayacagi boyuyeceyi yukseleceyi hemcinin musteqil olmagin butun kicik milletlerin suar ve arzusu oldugunu ezmkarliqla vurgulayir Edib Milli qayemiz 4 meqalesinde yazir Qafqasiya milletleri de xett hereketlerini bu bina uzerinde qurmaq istiyorlar hele Gurcustan bu xususda bezi muveffeqiyyetler de qazanaraq musteqil yasamaq istediyini her an subuta qalxisiyor Istiqlal dedikde artiq butun mensubiyyetler siyasi meslekler ortadan qalxaraq yalniz musteqil Azerbaycan qalirken onu yasatmaga hepimiz namusumuzla borcluyuz Bir milletin sesini kesmek onu susdurmaq esla qebul degil Istiqlal fikri bu gun bir nece nefere mexsus olmayib umummilletin teleb etdiyi calisdigi bir amaldir Vetenimizi Balkan xarabalarina musabe etmemek onu yabanci ayaqlara tapdag etmemek ucun mutleqa musteqil olmaliyiz Idealsiz bir millet bir hokumet yasamaz diyorlar Iste yeni dogmus Azerbaycanimizin ideali istiqlaliyyet ve bunun husulu yolunda sebat Bakida yasadigi dovrde Mehemmed Emin Resulzade Nesib bey Yusifbeyli Ehmed Cavad Mirze Bala Memmedzade Cefer Cabbarli Dadas Hesenov ve b ile tanis olub Eli Yusifzadenin adi Azerbaycan parlamentinin 1919 cu il 1 sentyabr qerari ile xarici olkelere oxumaga gonderilen telebelerin siyahisina salinib Lakin texniki sebebden telebelerin gonderilmesi gecikdirilib 1920 ci il yanvarin 12 de Istiqlal qezetinde Eli Yusifzadenin Elvida seiri derc olunub Yanvarin 14 de ise cumhuriyyet rehberlerinin taninmis xeyriyyecilerin din xadimlerinin ve valideynlerin istiraki ile telebelerin tenteneli yola salma merasimi teskil edilib Fevralin 11 de Parise catan telebeleri Sulh Konfransinda istirak eden Elimerdan bey Topcubasovun rehberlik etdiyi numayende heyeti qarsilayib Elimerdan bey Topcubasov telebeler qarsisinda cixis ederek onlara nesihetler edib ve ugurlar arzulayib Sonra telebeler tehsil almaq ucun Avropanin muxtelif seherlerine yola salinib Eli Yusifzade Parisdeki Ali Siyasi Elmler Akademiyasininin Diplomatiya fakultesine daxil olub 1 1926 ci ilin fevral mart aylarinda Bakida kecirilen Umumittifaq Birinci Turkoloji Qurultayda Eli Yusifzade katib atasi Mirze Celal tercumeci kimi istirak edib Qurulyat basa catandan uc gun sonra yeni martin 8 de Azerbaycan Fovqelade Komissiyasinin KQB emekdasi Vasinin emri ile Ehmed Hacinski Dadas Hesenov ve Eli Yusifzade evlerinde axtaris aparilmaqla hebs edilibler Eli Yusifzadenin evinden bir qovluq sened goturulub Hemin dovrde Azerbaycanda rehber vezifede isleyenlerin bir qismi onlarin hebs olunmasinin qarsisini almaq isteseler de bacara bilmeyibler Azerbaycan Dovlet Siyasi Idaresinin qerari deyismez olub 1 Istintaqi aparan Vasini Eli Yusifzadenin Turkoloji Qurultay kecirilen salona daxil olmlari ucun nece nefere ve hansi esasla sened verimesi xaricden devet olunmus alimlerin siyahisini haradan almasi maraqlandirib Qurultayin katibi 8 dilde danismagi ve yazmagi bacaran Eli Yusifzadenin istintaqini 1927 ci il fevralin 28 de basa catdirilib AzerbaycanDovlet Siyasi Idaresinin istintaqina gore Dadas Hesenov Movsum Ibrahimov Cavad Axundov Mir Bagir Seyidrzayev Eli Yusifzade umumiyyetle 14 nefere gullelenmeli olub Onlara gullelenme hokmu oxunur da Lakin sonradan Eli Yusifzadenin ve bezi mehbuslarin gulleleme hokmu 10 il hebs cezasi ile evezlenib 1 Repressiya illeri Redakte1927 ci il martin evvellerinde Eli Yusifzadenin Isfendiyar Vekillinin Niyazi Muinin Mehdi Sultanzadenin Sadiq Imanenin Nesrulla Israfilzadenin Muhsin bey Bekdemirzadenin ve b daxil oldugu Azerbaycanli mehbuslar qrupu Solovkiye Simal Buzlu okeandaki Ag denizin Oneqa korfezindeki adalardaki hebs dusergelerine getiribler Bu qrupda esasen zabit ve maarifci ziyalilar olub Onlari Baltik Amur kanalinin cekilisinde isletmeye baslayirlar Eli Yusifzade onlardan evvel getirilmis arasdirici sair Ebdurrehman Dai Cabbar Kelenterli B Sefizade Muradxan Naxcivani Abbasqulu B Hemid Kengerli Selimzade ve basqalari gorusub Ilik donduran saxtada islemekden qurd dusmus baliqdan hazirlanmis xorekleri yemekden cox onlari cinayetkarlarla bir yerede saxlanmasi rahatsiz edib Buna gore de Eli Yusifzade hebs dusergesine geldikden sonra siyasi dustaqlar arasinda tebligat isi aparmaga baslayib Bolseviklerin qeddarliqlarina qarsi duran canilerle bir hebsxanada qalmaq istemeyen onlara siyasi mehbus statusu verilmesini teleb eden azerbaycanli mehbuslar ilk defe siyasi teleblerle kutlevi olum acligi elan edib Eli Yusifzade Sovet Sosialist Respublikalari Ittifaqinda ilk defe siyasi mehbuslarinin acliq aksiyasinin teskil edenlerden olub 1927 ci ilde kecirilen acligin 53 cu gunu herbici genceli Ibrahim Axundzade Qori Muellimler Seminariyasinin mezunu sekili Elovser Efser Necefov acliq zamani herbici Xasay Kerimzade hekim Cahangir Agayev acligin dogurdugu xestelikden dunyasini deyisib Sehid olan dustaqlarin vesiyyeti ile acliq aksiyasi 56 ci gun dayandirilib Sovet Sosialist Respublikalari Ittifaqinin hebsxanalarindaki ilk siyasi acliq aksiyasinin xeberi Bakiya da gelib catib Acliq aksiyasinin teskilatcilarindan olan Eli Yusifzadenin atasi Mirze Celal Yusifzade 1931 ci ilde 72 yasinda Bakida ogul hesretile dunyasini deyisib Solovki adalarindaki hebs dusergelerindeki veziyyetle tanis olmaga getmis Maksim Qorki Peskov ve xanimina siyasi mehbuslar hebsxana nezaretcilerinden gizli mektub oture bilib Onlar bu mektubu Sovet Ittifaqi Kommunst Partiyasinin rehberlerine Staline catdirib Bundan sonra hebsxanadaki siyasi mehkumlara qarsi sert rejim nisbeten yumsaldilib 1935 ci ilin yanvarinda Eli Yusifzade hebsden azad edilib Lakin onun Azerbaycana donmesine icaze verilmeyib O Ozbekistana surgun edilib 1937 ci ilde Eli Yusifzade Daskendde yeniden hebs edilib Uzun ve isgenceli istintaqdan sonra yeni 1937 ci ilin avqustun 18 de hebsxanada gullelenib ve cesedi de gizledilib 1 Eli Yusife beraet olumunden 54 il sonra 1992 ci ilin mayinda verilir 3 Bedii yaradiciligi RedakteEli Yusifzade derslerini yaxsi oxumaqla yanasi bedi yaradiciliqla da mesgul olub Baliq ve pisik temsili 5 Analarin tefavutu hekayesi 6 Vetenim seiri 7 nesr olunub Yazdiqlarini qezet ve jurnallarda cap etdirmekle yanasi musabiqelerde de gucunu sinayib 1915 ci ilde Bakidaki Qurtulus jurnali Qurub cagi bir yetimin mehkumlugu movzusunda musabiqe elan edib Eli Yusif de musabiqeye yazi gonderib Qalibler sirasinda Cefer Cabbarli Ummgulsumle yanasi Eli Yusifzade de olub 1 Yaradiciliginda azadligini musteqilliyini elde etmis xalqina milletine yenice qurulan azad musteqil suveren dovletine mehebbet ana xett kimi kecir Onun Azerbaycan Qurtulus Istiqlal kimi metbuat orqanlarinda derc olunan seir ve publisistik meqalelerinde ureyinde vetenin bugunku azadligindan dogan hiss ve duygulari geleceye inamli baxislari yuksek ezmkarliq mubarizlik qabariq sekilde oz eksini tapir Sair Vetenim seirinde Vetene valideyi mohteremem deye muraciet edir vetene olan mehebbetini ana ogul arasinda olan sevgiye benzedir Uca daglar dereler sed oluyor Kim benimle sene serhed oluyor Bilmirem kimdi bize ferq qoyan Ana ile ogulu ayri salan 8 Vetenden torpaqdan otru olume hazir oldugunu bildiren sair Sen gedersen gederem evvel ben Olerem getse bu namus veten Veteni men severim artigaraq Nece oz validesin seven usaq Vetenim valideyi mohteremem Seni artiq Yene artiq severem 9 Eli Yusifin Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin suqutundan bir ay evvel aprel ayinda yazdigi Qarabag xeyanetlerine Qurtulus jurnali 1920 2 seiri o xeyanetlerin qurbani olan dogma Qarabagimizin bu gunu ile seslesir Azerbaycanin bas tacinin qiymetli qasi olan Qarabag diyarini qehremanliq seir senet ocagini musiqi besiyini dahilerin son meskenini ozunemexsus sekilde seir dili ile teqdim edir ve bir ressam fircasi kimi oxucunun gozleri qarsisinda Qarabag tablosunu canlandirir 3 Menbe RedakteSurgunde qurdlu yemekle sag qalan dunya tarixine dusen Cumhuriyyet fedaisi Qurbetin dogma mezarlari Dunya siyasi tarixinde acliq aksiyasi keciren ilk sexs Azerbaycanli Eli Yusif Ezimova A Q Cumhuriyyet dovrunun sair publisisti Baki Universitetinin xeberleri Humanitar elmler seriyasi 2014 4 s 170 176 Teyyub Qurban Cumhuriyyet telebeleri III fesil Tale soraginda Ekspress 2015 10 12 yanvar S 15 Abdullayev A Eli Yusif Edebiyyat ve Incesenet qezeti 1989 28 iyul Abutalybov R Azerbajdzhanskie studenty v Zapadnoj Evrope Panorama qezeti 1996 15 mart Bayramoglu Alxan Istiqlalci sair Eli Yusif Edebiyyat qezeti 09 sentyabr 2005 Qehremanli Nazif Veten ve istiqlal asiqi Eli Yusif Baki Avropa nesriyyati 2010 283 s Vikimenbede Muellif Eli Yusif ile elaqeli melumatlar var Istinadlar Redakte 1 2 3 4 5 6 Eli Yusif Yusifzade Anar 1999 Min bes yuz ilin oguz seri Antologiya I kitab azerb Baki Azerbaycan 2017 07 08 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2017 07 08 1 2 3 4 Ezimova A Q Cumhuriyyet dovrunun sair publisisti s 170 176 Azerbaycan qezeti 1918 10 dekabr Isiq jurnali 1911 sayi 15 s 7 Isiq jurnali 1911 sayi 26 27 avqust seh 6 Mekteb jurnali 1913 fevral Ezimova A Q Cumhuriyyet dovrunun sair publisisti Baki Universitetinin xeberleri Humanitar elmler seriyasi 2014 4 s 170 176 Ezimova A Q Cumhuriyyet dovrunun sair publisisti s 170 176Hemcinin bax RedakteCumhuriyyet telebeleriMenbe https az wikipedia org w index php title Eli Yusif amp oldid 5965011, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.