fbpx
Wikipedia

Azərbaycan (qəzet, Azərbaycan)

Avqust 12, 2021

"Azərbaycan" — Azərbaycanın rəsmi dövlət qəzeti. Axc hökuməti 1918-ci il 3 iyulunda Azərbaycan Cümhuriyyəti hökumətinin xəbərləri adı altında öz rəsmi orqanının dərcinə başlanması haqqında qərar verdi. Azərbaycan qəzetinin parlament orqanı kimi ilk nömrəsi 15 sentyabr 1918-ci il tarixində — Qafqaz İslam Ordusunun Bakını erməni-bolşevik işğalından, zülmündən azad etdiyi gün Gəncədə işıq üzü gördü. İlk redaktorlarından biri Üzeyir bəy Hacıbəyli olub. Qəzet 1919-ci il dekabrın 28-nə qədər Üzeyir bəyin qardaşı Ceyhun Hacıbəylinin imzası ilə çıxıb. O dövrdə nəşrin ərsəyə gəlməsində Ceyhun Hacıbəylinin əməyi və xidmətləri şəksizdir. Azərbaycan Demokratik Respublikası nin süqutundan sonra ölkədən köçmək məcburiyyətində qalan Ceyhun Hacıbəyli öz mühacirlik həyatında da eyni adlı qəzet buraxmağa çalışmış və 1951-ci ildə buna Münxendə nail olmuşdu.

Azərbaycan
Növ Rəsmi dövlət qəzeti
Format A2
Sahibi Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi
Təsisçi Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin orqanı
Baş redaktor Bəxtiyar Sadıqov
Redaktor Bəxtiyar Sadıqov
Yaranma tarixi 15 sentyabr 1918
Dil Azərbaycan dili
Qiymət 40 qəpik
Səhifə 8-16
Baş ofis
Ünvan Bakı ş., Mətbuat pr. 529-cu məhəllə, 4-cü mərtəbə
Ölkə
Tiraj 10445 (2014-cü il)
azerbaijan-news.az

Tarixi

Azərbaycan qəzeti ondan əvvəl təxminən yarım əsrə yaxın bir müddət ərzində milli ziyalıların ölkənin adını daşıyan mətbuat orqanı yaratmaq, qəzet çıxarmaq təşəbbüslərinin də davamı, məntiqi nəticəsi idi.1891-ci ildə tanınmış Azərbaycan ziyalısı Cəlal Ünsizadənin baş redaktoru olduğu Kəşkül qəzeti bağlandıqdan sonra Azərbaycan adlı qəzet çıxarmaq üçün rəsmi olaraq Tiflisdə Baş Mətbuat İşləri İdarəsinə müraciət etmək arzusu da baş tutmamışdı. Təbrizdə Məşrutə hərəkatı dövründə nəşr edilən Azərbaycan qəzetinin də ömrü uzun sürə bilməmişdi. Bununla belə, XX əsrin əvvəllərinin milli mətbuatında necə adlandırılmasından asılı olmayaraq, azərbaycançı düşüncə üstün mövqeyə çıxmışdı. XX əsrin əvvəllərində Azərbaycan adlanacaq mətbuat orqanını da zəmanə artıq hazırlamışdı. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranması ilə Azərbaycan adlı qəzetin nəşrə başlamasının reallaşması milli mətbuatımızın tarixində təkcə ərazi olaraq ölkənin deyil, milli dövlətin adını ifadə edən mətbuat orqanının fəaliyyətə başlaması ilə əlamətdardır. Bu mənada, Azərbaycan qəzetinin rəsmi dövlət qəzeti kimi meydana çıxması Azərbaycan tarixinin mühüm hadisəsidir. Qəzetin baş redaktoru Üzeyir Hacıbəyov Azərbaycan qəzeti haqqında yazırdı:

  Danışırlar ki, Azərbaycan qəzeti guya Müsavat partiyasına məxsus firqəvi bir qəzet imiş. Bu fəqərə barəsində bunu bəyan etməyi lazım bilirəm ki, qəzetimiz partiya qəzeti deyildir. Azərbaycan qəzetinin məsləki Vətən istiqlalı yolunda çalışmaqdan ibarətdir.  

"Azərbaycan"ın ilk sayında Bakının azad olunması, Qafqaz İslam Ordusunun qardaş köməyi barəsində yazılar, informasiyalar kifayət qədər maraq doğurur. Bu haqda xəbərlərdə deyilirdi ki, Azərbaycan Cümhuriyyəti adına Qafqaz İslam Ordusunun komandanı Nuru Paşa həzrətləri tərəfindən belə bir teleqram gəlmişdir:

  Bismillahir-rəhmanir-rəhim. Bakı şəhəri 15.09, saat 9-a işləmiş igid ordu hissələrimiz tərəfindən zəbt olundu. Qafqaz İslam Ordusu komandanı Fəriq Nuru.  

Qəzetin ilk sayında "Bakının süqutu" başlığı altında yazı və bir neçə təbrik teleqramları dərc edilib. Belə təbriklərin birini Nuru Paşaya Fətəli Xan Xoyski göndərmişdir:

  Qafqaz İslam Ordusu komandanı səadətli Nuru Paşa həzrətlərinə, təhti komandanıza olan cəsur türk əsgərləriniz tərəfindən Azərbaycanın paytaxtı olan Bakının düşməndən azad edildiyi münasibətilə millətin zati ali həmiyyətpərvərənlərinizi dünyanın ən nəcib əsgəri olan türk oğullarına minnətdar olduğunu ərz etməklə ixtiyar edirəm, əfəndim. Heyəti vüsəla rəisi Fətəli xan.  

"Azərbaycan"ın ilk sayında Nuru Paşanın sentyabrın 15-də Gəncəyə göndərdiyi teleqram da dərc olunub:

  Gəncədə Azərbaycan Cümhuriyyəti Rəyasəti – Alisinə. Azərbaycan Cümhuriyyətinin paytaxtı olan Bakı şəhərini ziyarət etmək üzrə Heyəti – Vükəlanın yarın Bakıya təşriflərinə müntəzirəm, əfəndim. 15.9.34. Yavərani-həzrəti-şəhriyaridən Fərik-Nuru". "Azərbaycan"

qəzetinin verdiyi məlumata əsasən, hökumət üzvləri həqiqətən "yarın", yəni sentyabrın 17-də qatarla Bakıya yola düşmüş, şəhərin azad olunması münasibətilə keçirilən hərbi paradda iştirak etmişlər

 

"Azərbaycan" adlı ilk qəzeti şair Feyzulla Əliquluzadə çap edib, lakin onun nəşri uzun müddət davam etməyib.Qəzet 1918-ci il 15 sentyabr tarixdə Gəncə şəhərində nəşrə başlamış, altıncı saydan etibarən qəzetin nəşri Bakıda davam etmişdi. "Azərbaycan"ın Gəncədəki nəşr dövrü cəmi 10 gün çəkmiş, həftədə iki dəfə, cəmi isə 4 sayı işıq üzü görmüşdü. Qəzetin ilk sayı "heyəti-idarə" imzası ilə çap olunmuşdur. Redaksiya Gəncədə Bulatov küçəsindəki 26 saylı evdə yerləşmiş, sonuncu, yəni dördüncü sayı sentyabrın 25-də işıq üzü görmüşdü.ki dildə çıxan Azərbaycan qəzetinin Azərbaycan dilində 443, rus dilində isə 438 sayı çap olunub. İlk sayları Heyəti-idarə, Heyəti-təhririyyə kimi Redaksiya heyəti mənasını ifadə edən məsul şəxslər qrupu tərəfindən çap Azərbaycan qəzeti edilən Azərbaycan qəzetinə müxtəlif vaxtlarda Üzeyir Hacıbəyli, Ceyhun Hacıbəyli, Xəlil İbrahim, qəzetin rus variantına isə Səfi bəy Rüstəmbəyli baş redaktorluq edib. Səfi bəy Rüstəmbəylinin tam bir istiqlalçı ruhu var idi. Onun sonralar 1933-cü ildə İstanbulda qələmə aldığı və hazırda Salman Mümtaz adına Ədəbiyyat və İncəsənət Arxivində saxlanılan 27 aprel 1920-ci il xatirələri adlı yazısı AXC hökumətinin süqutunun səbəbini gerçək surətdə əks etdirən qiymətli mənbədir. Səfi bəy Rüstəmbəyli xatirələrində yazırdı: Nəhayət, 27 aprel gecəsi saat 12-də Bakıda bütün idarə, məhəllə bolşeviklərin əlinə keçdi. Bununla aşağı-yuxarı ikillik Milli Azərbaycan istiqlal tarixi qapandı. milli azəri türkünün istiqlal ruhunu əlindən ala bilmədilər. İşğal zəfərləri yarımçıq qaldı. Məmləkətin həqiqi övladlarının istiqlal uğrundakı qan ilə boyanmış və müttəhid bir kütlə halındakı gənc övladlarının hürriyyət və istiqlaliyyət ruhu ilə istiqlal hələ yürüyür. İmanın qüvvəsi, istiqlalın təbcili bizdə Bakı və Azərbaycan yaşadıqca yaşayacaq və bütün türk ellərini istiqlal ilə sevindirəcəkdir. Dövrün görkəmli ziyalıları rəsmi dövlət orqanının ətrafında birləşərək Azərbaycançıların möhkəm cəbhəsini yaratmışdılar. Azərbaycan çıların fikrinə görə, Azərbaycan məfhumu coğrafi bir mənadan ziyadə fikir və əməl şəklində təcəssüm edir. İstiqlal xaricində onun üçün bir Azərbaycan yoxdur. Beləliklə, Azərbaycan qəzeti azərbaycançı fikirlərin və əməllərin, istiqlal idealının qəzeti idi. Tədqiqatçıların fikrincə, Azərbaycan qəzeti Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin fəaliyyətinin mətbu salnaməsidir. Azərbaycan qəzetinin Gəncə və Bakı nəşrlərində Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin həyatında baş vermiş bütün hadisələr və proseslər özünün layiqli əksini tapıb. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin istiqlal bəyannaməsi, AXC Milli Məclisinin işə başlaması və fəaliyyəti, Bakının Qafqaz İslam Ordusu tərəfindən azad olunması, Bakı Dövlət Universitetinin yaradılması, dövlət müstəqilliyinin ildönümünün qeyd edilməsi, hətta hakimiyyətin bolşeviklərə təhvil verilməsi zərurəti və s. kimi tarixi hadisələri bütün təfərrüatı ilə öyrənmək üçün Azərbaycan qəzeti mötəbər mənbədir. Azərbaycan çılar mövzusundan asılı olmayaraq, haqqında söz açılan məsələlərə müstəqil dövlətin formalaşdırılması və möhkəmləndirilməsi mövqeyindən yanaşır, yeni qurulmuş milli hökumətin ideyalarını və əməli addımlarını xalqa çatdırırdılar. Görkəmli publisist Məhəmmədağa Şahtaxtlının Azərbaycanda darülfünun məqaləsində ölkədə universitet açılması hadisəsi müstəqil dövləti qurmağın, inkişaf etdirməyin və qorumağın mühüm vasitələrindən biri olaraq dəyərləndirilir. Məhəmmədağa Şahtaxtlıya görə: Darülfünun olmazsa… ümumi maarifə aid orta məktəblərimizdə dərs verəcək müəllimlərimiz olmaz. Naxoşlarımızı müalicə edəcək təbiblər yetişməz. Hüquqşünas alimlər bulamayız ki, mal və mülk üçün münaqişə edən vətəndaşlarımızı… mühakimə etsin… Mədəni həyatın şəraitinə və amillərinə təhdid nəzərilə baxıldıqda o dəqiqə görünür ki, bu həyatın mənbəyi, sərçeşməsi mabədəl qəvalül-darülfünundur. Darülfünundan əl çəkmək mədəni həyatdan rugərdan olmaqdır.

 
"Azərbaycan" qəzetinin redaksiya heyəti (1919): Soldan sağa. Öndə oturanlar: Piri Mürsəlzadə, Rəhim ağa Vəkilov. Orta cərgədə: Hənəfi Zeynallı, Rübabə Tağızadə, Şəfiqə Əfəndizadə, Məhəmmədəmin Rəsulzadə, Səhra Paşazadə, Üzeyir bəy Hacıbəyov, Mustafa bəy Vəkilov. Ayaq üstə duranlar: Əbdül Əbdülzadə, Mirzə Hadi (Atlasov), Hacıibrahim Qasımov, Məhəmmədəli Sidqi Səfərov, Şəfi bəy Rüstəmbəyli, Seyid Hüseyn Sadiq, Xəlil İbrahimov, Qədir Heydərov, Əli Yusifzadə, Məhəmməd Hadi Əbdüssəlimzadə.

Redaktorları

Qəzetin baş redaktoru Üzeyir Hacıbəyli Azərbaycan qəzeti haqqında yazırdı:

  Azərbaycan qəzeti guya Müsavat partiyasına məxsus firqəvi bir qəzet imiş. Bu fəqərə barəsində bunu bəyan etməyi lazım bilirəm ki, qəzetimiz partiya qəzeti deyildir. Azərbaycan qəzetinin məsləki Vətən istiqlalı yolunda çalışmaqdan ibarətdir.  

Qəzet 1918-ci il 15 sentyabr tarixdə Gəncə şəhərində nəşrə başlamış, altıncı saydan etibarən qəzetin nəşri Bakıda davam etmişdi. İki dildə çıxan Azərbaycan qəzetinin Azərbaycan dilində 443, rus dilində isə 438 sayı çap olunub. İlk sayları Heyəti-idarə, Heyəti-təhririyyə kimi Redaksiya heyəti mənasını ifadə edən məsul şəxslər qrupu tərəfindən çap edilən Azərbaycan qəzetinə müxtəlif vaxtlarda Üzeyir Hacıbəyli, Ceyhun Hacıbəyli, Xəlil İbrahim, qəzetin rus variantına isə Səfi bəy Rüstəmbəyli baş redaktorluq edib. Azərbaycan qəzetinin redaktorları arasında onlardan hər birinin xidmətini yüksək qiymətləndirməklə yanaşı, Üzeyir Hacıbəylinin fəaliyyəti xüsusi fərqlənib. Üzeyir Hacıbəylinin Azərbaycan qəzetinə redaktorluq etdiyi vaxt digərləri ilə müqasiyədə daha çoxdur. Bundan başqa, mətbuat sahəsində daha böyük təcrübəyə malik olan Üzeyir Hacıbəylinin Azərbaycan qəzetinin ideya-siyasi səviyyəsinin yüksəldilməsindəki xidmətləri yüksək qiymətə layiqdir. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Milli Məclisinin açılması münasibətilə Üzeyir Hacıbəylinin Azərbaycan qəzetinin 1918-ci il 7 dekabr tarixli 58-ci sayında çap edilmiş "Tarixi günümüz" məqaləsində yazır:

  Bu o gündür ki, Azərbaycan türklərinin Milli Məclisi, Milli Şurası açılıb. Azərbaycan təkmil bir hökumət şəklinə girir. Yüz-yüz əlli sənə bundan əvvəl müxtəlif xanlıqlardan ibarət olan Azərbaycan torpağının rus istilasından qazandığı bir mənfəət o oldu ki, bu torpaq üzərində qurulmuş olan saxta və əməli hüquqları silinib-süpürülmüş müttəhid və vəsi bir ərazi şəklinə girdi və bu gün xilas olub da iki milyon mütəcavüz nüfus ilə Azərbaycan Cümhuriyyəti namını daşımağa kəsbi-ləyaqət etdi. Bəs bu gün haman bu Azərbaycan Cümhuriyyətinin milli parlamanı, Milli Məclisi açılmaqla təşkilat və tərtibati-siyasiyyəsi artıq itmama yetir. Belə olan surətdə, deməli, qəlbimizdə bəslədiyimiz ümid — parlamanımızdır. Və ümidvarıq ki, cavan parlamanımız bu ümidimizin hüsuli yolunda var qüvvəsilə çalışacaq və Vətənimizin istiqlal və azadlığına birinci səbəb olacaqdır.  

Üzeyir bəy 1919-cu il yanvarın 16-dan 1920-ci il aprelin 27-nə kimi Azərbaycan qəzetinin baş redaktoru olub. Qəzetdə onun çoxsayda baş məqaləsi, Azərbaycan parlamanenti haqqında reportajları, teatr və musiqiyə həsr olunmuş tənqidi yazıları çap edilmişdir. İçimizdəki Denikinlər, İstiqlal və istiqbal ümidi, İstefa münasibətilə, Azərbaycan istiqbalı, Azərbaycan parlamanı, Qarabağ hadisatı, Ermənistan və Azərbaycan münasibatı, Nə istəyirlər, Qara təhlükə və s. məqalələr bu gün də öz aktuallığını itirməyib. Üzeyir bəy Hacıbəyli Eyni müamilə gözləyirik məqaləsində yazır:

  Qarabağ ermənilərinin Azərbaycan hökumətinə tabe olmamaq qəsdilə göstərməkdə olduqları inad artıq həyasızlıq dərəcəsinə varmışdır (Azərbaycan qəzeti, 5 may 1919-cu il).  

Nə istəyirlər məqaləsində yazırdı:

  Mart hadisatında (1918-ci ilin mart soyqırımı nəzərdə tutulur – S.Q.) bizi, yəni müsəlman burjuyundan tutmuş müsəlman fəqirləri, kasibəsini və baxüsus müsəlman əlsiz-ayaqsızlarını erməni-daşnak soldatlarının süngü, güllə və xəncərlərlə arvad və uşağına kimi qırdıran bolşeviklərə biz nətövr etibar edə bilərik? Bolşeviklik naminə erməni-müsəlman qırğını salanların hansı "gözəl" sözünə və "insaniyyəti-pərvəranə" sözlərinə inana bilərik? Bolşevikləri dursun, menşeviklərinə nasıl bel bağlaya bilərik? İstiqlalımızı qəbul etmədiklərinə görəmi? Və bu gün hər bir vəsilə ilə olur-olsun istiqlalımızı əlimizdən almaq yolunda çalışdıqlarına görəmi? (Azərbaycan qəzeti, 7 may 1919-cu il).  

AXC-nin dövlət bayrağı qəbul olunarkən Üzeyirbəy Azərbaycan qəzetinin 2 may 1919-cu il, 175-ci sayında Bayrağımız saralmaz məqaləsində yazırdı: …Bayrağımız haqq bayrağıdır. O, bir millətin bəşəri hüquqlarının parçasıdır. Bir millətin ki, onun insan kimi yaşamağa haqqı vardır. Bir millətinki, daha əsir olmaq istəmir…. Müstəqillik dövründə Üzeyir bəy həm publisistika, həm də musiqi sahəsində çalışırdı. O, 1919-cu ildə Əhməd Cavadın sözlərinə bəstələdiyi Azərbaycan marşı hazırda müstəqil Azərbaycan Respublikasının himnidir. Azərbaycan qəzetinin 1919-cu il 27 fevral tarixli 124-cü sayında göstərilirdi:

  ...Üzeyir Hacıbəyov tərəfindən Azərbaycan adlı bir balet rəqsi yazılmışdır ki, bu baletdə tərəkəmə səbukundədir və səhnə üçün hazırlanmaqdadır....  

1991-ci ildə Azərbaycanda rəsmi parlament qəzeti təsis edilərkən Qarabağa Xalq Yardımı Komitəsinin bu adda qəzeti çıxdığından onu Azərbaycan adlandırmaq mümkün olmadı. Nəşrə ilk Azərbaycanla eyni dövrdə çıxan, onun redaktor və müəlliflərinin əməkdaşlıq etdiyi Həyat qəzetinin adı verildi. 444 nömrədən sonra isə (23 sentyabr 1992-ci ildə) Azərbaycan Respublikasının parlament orqanına öz adı — Azərbaycan qaytarıldı. Qarabağa Xalq Yardımı Komitəsinin nəşri Azərbaycan adlandırılsa da, onun rəsmi dövlət qəzetinə heç bir aidiyyatı olmayıb.

Həmçinin bax

Mənbə

  • "Azərbaycan" — 90. "Oskar" NRM, Bakı, Ön söz: "Azərbaycan"ın varisi "Azərbaycan", səh 7–11.

İstinadlar

  1. Azərbaycan qəzeti 26.10.2014[ölü keçid]
  2. ""Praqa məzarlığı" romanını niyə oxumaq lazımdır?" (azərb.). kitabxana.net. İstifadə tarixi: 7 may 2021.
  3. "Görkəmli şəxsiyyət" (azərb.). anl.az. İstifadə tarixi: 7 may 2021.
  4. Ülviyyə Tahirqızı Xalq Cəbhəsi.-2014.-28 iyun.-113.-S.11.

Xarici keçidlər

  • "Azərbaycan"ın həyatı
  • 100 il əvvəlin təbrikləri: Cümhuriyyətin əsas qəzeti nə yazırdı? — ARXİV[ölü keçid]
  • 100 il əvvəlki reportaj: Cümhuriyyətin tanınması necə bayram edilmişdi — TARİXİ ARAŞDIRMA 2019-03-30 at the Wayback Machine

Avqust 12, 2021
azərbaycan, qəzet, azərbaycan, azərbaycan, azərbaycanın, rəsmi, dövlət, qəzeti, hökuməti, 1918, iyulunda, azərbaycan, cümhuriyyəti, hökumətinin, xəbərləri, adı, altında, rəsmi, orqanının, dərcinə, başlanması, haqqında, qərar, verdi, azərbaycan, qəzetinin, parl. Azerbaycan Azerbaycanin resmi dovlet qezeti Axc hokumeti 1918 ci il 3 iyulunda Azerbaycan Cumhuriyyeti hokumetinin xeberleri adi altinda oz resmi orqaninin dercine baslanmasi haqqinda qerar verdi Azerbaycan qezetinin parlament orqani kimi ilk nomresi 15 sentyabr 1918 ci il tarixinde Qafqaz Islam Ordusunun Bakini ermeni bolsevik isgalindan zulmunden azad etdiyi gun Gencede isiq uzu gordu Ilk redaktorlarindan biri Uzeyir bey Hacibeyli olub Qezet 1919 ci il dekabrin 28 ne qeder Uzeyir beyin qardasi Ceyhun Hacibeylinin imzasi ile cixib O dovrde nesrin erseye gelmesinde Ceyhun Hacibeylinin emeyi ve xidmetleri seksizdir Azerbaycan Demokratik Respublikasi nin suqutundan sonra olkeden kocmek mecburiyyetinde qalan Ceyhun Hacibeyli oz muhacirlik heyatinda da eyni adli qezet buraxmaga calismis ve 1951 ci ilde buna Munxende nail olmusdu AzerbaycanNov Resmi dovlet qezetiFormat A2Sahibi Azerbaycan Respublikasinin Milli MeclisiTesisci Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin orqaniBas redaktor Bextiyar SadiqovRedaktor Bextiyar SadiqovYaranma tarixi 15 sentyabr 1918Dil Azerbaycan diliQiymet 40 qepikSehife 8 16Bas ofis BakiUnvan Baki s Metbuat pr 529 cu mehelle 4 cu mertebeOlke AzerbaycanTiraj 10445 2014 cu il 1 azerbaijan news az Mundericat 1 Tarixi 2 Redaktorlari 3 Hemcinin bax 4 Menbe 5 Istinadlar 6 Xarici kecidlerTarixi RedakteAzerbaycan qezeti ondan evvel texminen yarim esre yaxin bir muddet erzinde milli ziyalilarin olkenin adini dasiyan metbuat orqani yaratmaq qezet cixarmaq tesebbuslerinin de davami mentiqi neticesi idi 1891 ci ilde taninmis Azerbaycan ziyalisi Celal Unsizadenin bas redaktoru oldugu Keskul qezeti baglandiqdan sonra Azerbaycan adli qezet cixarmaq ucun resmi olaraq Tiflisde Bas Metbuat Isleri Idaresine muraciet etmek arzusu da bas tutmamisdi Tebrizde Mesrute herekati dovrunde nesr edilen Azerbaycan qezetinin de omru uzun sure bilmemisdi Bununla bele XX esrin evvellerinin milli metbuatinda nece adlandirilmasindan asili olmayaraq azerbaycanci dusunce ustun movqeye cixmisdi XX esrin evvellerinde Azerbaycan adlanacaq metbuat orqanini da zemane artiq hazirlamisdi Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin yaranmasi ile Azerbaycan adli qezetin nesre baslamasinin reallasmasi milli metbuatimizin tarixinde tekce erazi olaraq olkenin deyil milli dovletin adini ifade eden metbuat orqaninin fealiyyete baslamasi ile elametdardir Bu menada Azerbaycan qezetinin resmi dovlet qezeti kimi meydana cixmasi Azerbaycan tarixinin muhum hadisesidir Qezetin bas redaktoru Uzeyir Hacibeyov Azerbaycan qezeti haqqinda yazirdi Danisirlar ki Azerbaycan qezeti guya Musavat partiyasina mexsus firqevi bir qezet imis Bu feqere baresinde bunu beyan etmeyi lazim bilirem ki qezetimiz partiya qezeti deyildir Azerbaycan qezetinin mesleki Veten istiqlali yolunda calismaqdan ibaretdir Azerbaycan in ilk sayinda Bakinin azad olunmasi Qafqaz Islam Ordusunun qardas komeyi baresinde yazilar informasiyalar kifayet qeder maraq dogurur Bu haqda xeberlerde deyilirdi ki Azerbaycan Cumhuriyyeti adina Qafqaz Islam Ordusunun komandani Nuru Pasa hezretleri terefinden bele bir teleqram gelmisdir Bismillahir rehmanir rehim Baki seheri 15 09 saat 9 a islemis igid ordu hisselerimiz terefinden zebt olundu Qafqaz Islam Ordusu komandani Feriq Nuru Qezetin ilk sayinda Bakinin suqutu basligi altinda yazi ve bir nece tebrik teleqramlari derc edilib Bele tebriklerin birini Nuru Pasaya Feteli Xan Xoyski gondermisdir Qafqaz Islam Ordusu komandani seadetli Nuru Pasa hezretlerine tehti komandaniza olan cesur turk esgerleriniz terefinden Azerbaycanin paytaxti olan Bakinin dusmenden azad edildiyi munasibetile milletin zati ali hemiyyetperverenlerinizi dunyanin en necib esgeri olan turk ogullarina minnetdar oldugunu erz etmekle ixtiyar edirem efendim Heyeti vusela reisi Feteli xan Azerbaycan in ilk sayinda Nuru Pasanin sentyabrin 15 de Genceye gonderdiyi teleqram da derc olunub Gencede Azerbaycan Cumhuriyyeti Reyaseti Alisine Azerbaycan Cumhuriyyetinin paytaxti olan Baki seherini ziyaret etmek uzre Heyeti Vukelanin yarin Bakiya tesriflerine muntezirem efendim 15 9 34 Yaverani hezreti sehriyariden Ferik Nuru Azerbaycan qezetinin verdiyi melumata esasen hokumet uzvleri heqiqeten yarin yeni sentyabrin 17 de qatarla Bakiya yola dusmus seherin azad olunmasi munasibetile kecirilen herbi paradda istirak etmisler Azerbaycan adli ilk qezeti sair Feyzulla Eliquluzade cap edib lakin onun nesri uzun muddet davam etmeyib 2 3 Qezet 1918 ci il 15 sentyabr tarixde Gence seherinde nesre baslamis altinci saydan etibaren qezetin nesri Bakida davam etmisdi Azerbaycan in Gencedeki nesr dovru cemi 10 gun cekmis heftede iki defe cemi ise 4 sayi isiq uzu gormusdu Qezetin ilk sayi heyeti idare imzasi ile cap olunmusdur Redaksiya Gencede Bulatov kucesindeki 26 sayli evde yerlesmis sonuncu yeni dorduncu sayi sentyabrin 25 de isiq uzu gormusdu ki dilde cixan Azerbaycan qezetinin Azerbaycan dilinde 443 rus dilinde ise 438 sayi cap olunub Ilk saylari Heyeti idare Heyeti tehririyye kimi Redaksiya heyeti menasini ifade eden mesul sexsler qrupu terefinden cap Azerbaycan qezeti edilen Azerbaycan qezetine muxtelif vaxtlarda Uzeyir Hacibeyli Ceyhun Hacibeyli Xelil Ibrahim qezetin rus variantina ise Sefi bey Rustembeyli bas redaktorluq edib Sefi bey Rustembeylinin tam bir istiqlalci ruhu var idi Onun sonralar 1933 cu ilde Istanbulda qeleme aldigi ve hazirda Salman Mumtaz adina Edebiyyat ve Incesenet Arxivinde saxlanilan 27 aprel 1920 ci il xatireleri adli yazisi AXC hokumetinin suqutunun sebebini gercek suretde eks etdiren qiymetli menbedir Sefi bey Rustembeyli xatirelerinde yazirdi Nehayet 27 aprel gecesi saat 12 de Bakida butun idare mehelle bolseviklerin eline kecdi Bununla asagi yuxari ikillik Milli Azerbaycan istiqlal tarixi qapandi milli azeri turkunun istiqlal ruhunu elinden ala bilmediler Isgal zeferleri yarimciq qaldi Memleketin heqiqi ovladlarinin istiqlal ugrundaki qan ile boyanmis ve muttehid bir kutle halindaki genc ovladlarinin hurriyyet ve istiqlaliyyet ruhu ile istiqlal hele yuruyur Imanin quvvesi istiqlalin tebcili bizde Baki ve Azerbaycan yasadiqca yasayacaq ve butun turk ellerini istiqlal ile sevindirecekdir Dovrun gorkemli ziyalilari resmi dovlet orqaninin etrafinda birleserek Azerbaycancilarin mohkem cebhesini yaratmisdilar Azerbaycan cilarin fikrine gore Azerbaycan mefhumu cografi bir menadan ziyade fikir ve emel seklinde tecessum edir Istiqlal xaricinde onun ucun bir Azerbaycan yoxdur Belelikle Azerbaycanqezeti azerbaycanci fikirlerin ve emellerin istiqlal idealinin qezeti idi Tedqiqatcilarin fikrince Azerbaycan qezeti Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin fealiyyetinin metbu salnamesidir Azerbaycanqezetinin Gence ve Baki nesrlerinde Xalq Cumhuriyyeti hokumetinin heyatinda bas vermis butun hadiseler ve prosesler ozunun layiqli eksini tapib Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin istiqlal beyannamesi AXC Milli Meclisinin ise baslamasi ve fealiyyeti Bakinin Qafqaz Islam Ordusu terefinden azad olunmasi Baki Dovlet Universitetinin yaradilmasi dovlet musteqilliyinin ildonumunun qeyd edilmesi hetta hakimiyyetin bolseviklere tehvil verilmesi zerureti ve s kimi tarixi hadiseleri butun teferruati ile oyrenmek ucunAzerbaycanqezeti moteber menbedir Azerbaycancilar movzusundan asili olmayaraq haqqinda soz acilan meselelere musteqil dovletin formalasdirilmasi ve mohkemlendirilmesi movqeyinden yanasir yeni qurulmus milli hokumetin ideyalarini ve emeli addimlarini xalqa catdirirdilar Gorkemli publisist Mehemmedaga Sahtaxtlinin Azerbaycanda darulfunun meqalesinde olkede universitet acilmasi hadisesi musteqil dovleti qurmagin inkisaf etdirmeyin ve qorumagin muhum vasitelerinden biri olaraq deyerlendirilir Mehemmedaga Sahtaxtliya gore Darulfunun olmazsa umumi maarife aid orta mekteblerimizde ders verecek muellimlerimiz olmaz Naxoslarimizi mualice edecek tebibler yetismez Huquqsunas alimler bulamayiz ki mal ve mulk ucun munaqise eden vetendaslarimizi muhakime etsin Medeni heyatin seraitine ve amillerine tehdid nezerile baxildiqda o deqiqe gorunur ki bu heyatin menbeyi sercesmesi mabedel qevalul darulfunundur Darulfunundan el cekmek medeni heyatdan rugerdan olmaqdir 4 Azerbaycan qezetinin redaksiya heyeti 1919 Soldan saga Onde oturanlar Piri Murselzade Rehim aga Vekilov Orta cergede Henefi Zeynalli Rubabe Tagizade Sefiqe Efendizade Mehemmedemin Resulzade Sehra Pasazade Uzeyir bey Hacibeyov Mustafa bey Vekilov Ayaq uste duranlar Ebdul Ebdulzade Mirze Hadi Atlasov Haciibrahim Qasimov Mehemmedeli Sidqi Seferov Sefi bey Rustembeyli Seyid Huseyn Sadiq Xelil Ibrahimov Qedir Heyderov Eli Yusifzade Mehemmed Hadi Ebdusselimzade Redaktorlari RedakteQezetin bas redaktoru Uzeyir Hacibeyli Azerbaycan qezeti haqqinda yazirdi Azerbaycan qezeti guya Musavat partiyasina mexsus firqevi bir qezet imis Bu feqere baresinde bunu beyan etmeyi lazim bilirem ki qezetimiz partiya qezeti deyildir Azerbaycan qezetinin mesleki Veten istiqlali yolunda calismaqdan ibaretdir Qezet 1918 ci il 15 sentyabr tarixde Gence seherinde nesre baslamis altinci saydan etibaren qezetin nesri Bakida davam etmisdi Iki dilde cixan Azerbaycan qezetinin Azerbaycan dilinde 443 rus dilinde ise 438 sayi cap olunub Ilk saylari Heyeti idare Heyeti tehririyye kimi Redaksiya heyeti menasini ifade eden mesul sexsler qrupu terefinden cap edilen Azerbaycan qezetine muxtelif vaxtlarda Uzeyir Hacibeyli Ceyhun Hacibeyli Xelil Ibrahim qezetin rus variantina ise Sefi bey Rustembeyli bas redaktorluq edib Azerbaycan qezetinin redaktorlari arasinda onlardan her birinin xidmetini yuksek qiymetlendirmekle yanasi Uzeyir Hacibeylinin fealiyyeti xususi ferqlenib Uzeyir Hacibeylinin Azerbaycan qezetine redaktorluq etdiyi vaxt digerleri ile muqasiyede daha coxdur Bundan basqa metbuat sahesinde daha boyuk tecrubeye malik olan Uzeyir Hacibeylinin Azerbaycan qezetinin ideya siyasi seviyyesinin yukseldilmesindeki xidmetleri yuksek qiymete layiqdir Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin Milli Meclisinin acilmasi munasibetile Uzeyir Hacibeylinin Azerbaycan qezetinin 1918 ci il 7 dekabr tarixli 58 ci sayinda cap edilmis Tarixi gunumuz meqalesinde yazir Bu o gundur ki Azerbaycan turklerinin Milli Meclisi Milli Surasi acilib Azerbaycan tekmil bir hokumet sekline girir Yuz yuz elli sene bundan evvel muxtelif xanliqlardan ibaret olan Azerbaycan torpaginin rus istilasindan qazandigi bir menfeet o oldu ki bu torpaq uzerinde qurulmus olan saxta ve emeli huquqlari silinib supurulmus muttehid ve vesi bir erazi sekline girdi ve bu gun xilas olub da iki milyon mutecavuz nufus ile Azerbaycan Cumhuriyyeti namini dasimaga kesbi leyaqet etdi Bes bu gun haman bu Azerbaycan Cumhuriyyetinin milli parlamani Milli Meclisi acilmaqla teskilat ve tertibati siyasiyyesi artiq itmama yetir Bele olan suretde demeli qelbimizde beslediyimiz umid parlamanimizdir Ve umidvariq ki cavan parlamanimiz bu umidimizin husuli yolunda var quvvesile calisacaq ve Vetenimizin istiqlal ve azadligina birinci sebeb olacaqdir Uzeyir bey 1919 cu il yanvarin 16 dan 1920 ci il aprelin 27 ne kimi Azerbaycan qezetinin bas redaktoru olub Qezetde onun coxsayda bas meqalesi Azerbaycan parlamanenti haqqinda reportajlari teatr ve musiqiye hesr olunmus tenqidi yazilari cap edilmisdir Icimizdeki Denikinler Istiqlal ve istiqbal umidi Istefa munasibetile Azerbaycan istiqbali Azerbaycan parlamani Qarabag hadisati Ermenistan ve Azerbaycan munasibati Ne isteyirler Qara tehluke ve s meqaleler bu gun de oz aktualligini itirmeyib Uzeyir bey Hacibeyli Eyni muamile gozleyirik meqalesinde yazir Qarabag ermenilerinin Azerbaycan hokumetine tabe olmamaq qesdile gostermekde olduqlari inad artiq heyasizliq derecesine varmisdir Azerbaycan qezeti 5 may 1919 cu il Ne isteyirler meqalesinde yazirdi Mart hadisatinda 1918 ci ilin mart soyqirimi nezerde tutulur S Q bizi yeni muselman burjuyundan tutmus muselman feqirleri kasibesini ve baxusus muselman elsiz ayaqsizlarini ermeni dasnak soldatlarinin sungu gulle ve xencerlerle arvad ve usagina kimi qirdiran bolseviklere biz netovr etibar ede bilerik Bolseviklik namine ermeni muselman qirgini salanlarin hansi gozel sozune ve insaniyyeti perverane sozlerine inana bilerik Bolsevikleri dursun menseviklerine nasil bel baglaya bilerik Istiqlalimizi qebul etmediklerine goremi Ve bu gun her bir vesile ile olur olsun istiqlalimizi elimizden almaq yolunda calisdiqlarina goremi Azerbaycan qezeti 7 may 1919 cu il AXC nin dovlet bayragi qebul olunarken Uzeyirbey Azerbaycan qezetinin 2 may 1919 cu il 175 ci sayinda Bayragimiz saralmaz meqalesinde yazirdi Bayragimiz haqq bayragidir O bir milletin beseri huquqlarinin parcasidir Bir milletin ki onun insan kimi yasamaga haqqi vardir Bir milletinki daha esir olmaq istemir Musteqillik dovrunde Uzeyir bey hem publisistika hem de musiqi sahesinde calisirdi O 1919 cu ilde Ehmed Cavadin sozlerine bestelediyi Azerbaycan marsi hazirda musteqil Azerbaycan Respublikasinin himnidir Azerbaycan qezetinin 1919 cu il 27 fevral tarixli 124 cu sayinda gosterilirdi Uzeyir Hacibeyov terefinden Azerbaycan adli bir balet reqsi yazilmisdir ki bu baletde terekeme sebukundedir ve sehne ucun hazirlanmaqdadir 1991 ci ilde Azerbaycanda resmi parlament qezeti tesis edilerken Qarabaga Xalq Yardimi Komitesinin bu adda qezeti cixdigindan onu Azerbaycan adlandirmaq mumkun olmadi Nesre ilk Azerbaycanla eyni dovrde cixan onun redaktor ve muelliflerinin emekdasliq etdiyi Heyat qezetinin adi verildi 444 nomreden sonra ise 23 sentyabr 1992 ci ilde Azerbaycan Respublikasinin parlament orqanina oz adi Azerbaycan qaytarildi Qarabaga Xalq Yardimi Komitesinin nesri Azerbaycan adlandirilsa da onun resmi dovlet qezetine hec bir aidiyyati olmayib Hemcinin bax RedakteAzerbaycan Xalq CumhuriyyetiMenbe Redakte Azerbaycan 90 Oskar NRM Baki On soz Azerbaycan in varisi Azerbaycan seh 7 11 Istinadlar RedakteBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Azerbaycan qezeti 26 10 2014 olu kecid Praqa mezarligi romanini niye oxumaq lazimdir azerb kitabxana net Istifade tarixi 7 may 2021 Gorkemli sexsiyyet azerb anl az Istifade tarixi 7 may 2021 Ulviyye Tahirqizi Xalq Cebhesi 2014 28 iyun 113 S 11 Xarici kecidler Redakte Azerbaycan in heyati 100 il evvelin tebrikleri Cumhuriyyetin esas qezeti ne yazirdi ARXIV olu kecid 100 il evvelki reportaj Cumhuriyyetin taninmasi nece bayram edilmisdi TARIXI ARASDIRMA Arxivlesdirilib 2019 03 30 at the Wayback MachineMenbe https az wikipedia org w index php title Azerbaycan qezet Azerbaycan amp oldid 6083704, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.