fbpx
Wikipedia

Ərik

September 16, 2021

?
Ərik

Ərik meyvəsi və yarpaqları budaqda
Elmi təsnifat
Aləmi: Bitkilər
Şöbə: Örtülütoxumlular
Sinif: İkiləpəlilər
Sıra: Gülçiçəklilər
Fəsilə: Gülçiçəklilər
Cins: Gavalı
Yarımcins: Prunus
Seksiya: Armeniaca
Növ: Ərik
Elmi adı
Prunus armeniaca L. (1753)
Areal


Vikinnövlərdə
təsnifat


Vikianbarda
şəkil

ÜTMS 24769
MBMM 36596

Ərik (lat. Prúnus armeniaca) – Gülçiçəklilər fəsiləsindən bitki növü.

Adi ərik mart-apreldə çiçəkləyir. Çiçəkləri ağ və ya açıq çəhrayıdır, yarpaqlarından çox əvvəl açılırlar. Çiçək saplaqları qısadır. Meyvələri iyun-avqustda yetişir. Meyvələri birçəyirdəkli olub, rəngi ağ, sarı və qırmızı-narıncı olur. Meyvəsinin ağırlığı 3-18 q, forması isə müxtəlifdir. Ətliyi şirəli, şirin və ya turşa-şirindir. Adi ərik təzə halda istehlak edilir. Ondan kompot, şirə, mürəbbə, cem, marmelad, pat, pastila, jele, povidlo, sukat, karamel üçün içlik və şərab hazırlanır, həmçinin qurudulur. Çəyirdəyi ilə birlikdə qurudulduqda uryuk, çəyirdəksiz bütöv qurudulduqda qaysı, iki yerə bölünüb qurudulduqda isə kuraqa adlanır. Qurudulmuş ərikdən tamlı qatqı kimi bir çox xörəklərin hazırlanmasında istifadə olunur. Çəyirdəyinin qabığından aktivləşdirilmiş kömür, budaqlarının ifraz etdiyi qətranlardan isə kley hazırlanır. Balverən bitki kimi az məşhurdur. Çünki çox qısa müddətdə çiçəkləyir. Yabanı ərik qiymətli calaq materialı hesab edilir. Mədəni sortların yetişdirilməsində onun böyük əhəmiyyəti vardır.

Tərkibi

Adi əriyin tərkibində 20%-ə qədər şəkər (əsasən saxaroza), 2,6% üzvi turşu (alma, limon və az miqdarda salisil, şərab), 1%-ə qədər pektin, karotin, B1 və B2 vitaminləri vardır. Çəyirdək ləpəsində 40%-ə qədər badam yağına oxşar qurumayan yağ, 20%-ə qədər zülali maddə, 10% karbohidrat vardır. Yabanı halda bitən əriklərin çəyirdək ləpəsində 1-3% miqdarında acı amiqdalin qlükozidi olur. Ona görə də qida məqsədləri üçün işlədilmir. Əriyin mineral tərkibi (mq/100 q) aşağıdakı şəkildədir: Kalsium-20, Dəmir-0,2, Maqnezium-2, Kalium 28,3, Natrium az miqdarda.

Əfsanəsi

Əriyin vətəni Orta Asiya hesab olunur. Əfsanəyə görə, Babilistanı tərk edən sakinlər Qafqaz dağlarından aşaraq özləri ilə ərik ağacının tinglərini aparmış və onları yol boyu əkmiş və bundan sonra gözəl ərik bağı yaranmışdır. Bundan sonra yaxınlıqda yerləşən kəndlərin sakinləri gümrahlığı və uzunömürlülüyü, qızlar isə qeyri-adi gözəlliyi ilə fərqlənməyə başladı. Qədim Yaponiyadan bizə gəlmiş mövhumata əsasən, məlumdur ki, əriyin yumşaq əti və şirəsi həyatı uzadır və orqanizmi cavanlaşdırır.

Xüsusiyyətləri

Ərik qızılgülçiçəklilər (rosaceae) fəsiləsindən olub, Zaqafqaziyada və Orta Asiyada geniş yayılmışdır. Ana vətəni Çindən Böyük İsgəndərin Asiya yürüşlərində (m.ö. 330-323) İran və Qafqaz dağlarının üzərindən Anadoluya aparılan əriyin Azərbaycanda iki min ildən çox keçmişi var. Romalıların Anadolunu istilası zamanı yerli tacirlər tərəfindən əvvəlcə İtaliyaya, sonra isə Yunanıstana aparılan "Qızıl Alma" da adlandırılan meyvənin istehsalına bu ölkələrdə böyük əhəmiyyət verilmişdir. Ərik, İtaliya və Yunanıstandan 13-cü əsrdə İngiltərəyə, 17-ci əsrdə isə Fransa və Amerikaya aparılmışdır. Azərbaycanda bu bitki çoxdan bəri becərilir və onun bir sıra rayonlarda ildən-ilə becərilməsi genişləndirilir. Dərman məqsədilə meyvələrinin toxumlarından, eləcə də ərik ağacının gövdəsində və qol-budaqlarında da qonur-sarı rəngli yapışqan əmələ gəlir ki, bu da ilk vaxtda yumşaq olur, sonralar isə açıq havada quruduqda bərkiyir və qırmızı-qonur rəngə çevrilir.

Ərik ağaclarının yapışqanı günəş qarşısında qurudulduqda ağ rəng alır. Ərik ağacı yapışqanı suda yaxşı həll olduğu üçün əczaçılıq təcrübəsində Ərəbistan kitrəsini əvəzedici kimi həb və tablet dərmanlarının tərkibində, eləcə də emulsiyaların hazırlanmasında istifadə olunur. Əriyin meyvələri son dərəcə faydalıdır. Meyvələrini yetişən vaxt toplayır, həm təbii, həm də konservləşdirilib yeyinti sənayesində istifadə edirlər. Bundan başqa konserv zavodlarında çox vaxt meyvələrin tumlarını ayırıb atırlar. Son illərə kimi ərik ağacının meyvələrinin tumları konserv zavodlarının tullantısı hesab olunurdu. Lakin hazırda əriyin toxumlarından əla keyfiyyətli tibb üçün yararlı, badam yağını əvəz edən piyli yağ istehsal olunur. Bu yağdan əczaçılıqda kamfora yağının [Olenm Camphorae] hazırlığında istifadə edilir. Ərik ağacının toxumlarında 60 %-ə qədər əla keyfiyyətli piy yağı vardır. Bu yağ bütün xassəsilə badam və şaftalı yağlarına oxşayır. Ona görə də badam, şaftalı yağları kimi, ərik yağı da Dövlət Farmakopeyasına daxil edilmişdir. Toxumlarında piyli yağdan başqa 25 %-ə qədər zülal maddələri və B15 vitamini [panqam turşusu] da vardır. Ərik ağacının şirin və acı tumlu sortları olur. Şirin sort ərik tumlarının ləpəsi yeməlidir, faydalıdır. Acı sortun tumlarında 50 – 60 % piyli yağdan başqa 8, 43 %-ə qədər amiqdalin qlikozidi olduğu üçün çox zəhərlidir. Odur ki, acı sort ərik ağacının tumlarını yemək olmaz.

Ərik ağacının meyvələri çox xeyirlidir. Meyvələrinin lətl hissəsində bir sıra müalicə əhəmiyyətli maddələr vardır. Bunlardan: karotini, B1 qrupu vitaminləri, pektin və aşı maddələrini, şəkəri [4 – 5 %] üzvi turşuları [alma və limon turşularını] [2,5 %], kalsiumu, maqneziumu və fosfat duzlarını göstərmək olar. Ərik ağacının yapışqanı isə uşaqlarda tez-tez baş verən qarın ağrılarında müalicə məqsədilə işlənən emulsiyanın tərkibində emulqator kimi istifadə olunur. Meyvələrindən xalq təbabətində sinəyumşaldıcı və bəlğəmgətirici, tam yetişməmiş meyvələri isə qurdqovucu dərman kimi işlədilir. Tam yetişmiş meyvələri mədənin həzm olma prosesini yaxşılaşdırır, maddələr mübadiləsinə və ürək-damar sisteminin fəaliyyətinə müsbət təsir göstərir.

Əhəmiyyəti

pH-ı 3-4 arasında dəyişən təzə ərik, doqquz fərqli şəkər, on səkkiz sərbəst amin turşusu, zəngin A vitamini və betakaroten, yüksək miqdarda potasium və dəmir elementi ehtiva edən bir quruluşda yaradılmışdır. Hələ tam yetişməmiş dövrdə yüksək olan C vitamini (50–60 mg/kg), meyvənin yetişməsi ilə birlikdə azalmaqdadır (30–50 mg/kg). Yaş və quru ərikdə insan sağlamlığı üçün bir çox xüsusiyyət vardır. İnsan vücudunun günlük enerji və protein ehtiyacının qarşılanmasında çox az iştirakı olmasına baxmayaraq, yaş ərik, mineral maddələrdən potasium və betakaroten maddəsi baxımından çox zəngindir. A vitamininin ön maddəsi olan betakaroten; vücudu və orqanları əhatə edən epitel toxuması, göz sağlamlığı, sümük, diş inkişafı və endokrin bezlərinin çalışması üçün lazımdır. Bir qayısının rəngi nə qədər canlıdırsa, içindəki betakaroten nisbəti o qədər yüksəkdir.

Qaysı, sağlamlığın taraz şəkildə davamına və xəstəlikləri önləməyə vəsilə olacaq mahiyyətdə yaradılmışdır. Ərikdə olan A vitamini, çoxalma və böyümədə; infeksiyalara qarşı müqavimətin artmasında əhəmiyyətli təsirə malikdir. Digər tərəfdən A vitamini, normal vücud hüceyrələrinin bədxassəli hüceyrəyə çevrilməsinin başlıca cavabdehi olan aktiv karsinogenlərdən təkli oksigen radikallarının meydana gəlməsinin və ya meydana gəldikdən sonra təsirsiz qalmasının qarşısını ala bilir. Bundan başqa A vitamini, hüceyrələrin müqavimətinin artmasına vəsilə olaraq xərçəngə qarşı qoruyucu vəzifəni yerinə yetirməkdədir. Beləliklə, sərbəst radikalların meydana gəlməsi və hüceyrə ölümünə səbəb olan protein və yağ turşularının pozulma reaksiyalarının dayandırılması təmin edilir.

Ərikdə natrium az, potasium isə çox olduğuna görə, qəlb çatışmazlığı, böyrək xəstəlikləri, hepatit, siroz müalicəsində və qəlb əzələlərinin güclənərək düzgün işləməsində müsbət təsirinin olduğunu öyrənilmişdir. Bununla yanaşı, əriyin tərkibindəki maqnezium və kalsium qırtlaq yanmalarının qarşısını alır. Quru qayısıya rəngi getməsin deyə əlavə olunan sulfat dioksidin astma kimi allergiyalara xeyirli olduğu müəyyən edilmişdir.

Quru qayısının qida və sağlamlıq baxımından digər önəmli xüsusiyyəti də lifli qida olmasıdır. Quru qayısının 100 qramında təqribən 24 qram lif var. Yeniyetmə bir insanın günlük lif ehtiyacı isə 25 qramdır. Dietlə qəbul edilən bu liflər, həzm sistemimizdə ifraz olunan fermentlər tərəfindən hidroliz edilə bilməyən polisaxarit və liqnin kimi birləşmələrdən ibarətdir. Bu lif; irritabl kolon sindromu, xroniki ürək xəstəlikləri, kolon xərçəngi, diş və şəkər xəstəliyi, apendisit, qəbzlik, hemoroid və kökəlmə kimi xəstəliklərin meydana çıxma riskini azaldır və bağırsaqların düzgün çalışmasına kömək edir.

İnsan vücudunu mükəmməl Yaradan, vücudun ehtiyacı olan qidaları da ən mükəmməl şəkildə yaratmış və insanların xidmətinə təqdim etmişdir.

Təbabətdə istifadəsi

Xalq təbabətində ərikdən həzm prosesini yaxşılaşdıran, susuzluğun qarşısını alan, eləcə də xroniki qəbizlikdə yüngül işlətmə dərmanı kimi istifadə edilir. Dərman məqsədilə ərik ağacının yapışqanından da (kitrəsindən) istifadə olunur.

Ərik böyüməyə kömək edir, görmə qabiliyyətini artırır, şəkər xəstəliyi riskini azaldır, immuniteti gücləndirir, qanı artırır. Dəmirlə zəngin olan qaysı sinir sisteminin və ürəyin fəaliyyətini yaxşılaşdırır, qəbzlik və bəzi xərçəng növlərinin qarşısının alınmasında faydalıdır, zərərli maddələrin bağırsaqlarda qalma müddətini azaldır. Bu meyvənin tərkibi kalium duzları ilə zəngindir.Ürək-damar xəstəliklərinə tutulan zaman ərik yemək vacibdir.Eyni zamanda tərkibində coxlu kapotin oldugundan dəri xəstəliklərinə, ağız boşluğu selikli qişasının iltihabına tutulduqda da ərik yemək məsləhətdir.

Ərik şirəsi

Ərik şirəsi ürək əzələsini möhkəmlədir və dəridən artıq maddələrin çıxarılmasına kömək edir. O, həm onkoloji xəstəliklər və həmçinin anemiya, həm də uşaqlara və hamilə qadınlar üçün çox faydalıdır.

Quru ərik

Quru əriyin tərkibi bol miqdarda B1, B2, B3, B6, A, C, E vitaminləri və kaliumla zəngindir. Həzm problemlərinə yaxşı təsir edir, stressin və qan azlığının qarşısını alır. Təkibində olan A vitamini akne kimi dəri probleminə qarşı da faydalıdır. Quru ərik görmə funksiyasını yaxşılaşdırır, şəkər xəstəliyinin inkişafına mane olur, immunitet sistemini gücləndirir. Əzələlərin və sinirlərin yaxşı işləməsini təmin edir. Ərik lifli bir meyvədir. Zərərli maddələrin bağırsaqda qalma müddətini qısaltdığı üçün xərçəng xəstəliyindən qorunmada da faydalı olduğu müəyyən edilib.

Sinonimləri

  • Armeniaca vulgaris Lam.
  • Amygdalus armeniaca (L.) Dumort.

İstinadlar

  • Əli Polad. Bir damla su. I cild. Bakı,2011.
  • C.İ.Əhmədov, N.T.Əliyev. Meyvə və tərəvəzin əmtəəşünaslığı (Dərslik). — Bakı, 2009.

İstinadlar

  1. Ə-C.İ.Əhmədov, N.T.Əliyev. Meyvə və tərəvəzin əmtəəşünaslığı (Dərslik). — Bakı, 2009.
  2. . 2010-05-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-09-15.
  3. . 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-03-25.
  4. Qurudulmuş meyvənin faydaları...[ölü keçid]
  5. ↑ USDA Germplasm Resources Information Network (GRIN)

Xarici keçidlər

Həmçinin bax

  • Ərik şirəsi
  • Ərik kompotu
  • Ərik mürəbbəsi
  • Ərik kiseli
  • Ərik şərbəti


   İkiləpəlilər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.

September 16, 2021
ərik, meyvəsi, yarpaqları, budaqdaelmi, təsnifataləmi, bitkilərşöbə, örtülütoxumlularsinif, ikiləpəlilərsıra, gülçiçəklilərfəsilə, gülçiçəklilərcins, gavalıyarımcins, prunusseksiya, armeniacanöv, elmi, adıprunus, armeniaca, 1753, arealvikinnövlərdətəsnifatviki. ErikErik meyvesi ve yarpaqlari budaqdaElmi tesnifatAlemi BitkilerSobe OrtulutoxumlularSinif IkilepelilerSira GulciceklilerFesile GulciceklilerCins GavaliYarimcins PrunusSeksiya ArmeniacaNov ErikElmi adiPrunus armeniaca L 1753 ArealVikinnovlerdetesnifatVikianbardasekilUTMS 24769MBMM 36596 Erik lat Prunus armeniaca Gulcicekliler fesilesinden bitki novu Adi erik mart aprelde cicekleyir Cicekleri ag ve ya aciq cehrayidir yarpaqlarindan cox evvel acilirlar Cicek saplaqlari qisadir Meyveleri iyun avqustda yetisir Meyveleri birceyirdekli olub rengi ag sari ve qirmizi narinci olur Meyvesinin agirligi 3 18 q formasi ise muxtelifdir Etliyi sireli sirin ve ya tursa sirindir Adi erik teze halda istehlak edilir Ondan kompot sire murebbe cem marmelad pat pastila jele povidlo sukat karamel ucun iclik ve serab hazirlanir hemcinin qurudulur Ceyirdeyi ile birlikde qurudulduqda uryuk ceyirdeksiz butov qurudulduqda qaysi iki yere bolunub qurudulduqda ise kuraqa adlanir Qurudulmus erikden tamli qatqi kimi bir cox xoreklerin hazirlanmasinda istifade olunur Ceyirdeyinin qabigindan aktivlesdirilmis komur budaqlarinin ifraz etdiyi qetranlardan ise kley hazirlanir Balveren bitki kimi az meshurdur Cunki cox qisa muddetde cicekleyir Yabani erik qiymetli calaq materiali hesab edilir Medeni sortlarin yetisdirilmesinde onun boyuk ehemiyyeti vardir 1 Mundericat 1 Terkibi 2 Efsanesi 3 Xususiyyetleri 4 Ehemiyyeti 5 Tebabetde istifadesi 6 Erik siresi 7 Quru erik 8 Sinonimleri 9 Istinadlar 10 Istinadlar 11 Xarici kecidler 12 Hemcinin baxTerkibi RedakteAdi eriyin terkibinde 20 e qeder seker esasen saxaroza 2 6 uzvi tursu alma limon ve az miqdarda salisil serab 1 e qeder pektin karotin B1 ve B2 vitaminleri vardir Ceyirdek lepesinde 40 e qeder badam yagina oxsar qurumayan yag 20 e qeder zulali madde 10 karbohidrat vardir Yabani halda biten eriklerin ceyirdek lepesinde 1 3 miqdarinda aci amiqdalin qlukozidi olur Ona gore de qida meqsedleri ucun isledilmir Eriyin mineral terkibi mq 100 q asagidaki sekildedir Kalsium 20 Demir 0 2 Maqnezium 2 Kalium 28 3 Natrium az miqdarda Efsanesi RedakteEriyin veteni Orta Asiya hesab olunur Efsaneye gore Babilistani terk eden sakinler Qafqaz daglarindan asaraq ozleri ile erik agacinin tinglerini aparmis ve onlari yol boyu ekmis ve bundan sonra gozel erik bagi yaranmisdir Bundan sonra yaxinliqda yerlesen kendlerin sakinleri gumrahligi ve uzunomurluluyu qizlar ise qeyri adi gozelliyi ile ferqlenmeye basladi Qedim Yaponiyadan bize gelmis movhumata esasen melumdur ki eriyin yumsaq eti ve siresi heyati uzadir ve orqanizmi cavanlasdirir Xususiyyetleri RedakteErik qizilgulcicekliler rosaceae fesilesinden olub Zaqafqaziyada ve Orta Asiyada genis yayilmisdir Ana veteni Cinden Boyuk Isgenderin Asiya yuruslerinde m o 330 323 Iran ve Qafqaz daglarinin uzerinden Anadoluya aparilan eriyin Azerbaycanda iki min ilden cox kecmisi var Romalilarin Anadolunu istilasi zamani yerli tacirler terefinden evvelce Italiyaya sonra ise Yunanistana aparilan Qizil Alma da adlandirilan meyvenin istehsalina bu olkelerde boyuk ehemiyyet verilmisdir Erik Italiya ve Yunanistandan 13 cu esrde Ingiltereye 17 ci esrde ise Fransa ve Amerikaya aparilmisdir Azerbaycanda bu bitki coxdan beri becerilir ve onun bir sira rayonlarda ilden ile becerilmesi genislendirilir Derman meqsedile meyvelerinin toxumlarindan elece de erik agacinin govdesinde ve qol budaqlarinda da qonur sari rengli yapisqan emele gelir ki bu da ilk vaxtda yumsaq olur sonralar ise aciq havada quruduqda berkiyir ve qirmizi qonur renge cevrilir Erik agaclarinin yapisqani gunes qarsisinda qurudulduqda ag reng alir Erik agaci yapisqani suda yaxsi hell oldugu ucun eczaciliq tecrubesinde Erebistan kitresini evezedici kimi heb ve tablet dermanlarinin terkibinde elece de emulsiyalarin hazirlanmasinda istifade olunur Eriyin meyveleri son derece faydalidir Meyvelerini yetisen vaxt toplayir hem tebii hem de konservlesdirilib yeyinti senayesinde istifade edirler Bundan basqa konserv zavodlarinda cox vaxt meyvelerin tumlarini ayirib atirlar Son illere kimi erik agacinin meyvelerinin tumlari konserv zavodlarinin tullantisi hesab olunurdu Lakin hazirda eriyin toxumlarindan ela keyfiyyetli tibb ucun yararli badam yagini evez eden piyli yag istehsal olunur Bu yagdan eczaciliqda kamfora yaginin Olenm Camphorae hazirliginda istifade edilir Erik agacinin toxumlarinda 60 e qeder ela keyfiyyetli piy yagi vardir Bu yag butun xassesile badam ve saftali yaglarina oxsayir Ona gore de badam saftali yaglari kimi erik yagi da Dovlet Farmakopeyasina daxil edilmisdir Toxumlarinda piyli yagdan basqa 25 e qeder zulal maddeleri ve B15 vitamini panqam tursusu da vardir Erik agacinin sirin ve aci tumlu sortlari olur Sirin sort erik tumlarinin lepesi yemelidir faydalidir Aci sortun tumlarinda 50 60 piyli yagdan basqa 8 43 e qeder amiqdalin qlikozidi oldugu ucun cox zeherlidir Odur ki aci sort erik agacinin tumlarini yemek olmaz Erik agacinin meyveleri cox xeyirlidir Meyvelerinin letl hissesinde bir sira mualice ehemiyyetli maddeler vardir Bunlardan karotini B1 qrupu vitaminleri pektin ve asi maddelerini sekeri 4 5 uzvi tursulari alma ve limon tursularini 2 5 kalsiumu maqneziumu ve fosfat duzlarini gostermek olar Erik agacinin yapisqani ise usaqlarda tez tez bas veren qarin agrilarinda mualice meqsedile islenen emulsiyanin terkibinde emulqator kimi istifade olunur Meyvelerinden xalq tebabetinde sineyumsaldici ve belgemgetirici tam yetismemis meyveleri ise qurdqovucu derman kimi isledilir Tam yetismis meyveleri medenin hezm olma prosesini yaxsilasdirir maddeler mubadilesine ve urek damar sisteminin fealiyyetine musbet tesir gosterir Ehemiyyeti RedaktepH i 3 4 arasinda deyisen teze erik doqquz ferqli seker on sekkiz serbest amin tursusu zengin A vitamini ve betakaroten yuksek miqdarda potasium ve demir elementi ehtiva eden bir qurulusda yaradilmisdir Hele tam yetismemis dovrde yuksek olan C vitamini 50 60 mg kg meyvenin yetismesi ile birlikde azalmaqdadir 30 50 mg kg Yas ve quru erikde insan saglamligi ucun bir cox xususiyyet vardir Insan vucudunun gunluk enerji ve protein ehtiyacinin qarsilanmasinda cox az istiraki olmasina baxmayaraq yas erik mineral maddelerden potasium ve betakaroten maddesi baximindan cox zengindir A vitamininin on maddesi olan betakaroten vucudu ve orqanlari ehate eden epitel toxumasi goz saglamligi sumuk dis inkisafi ve endokrin bezlerinin calismasi ucun lazimdir Bir qayisinin rengi ne qeder canlidirsa icindeki betakaroten nisbeti o qeder yuksekdir Qaysi saglamligin taraz sekilde davamina ve xestelikleri onlemeye vesile olacaq mahiyyetde yaradilmisdir Erikde olan A vitamini coxalma ve boyumede infeksiyalara qarsi muqavimetin artmasinda ehemiyyetli tesire malikdir Diger terefden A vitamini normal vucud huceyrelerinin bedxasseli huceyreye cevrilmesinin baslica cavabdehi olan aktiv karsinogenlerden tekli oksigen radikallarinin meydana gelmesinin ve ya meydana geldikden sonra tesirsiz qalmasinin qarsisini ala bilir Bundan basqa A vitamini huceyrelerin muqavimetinin artmasina vesile olaraq xercenge qarsi qoruyucu vezifeni yerine yetirmekdedir Belelikle serbest radikallarin meydana gelmesi ve huceyre olumune sebeb olan protein ve yag tursularinin pozulma reaksiyalarinin dayandirilmasi temin edilir Erikde natrium az potasium ise cox olduguna gore qelb catismazligi boyrek xestelikleri hepatit siroz mualicesinde ve qelb ezelelerinin guclenerek duzgun islemesinde musbet tesirinin oldugunu oyrenilmisdir Bununla yanasi eriyin terkibindeki maqnezium ve kalsium qirtlaq yanmalarinin qarsisini alir Quru qayisiya rengi getmesin deye elave olunan sulfat dioksidin astma kimi allergiyalara xeyirli oldugu mueyyen edilmisdir Quru qayisinin qida ve saglamliq baximindan diger onemli xususiyyeti de lifli qida olmasidir Quru qayisinin 100 qraminda teqriben 24 qram lif var Yeniyetme bir insanin gunluk lif ehtiyaci ise 25 qramdir Dietle qebul edilen bu lifler hezm sistemimizde ifraz olunan fermentler terefinden hidroliz edile bilmeyen polisaxarit ve liqnin kimi birlesmelerden ibaretdir Bu lif irritabl kolon sindromu xroniki urek xestelikleri kolon xercengi dis ve seker xesteliyi apendisit qebzlik hemoroid ve kokelme kimi xesteliklerin meydana cixma riskini azaldir ve bagirsaqlarin duzgun calismasina komek edir Insan vucudunu mukemmel Yaradan vucudun ehtiyaci olan qidalari da en mukemmel sekilde yaratmis ve insanlarin xidmetine teqdim etmisdir Tebabetde istifadesi RedakteXalq tebabetinde erikden hezm prosesini yaxsilasdiran susuzlugun qarsisini alan elece de xroniki qebizlikde yungul isletme dermani kimi istifade edilir Derman meqsedile erik agacinin yapisqanindan da kitresinden istifade olunur 2 Erik boyumeye komek edir gorme qabiliyyetini artirir seker xesteliyi riskini azaldir immuniteti guclendirir qani artirir Demirle zengin olan qaysi sinir sisteminin ve ureyin fealiyyetini yaxsilasdirir qebzlik ve bezi xerceng novlerinin qarsisinin alinmasinda faydalidir zererli maddelerin bagirsaqlarda qalma muddetini azaldir Bu meyvenin terkibi kalium duzlari ile zengindir Urek damar xesteliklerine tutulan zaman erik yemek vacibdir Eyni zamanda terkibinde coxlu kapotin oldugundan deri xesteliklerine agiz boslugu selikli qisasinin iltihabina tutulduqda da erik yemek meslehetdir 3 Erik siresi RedakteErik siresi urek ezelesini mohkemledir ve deriden artiq maddelerin cixarilmasina komek edir O hem onkoloji xestelikler ve hemcinin anemiya hem de usaqlara ve hamile qadinlar ucun cox faydalidir Quru erik RedakteQuru eriyin terkibi bol miqdarda B1 B2 B3 B6 A C E vitaminleri ve kaliumla zengindir Hezm problemlerine yaxsi tesir edir stressin ve qan azliginin qarsisini alir Tekibinde olan A vitamini akne kimi deri problemine qarsi da faydalidir Quru erik gorme funksiyasini yaxsilasdirir seker xesteliyinin inkisafina mane olur immunitet sistemini guclendirir Ezelelerin ve sinirlerin yaxsi islemesini temin edir Erik lifli bir meyvedir Zererli maddelerin bagirsaqda qalma muddetini qisaltdigi ucun xerceng xesteliyinden qorunmada da faydali oldugu mueyyen edilib 4 Sinonimleri RedakteArmeniaca vulgaris Lam 5 Amygdalus armeniaca L Dumort 5 Istinadlar RedakteEli Polad Bir damla su I cild Baki 2011 C I Ehmedov N T Eliyev Meyve ve terevezin emteesunasligi Derslik Baki 2009 Istinadlar Redakte E C I Ehmedov N T Eliyev Meyve ve terevezin emteesunasligi Derslik Baki 2009 Tebii mualice min derdin derman evezi 2010 05 17 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2009 09 15 Cerezin cana xeyri 2016 03 04 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 03 25 Qurudulmus meyvenin faydalari olu kecid 1 2 USDA Germplasm Resources Information Network GRIN Xarici kecidler RedakteMeyvelerin sirri Arxivlesdirilib 2011 08 13 at the Wayback MachineHemcinin bax RedakteErik siresi Erik kompotu Erik murebbesi Erik kiseli Erik serbeti Ikilepeliler ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Erik amp oldid 5988263, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.