Bu məqalədəki və ya bölmədəki məlumatlar köhnədir. |
Şimali və Şərqi Suriya Muxtar İdarəsi (AANES) və ya Rojava — Suriyanın şimal-şərqində de-fakto muxtar vilayət.Əfrin, Cəzirə, Fərat, Rəqqə, Təbqa, Mənbic və Deyr əz-Zövr ərazilərində özünüidarə edən bölgələrdən ibarətdir. Region 2012-ci ildə davam edən Rojava münaqişəsi və daha geniş Suriyada vətəndaş müharibəsi kontekstində de-fakto muxtariyyət qazanmışdır. Rəsmi hərbi qüvvəsi olan Suriya Demokratik Qüvvələri (SDQ) bu münaqişələrdə iştirak edir.
Şimali və Şərqi Suriya Muxtar İdarəsi | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
| |||||
Tarixi | |||||
• Keçid idarənin elan edilməsi | 2013 | ||||
• Kantonların muxtariyyət elan etməsi | 2014-cü ilin yanvarı | ||||
• Kantonların federasiya elan etməsi | 17 mart 2016 | ||||
• Yeni idarənin elan etməsi | 6 sentyabr 2018 | ||||
Rəsmi dilləri | |||||
Paytaxt | Ayn-İsa | ||||
İdarəetmə forması | Libertarian sosialist federativ yarı birbaşa demokratiya | ||||
Həmprezidentlər | Mənsur Selum | ||||
Həmsədrlər | Əminə Ömər Riad Dərar | ||||
Sahəsi | |||||
• Ümumi | 50,000 km² | ||||
Əhalisi | |||||
• Əhali | 2,000,000 nəfər | ||||
Valyuta | Suriya funtu | ||||
Telefon kodu | +963 | ||||
Saat qurşaqları | | ||||
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Xarici əlaqələr quran Rojava Suriya hökuməti, ümumiyyətlə hər hansı bir dövlət və ya təşkilat tərəfindən rəsmi səviyyədə muxtar olaraq tanınmır. AANES digər partiyalar və təşkilatlarla dialoqlarda universal demokratik, davamlı, muxtar plüralist, bərabər və feminist siyasətlərinə görə geniş şəkildə dəstəklənir.Suriyanın şimal-şərqi polietnikdir. Burada böyük etnik kürd, ərəb və aysor əhalisi, o cümlədən nisbətən daha kiçik türkman, erməni, adıq və yezidi icmaları yaşayır.
Region idarəsinin tərəfdarları onun rəsmi olaraq sekulyar bir muxtariyyət olduğunu bildirirlər. Onlara görə, Rojava mərkəzsizliyi, gender bərabərliyini, ekologiyanın qorunmasını, sosial ekologiyanı və dini, mədəni və siyasi müxtəlifliyə qarşı plüralist tolerantlığı təbliğ edən anarxist, feminist və libertarian sosialist ideologiyaya əsaslanan birbaşa demokratik ambisiyalara malikdir. Həmçinin, onlara görə, bu dəyərlər muxtar regionun konstitusiyasında, cəmiyyətində və siyasətində əks olunur. Bəzi müşahidəçilər Rojavanın müstəqilliyin yox, bütövlükdə federallaşmış bir Suriya üçün bir model olacağını bildirmişdir. Region idarəsi avtoritarizm, Suriya hökumətinə dəstək və kürdləşdirmə siyasəti səbəbiylə müxtəlif partizan və qeyri-partizan mənbələr tərəfindən tənqid edilmiş, köçürmə siyasi ittihamları ilə üzləşmişdir. Buna baxmayaraq, AANES Suriyanın ən demokratik sisteminə çevrilmişdir. Regionda birbaşa açıq seçkilər, ümumbəşəri bərabərlik, insan hüquqlarına hörmət, eyni zamanda Suriya daxilində azlıqların və dini hüquqların müdafiəsi müşahidə olunmuşdur.
Regionda yeni bir sosial ədalət anlayışı tətbiq edilmişdir. Bu yanaşma cəzalandırma əvəzinə reabilitasiya və sosial qayğıya diqqət yetirir. Ölüm hökmü ləğv edilmişdir. Həbsxanalarda əsasən İŞİD və digər ekstremist qruplarla əlaqəli terror fəaliyyətində ittiham olunan şəxslər saxlanılır. Bu həbsxanalar region iqtisadiyyatına böyük bir yükdür. Muxtar region siyasi ambisiyalarını demokratik konfederalizmin demokratik Libertarianizm libertarian sosialist ideologiyasına əsaslanan bir koalisiya tərəfindən idarə olunur. Bəzi mənbələrə görə, region azlıqlar, mədəni və dini nümayəndəliklərdə yerli məclislər sistemi vasitəsi ilə kooperativ və bazar müəssisələrini birləşdirən bir iqtisadiyyat modelinə sahibdir. AANES bütün Suriyada ən yüksək orta maaş və həyat səviyyəsinə sahibdir. Maaşlar rejimin nəzarətində olan ərazilərdəkindən iki dəfə çoxdur. Suriya funtunun çöküşündən sonra AANES inflyasiyaya nəzarət etmək üçün maaşları iki qat artırmışdır. Regionda səhiyyə xidməti təqdim edən müstəqil təşkilatlar arasında Kürd Qızıl Aypara Cəmiyyəti, Suriya Amerika Tibb Cəmiyyəti, Azad Birma Mühafizəçiləri və Sərhədsiz Həkimlər var.
2016-cı ildən bəri Türkiyə və Türkiyənin dəstəklədiyi Suriya üsyançı qüvvələri SDQ-ya qarşı bir sıra hərbi əməliyyatlar aparmaqla Rojavanın bir hissəsində nəzarəti qurmuşdur. AANES və SDF muxtar idarəetmənin bütün bölgələrini hər hansı bir təcavüzkarlıqdan müdafiə edəcəyini bildirmişdir.
Adlandırma
Suriyanın şimalındakı ərazilər kürdlər arasında Qərbi Kürdüstan (kürd. Rojavayê Kurdistanê) və ya sadəcə Rojava (mənası – Qərb) olaraq bilinir. Bura Kürdüstan regionunun dörd hissəsindən biri hesab olunur. "Rojava" adı beləliklə idarənin kürd kimliyi ilə əlaqələndirilmişdir. Regionun hüdudları genişləndikcə və tədcirən kürd olmayan qrupların, əsasən də ərəblərin üstünlük təşkil etdiyi əraziləri əhatə etdiyi üçün "Rojava" adı rəhbərlik tərəfindən daha az istifadə edilməyə başlamışdır. Buna səbəb muxtar administrasiyanın xaricdən görünüşünü müəyyən bir millət ilə eyniləşdirilməməsinə gətirib çıxarmaq və digər etnik qruplar üçün daha məqbul hala gətirmək ümidi idi. Buna baxmayaraq, region yerli və beynəlxalq müşahidəçilər tərəfindən "Rojava" adlandırılmağa davam etmişdir. Jurnalist Mətin Gürcana görə, "Rojava anlayışı dünya miqyasında tanınan bir markaya çevrilmişdir".
Suriyanın şimal-şərqində yerləşən Cəzirə vilayəti ətrafındakı əraziyə aysorlar Qozarto (klass. süry. ܓܙܪܬܐ) deyirlər. Bura tarixi Assuriya yurdunun bir hissəsidir. Bu regiona Federal Şimali Suriya və Şimali Suriyanın Demokratik Konfederalist Muxtar Əraziləri adıda verilmişdir.
Afrin, Ayn əl-Ərəb (Kobani) və Həsəkə bölgələrində kürdlərin üstünlük təşkil etdiyi ərazilər üçün yerli hökumətin ilk adı 2013-cü ildə qəbul edilmiş "Müvəqqəti Keçid İdarəsi" idi. 2014-cü ildə üç muxtar kantonun elan edilməsindən sonraPYD tərəfindən idarə olunan ərazilərə "Muxtar Regionlar" və ya "Demokratik Muxtar İdarə" ləqəbi verilmişdir. 17 mart 2016-cı ildə Suriyanın şimalındakı idarə Rojava Demokratik Federasiyası – Şimali Suriya (kürd. Federal Demokratik və Rojava – Bakurê Sûriyê; ərəb. الفدرالية الديمقراطية لروج آفا – شمال سوريا; klass. süry. ܕܝܡܩܪܐܛܝܬܐ ܠܓܙܪܬܐ ܒܓܪܒܝܐ ܕܣܘܪܝܐ) adında federal bir hökumət sisteminin qurulduğunu elan etmişdir.
Muxtar regionun 2016-cı ilin dekabr ayında yenilənmiş konstitusiyası Şimali Suriyanın Demokratik Federasiyası (kürd. Federaliya Demokratîk a Bakûrê Sûriyê; ərəb. الفدرالية الديمقراطية لشمال سوريا, klass. süry. ܦܕܪܐܠܝܘܬ݂ܐ ܕܝܡܩܪܐܛܝܬܐ ܕܓܪܒܝ ܣܘܪܝܐ) adından istifadə edir.
6 sentyabr 2018-ci ildə Suriya Demokratik Şurası region üçün yeni bir ad qəbul etmişdir. Onlar regionu Şimali və Şərqi Suriya Muxtar İdarəsi (kürd. Rêveberiya Xweser a Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê; ərəb. الإدارة الذاتية لشمال وشرق سوريا; klass. süry. ܡܕܰܒܪܳܢܘܬ݂ܳܐ ܝܳܬ݂ܰܝܬܳܐ ܠܓܰܪܒܝܳܐ ܘܡܰܕܢܚܳܐ ܕܣܘܪܝܰܐ; türk. Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi) adlandırmışdır. Region Fərat, Əfrin və Cəzirə bölgələrini, eləcə də Rəqqə, Mənbic, Təbqa və Deyr əz-Zövr bölgələrindəki yerli mülki məclisləri əhatə edir.
Əhalisi
Regionun əhalisi tarixən çox müxtəlif idi. Son əsrlərdə hansı qrupların çoxluq və ya azlıq təşkil etməsini qərarlaşdıran bir neçə böyük dəyişiklik olmuşdur.Əl-Həsəkə mühafəzəsi tarixən köçəri və oturaq ərəblərin ərazisi idi. Regiondakı kürd əhalisinin əksəriyyəti ora XX əsrdə Anadoludan köçmüşdür.1915-ci ildə başlayan etnik qarşıdurmalar səbəbiylə XX əsrin əvvəllərində burada əhəmiyyətli bir demoqrafik dəyişiklik gerçəkləşmişdir. Bu dövrdə bir çox aysor və erməni Anadoludan Suriyaya qaçmışdır. 1920-ci illərdə Türkiyədəki uğursuz kürd üsyanlarından sonra Suriyanın şimal-şərqinə böyük bir kürd axını olmuşdur. Fransa mandat səlahiyyətlərinin rəhbərliyi 25 min kürdün bu vaxt Suriyaya qaçdığı təxmin edilir. Fransızlar onların mühacirətlərini təşviq etmiş və onlara Suriya vətəndaşlığı vermişdir.
Suriyada Fransa mandatı dövründə regiona yeni gələn kürdlərə mandat səlahiyyətliləri tərəfindən vətəndaşlıq və xeyli hüquqlar verilmişdir. Səlahiyyətlilər parçala və idarə et strategiyasının bir hissəsi olaraq azlıqların muxtariyyətini təşviq etmiş və kürdləri, o cümlədən nüseyri və druz kimi digər azlıq qruplarını davamlı şəkildə yerli silahlı qüvvələrə cəlb etmişdir. Türkiyədən gələn kürd köçünün son əhəmiyyətli dalğası 1945–1961-ci illərə təsadüf edir. Bu, 1954–1961-ci illərdə Əl-Həsəkə mühafəzəsinin əhalisinin 240 mindən 305 minə qədər artmasına güclü töhfə vermişdir. Türkiyədən kürd mühacirətinin gətirdiyi demoqrafik dəyişikliklərə əlavə olaraq, Suriya hökuməti siyasətini başlatmışdır. Beləliklə, Rəqqə və Hələbdəki daşqınlardan əziyyət çəkən 4 min ərəb ailəsi Əl-Həsəkə mühafizəsində yeni salınan kəndlərə yerləşdirilmişdir.
Müasir dövrdə başqa bir dəyişiklik BƏƏS hakimiyyəti dövründə gerçəkləşmişdir. Bu zaman hökumət yerli kürdləri evlərindən didərgin etmiş, Suriyanın şimalına əlavə ərəb əhalisi köçürmüşdür. Ən son olaraq, Suriyada vətəndaş müharibəsi zamanı bir çox qaçqın ölkənin şimalına qaçmışdır. İraqdan olan bəzi etnik ərəblər də Suriyanın şimalına qaçmışdır. Bununla birlikdə, 2018-ci ilin yanvar ayına olan məlumata görə, region idarəsi altında olan ərazidə yalnız iki milyon insanın yaşadığı təxmin edilir. Bəzi mənbələr vətəndaş müharibəsi başlayandan bu günə qədər regionun müharibə dövründə üzləşdiyi iqtisadi çətinliklər səbəbiylə təxminən yarım milyon insanın mühacirət etdiyini qeyd edir. Vətəndaş müharibəsi nəticəsində Suriyanın şimalının etnik tərkibinə dair təxminlər çox müxtəlifdir. Bəzi mənbələr kürdlərin, bəziləri isə ərəblərin əksəriyyəti təşkil etdiyini iddia edir. "Əl-Cəzirə" 2019-cu ilin oktyabr ayında Suriyanın şimal və şimal-şərqində yaşayan 4,5 milyon nəfərlik əhalinin yalnız 10 faizinin kürd olduğunu bildirmişdi.
Etnik qruplar
Şimali Suriyada iki böyük etnik qrup var:
- Kürdlər Suriyanın şimal-şərqində və şimal-qərbində yaşayırlar. Mədəni və dil baxımından İrandilli xalqlardan biri olaraq təsnif edilirlər. Kürdlər 2010-cu ildə həm Cəzirə, həm də Fərat vilayətlərinin əhalisinin 55%-ni təşkil edirdi.
- Ərəblər Suriyanın şimalında yaşayırlar. Əsasən ana dillərinin ərəbcə olması ilə təyin olunurlar. Onlar Ərəbistan yarımadasından gələn bədəvi tayfalarını və ərəbləşdirilmiş yerli xalqları əhatə edir.
Şimali Suriyanın müəyyən bölgələrində iki etnik qrup əhəmiyyətli azlığı təşkil edir:
- Aysorlar əsasən muxtar regionun Cəzirə bölgəsində yaşayırlar. Onlar xüsusilə Qamışlı, Əl-Həsəkə, Rəsulayn, Əl-Məlikiyyə və Əl-Qəhtaniyyə kimi şəhər yerlərində, habelə Təll-Təmr bölgəsindəki kəndlərdə yaşayırlar. Ənənəvi olaraq sami dillərindən şimal-qərbi yeni arami dilində danışırlar.
- Türkmanlar Əfrin ilə Fərat bölgələri arasında yaşayırlar. Əzazdən qədər olan ərazilərdə regional çoxluq təşkil edirlər. Afrin və Fərat bölgələrində də yaşayırlar.
Suriyanın şimalında daha az sayda ermənilər, Rəsulayn şəhərində isə çeçenlər də var.
Dillər
Muxtar region ərazisindəki fərqli dillərə status verir. İdarənin "sosial müqaviləsi"ndə deyilir ki, "Şimali Suriyadakı bütün dillər sosial, təhsil, mədəni və inzibati işlər də daxil olmaqla, həyatın bütün sahələrində bərabərdir. Hər bir xalq öz həyatını və işlərini ana dilindən istifadə edərək təşkil edə bilməlidir". Təcrübədə ərəb və kurmanci dilləri əsasən bütün sahələrdə və əksər rəsmi sənədlərdə istifadə olunur. Süryani dili əsasən Cəzirə bölgəsində, türk və adıq dilləri isə Mənbic bölgəsində istifadə olunur.
Şimali Suriyada danışılan dörd əsas dil aşağıdakılardır:
- Kürd dilinin şimal ləhcəsi Hind-Avropa dil ailəsindən olan şimal-qərb İran dilidir.
- Ərəb dilinin şimali Mesopotamiya ləhcəsin sami dilidir.
- Əsasən və asoru variasiyalarındakı şərqi arami dilləri sami dilləridir.
- Suriya türkman ləhcəsində türk dili türk dilləri ailəsindəndir.
Bu dörd dil üçün Şimali Suriyada üç fərqli qrafikadan istifadə olunur:
- Kürd, türk və turoyo dilləri üçün latın qrafikası.
- Ərəb dili üçün üçün ərəb qrafikası (əbcəd).
- Klassik süryani, turoyo və asoru dilləri üçün süryani qrafikası.
Din
Şimali Suriyadakı əksər etnik kürdlər və ərəblər sünni İslamı qəbul edirlər. Həmçinin, etnik aysorlar ümumiyyətlə Süryani Ortodoks, Xaldey Katolik, Süryani Katolik və ya Şərq Aysor Kilsəsinin tərəfdarlarıdır. Yezidilik kimi başqa dinlərə bağlı olanlar da var. Regiondakı hakim PYD partiyası və siyasi idarəçilik qətiyyətlə sekulyardır.
Əhali mərkəzləri
Bu siyahıya regionun 10 min nəfərdən çox əhalisi olan bütün şəhər və qəsəbələri daxildir. Əhali sayı 2004-cü ildə Suriyada keçirilən əhali siyahıyaalmasına görə verilmişdir.
Açıq boz rənglə vurğulanan şəhərlər qismən Suriya hökumətinin mülki nəzarəti altındadır.
Azərbaycanca adı | Kürdcə adı | Ərəbcə adı | Süryanicə adı | Türkcə adı | Əhali | Region |
---|---|---|---|---|---|---|
Rəqqə | Reqa | الرقة | ܪܩܗ | Rakka | 220,488 | Rəqqə |
Əl-Həsəkə | Hesîçe | الحسكة | ܚܣܟܗ | Haseke | 188,160 | Cəzirə |
Qamışlı | Qamişlo | القامشلي | ܩܡܫܠܐ | Kamışlı | 184,231 | Cəzirə |
Mənbic | Menbîç | منبج | ܡܒܘܓ | Münbiç | 99,497 | Mənbic |
Təbqa | Tebqa | الطبقة | ܛܒܩܗ | Tabka | 69,425 | Təbqa |
Arappınar | 44,821 | Fərat | ||||
Hecîn | هجين | ܗܓܝܢ | 37,935 | Deyr əz-Zövr | ||
Amuda | Amûdê | عامودا | ܥܐܡܘܕܐ | Amudiye | 26,821 | Cəzirə |
Dêrika Hemko | المالكية | ܕܪܝܟ | Deyrik | 26,311 | Cəzirə | |
غرانيج | ܓܪܐܢܝܓ | 23,009 | Deyr əz-Zövr | |||
Ebû Hemam | أبو حمام | ܐܒܘ ܚܡܐܡ | 21,947 | Deyr əz-Zövr | ||
Arfêd | تل رفعت | ܬܠ ܪܦܥܬ | Tel Rıfat | 20,514 | Əfrin | |
الشعفة | ܫܥܦܗ | 18,956 | Deyr əz-Zövr | |||
Tirbespî | القحطانية | ܩܒܪ̈ܐ ܚܘܪ̈ܐ | Kubur el Bid | 16,946 | Cəzirə | |
المنصورة | ܡܢܨܘܪܗ | 16,158 | Təbqa] | |||
Şeddadê | الشدادي | ܫܕܐܕܝ | Şaddadi | 15,806 | Cəzirə | |
Girkê Legê | المعبدة | ܡܥܒܕܗ | Muabbada | 15,759 | Cəzirə | |
الكشكية | ܟܫܟܝܗ | 14,979 | Deyr əz-Zövr | |||
Seba û Erbîyn | السبعة وأربعين | ܣܒܥܗ ܘܐܪܒܥܝܢ | El Seba ve Arbayn | 14,177 | Cəzirə | |
Rimêlan | رميلان | ܪܡܝܠܐܢ | Rimelan | 11,500 | Cəzirə | |
Baxoz | الباغوز فوقاني | ܒܐܓܘܙ ܦܘܩܐܢܝ | 10,649 | Deyr əz-Zövr |
Müharibə cinayətləri və tənqid
Suriyada vətəndaş müharibəsi başlayandan bəri YPG-yə qarşı insan haqları pozuntusu, müharibə cinayətləri və etnik təmizləmə ittihamları irəli sürülmüşdür. Bunlara Türkiyə ilə sərhəddəki Təl-Əbyəz şəhərinin İraq Şam İslam Dövlətindən (İŞİD) alınması və digər əməliyyatlar daxildir. İttihamların bir qismi Türkiyədən və Türkiyənin dəstəklədiyi Suriya üsyançılarından, o cümldən regiondakı müxalif qruplardan gəlmişdir. Həmçinin, digər iddiaları çoxsaylı insan hüquqları təşkilatları, habelə Qərb və regional jurnalistlər səsləndirilmişdir.
"Amnesty International" region rəhbərliyinin "heç bir əsası olmadan qəsdən mülki evləri dağıtdığını, bəzi hallarda bütün kəndləri yandırdığını və onların sakinlərini didərgin saldığını" bildirmişdir. Təşkilat idarənin səlahiyyətlərindən "sui-istifadə etdiyini və beynəlxalq humanitar qanunu həyasızca pozduğunu" əlavə etmişdir. "Amnesty International" mütəxəssisləri döyüş nəticəsində baş verməyən genişmiqyaslı köçürmə və dağıntıya şahid olmuşdur. Təşkilata görə, muxtar idarə tərəfindən əvvəllər İŞİD-in ələ keçirdiyi kəndlərdə mülki şəxslərin qəsdən, koordinasiyalı şəkildə cəzalandırılması kampaniyası aparılmışdır.
İdarə rəhbərliyi siyasi avtoritarizmə görə müxtəlif partizan və qeyri-partizan mənbələr tərəfindən geniş şəkildə tənqid edilmişdir. Muxtar idarənin nəzarət etdiyi ərazilərdə YPG-nin baxış bucağını tənqid edən jurnalistlərin, media orqanlarının və siyasi partiyaların fəaliyyətinin qadağan edlməsi də tənqid edilmişdir.
Qeydlər
- "Rojava" (mənası – Qərb) adı 2016-cı ilə qədər regionun PYD hökuməti üçün istifadə edilirdi. O vaxtdan bəri bu ad yerli və beynəlxalq müşahidəçilər tərəfindən istifadə olunur.
- Erkən orta əsrlərdən bəri Suriyanın şimalına ərəblər,türkmanlar və kürdlərin qarışıq əhalisi, habelə aysorlar kimi xristian etnik-dini qruplar məskunlaşmışdır. Ərəb köçəriləri XX əsrdə Ağşidlər sülaləsinin tənəzzülündən sonra regiona hakim olmağa başladılar.Osmanlı imperiyasının hakimiyyəti dövründə (1516–1922) kürd dilində danışan böyük tayfa qrupları Anadoludan Suriyanın şimalındakı bölgələrə həm yerləşmiş, həm də sürgün edilmişdir. Bundan əlavə, XIX əsrdə adıqlar Suriyanın şimalına köç etmişdir.
Mənbə
İstinadlar
- van Wilgenburg, Wladimir. "New administration formed for northeastern Syria". . 2019-09-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-05.
- van Wilgenburg, Wladimir. "Turkish-backed groups launch attack near strategic Syrian town of Ain Issa". Kurdistan24. 23 November 2019. 5 June 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 18 December 2020.
- Fetah, Vîviyan. "Îlham Ehmed: Dê rêxistinên me li Şamê jî ava bibin". rudaw.net (kürd). Rudaw Media Network. 17 July 2018. 9 March 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 29 September 2019.
- "Syrian Kurds declare new federation in bid for recognition". Middle East Eye. 17 March 2016. 16 August 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 5 September 2021.
- "Amina Omar ,Ryad Derrar elected as co-chairs of MSD". 2019-09-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-05.
- . Syrian Civil War Map – Live Middle East Map/ Map of the Syrian Civil War. 2019-04-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-05.
- . (PDF). . səh. 24. 2018-09-22 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-05.
- "Suriyanın Əl-Hol düşərgəsi boşaldılır". Amerikanın səsi (türk). 17 noyabr 2020. 2022-04-04 tarixində . İstifadə tarixi: 5 sentyabr 2021.
- Lister, (2015). səh. 154
- Allsopp, van Wilgenburg, (2019). səh. 89
- "'Rojava' no longer exists, 'Northern Syria' adopted instead". Kurdistan24. 2019-11-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-05.
- "Turkey's military operation in Syria: All the latest updates". al Jazeera. 14 October 2019. 16 September 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 29 October 2019.
- "The Communist volunteers fighting the Turkish invasion of Syria". . 31 October 2019. 22 September 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 1 November 2019.
- Allsopp, van Wilgenburg, (2019). səh. 11, 95
- Zabad, (2017). səh. 219, 228
- Allsopp, van Wilgenburg, (2019). səh. 97–98
- . hawarnews.com. 1 December 2017. 1 December 2017 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
- . Cantonafrin.com. 4 February 2016. 9 August 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 June 2016.
- "Turkey's Syria offensive explained in four maps". BBC News. 14 October 2019. 13 October 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 1 November 2019.
- "Syria Kurds adopt constitution for autonomous federal region". TheNewArab. 31 December 2016. 5 October 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 5 October 2018.
- "Syria's war: Assad on the offensive". The Economist. 13 February 2016. 23 February 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 1 May 2016.
- Shahvisi, Arianne. "Beyond Orientalism: Exploring the Distinctive Feminism of democratic confederalism in Rojava". Geopolitics. 26 (4). 2018: 1–25. doi:10.1080/14650045.2018.1554564. 2022-05-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-05.
- "German MP Jelpke: Rojava needs help against Corona pandemic". ANF News. 2022-05-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-05.
- Şimşek, Bahar; Jongerden, Joost. "Gender Revolution in Rojava: The Voices beyond Tabloid Geopolitics". Geopolitics. 26 (4). 29 October 2018: 1023–1045. doi:10.1080/14650045.2018.1531283.
- Burç, Rosa. "Non-territorial autonomy and gender equality: The case of the Autonomous Administration of North and East Syria - Rojava" (PDF). Philosophy and Society. 31 (3). 22 May 2020: 277–448. doi:10.2298/FID2003319B. 17 June 2022 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 5 September 2021.
- Allsopp, van Wilgenburg, (2019). səh. xviii, 112
- Zabad, (2017). səh. 219, 228–229
- Schmidinger, Thomas. The Battle for the Mountain of the Kurds. Schiffmann, Thomas tərəfindən tərcümə olunub. Oakland, CA: PM Press, Kairos. 2019. 12. ISBN .
Afrin was the home to the largest Ezidi minority in Syria.
- Allsopp, van Wilgenburg, (2019). səh. xviii, 66, 200
- . . 20 February 2016. 22 February 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 August 2016.
- Carl Drott. "The Revolutionaries of Bethnahrin". Warscapes. 25 May 2015. 10 July 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 8 October 2016.
- Zabad, (2017). səh. 219
- Allsopp, van Wilgenburg, (2019). səh. 156–163
- . . 28 May 2016. 1 October 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 October 2016.
- Ross, Carne. "The Kurds' Democratic Experiment". The New York Times. 30 September 2015. 18 June 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 20 May 2016.
- In der Maur, Renée; Staal, Jonas. Introduction // (PDF). Utrecht: BAK. 2015. səh. 19. ISBN . 25 October 2016 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 April 2016.
- Jongerden, Joost. (PDF). . 6 December 2012. 15 March 2016 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 October 2016.
- "ANALYSIS: 'This is a new Syria, not a new Kurdistan'". MiddleEastEye. 21 March 2016. 17 March 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 25 May 2016.
- Allsopp, van Wilgenburg, (2019). səh. 94, 130–131, 184
- "Syria, Report by UN Commission of Inquiry (March 2017)". International Committee of the Red Cross. 10 March 2017. 27 May 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 27 May 2019.
- https://www.academia.edu/download/49608848/Knapp___Jongerden_Rojava.pdf[ölü keçid]
- Küçük, Bülent; Özselçuk, Ceren. "The Rojava Experience: Possibilities and Challenges of Building a Democratic Life". South Atlantic Quarterly. 115 (1). 1 January 2016: 184–196. doi:10.1215/00382876-3425013. 27 April 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 5 September 2021 – read.dukeupress.edu vasitəsilə.
- https://www.academia.edu/download/51025204/The_Experiment_of_the_Rojava_System_in_Grassroots_Participatory.pdf[ölü keçid]
- Gerber, Damian; Brincat, Shannon. "When Öcalan met Bookchin: The Kurdish Freedom Movement and the Political Theory of Democratic Confederalism". Geopolitics. 26 (4). 2018: 1–25. doi:10.1080/14650045.2018.1508016. 2022-04-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-05.
- "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2022-06-22 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2021-09-05.
- "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2021-07-18 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2021-09-05.
- "The medical care situation in Rojava - Cadus e.V. - Redefine Global Solidarity". www.cadus.org (ingilis). 2017-06-22. 2022-04-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-06-28.
- Smith, Noah. "In Northern Syria, Destruction and Displacement Confront Health Workers". Direct Relief (ingilis). 2019-10-27. 2022-06-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-06-28.
- Bachelard, Michael. "Free Burma Rangers activist and medic killed by Turkish drone strike in Syria". (ingilis). 2019-11-04. 2022-04-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-06-28.
- "Syria Crisis: MSF provides healthcare to Syrians crossing into Iraqi Kurdistan | MEDECINS SANS FRONTIERES - MIDDLE EAST". . 2021-10-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-06-28.
- Reuters Staff. "Kurdish-led SDF says Turkish invasion has revived IS, urges no-fly zone". Reuters. 12 October 2019. 27 April 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 5 September 2021.
- . Ahval. 2021-09-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-05.
- Lister, 2015. səh. 154: "On 19 July the PYD formally announced that it had written a constitution for an autonomous Syrian Kurdish region to be known as West Kurdistan."
- [Anti-Terror Unit of West Kurdistan formed]. Ajansa Nûçeyan a Hawar (kürd). 7 aprel 2015. 12 may 2015 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 may 2015.
- Kurdish Awakening: Nation Building in a Fragmented Homeland, (2014), by Ofra Bengio, University of Texas Press, p. 2
- Allsopp, van Wilgenburg, (2019). səh. 89, 151–152
- Metin Gurcan. "Is the PKK worried by the YPG's growing popularity?". . 7 November 2019. 8 November 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 7 November 2019.
- [Northern Syria: Why a German risks his life for the Kurds]. ARD (alman). 31 October 2019. 1 November 2019 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 November 2019.
- Awde, Nicholas; Lamassu, Nineb; Al-Jeloo, Nicholas. Aramaic (Assyrian/Syriac) Dictionary & Phrasebook: Swadaya-English, Turoyo-English, English-Swadaya-Turoyo. Hippocrene Books. 2007. səh. 300. ISBN .
- Allsopp, van Wilgenburg, (2019). səh. 93–94
- "The Autonomous Administration in Northern Syria: Questions of Legitimacy and Identity". Omran Center for Strategic Studies. 26 July 2018. 1 April 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 14 February 2019.
- "Syria civil war: Kurds declare federal region in north". Aljazeera. 17 March 2016. 27 September 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 5 September 2021.
- Bradley, Matt; Albayrak, Ayla; Ballout, Dana. "Kurds Declare 'Federal Region' in Syria, Says Official". Wall Street Journal. ISSN 0099-9660. 17 March 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 18 March 2016.
- "Reşnivîsa Hevpeymana Civakî ya Federaliya Demokratîk a Bakurê Sûriyeyê – ANHA" [Draft of the Social Coalition of the Democratic Federation of Northern Syria]. ku.hawarnews.com (kürd). 2018-03-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-05.
- "Hevpeymana Civakî ya Federaliya Demokratîk ji bo Bakurê Sûriyê" [Social Democratic Alliance for Northern Syria] (kürd). 2019-05-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-05.
- . . 28 December 2016. 11 June 2017 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 December 2016.
- "Syrian Kurdish groups, allies say approve blueprint for federal system". Reuters. 29 December 2016. 12 June 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 1 January 2017.
- "'Rojava' no longer exists, 'Northern Syria' adopted instead". Kurdistan24. 31 December 2016. 25 June 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 1 January 2017.
- "ܩܝܡܐ ܟܢܘܫܝܝܐ ܕܦܕܪܐܠܝܘܬ݂ܐ ܕܝܡܩܪܐܛܝܬܐ ܕܓܪܒܝ ܣܘܪܝܐ". 2022-10-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-05.
- "Final statement of Autonomous Administration of North , East Syria – ANHA | Ajansa Nûçeyan a Hawar". 2019-03-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-05.
Autonomous Administration of North East Syria
- "Amina Omar : Autonomous Administration its purpose to serve people". hawarnews.com. 2019-03-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-05.
Consolidation of administrations – ANHA | Ajansa Nûçeyan a Hawar
- Retso, (2003). səh. 480
- Morton, (2020). səh. 167
- Vanly, (1992). səh. 116: "To the east of Kurd-Dagh and separated from it by the Afrin valley lies the western and mountainous part of the Syrian district of Azaz which is also inhabited by Kurds, and a Kurdish minority lives in the northern counties of Idlib and Jerablos. There is reason to believe that the establishment of Kurds in these areas, a defensive site commanding the path to Antioch, goes back to the Seleucid era."
- Meri, (2006). səh. 445
- Morton, (2020). səh. 122–123, 167
- Tejel, (2009). səh. 123
- Meri, (2006). səh. 713
- Fevret, Maurice; Gibert, André. "La Djezireh syrienne et son réveil économique". Revue de géographie de Lyon (fransız). 28 (28). 1953: 1–15. doi:10.3406/geoca.1953.1294. 2015-09-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-03-29.
- Storm, Lise. Ethnonational Minorities in the Middle East Berbers, Kurds, and Palestinians // A Companion to the History of the Middle East. Utrecht: Wiley-Blackwell. 2005. səh. 475. ISBN . 2022-04-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-05.
- McDowell, David. A Modern History of the Kurds (3. revised and updated. ed., repr.). London [u.a.]: Tauris. 2005. 469. ISBN .
- Kreyenbroek, Philip G.; Sperl, Stefan. The Kurds: A Contemporary Overview. London: Routledge. 1992. 147. ISBN .
- . Displacement and Dispossession in the Modern Middle East. Cambridge University Press. 2010. 230–232. ISBN . 2017-10-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-05.
- Yildiz, Kerim. The Kurds in Syria : the forgotten people (1. publ.). London [etc.]: Pluto Press, in association with Kurdish Human Rights Project. 2005. səh. 25. ISBN .
- David McDowall. A modern history of the Kurds 2021-12-18 at the Wayback Machine. London: I.B. Tauris, 2007, p. 473. Orijinal mətn (ing.)
Official figures available in 1961 showed that in a mere seven year period, between 1954 and 1961, the population of al-Hasaka governorate had increased from 240,000 to 305,000, an increase of 27 per cent which could not possibly be explained merely by natural increase. The government was sufficiently worried by the apparent influx that it carried out a sample census in June 1962 which indicated the real population was probably closer to 340,000.
- Allsopp, van Wilgenburg, (2019). səh. 27
- "The Silenced Kurds". Human Rights Watch. 8 (4). October 1996. 2017-03-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-05.
- Si Sheppard. "What the Syrian Kurds Have Wrought. The radical, unlikely, democratic experiment in northern Syria". The Atlantic. 25 October 2016. 26 October 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 25 October 2016.
- "Syrian Kurds provide safe haven for thousands of Iraqis fleeing ISIS". . 3 July 2016. 19 October 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 2 July 2016.
- "Rojava hosts thousands of displaced Iraqi civilians as war on ISIS intensifies". . 17 October 2016. 21 October 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 18 October 2016.
- Allsopp, van Wilgenburg, (2019). səh. 7–16
- "'We're Arabs just as much as Kurds': Syrian Kurds call for unity". Al Jazeera. 2020-07-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-05.
- Killing of Iraq Kurds 'genocide' 2011-07-28 at the Wayback Machine, BBC, "The Dutch court said it considered "legally and convincingly proven that the Kurdish population meets requirement under Genocide Conventions as an ethnic group"."
- Kurds // The Columbia Encyclopedia, 6th ed. Encyclopedia.com. 2014. 27 September 2008 tarixində . İstifadə tarixi: 29 December 2014.
- Izady, Mehrdad R. The Kurds: A Concise Handbook. Taylor & Francis. 1992. səh. 198. ISBN . 2017-10-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-05.
- Bois, T.; Minorsky, V.; MacKenzie, D.N. Kurds, Kurdistan // Bearman, P.; Bianquis, T.; Bosworth, C. E.; van Donzel, E.; Heinrichs, W. P. (redaktorlar ). Encyclopaedia Islamica. Brill. 2009.
The Kurds, an Iranian people of the Near East, live at the junction of more or less laicised Turkey. ... We thus find that about the period of the Arab conquest a single ethnic term Kurd (plur. Akrād) was beginning to be applied to an amalgamation of Iranian or iranicised tribes. ... The classification of the Kurds among the Iranian nations is based mainly on linguistic and historical data and does not prejudice the fact there is a complexity of ethnical elements incorporated in them.
- "Rojava's Sustainability and the PKK's Regional Strategy". Washington Institute. 24 August 2016. 10 June 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 5 September 2021.
- Shoup, John A. Ethnic Groups of Africa and the Middle East: An Encyclopedia. ABC-CLIO. 31 October 2011. ISBN . 24 July 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 5 September 2021.
- Shoup, John A. Ethnic Groups of Africa and the Middle East: An Encyclopedia. 31 October 2011. ISBN . 2 October 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 26 May 2014.
- Dona J. Stewart. The Middle East Today: Political, Geographical and Cultural Perspectives. Routledge. 22 December 2008. səh. 49. ISBN . 10 May 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 5 September 2021.
- W. Montgomery Watt; Pierre Cachia. Who Is an Arab?. Carnegie Council. 1976. 2017-10-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-05.
- Margaret Nydell. Understanding Arabs, Fifth Edition: A Contemporary Guide to Arab Society. 23 March 2012. səh. 169. ISBN . 20 October 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 5 September 2021.
- John Joseph. The Modern Assyrians of the Middle East. 2000. səh. 30. ISBN . 2017-10-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-05.
- Mordechai Nisan, Minorities in the Middle East: A History of Struggle and Self-Expression, p. 180
- Steven L. Danver, Native Peoples of the World: An Encyclopedia of Groups, Cultures and Contemporary Issues, p. 517
- Richard T. Schaefer, Encyclopedia of Race, Ethnicity, and Society, p. 107
- The British Survey, By British Society for International Understanding, 1968, p. 3
- Farzad Sharifian, René Dirven, Ning Yu, Susanne Niemeier, Culture, Body, and Language: Conceptualizations of Internal Body Organs across Cultures and Languages, p. 268
- Aztag Daily, 10 February 2000, article edited by Mania Ghazarian and Ashod Sdepanian
- . Journal of a Tour in Armenia, Kurdistan and Upper Mesopotamia, with Notes of Researches in the Deyrsim Dagh, in 1866 // Royal Geographical Society (redaktor). . London. 1868. 281–360, here: 346–350. 2022-04-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-05.
- . 9 December 2018 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 February 2019.
- "HISTORY OF THE KURDISH LANGUAGE". Encyclopædia Iranica. 2011-11-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-05.
- D. N. MacKenzie. "The Origins of Kurdish". Transactions of the Philological Society. 60. 1961: 68–86. doi:10.1111/j.1467-968X.1961.tb00987.x.
- "Could Christianity be driven from Middle East?". BBC. 15 April 2015. 26 May 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 15 April 2015.
- Enzinna, Wes. "A Dream of Secular Utopia in ISIS' Backyard". The New York Times. 2015-11-24. 2015-12-04 tarixində . İstifadə tarixi: 5 June 2021.
- (PDF). Cbssyr.org. 2004. 10 March 2013 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 May 2016.
- Rojava authorities. "Announce elections". Rudaw. 2021-02-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-05.
- Muslim, Salim. "Only way to keep Syria united by the adoption of a decentralised, democratic and secular system". vrede.be. Vrede vzw. 16 April 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 5 January 2018.
- Iddon, Paul. "The power plays behind Russia's deconfliction in Afrin". Rudaw. Rudaw. Rudaw. 10 September 2017. 5 May 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 5 January 2018.
- "Kurdish force may leave Raqqa campaign if Turkey continues attacks". Rudaw. Rudaw. Rudaw. 28 July 2017. 27 April 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 5 January 2018.
- "أعمال وإنجازات مجلس المنصورة المدني خلال عامه الأول". 10 July 2018. 27 April 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 5 September 2021.
- AFP. "Turkey accuses Syrian Kurds of 'ethnic cleansing'". www.timesofisrael.com. 27 April 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 3 March 2020.
- . The Telegraph. 17 April 2019 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 June 2015.
- "Have the Syrian Kurds Committed War Crimes?". The Nation. 7 February 2017. 27 April 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 14 February 2020.
- "Kurds accused of "ethnic cleansing" by Syria rebels". cbsnews. 22 April 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 22 June 2015.
- "Syria: US ally's razing of villages amounts to war crimes". www.amnesty.org. 13 October 2015. 21 November 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 5 September 2021.
- "Kurdish authorities handed over political prisoner to Syrian regime: Official". www.kurdistan24.net. 7 May 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 2 May 2020.
- "Journalism in Rojava (II): Independent media between freedom and control". openDemocracy. 1 November 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 2 May 2020.
- Allsopp, van Wilgenburg, (2019). səh. 99, 114
Ədəbiyyat
- Allsopp, Harriet; van Wilgenburg, Wladimir. The Kurds of Northern Syria. Volume 2: Governance, Diversity and Conflicts. London; New York City; etc.: . 2019. ISBN . 2022-04-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-05.
- Lister, Charles R. The Syrian Jihad: Al-Qaeda, the Islamic State and the Evolution of an Insurgency. Oxford: Oxford University Press. 2015. ISBN .
- Meri, Josef W. Medieval Islamic Civilization: An Encyclopedia. Volume 1: A - K. New York City, London: Routledge. 2006. ISBN . 2022-06-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-05.
- Morton, Nicholas. The Crusader States and their Neighbours: A Military History, 1099-1187. Oxford: Oxford University Press. 2020. ISBN . 2022-04-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-05.
- Retso, Jan. The Arabs in Antiquity: Their History from the Assyrians to the Umayyads. London; New York City: Routledge. 2003. ISBN . 2022-04-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-05.
- Sinclair, Christian; Kajjo, Sirwan. The Evolution of Kurdish Politics in Syria // David A. McMurray; Amanda Ufheil-Somers (redaktorlar ). The Arab Revolts. Dispatches on Militant Democracy in the Middle East. : . 2013. 177–187. ISBN . 2022-05-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-05.
- Tejel, Jordi. Syria's Kurds: History, Politics and Society. , New York City: Routledge. 2009. ISBN . 2021-10-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-05.
- Vanly, Ismet Chériff. The Kurds in Syria and Lebanon // Philip G. Kreyenbroek; Stefan Sperl (redaktorlar ). The Kurds: A Contemporary Overview. New York City, London: Routledge. 1992. 112–134. ISBN . 2022-04-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-05.
- Zabad, Ibrahim. Middle Eastern Minorities: The Impact of the Arab Spring. London; New York City: Routledge. 2017. ISBN . 2022-04-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-05.
Xarici keçidlər
- Rojava kantonlarının 2014 -cü il Konstitusiyası
- Resources on the Rojava revolution in West Kurdistan (Syria)
- 'Rojava Revolution' Reading Guide
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki ve ya bolmedeki melumatlar kohnedir Sehifeye yenilenmis melumatlar elave etmekle Vikipediyani zenginlesdirmeye komek ede bilersiniz Simali ve Serqi Suriya Muxtar Idaresi AANES ve ya Rojava Suriyanin simal serqinde de fakto muxtar vilayet Efrin Cezire Ferat Reqqe Tebqa Menbic ve Deyr ez Zovr erazilerinde ozunuidare eden bolgelerden ibaretdir Region 2012 ci ilde davam eden Rojava munaqisesi ve daha genis Suriyada vetendas muharibesi kontekstinde de fakto muxtariyyet qazanmisdir Resmi herbi quvvesi olan Suriya Demokratik Quvveleri SDQ bu munaqiselerde istirak edir Simali ve Serqi Suriya Muxtar IdaresiReveberiya Xweser a Bakur u Rojhilate Suriyeye الإدارة الذاتية لشمال وشرق سوريا ܡܕ ܒܪ ܢܘܬ ܐ ܝ ܬ ܝܬ ܐ ܠܓ ܪܒܝ ܐ ܘܡ ܕܢܚ ܐ ܕܣܘܪܝ ܐ Kuzey ve Dogu Suriye Ozerk YonetimiBayraq d GerbTarixi Kecid idarenin elan edilmesi 2013 Kantonlarin muxtariyyet elan etmesi 2014 cu ilin yanvari Kantonlarin federasiya elan etmesi 17 mart 2016 Yeni idarenin elan etmesi 6 sentyabr 2018Resmi dilleri Kurmanc dili suryani dili ereb diliPaytaxt Ayn IsaIdareetme formasi Libertarian sosialist federativ yari birbasa demokratiyaHemprezidentler Mensur SelumHemsedrler Emine Omer Riad DerarSahesi Umumi 50 000 km Ehalisi Ehali 2 000 000 neferValyuta Suriya funtuTelefon kodu 963Saat qursaqlari UTC 03 00 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Xarici elaqeler quran Rojava Suriya hokumeti umumiyyetle her hansi bir dovlet ve ya teskilat terefinden resmi seviyyede muxtar olaraq taninmir AANES diger partiyalar ve teskilatlarla dialoqlarda universal demokratik davamli muxtar pluralist beraber ve feminist siyasetlerine gore genis sekilde desteklenir Suriyanin simal serqi polietnikdir Burada boyuk etnik kurd ereb ve aysor ehalisi o cumleden nisbeten daha kicik turkman ermeni adiq ve yezidi icmalari yasayir Region idaresinin terefdarlari onun resmi olaraq sekulyar bir muxtariyyet oldugunu bildirirler Onlara gore Rojava merkezsizliyi gender beraberliyini ekologiyanin qorunmasini sosial ekologiyani ve dini medeni ve siyasi muxtelifliye qarsi pluralist tolerantligi teblig eden anarxist feminist ve libertarian sosialist ideologiyaya esaslanan birbasa demokratik ambisiyalara malikdir Hemcinin onlara gore bu deyerler muxtar regionun konstitusiyasinda cemiyyetinde ve siyasetinde eks olunur Bezi musahideciler Rojavanin musteqilliyin yox butovlukde federallasmis bir Suriya ucun bir model olacagini bildirmisdir Region idaresi avtoritarizm Suriya hokumetine destek ve kurdlesdirme siyaseti sebebiyle muxtelif partizan ve qeyri partizan menbeler terefinden tenqid edilmis kocurme siyasi ittihamlari ile uzlesmisdir Buna baxmayaraq AANES Suriyanin en demokratik sistemine cevrilmisdir Regionda birbasa aciq seckiler umumbeseri beraberlik insan huquqlarina hormet eyni zamanda Suriya daxilinde azliqlarin ve dini huquqlarin mudafiesi musahide olunmusdur Regionda yeni bir sosial edalet anlayisi tetbiq edilmisdir Bu yanasma cezalandirma evezine reabilitasiya ve sosial qaygiya diqqet yetirir Olum hokmu legv edilmisdir Hebsxanalarda esasen ISID ve diger ekstremist qruplarla elaqeli terror fealiyyetinde ittiham olunan sexsler saxlanilir Bu hebsxanalar region iqtisadiyyatina boyuk bir yukdur Muxtar region siyasi ambisiyalarini demokratik konfederalizmin demokratik Libertarianizm libertarian sosialist ideologiyasina esaslanan bir koalisiya terefinden idare olunur Bezi menbelere gore region azliqlar medeni ve dini numayendeliklerde yerli meclisler sistemi vasitesi ile kooperativ ve bazar muessiselerini birlesdiren bir iqtisadiyyat modeline sahibdir AANES butun Suriyada en yuksek orta maas ve heyat seviyyesine sahibdir Maaslar rejimin nezaretinde olan erazilerdekinden iki defe coxdur Suriya funtunun cokusunden sonra AANES inflyasiyaya nezaret etmek ucun maaslari iki qat artirmisdir Regionda sehiyye xidmeti teqdim eden musteqil teskilatlar arasinda Kurd Qizil Aypara Cemiyyeti Suriya Amerika Tibb Cemiyyeti Azad Birma Muhafizecileri ve Serhedsiz Hekimler var 2016 ci ilden beri Turkiye ve Turkiyenin desteklediyi Suriya usyanci quvveleri SDQ ya qarsi bir sira herbi emeliyyatlar aparmaqla Rojavanin bir hissesinde nezareti qurmusdur AANES ve SDF muxtar idareetmenin butun bolgelerini her hansi bir tecavuzkarliqdan mudafie edeceyini bildirmisdir AdlandirmaTEV DEM teskilatinin ucrengli bayragi 2012 ci ilde qebul edilen bayraq Suriyadaki kurdler terefinden istifade olunur Suriyanin simalindaki eraziler kurdler arasinda Qerbi Kurdustan kurd Rojavaye Kurdistane ve ya sadece Rojava menasi Qerb olaraq bilinir Bura Kurdustan regionunun dord hissesinden biri hesab olunur Rojava adi belelikle idarenin kurd kimliyi ile elaqelendirilmisdir Regionun hududlari genislendikce ve tedciren kurd olmayan qruplarin esasen de ereblerin ustunluk teskil etdiyi erazileri ehate etdiyi ucun Rojava adi rehberlik terefinden daha az istifade edilmeye baslamisdir Buna sebeb muxtar administrasiyanin xaricden gorunusunu mueyyen bir millet ile eynilesdirilmemesine getirib cixarmaq ve diger etnik qruplar ucun daha meqbul hala getirmek umidi idi Buna baxmayaraq region yerli ve beynelxalq musahideciler terefinden Rojava adlandirilmaga davam etmisdir Jurnalist Metin Gurcana gore Rojava anlayisi dunya miqyasinda taninan bir markaya cevrilmisdir Suriyanin simal serqinde yerlesen Cezire vilayeti etrafindaki eraziye aysorlar Qozarto klass sury ܓܙܪܬܐ deyirler Bura tarixi Assuriya yurdunun bir hissesidir Bu regiona Federal Simali Suriya ve Simali Suriyanin Demokratik Konfederalist Muxtar Erazileri adida verilmisdir Afrin Ayn el Ereb Kobani ve Heseke bolgelerinde kurdlerin ustunluk teskil etdiyi eraziler ucun yerli hokumetin ilk adi 2013 cu ilde qebul edilmis Muveqqeti Kecid Idaresi idi 2014 cu ilde uc muxtar kantonun elan edilmesinden sonraPYD terefinden idare olunan erazilere Muxtar Regionlar ve ya Demokratik Muxtar Idare leqebi verilmisdir 17 mart 2016 ci ilde Suriyanin simalindaki idare Rojava Demokratik Federasiyasi Simali Suriya kurd Federal Demokratik ve Rojava Bakure Suriye ereb الفدرالية الديمقراطية لروج آفا شمال سوريا klass sury ܕܝܡܩܪܐܛܝܬܐ ܠܓܙܪܬܐ ܒܓܪܒܝܐ ܕܣܘܪܝܐ adinda federal bir hokumet sisteminin quruldugunu elan etmisdir Muxtar regionun 2016 ci ilin dekabr ayinda yenilenmis konstitusiyasi Simali Suriyanin Demokratik Federasiyasi kurd Federaliya Demokratik a Bakure Suriye ereb الفدرالية الديمقراطية لشمال سوريا klass sury ܦܕܪܐܠܝܘܬ ܐ ܕܝܡܩܪܐܛܝܬܐ ܕܓܪܒܝ ܣܘܪܝܐ adindan istifade edir 6 sentyabr 2018 ci ilde Suriya Demokratik Surasi region ucun yeni bir ad qebul etmisdir Onlar regionu Simali ve Serqi Suriya Muxtar Idaresi kurd Reveberiya Xweser a Bakur u Rojhilate Suriyeye ereb الإدارة الذاتية لشمال وشرق سوريا klass sury ܡܕ ܒܪ ܢܘܬ ܐ ܝ ܬ ܝܬ ܐ ܠܓ ܪܒܝ ܐ ܘܡ ܕܢܚ ܐ ܕܣܘܪܝ ܐ turk Kuzey ve Dogu Suriye Ozerk Yonetimi adlandirmisdir Region Ferat Efrin ve Cezire bolgelerini elece de Reqqe Menbic Tebqa ve Deyr ez Zovr bolgelerindeki yerli mulki meclisleri ehate edir EhalisiRegionun ehalisi tarixen cox muxtelif idi Son esrlerde hansi qruplarin coxluq ve ya azliq teskil etmesini qerarlasdiran bir nece boyuk deyisiklik olmusdur El Heseke muhafezesi tarixen koceri ve oturaq ereblerin erazisi idi Regiondaki kurd ehalisinin ekseriyyeti ora XX esrde Anadoludan kocmusdur 1915 ci ilde baslayan etnik qarsidurmalar sebebiyle XX esrin evvellerinde burada ehemiyyetli bir demoqrafik deyisiklik gerceklesmisdir Bu dovrde bir cox aysor ve ermeni Anadoludan Suriyaya qacmisdir 1920 ci illerde Turkiyedeki ugursuz kurd usyanlarindan sonra Suriyanin simal serqine boyuk bir kurd axini olmusdur Fransa mandat selahiyyetlerinin rehberliyi 25 min kurdun bu vaxt Suriyaya qacdigi texmin edilir Fransizlar onlarin muhaciretlerini tesviq etmis ve onlara Suriya vetendasligi vermisdir Suriyada Fransa mandati dovrunde regiona yeni gelen kurdlere mandat selahiyyetlileri terefinden vetendasliq ve xeyli huquqlar verilmisdir Selahiyyetliler parcala ve idare et strategiyasinin bir hissesi olaraq azliqlarin muxtariyyetini tesviq etmis ve kurdleri o cumleden nuseyri ve druz kimi diger azliq qruplarini davamli sekilde yerli silahli quvvelere celb etmisdir Turkiyeden gelen kurd kocunun son ehemiyyetli dalgasi 1945 1961 ci illere tesaduf edir Bu 1954 1961 ci illerde El Heseke muhafezesinin ehalisinin 240 minden 305 mine qeder artmasina guclu tohfe vermisdir Turkiyeden kurd muhaciretinin getirdiyi demoqrafik deyisikliklere elave olaraq Suriya hokumeti siyasetini baslatmisdir Belelikle Reqqe ve Helebdeki dasqinlardan eziyyet ceken 4 min ereb ailesi El Heseke muhafizesinde yeni salinan kendlere yerlesdirilmisdir Muasir dovrde basqa bir deyisiklik BEES hakimiyyeti dovrunde gerceklesmisdir Bu zaman hokumet yerli kurdleri evlerinden didergin etmis Suriyanin simalina elave ereb ehalisi kocurmusdur En son olaraq Suriyada vetendas muharibesi zamani bir cox qacqin olkenin simalina qacmisdir Iraqdan olan bezi etnik erebler de Suriyanin simalina qacmisdir Bununla birlikde 2018 ci ilin yanvar ayina olan melumata gore region idaresi altinda olan erazide yalniz iki milyon insanin yasadigi texmin edilir Bezi menbeler vetendas muharibesi baslayandan bu gune qeder regionun muharibe dovrunde uzlesdiyi iqtisadi cetinlikler sebebiyle texminen yarim milyon insanin muhaciret etdiyini qeyd edir Vetendas muharibesi neticesinde Suriyanin simalinin etnik terkibine dair texminler cox muxtelifdir Bezi menbeler kurdlerin bezileri ise ereblerin ekseriyyeti teskil etdiyini iddia edir El Cezire 2019 cu ilin oktyabr ayinda Suriyanin simal ve simal serqinde yasayan 4 5 milyon neferlik ehalinin yalniz 10 faizinin kurd oldugunu bildirmisdi Etnik qruplar Milad bayrami zamani Qamisli kuceleri Simali Suriyada iki boyuk etnik qrup var Kurdler Suriyanin simal serqinde ve simal qerbinde yasayirlar Medeni ve dil baximindan Irandilli xalqlardan biri olaraq tesnif edilirler Kurdler 2010 cu ilde hem Cezire hem de Ferat vilayetlerinin ehalisinin 55 ni teskil edirdi Erebler Suriyanin simalinda yasayirlar Esasen ana dillerinin erebce olmasi ile teyin olunurlar Onlar Erebistan yarimadasindan gelen bedevi tayfalarini ve ereblesdirilmis yerli xalqlari ehate edir Simali Suriyanin mueyyen bolgelerinde iki etnik qrup ehemiyyetli azligi teskil edir Aysorlar esasen muxtar regionun Cezire bolgesinde yasayirlar Onlar xususile Qamisli El Heseke Resulayn El Melikiyye ve El Qehtaniyye kimi seher yerlerinde habele Tell Temr bolgesindeki kendlerde yasayirlar Enenevi olaraq sami dillerinden simal qerbi yeni arami dilinde danisirlar Turkmanlar Efrin ile Ferat bolgeleri arasinda yasayirlar Ezazden qeder olan erazilerde regional coxluq teskil edirler Afrin ve Ferat bolgelerinde de yasayirlar Suriyanin simalinda daha az sayda ermeniler Resulayn seherinde ise cecenler de var Diller Reqqe seher merkezi 2009 cu il Muxtar region erazisindeki ferqli dillere status verir Idarenin sosial muqavilesi nde deyilir ki Simali Suriyadaki butun diller sosial tehsil medeni ve inzibati isler de daxil olmaqla heyatin butun sahelerinde beraberdir Her bir xalq oz heyatini ve islerini ana dilinden istifade ederek teskil ede bilmelidir Tecrubede ereb ve kurmanci dilleri esasen butun sahelerde ve ekser resmi senedlerde istifade olunur Suryani dili esasen Cezire bolgesinde turk ve adiq dilleri ise Menbic bolgesinde istifade olunur Simali Suriyada danisilan dord esas dil asagidakilardir Kurd dilinin simal lehcesi Hind Avropa dil ailesinden olan simal qerb Iran dilidir Ereb dilinin simali Mesopotamiya lehcesin sami dilidir Esasen ve asoru variasiyalarindaki serqi arami dilleri sami dilleridir Suriya turkman lehcesinde turk dili turk dilleri ailesindendir Bu dord dil ucun Simali Suriyada uc ferqli qrafikadan istifade olunur Kurd turk ve turoyo dilleri ucun latin qrafikasi Ereb dili ucun ucun ereb qrafikasi ebced Klassik suryani turoyo ve asoru dilleri ucun suryani qrafikasi Din Reqqe seherinde yerlesen Uveys Qerni mescidi Sie mescidi oldugundan 2014 cu ilde ISID terefinden dagidilmisdir El Heseke seherindeki aysor kafedrali Simali Suriyadaki ekser etnik kurdler ve erebler sunni Islami qebul edirler Hemcinin etnik aysorlar umumiyyetle Suryani Ortodoks Xaldey Katolik Suryani Katolik ve ya Serq Aysor Kilsesinin terefdarlaridir Yezidilik kimi basqa dinlere bagli olanlar da var Regiondaki hakim PYD partiyasi ve siyasi idarecilik qetiyyetle sekulyardir Ehali merkezleri Bu siyahiya regionun 10 min neferden cox ehalisi olan butun seher ve qesebeleri daxildir Ehali sayi 2004 cu ilde Suriyada kecirilen ehali siyahiyaalmasina gore verilmisdir Aciq boz rengle vurgulanan seherler qismen Suriya hokumetinin mulki nezareti altindadir Azerbaycanca adi Kurdce adi Erebce adi Suryanice adi Turkce adi Ehali RegionReqqe Reqa الرقة ܪܩܗ Rakka 220 488 ReqqeEl Heseke Hesice الحسكة ܚܣܟܗ Haseke 188 160 CezireQamisli Qamislo القامشلي ܩܡܫܠܐ Kamisli 184 231 CezireMenbic Menbic منبج ܡܒܘܓ Munbic 99 497 MenbicTebqa Tebqa الطبقة ܛܒܩܗ Tabka 69 425 TebqaArappinar 44 821 FeratHecin هجين ܗܓܝܢ 37 935 Deyr ez ZovrAmuda Amude عامودا ܥܐܡܘܕܐ Amudiye 26 821 CezireDerika Hemko المالكية ܕܪܝܟ Deyrik 26 311 Cezireغرانيج ܓܪܐܢܝܓ 23 009 Deyr ez ZovrEbu Hemam أبو حمام ܐܒܘ ܚܡܐܡ 21 947 Deyr ez ZovrArfed تل رفعت ܬܠ ܪܦܥܬ Tel Rifat 20 514 Efrinالشعفة ܫܥܦܗ 18 956 Deyr ez ZovrTirbespi القحطانية ܩܒܪ ܐ ܚܘܪ ܐ Kubur el Bid 16 946 Cezireالمنصورة ܡܢܨܘܪܗ 16 158 Tebqa Seddade الشدادي ܫܕܐܕܝ Saddadi 15 806 CezireGirke Lege المعبدة ܡܥܒܕܗ Muabbada 15 759 Cezireالكشكية ܟܫܟܝܗ 14 979 Deyr ez ZovrSeba u Erbiyn السبعة وأربعين ܣܒܥܗ ܘܐܪܒܥܝܢ El Seba ve Arbayn 14 177 CezireRimelan رميلان ܪܡܝܠܐܢ Rimelan 11 500 CezireBaxoz الباغوز فوقاني ܒܐܓܘܙ ܦܘܩܐܢܝ 10 649 Deyr ez ZovrMuharibe cinayetleri ve tenqidSuriyada vetendas muharibesi baslayandan beri YPG ye qarsi insan haqlari pozuntusu muharibe cinayetleri ve etnik temizleme ittihamlari ireli surulmusdur Bunlara Turkiye ile serheddeki Tel Ebyez seherinin Iraq Sam Islam Dovletinden ISID alinmasi ve diger emeliyyatlar daxildir Ittihamlarin bir qismi Turkiyeden ve Turkiyenin desteklediyi Suriya usyancilarindan o cumlden regiondaki muxalif qruplardan gelmisdir Hemcinin diger iddialari coxsayli insan huquqlari teskilatlari habele Qerb ve regional jurnalistler seslendirilmisdir Amnesty International region rehberliyinin hec bir esasi olmadan qesden mulki evleri dagitdigini bezi hallarda butun kendleri yandirdigini ve onlarin sakinlerini didergin saldigini bildirmisdir Teskilat idarenin selahiyyetlerinden sui istifade etdiyini ve beynelxalq humanitar qanunu heyasizca pozdugunu elave etmisdir Amnesty International mutexessisleri doyus neticesinde bas vermeyen genismiqyasli kocurme ve dagintiya sahid olmusdur Teskilata gore muxtar idare terefinden evveller ISID in ele kecirdiyi kendlerde mulki sexslerin qesden koordinasiyali sekilde cezalandirilmasi kampaniyasi aparilmisdir Idare rehberliyi siyasi avtoritarizme gore muxtelif partizan ve qeyri partizan menbeler terefinden genis sekilde tenqid edilmisdir Muxtar idarenin nezaret etdiyi erazilerde YPG nin baxis bucagini tenqid eden jurnalistlerin media orqanlarinin ve siyasi partiyalarin fealiyyetinin qadagan edlmesi de tenqid edilmisdir Qeydler Rojava menasi Qerb adi 2016 ci ile qeder regionun PYD hokumeti ucun istifade edilirdi O vaxtdan beri bu ad yerli ve beynelxalq musahideciler terefinden istifade olunur Erken orta esrlerden beri Suriyanin simalina erebler turkmanlar ve kurdlerin qarisiq ehalisi habele aysorlar kimi xristian etnik dini qruplar meskunlasmisdir Ereb kocerileri XX esrde Agsidler sulalesinin tenezzulunden sonra regiona hakim olmaga basladilar Osmanli imperiyasinin hakimiyyeti dovrunde 1516 1922 kurd dilinde danisan boyuk tayfa qruplari Anadoludan Suriyanin simalindaki bolgelere hem yerlesmis hem de surgun edilmisdir Bundan elave XIX esrde adiqlar Suriyanin simalina koc etmisdir MenbeIstinadlar van Wilgenburg Wladimir New administration formed for northeastern Syria 2019 09 09 tarixinde Istifade tarixi 2021 09 05 van Wilgenburg Wladimir Turkish backed groups launch attack near strategic Syrian town of Ain Issa Kurdistan24 23 November 2019 5 June 2022 tarixinde Istifade tarixi 18 December 2020 Fetah Viviyan Ilham Ehmed De rexistinen me li Same ji ava bibin rudaw net kurd Rudaw Media Network 17 July 2018 9 March 2021 tarixinde Istifade tarixi 29 September 2019 Syrian Kurds declare new federation in bid for recognition Middle East Eye 17 March 2016 16 August 2018 tarixinde Istifade tarixi 5 September 2021 Amina Omar Ryad Derrar elected as co chairs of MSD 2019 09 27 tarixinde Istifade tarixi 2021 09 05 Syrian Civil War Map Live Middle East Map Map of the Syrian Civil War 2019 04 04 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 09 05 PDF seh 24 2018 09 22 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 09 05 Suriyanin El Hol dusergesi bosaldilir Amerikanin sesi turk 17 noyabr 2020 2022 04 04 tarixinde Istifade tarixi 5 sentyabr 2021 Lister 2015 seh 154 Allsopp van Wilgenburg 2019 seh 89 Rojava no longer exists Northern Syria adopted instead Kurdistan24 2019 11 14 tarixinde Istifade tarixi 2021 09 05 Turkey s military operation in Syria All the latest updates al Jazeera 14 October 2019 16 September 2020 tarixinde Istifade tarixi 29 October 2019 The Communist volunteers fighting the Turkish invasion of Syria 31 October 2019 22 September 2020 tarixinde Istifade tarixi 1 November 2019 Allsopp van Wilgenburg 2019 seh 11 95 Zabad 2017 seh 219 228 Allsopp van Wilgenburg 2019 seh 97 98 hawarnews com 1 December 2017 1 December 2017 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Cantonafrin com 4 February 2016 9 August 2016 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 12 June 2016 Turkey s Syria offensive explained in four maps BBC News 14 October 2019 13 October 2019 tarixinde Istifade tarixi 1 November 2019 Syria Kurds adopt constitution for autonomous federal region TheNewArab 31 December 2016 5 October 2018 tarixinde Istifade tarixi 5 October 2018 Syria s war Assad on the offensive The Economist 13 February 2016 23 February 2018 tarixinde Istifade tarixi 1 May 2016 Shahvisi Arianne Beyond Orientalism Exploring the Distinctive Feminism of democratic confederalism in Rojava Geopolitics 26 4 2018 1 25 doi 10 1080 14650045 2018 1554564 2022 05 09 tarixinde Istifade tarixi 2021 09 05 German MP Jelpke Rojava needs help against Corona pandemic ANF News 2022 05 26 tarixinde Istifade tarixi 2021 09 05 Simsek Bahar Jongerden Joost Gender Revolution in Rojava The Voices beyond Tabloid Geopolitics Geopolitics 26 4 29 October 2018 1023 1045 doi 10 1080 14650045 2018 1531283 Burc Rosa Non territorial autonomy and gender equality The case of the Autonomous Administration of North and East Syria Rojava PDF Philosophy and Society 31 3 22 May 2020 277 448 doi 10 2298 FID2003319B 17 June 2022 tarixinde PDF Istifade tarixi 5 September 2021 Allsopp van Wilgenburg 2019 seh xviii 112 Zabad 2017 seh 219 228 229 Schmidinger Thomas The Battle for the Mountain of the Kurds Schiffmann Thomas terefinden tercume olunub Oakland CA PM Press Kairos 2019 12 ISBN 978 1 62963 651 1 Afrin was the home to the largest Ezidi minority in Syria Allsopp van Wilgenburg 2019 seh xviii 66 200 20 February 2016 22 February 2016 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 23 August 2016 Carl Drott The Revolutionaries of Bethnahrin Warscapes 25 May 2015 10 July 2019 tarixinde Istifade tarixi 8 October 2016 Zabad 2017 seh 219 Allsopp van Wilgenburg 2019 seh 156 163 28 May 2016 1 October 2016 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 8 October 2016 Ross Carne The Kurds Democratic Experiment The New York Times 30 September 2015 18 June 2019 tarixinde Istifade tarixi 20 May 2016 In der Maur Renee Staal Jonas Introduction PDF Utrecht BAK 2015 seh 19 ISBN 978 90 77288 22 1 25 October 2016 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 19 April 2016 Jongerden Joost PDF 6 December 2012 15 March 2016 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 9 October 2016 ANALYSIS This is a new Syria not a new Kurdistan MiddleEastEye 21 March 2016 17 March 2016 tarixinde Istifade tarixi 25 May 2016 Allsopp van Wilgenburg 2019 seh 94 130 131 184 Syria Report by UN Commission of Inquiry March 2017 International Committee of the Red Cross 10 March 2017 27 May 2019 tarixinde Istifade tarixi 27 May 2019 https www academia edu download 49608848 Knapp Jongerden Rojava pdf olu kecid Kucuk Bulent Ozselcuk Ceren The Rojava Experience Possibilities and Challenges of Building a Democratic Life South Atlantic Quarterly 115 1 1 January 2016 184 196 doi 10 1215 00382876 3425013 27 April 2022 tarixinde Istifade tarixi 5 September 2021 read dukeupress edu vasitesile https www academia edu download 51025204 The Experiment of the Rojava System in Grassroots Participatory pdf olu kecid Gerber Damian Brincat Shannon When Ocalan met Bookchin The Kurdish Freedom Movement and the Political Theory of Democratic Confederalism Geopolitics 26 4 2018 1 25 doi 10 1080 14650045 2018 1508016 2022 04 27 tarixinde Istifade tarixi 2021 09 05 Arxivlenmis suret PDF 2022 06 22 tarixinde PDF Istifade tarixi 2021 09 05 Arxivlenmis suret PDF 2021 07 18 tarixinde PDF Istifade tarixi 2021 09 05 The medical care situation in Rojava Cadus e V Redefine Global Solidarity www cadus org ingilis 2017 06 22 2022 04 27 tarixinde Istifade tarixi 2021 06 28 Smith Noah In Northern Syria Destruction and Displacement Confront Health Workers Direct Relief ingilis 2019 10 27 2022 06 26 tarixinde Istifade tarixi 2021 06 28 Bachelard Michael Free Burma Rangers activist and medic killed by Turkish drone strike in Syria ingilis 2019 11 04 2022 04 27 tarixinde Istifade tarixi 2021 06 28 Syria Crisis MSF provides healthcare to Syrians crossing into Iraqi Kurdistan MEDECINS SANS FRONTIERES MIDDLE EAST 2021 10 22 tarixinde Istifade tarixi 2021 06 28 Reuters Staff Kurdish led SDF says Turkish invasion has revived IS urges no fly zone Reuters 12 October 2019 27 April 2022 tarixinde Istifade tarixi 5 September 2021 Ahval 2021 09 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 09 05 Lister 2015 seh 154 On 19 July the PYD formally announced that it had written a constitution for an autonomous Syrian Kurdish region to be known as West Kurdistan Anti Terror Unit of West Kurdistan formed Ajansa Nuceyan a Hawar kurd 7 aprel 2015 12 may 2015 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 13 may 2015 Kurdish Awakening Nation Building in a Fragmented Homeland 2014 by Ofra Bengio University of Texas Press p 2 Allsopp van Wilgenburg 2019 seh 89 151 152 Metin Gurcan Is the PKK worried by the YPG s growing popularity 7 November 2019 8 November 2019 tarixinde Istifade tarixi 7 November 2019 Northern Syria Why a German risks his life for the Kurds ARD alman 31 October 2019 1 November 2019 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 1 November 2019 Awde Nicholas Lamassu Nineb Al Jeloo Nicholas Aramaic Assyrian Syriac Dictionary amp Phrasebook Swadaya English Turoyo English English Swadaya Turoyo Hippocrene Books 2007 seh 300 ISBN 9780781810876 Allsopp van Wilgenburg 2019 seh 93 94 The Autonomous Administration in Northern Syria Questions of Legitimacy and Identity Omran Center for Strategic Studies 26 July 2018 1 April 2019 tarixinde Istifade tarixi 14 February 2019 Syria civil war Kurds declare federal region in north Aljazeera 17 March 2016 27 September 2019 tarixinde Istifade tarixi 5 September 2021 Bradley Matt Albayrak Ayla Ballout Dana Kurds Declare Federal Region in Syria Says Official Wall Street Journal ISSN 0099 9660 17 March 2016 tarixinde Istifade tarixi 18 March 2016 Resnivisa Hevpeymana Civaki ya Federaliya Demokratik a Bakure Suriyeye ANHA Draft of the Social Coalition of the Democratic Federation of Northern Syria ku hawarnews com kurd 2018 03 14 tarixinde Istifade tarixi 2021 09 05 Hevpeymana Civaki ya Federaliya Demokratik ji bo Bakure Suriye Social Democratic Alliance for Northern Syria kurd 2019 05 29 tarixinde Istifade tarixi 2021 09 05 28 December 2016 11 June 2017 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 28 December 2016 Syrian Kurdish groups allies say approve blueprint for federal system Reuters 29 December 2016 12 June 2018 tarixinde Istifade tarixi 1 January 2017 Rojava no longer exists Northern Syria adopted instead Kurdistan24 31 December 2016 25 June 2018 tarixinde Istifade tarixi 1 January 2017 ܩܝܡܐ ܟܢܘܫܝܝܐ ܕܦܕܪܐܠܝܘܬ ܐ ܕܝܡܩܪܐܛܝܬܐ ܕܓܪܒܝ ܣܘܪܝܐ 2022 10 02 tarixinde Istifade tarixi 2021 09 05 Final statement of Autonomous Administration of North East Syria ANHA Ajansa Nuceyan a Hawar 2019 03 19 tarixinde Istifade tarixi 2021 09 05 Autonomous Administration of North East Syria Amina Omar Autonomous Administration its purpose to serve people hawarnews com 2019 03 19 tarixinde Istifade tarixi 2021 09 05 Consolidation of administrations ANHA Ajansa Nuceyan a Hawar Retso 2003 seh 480 Morton 2020 seh 167 Vanly 1992 seh 116 To the east of Kurd Dagh and separated from it by the Afrin valley lies the western and mountainous part of the Syrian district of Azaz which is also inhabited by Kurds and a Kurdish minority lives in the northern counties of Idlib and Jerablos There is reason to believe that the establishment of Kurds in these areas a defensive site commanding the path to Antioch goes back to the Seleucid era Meri 2006 seh 445 Morton 2020 seh 122 123 167 Tejel 2009 seh 123 Meri 2006 seh 713 Fevret Maurice Gibert Andre La Djezireh syrienne et son reveil economique Revue de geographie de Lyon fransiz 28 28 1953 1 15 doi 10 3406 geoca 1953 1294 2015 09 24 tarixinde Istifade tarixi 2012 03 29 Storm Lise Ethnonational Minorities in the Middle East Berbers Kurds and Palestinians A Companion to the History of the Middle East Utrecht Wiley Blackwell 2005 seh 475 ISBN 1 4051 0681 6 2022 04 27 tarixinde Istifade tarixi 2021 09 05 McDowell David A Modern History of the Kurds 3 revised and updated ed repr London u a Tauris 2005 469 ISBN 1 85043 416 6 Kreyenbroek Philip G Sperl Stefan The Kurds A Contemporary Overview London Routledge 1992 147 ISBN 0 415 07265 4 Displacement and Dispossession in the Modern Middle East Cambridge University Press 2010 230 232 ISBN 978 1 139 48693 4 2017 10 10 tarixinde Istifade tarixi 2021 09 05 Yildiz Kerim The Kurds in Syria the forgotten people 1 publ London etc Pluto Press in association with Kurdish Human Rights Project 2005 seh 25 ISBN 0745324991 David McDowall A modern history of the Kurds 2021 12 18 at the Wayback Machine London I B Tauris 2007 p 473 ISBN 9781850434160Orijinal metn ing Official figures available in 1961 showed that in a mere seven year period between 1954 and 1961 the population of al Hasaka governorate had increased from 240 000 to 305 000 an increase of 27 per cent which could not possibly be explained merely by natural increase The government was sufficiently worried by the apparent influx that it carried out a sample census in June 1962 which indicated the real population was probably closer to 340 000 Allsopp van Wilgenburg 2019 seh 27 The Silenced Kurds Human Rights Watch 8 4 October 1996 2017 03 12 tarixinde Istifade tarixi 2021 09 05 Si Sheppard What the Syrian Kurds Have Wrought The radical unlikely democratic experiment in northern Syria The Atlantic 25 October 2016 26 October 2016 tarixinde Istifade tarixi 25 October 2016 Syrian Kurds provide safe haven for thousands of Iraqis fleeing ISIS 3 July 2016 19 October 2017 tarixinde Istifade tarixi 2 July 2016 Rojava hosts thousands of displaced Iraqi civilians as war on ISIS intensifies 17 October 2016 21 October 2016 tarixinde Istifade tarixi 18 October 2016 Allsopp van Wilgenburg 2019 seh 7 16 We re Arabs just as much as Kurds Syrian Kurds call for unity Al Jazeera 2020 07 03 tarixinde Istifade tarixi 2021 09 05 Killing of Iraq Kurds genocide 2011 07 28 at the Wayback Machine BBC The Dutch court said it considered legally and convincingly proven that the Kurdish population meets requirement under Genocide Conventions as an ethnic group Kurds The Columbia Encyclopedia 6th ed Encyclopedia com 2014 27 September 2008 tarixinde Istifade tarixi 29 December 2014 Izady Mehrdad R The Kurds A Concise Handbook Taylor amp Francis 1992 seh 198 ISBN 978 0 8448 1727 9 2017 10 19 tarixinde Istifade tarixi 2021 09 05 Bois T Minorsky V MacKenzie D N Kurds Kurdistan Bearman P Bianquis T Bosworth C E van Donzel E Heinrichs W P redaktorlar Encyclopaedia Islamica Brill 2009 The Kurds an Iranian people of the Near East live at the junction of more or less laicised Turkey We thus find that about the period of the Arab conquest a single ethnic term Kurd plur Akrad was beginning to be applied to an amalgamation of Iranian or iranicised tribes The classification of the Kurds among the Iranian nations is based mainly on linguistic and historical data and does not prejudice the fact there is a complexity of ethnical elements incorporated in them Rojava s Sustainability and the PKK s Regional Strategy Washington Institute 24 August 2016 10 June 2017 tarixinde Istifade tarixi 5 September 2021 Shoup John A Ethnic Groups of Africa and the Middle East An Encyclopedia ABC CLIO 31 October 2011 ISBN 9781598843620 24 July 2020 tarixinde Istifade tarixi 5 September 2021 Shoup John A Ethnic Groups of Africa and the Middle East An Encyclopedia 31 October 2011 ISBN 9781598843620 2 October 2022 tarixinde Istifade tarixi 26 May 2014 Dona J Stewart The Middle East Today Political Geographical and Cultural Perspectives Routledge 22 December 2008 seh 49 ISBN 978 1 135 98078 8 10 May 2022 tarixinde Istifade tarixi 5 September 2021 W Montgomery Watt Pierre Cachia Who Is an Arab Carnegie Council 1976 2017 10 09 tarixinde Istifade tarixi 2021 09 05 Margaret Nydell Understanding Arabs Fifth Edition A Contemporary Guide to Arab Society 23 March 2012 seh 169 ISBN 9780983955801 20 October 2021 tarixinde Istifade tarixi 5 September 2021 John Joseph The Modern Assyrians of the Middle East 2000 seh 30 ISBN 9004116419 2017 10 19 tarixinde Istifade tarixi 2021 09 05 Mordechai Nisan Minorities in the Middle East A History of Struggle and Self Expression p 180 Steven L Danver Native Peoples of the World An Encyclopedia of Groups Cultures and Contemporary Issues p 517 Richard T Schaefer Encyclopedia of Race Ethnicity and Society p 107 The British Survey By British Society for International Understanding 1968 p 3 Farzad Sharifian Rene Dirven Ning Yu Susanne Niemeier Culture Body and Language Conceptualizations of Internal Body Organs across Cultures and Languages p 268 Aztag Daily 10 February 2000 article edited by Mania Ghazarian and Ashod Sdepanian Journal of a Tour in Armenia Kurdistan and Upper Mesopotamia with Notes of Researches in the Deyrsim Dagh in 1866 Royal Geographical Society redaktor London 1868 281 360 here 346 350 2022 04 07 tarixinde Istifade tarixi 2021 09 05 9 December 2018 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 3 February 2019 HISTORY OF THE KURDISH LANGUAGE Encyclopaedia Iranica 2011 11 17 tarixinde Istifade tarixi 2021 09 05 D N MacKenzie The Origins of Kurdish Transactions of the Philological Society 60 1961 68 86 doi 10 1111 j 1467 968X 1961 tb00987 x Could Christianity be driven from Middle East BBC 15 April 2015 26 May 2019 tarixinde Istifade tarixi 15 April 2015 Enzinna Wes A Dream of Secular Utopia in ISIS Backyard The New York Times 2015 11 24 2015 12 04 tarixinde Istifade tarixi 5 June 2021 PDF Cbssyr org 2004 10 March 2013 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 22 May 2016 Rojava authorities Announce elections Rudaw 2021 02 28 tarixinde Istifade tarixi 2021 09 05 Muslim Salim Only way to keep Syria united by the adoption of a decentralised democratic and secular system vrede be Vrede vzw 16 April 2021 tarixinde Istifade tarixi 5 January 2018 Iddon Paul The power plays behind Russia s deconfliction in Afrin Rudaw Rudaw Rudaw 10 September 2017 5 May 2022 tarixinde Istifade tarixi 5 January 2018 Kurdish force may leave Raqqa campaign if Turkey continues attacks Rudaw Rudaw Rudaw 28 July 2017 27 April 2022 tarixinde Istifade tarixi 5 January 2018 أعمال وإنجازات مجلس المنصورة المدني خلال عامه الأول 10 July 2018 27 April 2022 tarixinde Istifade tarixi 5 September 2021 AFP Turkey accuses Syrian Kurds of ethnic cleansing www timesofisrael com 27 April 2022 tarixinde Istifade tarixi 3 March 2020 The Telegraph 17 April 2019 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 22 June 2015 Have the Syrian Kurds Committed War Crimes The Nation 7 February 2017 27 April 2022 tarixinde Istifade tarixi 14 February 2020 Kurds accused of ethnic cleansing by Syria rebels cbsnews 22 April 2022 tarixinde Istifade tarixi 22 June 2015 Syria US ally s razing of villages amounts to war crimes www amnesty org 13 October 2015 21 November 2015 tarixinde Istifade tarixi 5 September 2021 Kurdish authorities handed over political prisoner to Syrian regime Official www kurdistan24 net 7 May 2021 tarixinde Istifade tarixi 2 May 2020 Journalism in Rojava II Independent media between freedom and control openDemocracy 1 November 2019 tarixinde Istifade tarixi 2 May 2020 Allsopp van Wilgenburg 2019 seh 99 114 Edebiyyat Allsopp Harriet van Wilgenburg Wladimir The Kurds of Northern Syria Volume 2 Governance Diversity and Conflicts London New York City etc 2019 ISBN 978 1 8386 0445 5 2022 04 27 tarixinde Istifade tarixi 2021 09 05 Lister Charles R The Syrian Jihad Al Qaeda the Islamic State and the Evolution of an Insurgency Oxford Oxford University Press 2015 ISBN 9780190462475 Meri Josef W Medieval Islamic Civilization An Encyclopedia Volume 1 A K New York City London Routledge 2006 ISBN 978 0 415 96691 7 2022 06 02 tarixinde Istifade tarixi 2021 09 05 Morton Nicholas The Crusader States and their Neighbours A Military History 1099 1187 Oxford Oxford University Press 2020 ISBN 978 0198824541 2022 04 27 tarixinde Istifade tarixi 2021 09 05 Retso Jan The Arabs in Antiquity Their History from the Assyrians to the Umayyads London New York City Routledge 2003 ISBN 0 7007 1679 3 2022 04 27 tarixinde Istifade tarixi 2021 09 05 Sinclair Christian Kajjo Sirwan The Evolution of Kurdish Politics in Syria David A McMurray Amanda Ufheil Somers redaktorlar The Arab Revolts Dispatches on Militant Democracy in the Middle East 2013 177 187 ISBN 978 0 253 00975 3 2022 05 07 tarixinde Istifade tarixi 2021 09 05 Tejel Jordi Syria s Kurds History Politics and Society New York City Routledge 2009 ISBN 978 0 415 42440 0 2021 10 20 tarixinde Istifade tarixi 2021 09 05 Vanly Ismet Cheriff The Kurds in Syria and Lebanon Philip G Kreyenbroek Stefan Sperl redaktorlar The Kurds A Contemporary Overview New York City London Routledge 1992 112 134 ISBN 978 0 415 96691 7 2022 04 09 tarixinde Istifade tarixi 2021 09 05 Zabad Ibrahim Middle Eastern Minorities The Impact of the Arab Spring London New York City Routledge 2017 ISBN 978 1 472 47441 4 2022 04 27 tarixinde Istifade tarixi 2021 09 05 Xarici kecidlerVikianbarda Simali ve Serqi Suriya Muxtar Idaresi ile elaqeli mediafayllar var Rojava kantonlarinin 2014 cu il Konstitusiyasi Resources on the Rojava revolution in West Kurdistan Syria Rojava Revolution Reading Guide