Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tərcümə layihəsi — tərcümə fəaliyyəti ilə məşğul olan layihə. müəyyən bir mətnin və ya nitqin bir dildən başqa bir dilə çevrilməsi prosesinin planlı şəkildə həyata keçirildiyi fəaliyyətlər toplusudur. Bu layihələr təkcə tərcümənin özünü deyil, həm də onun idarə olunmasını, keyfiyyətin təmin edilməsini və vaxtında təhvil verilməsini əhatə edir. Tərcümə layihələri yazılı, şifahi, audiovizual və ya texniki mətnlərin tərcüməsi ilə əlaqəli ola bilər. Antuan Berman kimi tərcüməçi alimlər belə bir fikri müdafiə edirlər ki, hər bir tərcüməçi öz tərcümə layihəsini hazırlamalı, ona sadiq qalmalı və daha sonra tərcümənin tənqidini inkişaf etdirməlidir. Hər bir tərcüməçi yalnız öz tərcümə layihəsinə sadiq ola bilər.
Tərcümə layihəsinin xüsusiyyətləri
Planlı yanaşma məqsəd və məzmununa görə xüsusi bir plan üzrə idarə olunur. Komanda işində tərcüməçilər, redaktorlar, korrektəçilər, layihə menecerləri və digər mütəxəssislər iştirak edə bilər. Dil və mədəniyyət adaptasiyasında mətnin yalnız dil baxımından deyil, həm də mədəni kontekstə uyğun tərcümə olunması vacibdir. Ədəbiyyat, hüquq, texnika, elm, biznes və digər sahələrdə mətnlərin tərcüməsi layihənin məqsədindən asılıdır.
Tərcümə layihəsinin mərhələləri
Əvvəlcə mətnin və ya nitqin tərcümə üçün uyğunluğu analiz edilir. Layihənin həcmi, məqsədi və çatdırılma müddəti müəyyən edilir. Tərcümə üçün tələb olunan resurslar və tərcüməçilər seçilir. Tərcümə prosesi zamanı mətn ilkin tərcümə edilir. Tərcüməçi terminologiya, üslub və konteksti nəzərə alaraq mətni çevirir. Tərcümə olunan mətn redaktor və ya korrektəçi tərəfindən yoxlanılır və təkmilləşdirilir. Keyfiyyətin təmin edilməsi mətnin düzgünlüyü, tamlığı və uyğunluğu ilə yoxlanılır. Tərcümə olunan iş müştəriyə təqdim edilir və rəy əsasında lazım gələrsə, düzəlişlər aparılır.
Tərcümə layihəsinin məqsədləri
Fərqli dillərdə danışan insanlar arasında əlaqə yaratmaq dillərarası ünsiyyətin qurulmasında mühüm amildir. Mədəniyyətlərarası bilik mübadiləsi, elmi və texniki biliklərin ötürülməsi, qlobal bazarlara çıxış tərcümə layihəsinin məqsədləri sırasındadır. Ədəbiyyat, tarix və ya incəsənət kimi sahələrdə mədəni biliklərin yayılması, yeni texnologiyalar və elmi nailiyyətlərin müxtəlif dillərdə paylaşılması, şirkətlərin və təşkilatların beynəlxalq müştərilərə çatmasına imkan yaratmaq tərcümə layihəsinin məqsədlərinə daxildir.
Tərcümə layihəsində rast gəlinən problemlər
Dil və terminologiya çətinlikləri: Mütəxəssis terminlərin tərcüməsi zaman həmişə uyğun qarşılıq tapmaq mümkün olmur. Mədəni uyğunlaşma məsələləri: Mətnin mədəni kontekstə uyğunluğu təmin olunmalıdır. Vaxt məhdudiyyətləri: Layihənin qısa müddətdə yüksək keyfiyyətlə tamamlanması təzyiq yarada bilər. İnkişaf edən texnologiyalar: Maşın tərcüməsinin və tərcümə alətlərinin təsiri artmaqda olduğundan insan tərcüməçilərinin rolu dəyişir.
Müasir tərcümə layihələrində texnologiyanın rolu
CAT (Computer-Assisted Translation) alətləri tərcümə prosesini avtomatlaşdıran proqram təminatları, tərcümə yaddaşı və terminologiya bazalarından istifadə edir. Maşın tərcüməsi süni intellekt əsaslı tərcümə texnologiyaları layihələrini sürətləndirir, lakin insan müdaxiləsi hələ də vacibdir. Audiovizual tərcümə alətləri subtitrlərin yaradılması, sinxron dublyaj və multimedianın tərcüməsində istifadə edilir. Tərcümə layihələri lokal və qlobal səviyyədə dillərarası əlaqələrin və mədəniyyətlərarası ünsiyyətin qurulmasında mühüm rol oynayır. Müasir dövrdə tərcümə layihələri, xüsusilə texnologiyanın inkişafı ilə daha kompleks və yüksək səviyyədə icra edilir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Bermanın bir nümunədə tərcümə tənqidinə yanaşması". İstifadə tarixi: 21 April 2013.
- Pan, Yuling; Sha, Mandy. The Sociolinguistics of Survey Translation. London: Routledge. 2019-07-09. doi:10.4324/9780429294914. ISBN .
- Şa, Mandi; Immerwahr, Stephen. "Sorğunun Tərcüməsi: Tədqiqatçılar və Menecerlər Niyə və Necə Məşğul Olmalıdırlar?". Survey Practice (ingilis). 11 (2). 2018-02-19: 1–10. doi:10.29115/SP-2018-0016.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tercume layihesi tercume fealiyyeti ile mesgul olan layihe mueyyen bir metnin ve ya nitqin bir dilden basqa bir dile cevrilmesi prosesinin planli sekilde heyata kecirildiyi fealiyyetler toplusudur Bu layiheler tekce tercumenin ozunu deyil hem de onun idare olunmasini keyfiyyetin temin edilmesini ve vaxtinda tehvil verilmesini ehate edir Tercume layiheleri yazili sifahi audiovizual ve ya texniki metnlerin tercumesi ile elaqeli ola biler Antuan Berman kimi tercumeci alimler bele bir fikri mudafie edirler ki her bir tercumeci oz tercume layihesini hazirlamali ona sadiq qalmali ve daha sonra tercumenin tenqidini inkisaf etdirmelidir Her bir tercumeci yalniz oz tercume layihesine sadiq ola biler DilcilikDunya dilleriFonologiya Morfologiya Sintaksis Semantika Praqmatika Koqnitiv dilcilik Generativ linqvistikaDeskriptiv linqvistikaAntropoloji linqvistika Tekamul linqvistikasi etimologiya Fonetika SosiolinqvistikaTetbiqi dilcilikKomputer dilciliyi Kriminalistika Dilin menimsenilmesi Dil qiymetlendirmesi Dil inkisafi Preskriptivizm Antropoloji linqvistika Neyrolinqvistika Psixolinqvistika StilistikaDigerleriEdebiyyat Linqvistik tipologiya Linqvistikanin tarixi Dilcilerin siyahisi Dunya dilleribrTercume layihesinin xususiyyetleriPlanli yanasma meqsed ve mezmununa gore xususi bir plan uzre idare olunur Komanda isinde tercumeciler redaktorlar korrekteciler layihe menecerleri ve diger mutexessisler istirak ede biler Dil ve medeniyyet adaptasiyasinda metnin yalniz dil baximindan deyil hem de medeni kontekste uygun tercume olunmasi vacibdir Edebiyyat huquq texnika elm biznes ve diger sahelerde metnlerin tercumesi layihenin meqsedinden asilidir Tercume layihesinin merheleleriEvvelce metnin ve ya nitqin tercume ucun uygunlugu analiz edilir Layihenin hecmi meqsedi ve catdirilma muddeti mueyyen edilir Tercume ucun teleb olunan resurslar ve tercumeciler secilir Tercume prosesi zamani metn ilkin tercume edilir Tercumeci terminologiya uslub ve konteksti nezere alaraq metni cevirir Tercume olunan metn redaktor ve ya korrekteci terefinden yoxlanilir ve tekmillesdirilir Keyfiyyetin temin edilmesi metnin duzgunluyu tamligi ve uygunlugu ile yoxlanilir Tercume olunan is musteriye teqdim edilir ve rey esasinda lazim gelerse duzelisler aparilir Tercume layihesinin meqsedleriFerqli dillerde danisan insanlar arasinda elaqe yaratmaq dillerarasi unsiyyetin qurulmasinda muhum amildir Medeniyyetlerarasi bilik mubadilesi elmi ve texniki biliklerin oturulmesi qlobal bazarlara cixis tercume layihesinin meqsedleri sirasindadir Edebiyyat tarix ve ya incesenet kimi sahelerde medeni biliklerin yayilmasi yeni texnologiyalar ve elmi nailiyyetlerin muxtelif dillerde paylasilmasi sirketlerin ve teskilatlarin beynelxalq musterilere catmasina imkan yaratmaq tercume layihesinin meqsedlerine daxildir Tercume layihesinde rast gelinen problemlerDil ve terminologiya cetinlikleri Mutexessis terminlerin tercumesi zaman hemise uygun qarsiliq tapmaq mumkun olmur Medeni uygunlasma meseleleri Metnin medeni kontekste uygunlugu temin olunmalidir Vaxt mehdudiyyetleri Layihenin qisa muddetde yuksek keyfiyyetle tamamlanmasi tezyiq yarada biler Inkisaf eden texnologiyalar Masin tercumesinin ve tercume aletlerinin tesiri artmaqda oldugundan insan tercumecilerinin rolu deyisir Muasir tercume layihelerinde texnologiyanin roluCAT Computer Assisted Translation aletleri tercume prosesini avtomatlasdiran proqram teminatlari tercume yaddasi ve terminologiya bazalarindan istifade edir Masin tercumesi suni intellekt esasli tercume texnologiyalari layihelerini suretlendirir lakin insan mudaxilesi hele de vacibdir Audiovizual tercume aletleri subtitrlerin yaradilmasi sinxron dublyaj ve multimedianin tercumesinde istifade edilir Tercume layiheleri lokal ve qlobal seviyyede dillerarasi elaqelerin ve medeniyyetlerarasi unsiyyetin qurulmasinda muhum rol oynayir Muasir dovrde tercume layiheleri xususile texnologiyanin inkisafi ile daha kompleks ve yuksek seviyyede icra edilir Hemcinin baxTercumesunasliqIstinadlar Bermanin bir numunede tercume tenqidine yanasmasi Istifade tarixi 21 April 2013 Pan Yuling Sha Mandy The Sociolinguistics of Survey Translation London Routledge 2019 07 09 doi 10 4324 9780429294914 ISBN 978 0 429 29491 4 Sa Mandi Immerwahr Stephen Sorgunun Tercumesi Tedqiqatcilar ve Menecerler Niye ve Nece Mesgul Olmalidirlar Survey Practice ingilis 11 2 2018 02 19 1 10 doi 10 29115 SP 2018 0016