Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Bu məqaləni lazımdır. |
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Ünsiyyət — qarşılıqlı münasibət. Ünsiyyət nitq vasitəsilə baş verir. Biz başqalarını dinləyir, onların yazdığını oxuyur, öz fikirlərimizi yazmaq və danışmaqla ifadə edirik. Beləliklə, ünsiyyət zamanı dörd nitq bacarığından istifadə edirik: dinləmə, danışma, oxu, yazı.
Dinləmək və oxumaq bacarığı başqalarını anlamaq, məlumat almaq üçündür. Danışmaq və yazmaq bacarığı isə düşündüklərimizi başqalarına çatdırmağa kömək edir. Dinləyərkən və danışarkən istifadə edilən söz və cümlələr səslərlə ifadə olunur. Ona görə də dinləmə və danışma şifahi nitqə aid olan bacarıqlardır.
Hərflərlə ifadə olunmuş mətnləri isə oxuyuruq və ya yazırıq. Odur ki yazı və oxu bacarıqları yazılı nitqə aid edilir.
Hamı tərəfindən eyni dərəcədə qəbul olunan ümumi tərifi yoxdur.Psixoloqlardan birinin hesablamasına görə, hələ 1969-cu ilə qədərki dövrdə təkcə ingilis dilində olan ədəbiyyatda ünsiyyətin 96 tərifi məlum idi. Sosial psixologiyada ünsiyyətə müxtəlif təriflər verilmişdir. Onlardan biri belədir: iki və daha çox adamın münasibətləri aydınlaşdırmaq və ümumi nəticə əldə etmək məqsədilə öz səylərini əlaqələndirməyə və birləşdirməyə yönəldilmiş qarşılıqlı təsirinə ünsiyyət deyilir. Ünsiyyət tələbatı sosial , insanın tələbatları içərisində xüsusi yer tutur. Lev Vıqotski ünsiyyət tələbatına uşağın psixi inkişafının əsas və hərəkətverici qüvvəsi kimi xüsusi əhəmiyyət verirdi. Körpənin hər bir tələbatı inkişaf prosesində tədricən onun üçün başqa adama, insanla təmasa, onunla ünsiyyət tələbatına çevrilir. Ünsiyyət tələbatı sonrakı yaş dövrlərində də uşaq şəxsiyyətinin inkişafında mühüm rol oynayır. Yeniyetmə ictimai-əxlaqi münasibət normalarını ünsiyyət prosesində mənimsəyir.
Ünsiyyət situasiyasının iki tipini fərqlləndirmək olar: birgə fəaliyyətdə ünsiyyət və şəxsi ünsiyyət. Birgə fəaliyyət şəraitində ünsiyyət funksional xarakter kəsb edir, yəni onun mövzusu birgə fəaliyyətin xarakteri ilə müəyyən olunur. Şəxsi ünsiyyət isə iki və daha çox adamın vasitəsiz təması kimi meydana çıxır və emosional xarakter daşıyır.
Ünsiyyətin funksiyaları çoxsaylıdır. Onların ikisini xüsusilə qeyd etmək lazımdır: a)insanların birgə fəaliyyətinin təşkili (başqa sözlə, "ümumi nəticə əldə etmək məqsədilə səyləri əlaqələndirmək") b) şəxsiyyətlərarası münasibətlərin formalaşması və inkişafı (yəni, "münasibətləri aydınlaşdırmaq məqsədilə qarşılıqlı təsir")
Vasitələri
Ünsiyyət müxtəlif vasitələrlə həyata keçirilir. Onlar arasında (mülahizə, sual, replika və s.) xüsusilə yer tutur. Ünsiyyətin ekspressiv-mimik vasitələri də mühümdür:təbəssüm, tərs baxış, mimika, əl və bədənin ifadəli hərəkətləri, vokal mimikası-bunlardan hər birinin ünsiyyət prosesində öz yeri vardır. Ünsiyyətin əşyavi-hərəki vasitələrinin də rolunu qeyd etmək lazımdır. Onları aşağıdakı kimi qruplaşdırmaq olar: a)ünsiyyət məqsədilə istifadə olunan lokomotor və əşyavi hərəkətlər, eləcə də poza; b) başqa adam yaxınlaşma, ondan uzaqlaşma, nəyisə vermək və ya uzatmaq, onu özünə doğru çəkmək və ya özündən itələmək və s.
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Unsiyyet qarsiliqli munasibet Unsiyyet nitq vasitesile bas verir Biz basqalarini dinleyir onlarin yazdigini oxuyur oz fikirlerimizi yazmaq ve danismaqla ifade edirik Belelikle unsiyyet zamani dord nitq bacarigindan istifade edirik dinleme danisma oxu yazi Unsiyyet Dinlemek ve oxumaq bacarigi basqalarini anlamaq melumat almaq ucundur Danismaq ve yazmaq bacarigi ise dusunduklerimizi basqalarina catdirmaga komek edir Dinleyerken ve danisarken istifade edilen soz ve cumleler seslerle ifade olunur Ona gore de dinleme ve danisma sifahi nitqe aid olan bacariqlardir Herflerle ifade olunmus metnleri ise oxuyuruq ve ya yaziriq Odur ki yazi ve oxu bacariqlari yazili nitqe aid edilir Hami terefinden eyni derecede qebul olunan umumi terifi yoxdur Psixoloqlardan birinin hesablamasina gore hele 1969 cu ile qederki dovrde tekce ingilis dilinde olan edebiyyatda unsiyyetin 96 terifi melum idi Sosial psixologiyada unsiyyete muxtelif terifler verilmisdir Onlardan biri beledir iki ve daha cox adamin munasibetleri aydinlasdirmaq ve umumi netice elde etmek meqsedile oz seylerini elaqelendirmeye ve birlesdirmeye yoneldilmis qarsiliqli tesirine unsiyyet deyilir Unsiyyet telebati sosial insanin telebatlari icerisinde xususi yer tutur Lev Viqotski unsiyyet telebatina usagin psixi inkisafinin esas ve hereketverici quvvesi kimi xususi ehemiyyet verirdi Korpenin her bir telebati inkisaf prosesinde tedricen onun ucun basqa adama insanla temasa onunla unsiyyet telebatina cevrilir Unsiyyet telebati sonraki yas dovrlerinde de usaq sexsiyyetinin inkisafinda muhum rol oynayir Yeniyetme ictimai exlaqi munasibet normalarini unsiyyet prosesinde menimseyir Unsiyyet situasiyasinin iki tipini ferqllendirmek olar birge fealiyyetde unsiyyet ve sexsi unsiyyet Birge fealiyyet seraitinde unsiyyet funksional xarakter kesb edir yeni onun movzusu birge fealiyyetin xarakteri ile mueyyen olunur Sexsi unsiyyet ise iki ve daha cox adamin vasitesiz temasi kimi meydana cixir ve emosional xarakter dasiyir Unsiyyetin funksiyalari coxsaylidir Onlarin ikisini xususile qeyd etmek lazimdir a insanlarin birge fealiyyetinin teskili basqa sozle umumi netice elde etmek meqsedile seyleri elaqelendirmek b sexsiyyetlerarasi munasibetlerin formalasmasi ve inkisafi yeni munasibetleri aydinlasdirmaq meqsedile qarsiliqli tesir VasiteleriUnsiyyet muxtelif vasitelerle heyata kecirilir Onlar arasinda mulahize sual replika ve s xususile yer tutur Unsiyyetin ekspressiv mimik vasiteleri de muhumdur tebessum ters baxis mimika el ve bedenin ifadeli hereketleri vokal mimikasi bunlardan her birinin unsiyyet prosesinde oz yeri vardir Unsiyyetin esyavi hereki vasitelerinin de rolunu qeyd etmek lazimdir Onlari asagidaki kimi qruplasdirmaq olar a unsiyyet meqsedile istifade olunan lokomotor ve esyavi hereketler elece de poza b basqa adam yaxinlasma ondan uzaqlasma neyise vermek ve ya uzatmaq onu ozune dogru cekmek ve ya ozunden itelemek ve s Istinadlar