Vandal krallığı və yaxud Vandal və Alan krallığı — Xalqların böyük köçündən sonra Roma imperiyası ərazisində yaranmış dövlətlərdən biri. 435-ci ildə kral Qenserikin başçılığı ilə VandallarınŞimali Afrikada qurduğu dövlət. Dövlətin əsas əhalisi Vandallar və Alanlardan ibarət idi.
429-cu ildə, Vandallar kral Qenserikin başçılığı ilə Şimali Afrikaya daxil oldular. 80000 nəfər Vandal və Alandan ibarət olan bu topluluqda 20000 nəfər əsgər var idi. 430-cu ildə Roma şəhəri Hippo Regiusu ələ keçirərək dövlət qurma yolunda ilk addımlarını atmış oldular. 435-ci ildə Roma imperiyası ilə sülh bağlayan Vandallar Şimali Afrikanın böyük bir hissəsini müqavilə ilə ələ keçirdi. 439-cu ildə kral Qenserik sülhü pozaraq müasir Tunisdə yerləşən Africa Proconsularis əyalətinə yürüş etdi. Karfagen şəhəri döyüşsüz ələ keçirildi. Kral Qenserik Vandal dövlətinin əsasını qoydu, özünü də Vandalların və Alanların kralı (lat.Rex Vandalorum et Alanorum) titulu ilə hökmdar elan etdi. Zamanla Siciliya, Sardiniya, Korsika və Balear adaları da ələ keçirildi. Roma imperatoru III Valentinian 442-ci ildə Vandalların müstəqilliyini tanıdı, qızı Yevdokiyanı isə şahzadə Hunerikə nişanladı.
Roma qarəti
Əsas məqalə: Roma qarəti (455)
455-ci ildə Petronius Maksimus imperator III Valentinianı devirərkən keçmiş imperatorun həyat yoldaşı imperatriça Lisiniya Yevdoksiya Vandallardan ona köməyə gəlməsini xahiş etmişdi. Petronius Maksimus şəhərdən qaçsa da Qenserik şəhəri 2 həftə boyunca qarət etdi, imperatriça və qızlarını da öz krallığına apardı.
Sonrakı illər
Roma imperiyası Vandal krallığını geri ələ keçirməyə can atırdı. İmperator Mayorian buna cəhd etsə də, 460-cı ildə Kartaxena sahillərində ağır məğlubiyyətə uğramışdı. Bu dəfə Qərbi Roma imperiyası və Şərqi Roma imperiyası öz güclərini birləşdirib, 468-ci ildə 100000-dən çox əsgər və 1000-dən çox gəmi ilə Kap Bon burnuna gəldilər. Vandallar bu dəfə Qərbi Roma gəmilərini ələ keçirib Bizans gəmilərini yandıraraq çox böyük bir məğlubiyyətə uğratdılar. 470-ci ildə Qərbi Roma imperiyası Vandallarla sülh bağlamağa məcbur oldu.
Krallığın sonu
Bizansda I Yustinian hakimiyyətə gələndə qədim Roma imperiyasının sərhədlərini bərpa etmək fikrində idi. Bu məqsədlə 533-cü ildə Vandal müharibəsini başlatdı və gücdən düşmüş Vandalları məğlub etdi. 534-cü ildə son Vandal kralı Qelimer həbs olundu, digər vandallar Konstantinopola məcburi əsgər kimi aparıldılar. Vandal krallığı Bizansın bir əyalətinə çevrildi.
Kralları
Qenserik (435–477)
Hunerik (477–484)
Guntamund (484–496)
Trasamund (496–523)
Hilderik (523–530)
Qelimer (530–534)
İstinadlar
Andrew Merrills and Richard Miles, The Vandals, (Blackwell Publishing, 2007), 60.
An Empire of Cities, Penelope M. Allison, The Cambridge Illustrated History of the Roman World, ed. Greg Woolf, (Cambridge University Press, 2001), 223
Peter Heather, The Fall of the Roman Empire: A New History, Macmillan, ISBN 0-333-98914-7, səh 197-198
Collins, Roger (2000), The Cambridge Ancient History. Late Antiquity: Empire and Successors, A.D. 425–600 (Cambridge University Press) XIV
səh 124-125
səh. 125
səh. 126
Cameron, Averil (2000), The Cambridge Ancient History. Late Antiquity: Empire and Successors, A.D. 425–600 (Cambridge University Press) XIV
Avqust 06, 2021
vandal, krallığı, yaxud, vandal, alan, krallığı, xalqların, böyük, köçündən, sonra, roma, imperiyası, ərazisində, yaranmış, dövlətlərdən, biri, ildə, kral, qenserikin, başçılığı, ilə, vandalların, şimali, afrikada, qurduğu, dövlət, dövlətin, əsas, əhalisi, van. Vandal kralligi ve yaxud Vandal ve Alan kralligi Xalqlarin boyuk kocunden sonra Roma imperiyasi erazisinde yaranmis dovletlerden biri 435 ci ilde kral Qenserikin basciligi ile Vandallarin Simali Afrikada qurdugu dovlet Dovletin esas ehalisi Vandallar ve Alanlardan ibaret idi lat Regnum Vandalum Vandal kralligi435 534479 cu ilde Vandal kralligi serhedleriPaytaxtiHippo Regius 435 439 1 Karfagen 439 534 2 Resmi dilleriVandal dili Latin diliIdareetme formasiTayfa monarxiyasiTarixi Yaranmasi435 Suqutu534ErazisiSelefi XelefiAfrika Roma vilayeti Afrika Bizans vilayeti Mundericat 1 Tarixi 2 Roma qareti 3 Sonraki iller 4 Kralligin sonu 5 Krallari 6 IstinadlarTarixi Redakte429 cu ilde Vandallar kral Qenserikin basciligi ile Simali Afrikaya daxil oldular 80000 nefer Vandal ve Alandan ibaret olan bu topluluqda 20000 nefer esger var idi Peter Heather 1 430 cu ilde Roma seheri Hippo Regiusu ele kecirerek dovlet qurma yolunda ilk addimlarini atmis oldular Roger Collins 1 435 ci ilde Roma imperiyasi ile sulh baglayan Vandallar Simali Afrikanin boyuk bir hissesini muqavile ile ele kecirdi 439 cu ilde kral Qenserik sulhu pozaraq muasir Tunisde yerlesen Africa Proconsularis eyaletine yurus etdi Roger Collins 2 Karfagen seheri doyussuz ele kecirildi Kral Qenserik Vandal dovletinin esasini qoydu ozunu de Vandallarin ve Alanlarin krali lat Rex Vandalorum et Alanorum titulu ile hokmdar elan etdi Zamanla Siciliya Sardiniya Korsika ve Balear adalari da ele kecirildi Roma imperatoru III Valentinian 442 ci ilde Vandallarin musteqilliyini tanidi qizi Yevdokiyani ise sahzade Hunerike nisanladi Roma qareti Redakte Esas meqale Roma qareti 455 455 ci ilde Petronius Maksimus imperator III Valentiniani devirerken kecmis imperatorun heyat yoldasi imperatrica Lisiniya Yevdoksiya Vandallardan ona komeye gelmesini xahis etmisdi Petronius Maksimus seherden qacsa da Qenserik seheri 2 hefte boyunca qaret etdi imperatrica ve qizlarini da oz kralligina apardi Averil Cameron 1 Sonraki iller RedakteRoma imperiyasi Vandal kralligini geri ele kecirmeye can atirdi Imperator Mayorian buna cehd etse de 460 ci ilde Kartaxena sahillerinde agir meglubiyyete ugramisdi Bu defe Qerbi Roma imperiyasi ve Serqi Roma imperiyasi oz guclerini birlesdirib 468 ci ilde 100000 den cox esger ve 1000 den cox gemi ile Kap Bon burnuna geldiler Vandallar bu defe Qerbi Roma gemilerini ele kecirib Bizans gemilerini yandiraraq cox boyuk bir meglubiyyete ugratdilar 470 ci ilde Qerbi Roma imperiyasi Vandallarla sulh baglamaga mecbur oldu Roger Collins 3 Kralligin sonu RedakteBizansda I Yustinian hakimiyyete gelende qedim Roma imperiyasinin serhedlerini berpa etmek fikrinde idi Bu meqsedle 533 cu ilde Vandal muharibesini baslatdi ve gucden dusmus Vandallari meglub etdi 534 cu ilde son Vandal krali Qelimer hebs olundu diger vandallar Konstantinopola mecburi esger kimi aparildilar Vandal kralligi Bizansin bir eyaletine cevrildi Roger Collins 4 Krallari RedakteQenserik 435 477 Hunerik 477 484 Guntamund 484 496 Trasamund 496 523 Hilderik 523 530 Qelimer 530 534 Istinadlar Redakte Andrew Merrills and Richard Miles The Vandals Blackwell Publishing 2007 60 An Empire of Cities Penelope M Allison The Cambridge Illustrated History of the Roman World ed Greg Woolf Cambridge University Press 2001 223 Peter Heather The Fall of the Roman Empire A New History Macmillan ISBN 0 333 98914 7 seh 197 198 Collins Roger 2000 The Cambridge Ancient History Late Antiquity Empire and Successors A D 425 600 Cambridge University Press XIV seh 124 125 seh 125 seh 126 Cameron Averil 2000 The Cambridge Ancient History Late Antiquity Empire and Successors A D 425 600 Cambridge University Press XIVMenbe https az wikipedia org w index php title Vandal kralligi amp oldid 4979028, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
